🚩 خلفای عصر چهارم عباسی : دوران سلطه پادشاهان سلجوقی بر خلافت

📌 نفوذ ترکان و ضعف خلافت عباسی : 🔅از دوران معتصم که برای نخستین بار ترک ها وارد قلمرو اسلامی شدند و مسئولیت های سیاسی و نظامی را بدست گرفتند ، خلفا بازیچه دست آن ها شدند. پایتخت نیز به مدت پنجاه سال به شهر سامرا منتقل گردید که ترکان ساکن آنجا بودند. 🚩 قدرت ترکان به حدی رسیده بود که خودشان خلیفه انتخاب می کردند یا خلفا را کور کرده و می کشتند و خلیفه زیر نظر آنان بود. آن ها پسر خلیفه متوکل را تحریک کردند که پدرش را بکشد. خلیفه منتصر را توسط طبیبش کشتند. خلیفه مستعین را نیز کشتند‌.خلیفه معتز را نیز با شکنجه کشتن. 🔅 در دوران خلیفه مقتدر که از ۲۹۵ تا ۳۲۰ ه.ق خلافت کرد ، زنان در همه امور حکومت دخالت می کردند و ترکان تمام کارهای خلیفه را انجام می دادند. 🔹ترکان خلیفه قاهر و خلیفه متقی را کور کردند. 🚩 ضعف خلافت سبب تجزیه سرزمین های اسلامی شد به طوری که طاهریان در سال ۲۰۷ ه.ق نخستین حکومت ایرانی را در خراسان به پایتختی نیشابور ایجاد کردند. 🔹حکومت هایی که در ایران شکل گرفتند مانند آل بویه و سلجوقیان توانستند خلفا را مطیع خود کنند آن ها با اینکه توان از بین بردن خلافت را داشتند اما ترجیح دادند برای کسب مشروعیت همچنان خلفا را باقی بگذارند. 🔹 قلمرو خلافت آنقدر کوچک شد که در زمان حمله مغول ها فقط بر عراق سلطه داشتند. #تاریخ_عباسیان #تاریخ_اسلام

🔹قلمرو ایران در طول تاریخ

🔹تغییرات مرزها در خاورمیانه در طول تاریخ

📌حکومت باوندیان : 🔹باوندیان خاندانی ایرانی بودند که حدود هفتصد سال (از سال ۶۵۱ تا ۱۳۴۹ میلادی) بر طبرستان (مازندران) در جنوب دریای خزر حکومت کردند. در این مدت آن ها سه بار فروپاشیدند. موسس آنان ، باو پسر شاپور از شاهزادگان ساسانی بود 🔹شاهان باوندی با نام‌های «اسپهبد» و «ملک الجبال» شناخته می‌شدند. نام این خاندان برگرفته از لقب مؤسس این دودمان، باو است که در خدمت پادشاهان ساسانی بوده است. باوندیان اغلب حکومتی مستقل بودند ولی بعضاً تحت انقیاد خلفا و سلاطین معاصرشان نیز قرار گرفتند. 🔹سلسلهٔ آل باوند از آغاز تا زوال به سه شاخه تقسیم می‌شود : کیوسیه - اسپهبدیه - کینخواریه. 🔅نحوه تاسیس : باو در زمان خسرو پرویز  ساسانی همراه وی در جنگ با ارتش روم شرکت کرد و پس از پایان جنگ ، خسرو پرویز که دلاوری‌های باو را دیده بود وی را شاه آذربایجان نامید؛ ولی پس از قتل خسرو پرویز توسط پسرش شیرویه، باو به جرم وفاداری به خسروپرویز به زندان می‌افتد. 🔅پس از مدت کوتاهی خواهر شیرویه که آزرمی دخت نام داشت با کشتن برادرش شهبانوی ایران می‌شود و زندانیان، که باو در بین آنان بود، را آزاد می‌کند. سپس به باو پیشنهاد فرماندهی ارتش ایران را می‌دهد ولی باو که از پادشاهی زنان خوشش نمی‌آمد قبول نمی‌کند و در آتشکده ای گوشه‌گیر می‌شود. 🔅پس از به حکومت رسیدن یزدگرد سوم ، باو دوباره به مقامات بالا می‌رسد. با هجوم اعراب به ایران، یزدگرد سوم برای جمع آوری نیرو ، عقب نشینی کرد و باو نیز به همراه یزدگرد راهی شد ولی در راه ، باو به دلیل زیارت آتشکده کوسان از یزدگرد جدا شده و تصمیم بر این شد تا همدیگر را در گرگان ملاقات کنند. پس از این که باو به زیارت آتشکده کوسان رفت، خبر مرگ یزدگرد به طبرستان رسید. 🔅بعد از بیست و‌چهار سال ، باو برای مقابله با ترکان قبول کرد که مسئولیت رهبری و‌ حکومت مردم را بدست بگیرد. باوندیان تا زمان صفویان ، حاکمان محلی مازندران بودند تا اینکه در این زمان توسط حکومت محلی چلاویان از بین رفتند. #تاریخ_ایران

☀️ قلمرو حکومت محلی باوندیان در مازندران

📌حکومت طاهریان (۸۲۱ تا ۸۷۳ میلادی - ۲۰۵ تا ۲۵۹ ه.ق) : 🔹بعد از گذشت حدود دو قرن از حمله مسلمانان به ایران ، طاهریان نخستین حکومت ایرانی را تشکیل دادند. آن ها ۵۲ سال حکومت کردند. 🔹طاهر بن حسین (ذوالیمینین) سردار ایرانی که در پیروزی مامون خلیفه عباسی بر برادرش امین نقش داشت ، از سوی او به عنوان حاکم خراسان منصوب شد. 🔹در طول دوران طاهریان ، پنج پادشاه به اسامی طاهر بن حسین ، طلحة بن طاهر ، عبدالله بن طاهر ، طاهر بن عبدالله و محمد بن طاهر روی کار آمدند. 🔹طاهریان در جنگ با خوارج به پیروزی دست یافتند و سیستان را نیز تصرف کردند. علاوه بر این ، افغانستان و پاکستان و قسمتی از ماورا النهر جز قلمرو آنان بود. 🔹محمد بن طاهر آخرین پادشاه طاهری از یعقوب لیث صفاری شکست خورد و این حکومت منقرض شد. قیام های استقلال طلبانه بابک و مازیار در این دوره بود و طاهریان سعی می کردند به خلفا در سرکوب این قیام ها کمک کنند. 🔹پایتخت طاهریان ابتدا شهر مرو بود اما در زمان عبدالله بن طاهر به نیشابور منتقل شد. #تاریخ_ایران

☀️ قلمرو حکومت طاهریان

📌حکومت علویان طبرستان : 🔹این حکومت از سال ۲۵۰ تا ۳۱۶ هجری‌/۸۶۴ تا ۹۲۹ میلادی به مدت ۶۶ سال در طبرستان(مازندران) قدرت داشتند. پایتخت آن ها شهر آمل بود. 🔹بنیانگذار این حکومت ، حسن بن زید علوی (داعی کبیر - داعی الی الحق) می باشد که از نوادگان امام حسن (ع) می باشد. 🔹با دعوت مردم طبرستان از حسن بن زید ملقب به داعی کبیر وی در سال ۲۵۰ق از ری به آنجا رفته و از مردم بیعت گرفت و پس از شکست عامل طاهریان وارد آمل شد. 🔹حکومت بیست ساله داعی کبیر همیشه با جنگ و گریز همراه بود اما او توانست در نامه‎هایی به مردم مناطق مختلف شمال ایران شمار زیادی را که تا آن دوره اسلام را نپذیرفته بودند، به اسلام شیعی دعوت نماید. 🔹مذهب علویان زیدیه بود و آن ها نخستین حکومت شیعه در شمال ایران بودند. چهار نفر در دوران علویان به اسامی حسن بن زید ، محمد بن زید ، ناصر اطروش (کبیر) ، حسن بن قاسم (داعی صغیر) به قدرت رسیدند. 🔹در دوران حکومت داعی صغیر ، یکی از سرداران امیر نصر پادشاه سامانی به طبرستان حمله کرد و داعی صغیر کشته شد و این حکومت منقرض گردید. #تاریخ_ایران

🚩 اسامی حکومت های ایران پس از اسلام #تاریخ_ایران

📌 امام سجاد (ع)( متولد۳۸ه.ق /۶۵۹م - وفات ۹۵ ه.ق /۷۱۳ م) : 🔹علی بن الحسین (ع) در پنجم شوال سال ۳۸ هجری در مدینه از مادرش غزاله یا شهربانو به دنیا آمد. کنیه آن حضرت ابومحمد و اباالحسن و القابش زین العابدین ، سید العابدین ، سجاد ، ذوالثفنات ، زین الصالحین ، و سید المتقین می باشد. 🔹القاب وی به سبب کثرت عبادت و سجده های طولانی به وی داده شده است. امام سجاد در حادثه عاشورا حضور داشت اما به سبب بیماری از همراهی امام حسین (ع) باز ماند. 🔹 هنگامی که شمر به خیمه گاه خاندان پیامبر حمله کرد و دستور داد امام سجاد را بکشند ، عمر بن سعد به آن ها گفت :« متعرض زنان و این مریض نشوید .» 🔹 در طول ۳۴سال دوران امامت علی بن حسین ، با وجود فشارهای دشمنان، آن حضرت به کار تربیت شاگردان مختلفی پرداخت. از جمله شاگردان ایشان ، ابوخالد کابلی ، سعید بن جبیر و ابوحمزه ثمالی می باشند. 🔅آثار امام سجاد : 🔹از امام سجاد حدود سیصد حدیث باقی مانده است . 🔹رساله حقوق : متن این رساله از قول ابوحمزه ثمالی در منابع شیعه آمده است و شامل پنجاه حق درباره حقوق خصوصی و اجتماعی مسلمانان در عرصه های گوناگون زندگی ، حق خداوند ، اعضا و جوارح ، عبادات ، معلم و مردم و... است. 🔹دعای سحر مشهور به ابوحمزه ثمالی : این دعا را امام سجاد در سحرهای ماه رمضان میخواند. 🔹زیارت امین الله : درباره مقام و منزلت امام علی (ع) و مناجات و راز و نیاز با خداوند است. 🔹صحیفه سجادیه : شامل ۷۵ دعا بوده ، اما اکنون شامل ۵۴ دعا است. این نیایش نامه سومین کتاب مقدس شیعیان است. این کتاب همچنین معروف به زبور آل محمد و انجیل اهل بیت می باشد. دعاهای صحیفه درباره مسائل اخلاقی ، سیاسی ، اعتقادی و حمد و سپاس می باشد. 🚩 امام سجاد (ع)در سال ۹۵ هجری به دستور ولید بن عبدالملک در سن ۵۷ سالگی مسموم شد و از دنیا رفت. او را در قبرستان بقیع دفن کردند. همسرش فاطمه دختر امام حسن (ع) می باشد. 🔹از آن حضرت یازده پسر و چهار دختر باقی ماند و مشهورترین پسرانش محمد بن علی و زید بن علی بودند. #تاریخ_اسلام

📌امام محمد باقر (متولد ۵۷ ه.ق - وفات ۱۱۴ه.ق) : 🔅ایشان پنجمین امام شیعیان می باشند. مادرش فاطمه دختر امام حسن (ع) و پدرش امام سجاد (ع) می باشد. همسرانش ام فروه و ام حکیم می باشند. 🔹فرزندان امام محمد باقر ، جعفر صادق ، ابراهیم ، علی ، عبدالله ، زینب و ام سلمه می باشند. 🚩 دوران امامت امام محمد باقر ۱۹ سال می باشد و ایشان در هنگام حضور در واقعه عاشورا ، چهارساله بودند. 🔹کنیه آن حضرت ابوجعفر و القاب وی ، هادی ، شاکر ، صابر و باقر می باشد. شیعیان حدیث لوح ( اسامی امامان که جبرئیل به پیامبر گفته است) را از دلایل امامت امام باقر می دانند. 🔅دوران نوزده ساله امامت امام باقر همزمان با چهار خلیفه اموی ، سلیمان بن عبدالملک ، عمر بن عبدالعزیز ، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بود. 🔹 امام باقر با شیوه تقیه سعی می کرد به تربیت شیعیان بپردازد. او در دوران خلافت هشام مدتی به زندان افتاد. امام باقر بعضی مواقع خلفا را مشاوره می داد . مانند مشاوره به عبدالملک درباره ضرب سکه اسلامی. 🔅امام باقر شاگردان زیادی را تربیت کرد که تعداد آنان را ۴۶۷ نفر ذکر کرده اند. از جمله این شاگردان ، زرارة بن اعین ، ابوبصیر مرادی ، برید بن معاویه عجلی و محمد بن مسلم ثقفی هستند. 🚩 آثار علمی امام باقر : روایات ، کتاب تفسیر ابوالجارود . امام باقر در هفتم ذی حجه سال ۱۱۴ هجری در سن ۵۷ سالگی به دستور هشام بن عبدالملک مسموم شد و از دنیا رفت و در قبرستان بقیع مدفون گردید. #تاریخ_اسلام

☹️ یادگاری نویسی روی آثار تاریخی : ⛲️ اینکه یک اسپری برداریم یا یک ابزار تیز و روی آثار تاریخی یادگاری بنویسیم نشانه بی فرهنگی کامل ما و اهمیت ندادن به آینده و پیشرف کشور می باشد. 🏛 کشورایی که قدمت زیادی ندارند و تازه تاسیس هستند ، سعی می کنند که حتی یک اتفاق روزمره کوچک را تبدیل به تاریخ بکنند و یک یادبود برای اون بسازند تا گردشگر جذب کنند و به اون افتخار کنند. اما ما با وجود تاریخ کهن و آثار تاریخی زیاد ، اهمیتی به اونا نمیدیم و با دست خودمون سعی داریم باعث آسیب به این بناها شویم. #فرهنگ #میراث_فرهنگی

🚜 جابه جایی یک حمام تاریخی به وزن ۱۵۰۰ تن در کشور ترکیه #تاریخ_جهان

🚎 جابه جایی معبد بزرگ ابوسنبل در مصر : 🗿به علت ساخت سد و امکان رفتن این بنا زیر آب ، دولت مصر به کمک کشور های دیگر اقدام به قطعه قطعه کردن این معبد و انتقالش به یک جای امن و اتصال مجددا قطعات به هم کردند. #تاریخ

📌حکومت صفاریان : 🔹از سال ۲۴۷ ه.ق / ۸۶۱ م تا ۳۹۴ ه.ق/ ۱۰۰۲ م به مدت ۱۴۷ سال صفاریان بر قسمت هایی از ایران شامل مناطق شرقی و جنوبی حکومت کردند. بنیانگذار این سلسله یعقوب لیث صفاری است. و آخرین شاه این سلسله خلف بن احمد است. 🔅اهمیت حکومت صفاری به سبب رسمی کردن زبان فارسی پس از دو قرن سلطه زبان عربی بر کشور می باشد. 🔹یعقوب لیث مردی از سیستان بود که به دلیل محبوبیتی که به خاطر مبارزه با خوارج بدست آورده بود ، توانست قدرت را بدست بگیرد و به حکومت برسد. 🔹او ابتدا به کرمان و شیراز حمله کرد و این ایالات را تصرف کرد و سپس به خراسان یورش برد و با فتح آنجا به عمر حکومت طاهریان پایان داد. 🔹یعقوب بعد از فتح خراسان به طبرستان حمله برد اما در جنگ با علویان طبرستان شکست خورد. او همیشه آرزو داشت به خلافت عباسیان و سلطه اعراب بر ایران پایان دهد . 🔹یعقوب دو بار به قصد حمله به بغداد ، لشکر جمع آوری نمود . اما در بار اول در نبرد دیرالعاقول از لشکریان المعتمد خلیفه عباسی شکست خورد و در بار دوم به طور ناگهانی بیمار شد و درگذشت. 🔹عمرو لیث برادر یعقوب نیز که در آغاز تابع عباسیان بود در جنگ با امیر اسماعیل شاه سامانی شکست خورد و بعدا در زندان خلیفه درگذشت. 🔹حکومت صفاریان در سیستان تا زمانی که محمود غزنوی این شهر را تصرف کرد ، ادامه یافت. 🚩 پایتخت صفاریان شهر زرنگ یا زرنج بود. #تاریخ_ایران

📌آرامگاه یعقوب لیث صفاری : 🔅در این مکان ، یعقوب لیث صفاری بنیانگذار حکومت صفاریان مدفون است. آرامگاه یعقوب لیث در استان خوزستان و در ده کیلومتری جاده دزفول به شوشتر در روستای شاه ابوالقاسم (شاه آباد) قرار دارد. 🔹 یعقوب که احساسات وطن‌پرستی و استقلال طلبی بر او غلبه داشت، به مخالفت با فرهنگ و زبان عربی - که ثمره و نشان غلبه بیگانگان بر سرزمینش محسوب می‌شد- برخاست. 🔅وقتی شاعری بنا بر رسم زمان، قصیده‌ای به عربی در مدح یعقوب لیث سرود، وی او را ملامت کرد که چرا به زبانی که نمی‌فهمد برایش شعر سروده‌ است و پس از آن دستور داد که تنها به فارسی بنویسند و شعر بگویند. #تاریخ_ایران

☀️ قلمرو حکومت صفاریان

📌 امام جعفر صادق : 🔹جعفر بن محمد (ع) در هفده ربیع الاول سال ۸۳ هجری متولد شد. مادرش ام فروه است. القاب وی صادق ، فاضل ، طاهر و کنیه اش ابوعبدالله است. 🔹نوزده سال از زندگی امام صادق در دوران امامت پدرش امام باقر گذشت. دوران امامت ۳۴ ساله او همزمان با فروپاشی خلافت اموی و روی کار آمدن عباسیان و شورش های شیعیان مانند قیام زید بن علی و یحیی بن زید بود. 🔅امام صادق که زمینه اجتماعی لازم را برای قیام مناسب نمی دید از رهبران قیام ها می خواست که دست از شورش و عملیات نظامی بردارند و تقیه کنند. امام صادق با کار علمی و تربیتی سعی می کرد که به پرسش ها و اشکالات مذاهب اسلامی و مسیحیان و یهودیان پاسخ دهد. 🚩 از امام صادق (ع) آثاری بر جای مانده است که عبارتند از : هزاران روایت که در کتب مختلف شیعه و سنی بیان شده اند. نامه هایی که آن حضرت به یارانش می فرستاد. کتاب الامامة - کتاب الفضایل - رساله الاهلیلجة - رساله توحید مفضل - رسائل جابر بن حیان - رساله به یارانش . 🔹تعداد شاگردان امام صادق را چهار هزار نفر ذکر کرده اند. از جمله این شاگردان ، معلی بن خنیس - هشام بن حکم و مومن الطاق هستند. 🔹 امام صادق به دستور منصور خلیفه عباسی در بیست و پنجم شوال سال ۱۴۸ هجری قمری مسموم و به شهادت رسید و در قبرستان بقیع مدفون شد. 🔅 بعد از درگذشت امام صادق ، شیعیان بر سر تعیین امام بعدی به چند فرقه شامل اسماعیلیه ، مبارکیه ، ناووسیه و فطحیه تقسیم شدند. #تاریخ_اسلام

📌امام موسی کاظم (ع) (متولد ۱۲۸ ه.ق - وفات ۱۸۳ ه.ق) : 🔹امام موسی بن جعفر به سبب عبادت زیاد به عبدصالح و به جهت فروخوردن خشم و پایداری بر مشکلات به کاظم مشهور شده است. لقب دیگر وی باب الحواحج است. 🚩 امام کاظم هفتمین امام شیعیان است. کنیه او ابوالحسن و ابوابراهیم بود. وی بیست سال از زندگی خود را در دوران امامت پدرش امام صادق گذراند. مادر امام کاظم برده ای آزاد شده به نام حمیده بود 🔅ام بنین نجمه و ام احمد همسران وی هستند . و حدود ۱۸ فرزند دارند به اسامی : رضا ، ابراهیم اصغر ، عباس ، قاسم ، اسماعیل ، جعفر ، هارون ، حسین ، محمد ، حمزه ، عبدالله ، اسحاق ، عبیدالله ، زید ، فضل ، سلیمان و دو دختر به اسامی بی بی حکیمه و فاطمه معصومه. 🔹امام کاظم معاصر با خلفای عباسی ، منصور ، مهدی ، هادی و هارون الرشید بود. امام کاظم سعی می کرد با مبارزه منفی و رعایت تقیه ، از درگیری مستقیم با حاکمان وقت خودداری کند. 🚩 قیام های شیعیان (علویان) مانند قیام حسین بن علی (شهید فخ) از نوادگان امام حسن ، قیام ادریس بن عبدالله و قیام یحیی بن عبدالله معاصر با امامت امام کاظم بود. 🔅امام کاظم در دوران خلافت مهدی و هارون مدتی به زندان افتاد. وی پس از ۳۵ سال امامت در زندان هارون در بغداد مسموم شد و در سال ۱۸۳ ه.ق به شهادت رسید. بعد از درگذشت وی عده ای (واقفیه) مرگش را باور نکردند و معتقدند بودند که غیبت کرده و به عنوان آخرین امام ظهور خواهد کرد. 🔹 تعداد شاگردان امام کاظم را ۲۷۴ نفر ذکر کرده اند که بعضی از آنان مانند یونس بن عبدالرحمان ، صفوان بن یحیی و عبدالله بن مغیره در فقه ، کلام ، حدیث ، تاریخ و تفسیر تخصص داشتند. #تاریخ_اسلام

📌حکومت زیاریان (۳۱۶ ه.ق تا ۴۳۵ ه.ق) : 🔹آل زیار به مدت ۱۱۹ سال به قسمت های شمالی و غربی ایران حکومت کردند. پایتخت آنان اصفهان ، ری ، جرجان و آمل بود. 🔹 زیاریان در طول حکومت خود شش پادشاه به اسامی مرداویج (نخستین شاه) ، وشمگیر ، بیستون ، قابوس ، منوچهر و انوشیروان (آخرین شاه) داشتند. زیاریان سرانجام توسط سلجوقیان در ۴۳۵ ه.ق منقرض شدند‌ 🔅از آنجا که پدر مرداویج ، زیار بن وردان نام داشت ، این خاندان به آل زیار یا زیاریان شهرت یافتند. مرداویج همانند بسیاری از ساکنان نواحی کوهستانی گیلان و دیلم به سبب فقر و دشواری زندگی وارد خدمات لشکری شد و به سپاهیان اسفار بن شیرویه یکی از سرداران سامانی پیوست. 🔹سختگیری های اسفار سبب نارضایتی یاران وی شد. از اینرو مرداویج بر علیه او شورش کرد و وی را کشت . مرداویج ایالات مازندران، دیلم ، گیلان و قزوین را تصرف کرد و به سربازانش دستور داد که به شهرهای قم ، اصفهان ، کرج ، زنجان ، همدان و اهواز حمله کنند. 🔹 مرداویج که درصدد تصرف قلمرو خلیفه و کوتاه کردن دست او از ایران بود ، حاکمان خلیفه را در شهرهای مختلف کشت. 🚩 مرداویج تصمیم داشت پس از نابودی خلافت عباسی ، حکومت ساسانیان را احیا کند از اینرو فرمان داد که تخت و تاجی طلایی همانند خسرو انوشیروان ساسانی بسازند . او همچنین به حاکم خود در خوزستان دستور داد که کاخ کسری (ایوان مدائن) را در شهر تیسفون مرمت و بازسازی کنند تا آنجا را پایتخت خود سازد. 🔅مرداویج دستور داد مراسم باشکوهی برای جشن سده بر پا کنند و تصمیم داشت مراسمات ایرانی را مانند گذشته احیا کند اما احساسات وطن دوستانه مرداویج سبب عصبانیت و ناراحتی سپاهیان ترک او شده بود. از اینرو در حمامی نزدیک اصفهان ، ترکان بر سر وی ریختند و او را کشتند. 🔹با مرگ مرداویج ، حکومت زیاریان ضعیف شد و شاهان بعدی با حکومت های همجوار مانند آل بویه ، سامانیان و غزنویان درگیر بودند. #تاریخ_ایران

☀️قلمرو حکومت زیاریان

📌حکومت سامانیان (۲۶۱ تا ۳۹۵ ه.ق / ۸۷۴ تا ۱۰۰۴ م) : 🔹سامانیان به مدت ۱۳۴ سال بر قسمت های شرقی و شمال شرقی ایران شامل سرزمین ماوراالنهر و افغانستان و پاکستان حکومت کردند. پایتخت آن ها شهرای سمرقند و بخارا بود. 🔅در طول مدت حکومت سامانیان ، ده پادشاه به اسامی نصر بن احمد ، اسماعیل ، احمد ، نصر دوم ، نوح اول ، عبدالملک اول ، منصور اول ، نوح دوم ، منصور دوم ، عبدالملک دوم (آخرین شاه) به قدرت رسیدند. در دوران عبدالملک دوم این حکومت در جنگ با ایلک خان حاکم ترکستان شکست خورد و منقرض شد. ایلک خان ، بخارا و ماورالنهر را تصرف کرد. 🔹شاهان سامانی نژاد خود را به ساسانیان می رساندند تا از این طریق مشروعیت بدست آورند. آن ها به دانش و هنر و شعر علاقه داشتند و این سبب پدید آمدن اندیشمندانی مانند رودکی ، فردوسی و ابن سینا شد. 🔹جد یا سرسسله خاندان سامانی یکی از مردم بلخ به نام سامان خداة است. وی در زمان حکومت اسد بن عبدالله قسری در خراسان ، توسط او اسلام آورد و نام پسرش را اسد گذاشت. 🚩 اسد سامانی به همراه چهار پسرش (نوح، احمد، یحیی ، الیاس) در زمان خلافت مامون عباسی در سرکوب مخالفانش وی را یاری دادند و مامون حکومت شهرهای ماورالنهر (سمرقند ، فرغانه ، شاش ، اشروسنه ) و افغانستان (هرات) را به این چهار پسر داد. 🔹در سال ۲۶۱ه.ق خلیفه معتمد عباسی حکومت ماورالنهر را به نصر بن احمد واگذار کرد و او برای نخستین بار حکومت مستقل سامانی را به وجود آورد. 🔹 سامانیان در طول دوران حکومت خود با قدرت های همجوار ( غزنویان ، آل بویه ، ایلک خانیان ) درگیر بودند و سر انجام قلمرو آن ها میان این سه تقسیم شد. 🔅ابوعلی بلعمی ، ابوعبدالله جیهانی ، ابوطیب مصعبی از وزیران سامانی هستند که به سبب خدمات علمی خود مشهور هستند. از میان اینان ابوعلی بلعمی نویسنده کتاب المسالک و الممالک درباره جغرافیای سرزمین های اسلامی است. #تاریخ_ایران

🚩 قلمرو حکومت سامانیان

📌 صاحب الزنج (شورش بردگان) : 🔹علی بن محمد ملقب به صاحب الزنج در سال ۲۵۵ ه.ق قیام بزرگی را بر علیه خلافت عباسی آغاز کرد. وی خود را از اولاد علی (ع) می دانست و نسب خود را به امام سجاد (ع) می رساند. 🔹صاحب الزنج در دوران خلافت مهتدی ، به میان بردگانی (زنگیان) که در شوره زار های جنوب عراق مشغول کار بودند رفت و این بردگان را با وعده رهایی از بدبختی و فقر با خود متحد کرد. 🔹عده ای صاحب الزنج را ایرانی (اهل ری) و برخی از اعراب (طایفه عبدالقیس) می دانند. او قبل از قیام خود مدتی به بحرین رفت و در آنجا ادعای امامت کرد و گروهی از مردم را پیرو خود ساخت. 🔹خلیفه مهتدی به علت درگیری با ترکان فرصت نکرد به قیام وی بپردازد . از اینرو صاحب الزنج پس از مرگ مهتدی قدرتش بیشتر شد و در روز عید فطر با یارانش نماز خواند و از بدبختی و ستمی که می کشیدند سخن گفت و به آنان نوید آزادی و پیروزی داد. 🔹 وی به یاران خود فرمان داد که بر صاحبان خویش قیام و اموال ایشان را غارت کنند و زنان و دختران ایشان را به اسارت بگیرند و در بازارها بفروشند. 🔹 صاحب الزنج شهری به نام مختاره ساخت و آنجا را پایتخت خود قرار داد . خلیفه معتمد سپاهی به فرماندهی جعلان به جنگ آنان فرستاد اما این سپاه شکست خورد و شهرهای ابله و اهواز توسط شورشیان تصرف شد. 🔹 لشکریان صاحب الزنج علاوه بر غارت و ویرانی اهواز ، شهر بصره و رامهرمز و واسط و نعمانیه را نیز تصرف و غارت کردند و راه حاجیان مکه را بستند . سپاه دوم خلیفه به فرماندهی موسی بن بغا نیز از آنان شکست خورد. 🔹خلیفه معتمد سرانجام برادرش الموفق را با تمام نیرو به جنگ صاحب الزنج فرستاد. او ابتدا شهر اهواز را آزاد کرد و سپس شهر مختاره را محاصره نمود . صاحب الزنج از شهر فرار کرد اما اسیر شد و سرش را جدا کردند. و این قیام در سال ۲۷۰ ه.ق پس از چهارده سال سرکوب شد. #تاریخ_ایران