ارزیابی تاریخی به باور عبدالحسین نوایی، دودمان صفویه توانست از #ایران دوباره «ملت-دولت» مستقل، خودمحور، نیرومند و مورد احترام بسازد که مرزهای آن در زمان پادشاهی #شاه عباس بزرگ برابر مرزهای #ساسانیان بود. پادشاهی #صفوی پیشروی دولت ایران به معنی نوین آن بود و در دورهٔ آنان شکل یک فرمان‌روایی متمرکز ملی و #شیعی پایه‌گذاری شد که تا امروز پابرجاست. شاهان صفوی برای نگهداری استقلال ایران که پس از جنگ‌های بسیار به دست آمده بود، کوشش خود را صرف انباشتن #خزانهٔ خصوصی کردند تا بتوانند هزینه‌های نظامی را تأمین کنند. برای همین داشته‌های آنان در بخش‌های گوناگون ایران گسترش یافت و فرمان‌روایی خان‌خانی و عشیره‌ای و دودمان‌های محلی از بین رفت و فرمانروایی مرکزی با نیروی روزافزون جای آن را گرفت. چنان‌که تاریخ ایران نشان داده که فرمان‌روایی متمرکز باعث نیرومندی و یکپارچگی کشور می‌شود و دولت نامتمرکز و فدرالی ناتوانی و آشفتگی ایران را در پی دارد‌. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

در زمان #ساسانیان ایرانیان سه #آتشگاه بزرگ و برجسته داشتند که یکی از آنان در شهر گنجک بوده و آذرگُشَسپ نام داشت. تخت سلیمان در اواخر دوره ساسانی به خصوص خسرو اول و #خسرو_دوم بیشتر مورد توجه قرار گرفت. باستان‌شناسان آلمانی که این مکان را بررسی کرده‌اند،نتایج خود را این گونه بیان می‌کنند: «دو اتاق در محور عرضی آتشکده سقف گنبدی یکی به عنوان مرکز پرستش آتش و دیگری احتمالاً مرکز پرستش آب با یک ارزش موازی در کنار هم قرار دارند.» -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

«حج ایرانیان قبل از اسلام» بنا به گفته مسعودی نگارنده کتاب مروج الذهب، ایرانیان قبل از اسلام به زیارت کعبه می رفتند و سر چاه #زمزم، زمزمه می کردند، مسعودی در این رابطه توضیحاتی نیز ارائه می کند و می گوید؛ جد #ایرانیان ابراهیم علیه السلام و کعبه در نزد ایشان احترام داشت و بر آن طواف می کردند، وی آخرين نفر از ایرانیان را كه به حج رفته بود، ساسان پسر بابك جد اردشير بابكان سر ملوك ساسانى می داند و ادامه می دهد؛ چون #ساسانيان به زيارت خانه کعبه مشرف می شدند طواف کرده و بر چاه اسماعيل زمزمه می کردند و به سبب زمزمه‌اى كه او و ديگر ايرانيان بر سر چاه انجام می دادند آن را زمزم نامیدند. وی سپس نتیجه می گیرد که باقی ماندن نام زمزم برچاه مشخص می کند كه زمزمه ایرانیان بر سر چاه مكرر و بسيار بوده است. نکته جالب توجه اینکه مسعودی از یک فرد ایرانی شعری آورده که در آن تفاخر به فرزند اسحاق و ابراهیم خلیل الله به چشم می خورد و بدین ترتیب زیارت خانه خدا را در نزد ایرانیان منطقی می شمارد*. پ.ن: علی بن حسین مسعودی: نگارنده مروج الذهب تاریخ نگار و جغرافی دان، اواخر قرن سوم هجرى است که با سفر به سرزمین های اسلامی و مصاحبت با بزرگان و علمای هم عصر خویش، همچون محمد بن جریر طبری و یا ابوالحسن اشعری به کسب علم و دانش همت گمارده است. وثاقت علمی مسعودی نزد مورخان بعدی مورد توجه بوده، چناچه ابن خلدون او را امام المورخین و محقق آلمانی «فن کریمر» وی را هرودت عرب نامیده است. لازم به ذکر است که مطلب مذکور در متون دیگر معاصر نگارنده نقل نشده و این امکان وجود دارد که نظر و یا برداشت نویسنده باشد. * ر.ک: مسعودی، مروج الذهب، ج ۱، ص ۲۳۶. ✍️ متن: سرکارخانم فاطمه شکیب رخ #انجمن_تاریخ_جامعه_الزهرا -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j