📇 خلاصه تفسیر سوره #بقره
📆 جلسه: 120
🔖 آیات: ۴۴ و ۴۵
📚 مفسر: علامه جوادی آملی
✅آیه ۴۴ بقره:
«أتامرون الناس بالبر وتنسون انفسکم وانتم تتلون الکتاب افلا تعقلون»
آیا مردم را به نیکی (و ایمان به پیامبری که صفات او آشکارا در تورات آمده) دعوت میکنید، اما خودتان را فراموش می‌نمایید؛ با اینکه شما کتاب (آسمانی) را می‌خوانید! آیا نمی‌اندیشید؟
✅ آیه ۴۵ بقره:
«واستعینوا بالصبر والصلاة وانها لکبیرة الا علی الخاشعین»
از صبر و نماز یاری جوئید؛ (و با استقامت و توجه به پروردگار، نیرو بگیرید؛) و این کار، جز برای خاشعان، گران است.
1⃣یکی از سوالات خدا از بنی اسراییل که منحصر به آنها هم نیست این است که چرا شماری دیگران را #امر_به_معروف (کار نیکی) میکنید که خود انجام نمیدهید؟ آنچه در این جمله بد است «عمل نکردن به آن نیکی» است نه امر دیگران به آن امر نیک. لذا گوید چرا خودتان عمل نمیکنید- نه اینکه چرا آن را به دیگران امر میکنید.
2⃣پس کسی که به امر نیکی عمل نمیکند باز هم #وظیفه اش راجع به امر دیگران به آن امر نیک از بین نرفته است بلکه خودش هم باید به آن امر عمل کند. از معصوم پرسیدند آیا ما باید به تمام معروفها عمل کنیم تا بتوانیم دیگران را امر به معروف کنیم؟ فرمودند همین که #اهل_معروف باشید و به آن اهمیت دهید برای امر به معروف کافیست.
3⃣پس #عدالت، شرط امر به معروف نیست و لذا در امام جماعت عدالت لازم نیست و اگر برخی معاصی را انجام داد باز هم موظف به #امر_به_معروف و #نهی_از_منکر است. علاوه بر این، برای وجود شرط عدالت در امر به معروف هیچ نص یا دلیلی نداریم.
4⃣علاوه بر اینکه اگر امر به چیزی میکنیم باید خودمان هم عامل باشیم، نباید چیزی را که نمیخواهیم عمل کنیم را بگوییم (لم تقولون ما لا تفعلون) نمونه این مورد، منافقانند که در صدر اسلام نمیخواستند به #جهاد بروند اما میگفتند میرویم. این ربطی به بحث امر به معروف و نهی از منکر ندارد بلکه مربوط به #نفاق است که میخواهند خود را مومن نشان دهند درحالیکه عملاً نمیخواهند. اما مورد اول تنها ناشی از #ضعف_نفس است.
5⃣در مورد اخیر گوید #حسن_فاعلی داشته باشید یعنی اول نیت خود را پاک کنید و دروغ نگویید و سپس ٫حسن_فعلی داشته باشید و کار خوب کنید. در مورد امر به معروف هم اگر شخص به چیزی که عمل نمیکند امر کند چون عالم به خیر است دو گناه دارد زیرا خودش به جهت علم به معروف، به جهنم میرود و دیگری را با امر به آن به بهشت میبرد اما اگر امر نکرد و خودش هم جاهل به خیر بود یک گناه بیشتر ندارد اما حتی با این اوصاف نیز توصیه به امر به معروف شده است.
6⃣اگر کسی نداند که باید به گفته اش عمل کند، #عقل_نظری وی ضعیف است و اگر بداند و عمل نکند #عقل_عملی وی ضعیف است که غالبا مورد دوم پیش می آید.
7⃣اگر کسی دید که وقتی مطلب جالبی میبیند سریع آنرا مینویسد یا یاد میگیرد تا به بقیه بگوید، معلوم میشود آنرا برای دیگران آموخته نه برای #تهذیب_نفس! اما اگر تا مطلبی دید ابتدا خودش متاثر شد معلوم است که وارد مرحله تهذیب نفس شده است و دیگران را هم هدایت خواهد کرد.
8⃣امام علی گوید اگر کسی میخواهد پیشوای دیگران شود اول خودش را #تهذیب کند و سپس بجای حرف زدن سعی کند با رفتارش پیشوای دیگران و هدایتگر آنها باشد. آنگاه امیرالمومنین کسانی را که امر میکنند و عمل نمیکنند را لعنت کرد که منظورش توبیخ #نسیان_نفس است نه امر به معروف.
9⃣در آیه بعد به بنی اسراییل گوید حال که به حکومت رسیدید در برابر مشکلات فراوانی که بر راهتان خواهد بود از خدا بواسطه «صبر» و «نماز» #استعانت وکمک بگیرید. #استقامت در برابر مشکلات همان صبر است لذا استقامت کنید و نماز بخوانید که خدا کمکتان میکند چون همه کاره شما، خداست و شما هیچ توانی در برابر سختی ها نداشته و ندارید.
0⃣1⃣در «لا اله الا الله وحده وحده وحده» تکرار وجود ندارد بلکه جهات سه گانه وحدت را گوید که شامل #وحدت_ذاتی، #وحدت_صفاتی و #وحدت_افعالی است یعنی جز خدا هیچ چیز نیست و همه چیز از اوست چه وجود موجودات، چه صفاتشان و چه افعالشان..
🚸🚸🚸🚸🚸🚸
🔴 دسترسی سریع به فهرست جلسات تفسیر سوره بقره
🔴eitaa.com/tafsire_tasnim1/1542
📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜📜
تفسیر بزرگ تسنیم👇
✅ eitaa.com/joinchat/1076887553Cfdb847e190
💠 آیه #استقامت مرا پیر کرد!
✅ آیت الله جوادی آملی:
🔹 مرحوم بوعلی را خدا رحمت كند! ابن‌سینا یك رساله ای نوشته به نام رسالة البر، مهمترین كتاب ایشان در فلسفه همان الاهیات شفاست، ایشان هم در الهیات شفا این فرمایش را دارند هم در آنجا گفتند من در این زمینه یك رساله جداگانه نوشتم.
🔹فرمود «هؤلاء المتشبهة بالفلاسفة» فرمود اینها #متفلسف اند نه #فیلسوف! آن كه می گوید نماز استسقاء چه اثری دارد؟! آن كه می گوید دعای باران چه اثری دارد؟! آن كه نمی‌تواند ثابت كند بین #عبادت مردم و آمدن باران اثری ندارد او كه فیلسوف نیست! این شخص #متفلسف است.
🔺فرمود ما در این زمینه رساله نوشتیم که دعا اثر دارد، قربانی اثر دارد؛ این را اكثر تعبیر كردند نه همه. فرمود درست است در بین كارهای مردم بعضی از كارهاست كه قابل دفاع نیست، خب بالأخره عوام چهارتا خرافات هم دارند، فرمود اكثر كارهایی كه مسلمان ها می كنند قابل دفاع است! اینها سنت هایی است که از طرف رهبران الهی به اینها رسیده است.
🔸نگویید صدقه چه اثری دارد! نگویید صله رحم چه اثری دارد! نگویید نماز استسقاء چه اثری دارد! نگویید نماز باران چه اثری دارد! نگویید ما اگر خوب بودیم چه كار به این توده ابری دارد كه از كنار دریای مدیترانه می آید! بالأخره او یك راهنمایی دارد و بین ما و او یك پیوند ناگسستنی است! چون همه «إِلَیهِ رَاجِعُون» هستیم. فرمود «و اعلم أن أكثر ما یقربه الجمهور و یفزع إلیه و یقول به فهو حق»، البته در دست مردم چهارتا كار عوامی غیر قابل دفاع هم هست.
🔹 خب همین آیه سند است، اینهاست كه #حكیم_پرور است. (وَ أَنْ لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَینَاهُمْ مَاءً غَدَقاً)
حالا گاهی انسان مضطر می شود و نماز استسقاء هم می خواند، ولی نیازی به نماز استسقاء نیست، اگر نیاز بود خب برای ما واجب می‌كرد! فرمود شما مستقیم باشید (مأموران ما می دانند چقدر باران به شما بدهند!) چقدر آب به شما بدهند، چقدر هوای آزاد به شما بدهند، شما این را هدر ندهید!
🔹پس استقامت هم «بركات ظاهری» دارد، هم «بركات باطنی» دارد، هم فرشته ها نازل می شوند، هم باران نازل می شود، هم معارف قرآنی تأمین می شود؛ منتها هم علمای شیعه نقل كردند، هم علمای سنی نقل كردند، هم مرحوم ابوالفتوح رازی نقل كرده است، هم قرطبی در جامع خود ذكر كرده، هم در بیان السعاده آمده از ابن عباس نقل كردند كه به وجود مبارك پیغمبر (ص) عرض كردند كه «مَا اَسْرَعَ اِلَیكَ اَلشَّیب» چرا زود پیر شدی؟ فرمود «شَیبَتْنِی هُودُ وَ الْوَاقِعَةُ».[امالی صدوق،ص ۲۳۳]
🔹 قرطبی از ابوعلی سری نقل می‌كند كه من وجود مبارك پیغمبر (ص) را در عالم رویا دیدم ـ گرچه خواب حجت نیست، ولی خب شواهدی آن را تأیید می كند ـ حضرت را خواب دیدن به حضرت عرض كردم شما كه فرمودی #سوره_هود مرا پیر كرده منظورتان كدام آیه است؟
🛑 حضرت فرمود اینكه خدای سبحان دستور دارد (فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَ مَنْ تَابَ مَعَكَ) [هود/۱۲] این من را پیر كرده، برای اینكه من چقدر باید جان بكنم تا همراهانی داشته باشم كه خلاف نكنند! به اینها بگویم بالأخره آنچه كه رهزن شماست نه برای شما می ماند نه شما برای او می مانید، خودتان را ارزان نفروشید! این #بازیگری های دنیا شما را ارزان نخرد! من به تك تك اینها باید سفارش بكنم، لحظه لحظه باید دنبال اینها باشم كه آن جا اشتباه نكنید، آن جا باهم درگیر نشوید، آن جا دنبال هوس نروید، یك كاری كه زید دارد می كند تقویتش كنید، كارهای خیر فراوان است شما یك كار دیگر انجام بدهید، من در لحظه لحظه باید دنبال اینها بروم، این مرا پیر كرده است. فرمود آنچه كه من را پیر كرده همان است كه فرمود (وَ مَنْ تَابَ مَعَكَ).
🔹 گرچه در طلیعه سوره مباركه هود این مطلب اشاره شده که سیدنا الاستاد این را نقل می كند و بعد می فرماید در بحث روایی ما خواهیم گفت كه این جمله نمی تواند عامل پیری حضرت باشد، برای اینكه وجود مبارك حضرت فرمود «شَیبَتْنِی هُودُ وَ الْوَاقِعَةُ»، در روایت دیگر فرمود «سوره واقعه» هم من را پیر كرده و در سوره واقعه كه اصلاً سخن از امر به استقامت نیست! معلوم می شود آنچه كه پیر كننده است #یاد_معاد است كه مشترك بین این دو سوره است و قیامت هم روزی است كه آدم را پیر می كند كه (یوْماً یجْعَلُ الْوِلْدَانَ شِیباً) [مزمل/۱۷]
این در طلیعه بحث سوره مباركه هود گفته شد، این فرمایش فرمایشِ خوبی است؛ ولی منافات ندارد كه هم این عامل پیری باشد كه بالأخره توان فرساست، هم آن عامل.
📚 تفسیر سوره مبارکه هود، جلسه ۱۱۰
⏰ تاریخ: سال ۱۳۸۳
✅ @tafsire_tasnim1