☘بخش هشتم؛قسمت هشتم مسکن☘

گفتیم: 🏡خانه نمونه بارز معماری ایرانی-اسلامی است. 👈زیرا تمام تلاش معماران و طراحان درگذشته ایجاد فضایی مطلوب برای ترویج سبک زندگی ایرانی بوده است✅ 📌چون انسان جایگاه والایی در جامعه دارد به همین دلیل باید خانه‌های تاریخی🏘 که دارای ارزش‌های⤵️ ✨ زیبایی، ✨فرهنگی، ✨ اقتصادی هستند شناسایی و حفاظت شوند🎯 ↙️و این نه به دلیل حفاظت از ساختمان تاریخی بلکه برای تداوم سنت و فرهنگ اصیلی بوده که در آن‌ها جاری است.

💠شوادان یا شوادون در معماری جنوب غرب ایران بخصوص👇 🔺دزفول و 🔺شوشتر به‌علت شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب🌞 👈حاکم بر آنجا، معماران برای فراهم کردن شرایط اسایش و زندگی راحتی- فضایی سردابی در زیرزمین در نظر می‌گیرند، ☑️ 🌀ضخامت دیوار و مصالح خشت و آجر در قالب عایق حرارتی و از همه مهم‌تر وجود حفره‌هایی در دیوار و سقف تعبیه می‌شود کمکی است بسیار ارزنده↩️ برای عدم انتقال هوای گرم به داخل محیطی که انسان زندگی می‌کند.🙂 〽️با توجه به عوامل ناسازگار اقلیمی این منطقه، استفاده از سطوح زیرین زمین، استفاده از⬇️ شبستان و شودان را پی می افکند. 📌 زندگی کردن در گرم‌ترین روزهای تابستان ☀️در هوایی معتدل را امکان‌پذیر می‌کند. ♨️شوادان که از آن با شبادان نیز نام برده شده‌است، در سطحی پائین تر از شیستان قرار می‌گیرد و به منزلهٔ زیرزمینی ست عمیق که زندگی در شرایط ناسازگار اقلیمی را مهیا می‌کند💯[۱]

🏡کندوجی که دود شد!ا 🤔کندوج چیست؟ 🏚کندوج، سازه ای چوبی – گلی بود ☢ که تا پنجاه سال پیش در اغلب نقاط گیلان و مازندران برای خشک کردن شالی ها استفاده می شد.↘️ ❇️چهار ستون چوبی به شکل تقریبا مخروطی داشت که سر این ستونها، دایره ای چوبی به قطر حدود ۹۰ سانتیمتر قرار می گرفت 🐭که به نام موش گیر، شهرت داشت 🌇و خانه ای با پلان مربع به ابعاد حدود چهار متر در چهار متر روی این چهار موش گیر قرار می گرفت.↪️ 🧔گیله مرد در طی سالیان دراز آموخته بود 🐹 برای آنکه موش، به خزانه برنج وارد نشود، 🌐از این دایره های چوبی روی ستونها استفاده کند. 🐭موش از ستون بالا می رفت اما از سقف دایره ای، نه. 💠دورتادور کندوج با گل و چوب به شکل «زیگالی» اندود می شد 💢 و سقف آن با حلب و گاهی گالی پوشش داده می شد. ✅حلب را برخی گیله مردان ترجیح می‌دادند 🌞 با این دلیل که آفتاب را به خوبی جذب کند، گرما را درون کندوج محبوس کند 🔷تا برنج بهتر «بپته» شود، یعنی سفت تر شود. 🔘اغلب در ستونها، موش گیر و تیرهای عرضی و طولی کف، میخی به کار نمی رفت 🔆و سازه ای بسیار منعطف بود. 💯بنابراین در اثر زلزله، ویران نمی شد و فقط بازی می کرد. 🧐شالی برنج بعد از برداشت، از سوراخی مربعی شکل از کف کندوج، با شانه به داخل کندوج انباشته می شد. ⚜ اواسط مرداد، برنج برداشت می شد 🌝و در کندوج از شدت تابش خورشید، سفت می شد و می رسید.↪️

در تعریفی دیگر: 💢کندوج، واژه‌‌ای گیلکی است که با نام‌های دیگر محلی 👈 کوندوج، 👈کوندیج، 👈کوروج، 👈کوتی و کوتام در نقاط مختلف گیلان و غرب مازندران از آن نام برده می‌‌شود👌 و سازه‌ ایست که شالیکاران شمالی از آن برای نگهداری و انبار کردن ساقه‌‌های شالی استفاده می‌کردند. ©کندوج، مربعی شکل و به طول و عرض ۳ تا ۴/۵ متر، به ارتفاع ۱/۵ متر فقط از یک سو باریکه راهی برای ورود دارد. ➰ 🔸پهنای این سکو نسبتأ زیاد است و از چهار گوشهٔ آن، چهار ستون مخروطی به ارتفاع ۲/۵ متر بالا می‌رود. 💠بر روی این ستون‌ها که از گل خام و رسی است، چهار قطعه از تنهٔ درخت که به صورت منشور بسیار قطور تراش داده شده، کار گذاشته می‌شود ↩️ و واشان‌های قطور چهار سویه ساختمان بر روی این منشورها استوار گردیده، بر روی آن‌ها چوب‌های قطور میخ می‌کنند تا خوشه‌ها را بتوانند روی آن‌ها انبار کنند.🔝   ⚜بام این بنا هم که از گیاه مخصوصی به نام لی پوشیده شده به شکل منشور کله قندی است.➰ 〰 عمومأ پوشش سقف کندوج را ✨کلوش (ساقهٔ برنج)، ✨گالی (نوعی گیاه مردابی) و به ندرت لت پوش (تختهٔ تبر تراش‌خورده) و نیز امروزه سقف کندوج را از شیروانی حلب می‌سازند. 💥برای رفتن به بام فقط از نردبان استفاده می‌شود. از کف کندوج نیز برای دانه کردن خوشه‌ها بهره گرفته می‌شود.🌱 🍃گفتنی است که در بالای بام پوشالی و مخروطی شکل کندوج، گمج (نوعی ظرف لعابی از جنس خاک رس) را وارونه می‌گذارند و به دین وسیله مانع ورود آب باران از انتهای سقف به داخل کندوج می‌شوند.☘ ♨️از مهم‌ترین مزایای کندوج، ↩️بالاتر بودن آن از سطح زمین است که باعث می‌شود با آب باران یا طغیان رودخانه و رطوبت زمین به محصول برنج آسیبی وارد نشده و برنج فاسد نشود،🔝 © از سوی دیگر از نفوذ حیوانات موذی به خصوص موش به داخل انبار برنج پیشگیری می‌کند.🔜 🔰از ویژگی‌های بارز معماری بومی در ساخت کندوج این است که 👈در میانهٔ آن هواکشی جهت جریان هوا تعبیه می‌شود که سبب خشک شدن برنج می‌گردد.💯

ادامه دارد...