🔵📝 المسالك و الممالك ابن خُرداذبه (ابن خردادبه) 🔹🔸 ابوالقاسم عبيدالله بن عبدالله (متوفى 280ق) اصل كتاب، به زبان عربى كه زبان علمى آن روزگار بوده، نگاشته شده است و مترجم، سعيد خاکرند، كه به خوبى به اهميت اين قديمى‌ترين متن جغرافيايى اسلامى پى برده بودند، با دقت و بردبارى اثر را به صورت تحت اللفظى، در سال 1370ش، به فارسی ترجمه نموده است. 🔸اشعار عربى متن كه عمدتاً به جهت استشهاد آورده شده و ارتباط مستقيمى با متن نداشته‌اند، جداگانه ترجمه و ضميمه اثر شده‌اند. 🔹در مواردى در متن اصلى، جا افتادگى وجود داشته كه مترجم آنها را با علامت ستاره * مشخص كرده و در پاورقى‌ها توضيح داده است. مطالب جا افتاده به همراه غلط نامه ضميمه اثر مى‌باشند. 🔸مترجم فهرست اعلام (كسان و مكان) براى اثر تهيه كرده است تا دانش پژوهان را در وصول سريع‌تر به موضوع مورد نظرشان يارى نمايد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

📝📝 درباره مؤلف ابو القاسم عبید الله بن عبدالله بن خردادبه متوفای حدود ۳۰۰ ق. مورخ و جغرافی‌دان، قرن سوم هجری قمری. گفته شده که وی ایرانی و نخست به آیین زرتشت بوده و از سوی برمکیان، دین اسلام را پذیرفته است. از اسلام آوردن وی به دست برمکیان چنین برمی‌آیدکه وی از مردم خراسان بوده است. در مورد سال ولادت و مرگ او اختلاف است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

✳️ ریاست وی در روزگار خلافت الواثق بالله (۲۲۷- ۲۳۲ ق) به سمت «صاحب البرید و الخبر» یعنی رئیس پست و اطلاعات منصوب شد و چنین به نظر می‌رسد که این شغل موجب آگاهی وسیع وی پیرامون وضع راه‌ها، میزان خراج و اوضاع جغرافیایی و اداری ایران و سرزمین‌های اسلامی و غیر اسلامی و نیز سبب تالیف کتاب شده باشد. نزدیکی او با خلیفه معتمد عباسی و شرکت در خوش‌گذرانی‌ها و سرگرمی‌های ادبی و هنری سبب شد که ابن خرداد به جز از رشته جغرافیا به مطالعه و نوشتن آثاری در زمینه‌های ادب، موسیقی، طباخی و غیره نیز بپردازد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

✳️ قسمت اساسی کتاب قسمت اساسی کتاب شامل توصیف راه هاست که از لحاظ تفصیل متفاوت است. البته کتاب به توصیف راه‌ها بسنده نکرده بلکه مطالب دیگری نیز دارد که گویا بعدها بدان افزوده‌اند، مانند گفتگو از تقسیم زمین که خطاهای مکرر دارد، همچنین از عجایب جهان و بناهای معروف و غیره سخن به میان آورده است. کتاب ابن خردادبه از دو عنصر بالنسبة متفاوت ترتیب یافته است: ازیک سو مطالب خشک و رسمی بسیار مهمی را پیرامون راهها، مسافات، میزان خراج، القاب، عناوین و غیره را می‌توان در آن مشاهده نمود و از سوی دیگر با مطالبی پیرامون شگفتی‌ها می‌توان دید که تا اندازه‌ای دور از باور است. ناهماهنگی مطالب کتاب باعث شده که جغرافی شناسان در ارزشیابی کار او اختلاف کنند. از این رو کتاب وی محتاج هماهنگ کردن این مایه‌ها ویک فصل بندی دقیق است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

✳️ آثار تاکنون ده اثر از وی شناخته شده است که هشت اثر آن با نام‌های کتاب ادب السماع، کتاب جمهرة انساب الفرس و النوافل، کتاب المسالک والممالک، کتاب الطبیخ، کتاب اللهو و الملاهی، کتاب الشراب، کتاب الانواء، کتاب الندام و الجلساء، در فهرست ابن ندیم آمده است. از دو اثر دیگر وی به نام «کتاب الکبیر فی التاریخ» و «کتاب اخبار» ابن خردادبه در منابع دیگر یاد شده است. از مجموع این آثار جز دو اثر یعنی المسالک و الممالک و مختار من کتاب اللهو و الملاهی باقی نمانده است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

ياقوت حموى، اقدام به توصيف اكثر شهرها و مناطقى كه در كتاب آمده است نموده، تا براى پژوهشگران و دانش پژوهان مفيدتر باشد. در ضمن به دليل اين كه «معجم البلدان» به صورت الفبايى و فهرست‌وار تأليف شده، از ارجاع خواننده به صفحه و جلد آن صرف نظر شده است. مقاله‌اى از آندره ميكل استاد كولژ دوفرانس درباره دانش جغرافى در نزد مسلمانان كه بنا به درخواست على‌اصغر مصدق، به عنوان «مقدمه‌اى بر ترجمه مسالك و ممالك ابن خردادبه» نگاشته و توسط ايشان به فارسی برگردانده شده، در ابتداى كتاب، آمده است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

📚📖 این کتاب سالیان سال یکی از منابع اصلی نویسندگان و جغرافی دانان در زمینه جغرافیا و جغرافیای تاریخی بوده است. دانشمندان بسیاری همچون مقدسی و مستوفی و امین احمد رازی نویسنده «هفت اقلیم» به آن مراجعه كرده اند. ✳️ ساختار کتاب کتاب از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول تحت عنوان صفت الارض در هشت فصل مرتب شده و قسمت دوم کتاب مربوط به کتاب خراج و صنعت کتابت از ابن فرج قدامة بن جعفر کاتب بغدادی است، که از باب یازدهم تا باب هفدهم آن کتاب را در بردارد. ✳️ گزارش محتوا کتاب طبق معمول آثار جغرافیایی بمرسوم جغرافیای ریاضی و مخصوصا توصیف شکل زمین بنابر نظر بطلمیوس آغاز می‌شود. مؤلف فصلی کوتاه درباره جهت قبله شهرها، قسمت مهمی را به سخن از سواد عراق اختصاص داده و تقسیمات اراضی و نوع خراج آن را یاد کرده و درباره تاریخ آن نیز در این جا و در موارد دیگر کتاب ملاحظاتی به قلم آورده است. وی در قسمتی از کتاب به یادآوری پادشاهان قدیم، از فریدون به بعد، بر اساس منابع فارسی پرداخته و از پادشاهان ایران و روم و ترک نام برده است. نویسنده به دلیل داشتن مسئولیت ریاست دیوان برید (پست) ولایت جبال، موفق به جمع آوری اطلاعات مفید و ارزنده‌ای در توصیف راه‌های تجاری و مناطقی چون هند، چین، کره و ژاپن شده است. هر چند که در جاهای متعدد واقعیات با افسانه‌ها و شایعات درهم آمیخته، اما جغرافی دانان بعدی همواره به این کتاب مراجعه می‌کرده‌اند. کتاب مسالک و ممالک به دانش جغرافی اختصاص دارد. ابن خردادبه اثر خویش را پس از اقامتش در کنار دجله، در سامرا و بین سالهای ۲۳۴- ۲۳۰ ق نگاشت. به نظر می‌رسد مؤلف اثر خود را در دو نوبت نگاشته و در نوبت دوم تغییراتی نیز در آن داده است. بعضی از محققان نیز معتقدند که علیرغم اصالت اثر، مختصری از این کتاب به دست نسل‌های بعدی رسیده و تغییراتی در آن داده شده است. ✳️ ویژگی‌های کتاب این کتاب احتمالا نخستین اثر با عنوان عمومی مسالک و ممالک است و مؤلف آن نخستین فردی است که کتابی در جغرافیای اقتصادی گردآوری کرده و اثر وی برای ما باقی مانده است. طرح مباحث اقتصادی در اثر ابن خردادبه بیشتر بدان جهت است که اولا مؤلف ایرانی الاصل مسالک و ممالک از سنت ایرانی در جغرافی نگاری پیروی نموده است و جغرافی نگاران پیرو سنت ایرانی برای مسائل مربوط به خراج و محصولات و معادن سرزمین‌ها اهمیت فراوان قائل بوده‌اند. ثانیا مؤلف به جهت شغل حکومتی خویش نه تنها با راه‌های ممالک اسلامی به ویژه ایران آشنا بوده بلکه نیاز جدی به داشتن اطلاعات مبسوط از اوضاع اقتصادی جبال داشته است. از دیگر وجوه اهمیت مسالک و ممالک آنست که این اثر بر آثار جغرافیایی پس از خود تاثیر فراوانی گذارده است. ابن حوقل صاحب صورة الارض در تدوین اثر خود از مسالک و ممالک سود جسته است. مقدسی که اثر بسیار ارزشمندی در جغرافیا بنام احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم گردآوری کرده، ابن خردادبه را از پیشوایان دانش جغرافی می‌شمرد. ظاهرا نزدیکی ابن خردادبه به خلافت عباسی این امکان را مهیا ساخته بود که وی از آرشیوهای حکومتی استفاده کند و بدین جهت مورد وثوق جغرافی دانان پس از خود قرار گرفته بود، هر چند از سوی بعضی نویسندگان اسلامی چون ابو الفرج اصفهانی به بی دقتی متهم شده است. ابن خردادبه در بیان حدود اقالیم و راهها از بطلمیوس استفاده نموده و لذا نفوذ و تاثیر سنت یونانی در جغرافیای اسلامی از همان ابتدا همپای نفوذ و تاثیر سنت ایرانی وجود داشته است. نویسنده در اثرش به «وصف زمین و چگونگی ساختار، قبله، راهها و سرزمین‌ها» پرداخته است. وی همچنین قبله و خراج هر سرزمین و تحول خراج در گذشته و حال، پادشاهان زمین و القاب آنها، راه‌ها، منزلگاه‌ها، تقسیمات سرزمین‌ها، اقوام و نژادها، جزایر و آبها، شگفتی‌های زمین و اطلاعات تاریخی را مورد توجه قرار داده و بر خلاف ابن واضح (یعقوبی) صاحب البلدان، فاصله‌ها را بر حسب میل و نه منزل یا روز معین کرده و از این نظر دقیق تر از البلدان است. وی محدوده جغرافیایی کار خود را تا چین، کره و ژاپن گسترش داده ولی در مواردی وقایع را از افسانه‌ها تمییز نداده است. این امر که مؤلف به سفرهای طولانی نپرداخته را می‌توان مهمترین نقطه ضعف مسالک و ممالک دانست ولی بدون تردید استفاده از آرشیوهای حکومتی، اطلاعات جغرافیای انسانی- اقتصادی و قدمت تاریخی، آن را در مجموع اثری منحصر به فرد می‌سازد. تنظیم: سرکار خانم خدیجه سادات حسین پور -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#رویدادهای_تاریخی امروز پنج شنبه 3 تیر 1400شمسی و 13 ذی القعده 1442 قمری: مصادف با 2021/6/24میلادی ۱_تولد "ابن جوزی" واعظ شهير مسلمان در بغداد(508 ق) ۲_ارتحال فقيه متكلم "ميرزا محمد استرآبادی" (1028 ق) ۳_تحصن مشروطه ‏طلبان به رهبری "شيخ فضل‏اللَّه نوری" در حرم عبدالعظيم (1286ش) ۴_پايان مرحله اول مشروطيت و آغاز استبداد صغير در دوران مشروطه (1287 ش) ۵_قتل "ميرزا جهانگيرخان شيرازی" مدير روزنامه صور اسرافيل به دستور محمدعلی شاه (1287 ش) ۶_برقراری حكومت نظامی در تهران به دنبال به توپ بستن مجلس شورای ملی (1287 ش) ۷_آغاز حمله بزرگ "ناپلئون بناپارت" پادشاه فرانسه به روسيه تزاری (1812م) -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#هَفت‌تَپه یک محوطه #باستانی ساخت سال ۱۳۴۵ ه.ش در استان خوزستان در حدود ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده و مجموعه‌ای از تپه‌های باستانی‌است که احتمالاً شهر تیکنی یا کابناک از تمدن #ایلام را درخود جای داده‌است. گستردگی این محوطه باستانی به مراتب باعث جلب توجه کاوشگران مختلف قرار گرفته‌است. بنابر نظریه‌هایی از این شهر به عنوان یک مرکز مهم سیاسی در زمان حکومت عیلامیان و پادشاهی تپتی‌اهر در سده پانزده پیش‌از میلاد یاد شده‌است که پس‌از ویرانی آن، شهر شوش به مرکز قدرت تبدیل شده‌است، هرچند هنوز مدرکی محکم برای اثبات آن بدست نیامده‌است. #قاب_تصویر -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

اکتشاف اولیه گیر کردن گاوآهن ماشین‌های شخم زنی کشت و صنعت نیشکر هفت تپه موجب پیدایش اولیه این مجموعه شد. نخستین عملیات حفاری به سرپرستی #عزت‌اله_نگهبان در سال ۱۳۴۴ در این محل آغاز گردید که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت. بررسی‌های روزمینی که پیش‌تر مَک آدامز (Robert McC Adams) در این ناحیه انجام داده بود، نشان می‌داد که این محوطه گسترده #باستانی فقط در دوره محدودی مسکونی بوده‌است. هفت تپه، در حاصل‌خیزترین قسمت دشت خوزستان واقع شده‌است. این محل باستانی، بین رودخانه‌های# دز و #کرخه در حدود ۱۷ کیلومتری جنوب شرقی شوش و در وسط کشتزارهای طرح نیشکر هفت تپه قرار گرفته‌است. آثار باستانی هفت تپه، از مدت‌ها پیش مورد توجه خاورشناسان و دانشمندان بوده‌است و این آثار در اواخر قرن نوزدهم میلادی، جلب توجه «ژاک دمرگان»، #باستان‌شناس_فرانسوی را که در آن هنگام رئیس هیئت حفاری فرانسوی در ایران بود، نمود. دمرگان این مجموعه آثار باستانی هفت تپه را به نام هفت شغال ثبت نموده‌است که ظاهراً به نظر می‌رسد در ثبت این نام، که در لهجه محلی هفت #چغا به معنی هفت تپه است تا اندازه ای دچار اشتباه گردیده و تلفظ محلی و اصلی آن را کاملاً متوجه نشده‌است. #قاب_تصویر #شوش #هفت_تپه -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

تاریخ تمدن ایلام کلمه چغا در قسمت شمالی دشت خوزستان به معنی تپه آثار باستانی می‌باشد و موارد مکرر آن مانند: #چغازنبیل (تپه باستانی به شکل زنبیل)، چغامیش (تپه باستانی به شکل میش)، #چغاپهن (تپه باستانی پهن و بزرگ) و غیره به خوبی مشاهده می‌گردد. کاوش و حفاری علمی تپه‌های باستانی هفت تپه از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۵ هجری شمسی توسط هیئت باستان‌شناسی ایرانی به سرپرستی عزت‌الله نگهبان صورت گرفت که در نتیجه آن، اطلاعات و مدارک #ذی‌قیمتی در خصوص گوشه ای از حلقه‌های تاریک تاریخ تمدن ایلام، دراختیار محققین و دانشمندان قرار داد. بعضی از دانشمندان باستان‌شناس، قبلاً عقیده داشتند که اسم باستانی و قدیمی شهری که آثار باستانی هفت تپه در آن قرار دارد، #شهر «تیکنی» Tekni می‌باشد، اما براثر حفاری‌های عملی انجام شده معلوم گشت که نام اصلی و باستانی هفت تپه شهر «کاپناک» Kapnak است. مدارک باستان‌شناسی بدست آمده در حفاری هفت تپه بیانگر این است که این شهر باستانی مربوط به سال‌های ۱۵۰۵ تا ۱۳۵۰ ق.م. از تاریخ ایلام می‌باشد. در سنگ نبشته بزرگی که در حفاری هفت تپه بدست آمده از شخصی به نام «تپتی آهار» Tepti - Ahar نام برده شده که خود را پادشاه #ایلام و #انشان و #دزفول نامیده‌است. تپتی آهار در این سنگ نبشته، لقب خود را آزادکننده کشور ایلام از استیلا و یوغ سلاطین #کاسی بین‌النهرین نامیده و بدین لقب فخر و مباهات می‌نماید. آثار معماری مکشوفه در هفت تپه عبارتند از: مجموعه آرامگاه تپتی آهار معبد خصوصی او آرامگاه دسته جمعی ساختمان معبد آرامگاه، زیگورات یا کاخ شماره ۱ حیاطها، زیگورات یا کاخ شماره ۲ دیوار طویل شمالی و تالار طویل. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

آرامگاه دسته جمعی هفت تپه این آرامگاه، بنایی آجری با طاق هلالی است که در نوع خود قدیمی‌ترین نمونه طاق هلالی در دنیا می‌باشد. در این آرامگاه ۲۳ اسکلت وجود داشت که ۱۴ عدد آن‌ها به‌طور منظم و درجوار یکدیگر قرار داشتند و ۹ اسکلت دیگر به علت عدم محل کافی به‌طور نامنظم بر روی پاهای ردیف اول انباشته شده بودند. شهر هفت تپه نیز، همانند شهر دوراونتاش (چغازنبیل) در سال ۶۴۵ ق. م توسط سربازان آشوری به سرکردی آشور بانیپال با خاک یکسان گردید. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#هفت_تپه #شوش #موزه -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#هفت_تپه #شوش #موزه -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j