📌 کاخ هخامنشی لیدوما :
لیدوما یک محوطهٔ باستانی است که در شهرستان ممسنی در استان فارس قرار دارد. لیدوما همچنین نام یکی از شهرهایی است که در نوشته‌های هخامنشی از آن نام برده شده‌است و در راه شاهی بین تخت جمشید و شوش قرار داشته‌است.
در گل‌نوشته‌های تخت جمشید از ۲۶ شهر میان تخت جمشید تا شوش نام برده شده‌است. این اثر تاریخی احتمالاً مربوط به ۵۵۰ سال پیش از میلاد است
این بنا از نظر ابعاد ساختمانی چهارمین بنای بزرگ هخامنشی پس از بناهای شوش، پاسارگاد و تخت جمشید (پارسه) است.
این شهر که در کتیبه‌های تخت جمشید (پارسه) با عنوان لیدوما از آن نام برده شده یکی از بناهای مهم حکومتی زمان هخامنشیان به‌شمار می‌رود.
#هخامنشیان #ایران
📌 کاخ هخامنشی در کشور آذربایجان :
در سال ۱۳۸۶ شمسی آثار باستانی مربوط به تمدن ایران در دوره هخامنشی در شهرستان شمکیر جمهوری آذربایجان در ۳۶۷ کیلومتری غرب باکو کشف شد.
الیاس بابایوف سرگروه باستان شناسان آذری گفت: طی این عملیات بقایای یک بنای تاریخی با قدمت بیش از ۲۵۰۰ سال دارای یک تالار بزرگ به مساحت یکصد متر مربع و چند اتاق کوچکتر در اطراف آن کشف شده است
#هخامنشیان #ایران
📌 خط میخی :
هخامنشیان از چند نوع خط استفاده می کردن که مهمترینشان خط میخی است.
خط میخی انواع گوناگونی دارد که برای نوشتن در زبان‌های مختلف به کار می‌روند. از گونه‌های خط میخی می‌توان به میخی پارسی باستان، و در ابعاد کهن تر و قدیمی تر به آشوری، سومری، اکدی، ایلامی، بابلی و
اوگاریتی اشاره کرد.
همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده‌اند از چپ به راست نوشته می‌شوند.
پژوهشگران، سومریان (نخستین تمدن شهری در جنوب عراق) را مبدع خط میخی می‌دانند.
خط میخی هخامنشی که دارای ۵۰ نشانه‌است، جدیدترین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از میلاد مسیح ساخته شده‌است. این خط برای نوشتن کتیبه‌های هخامنشی به کار رفته‌است.
این خط ساده‌ترین نوع خطوطِ میخی پس از خط میخی اوگاریتی (تمدنی باستانی در سوریه) است.
رمزگشایی خط میخی در قرن ۱۹ میلادی توسط سه نفر (گروتفند - بورنوف - راولینسون) به تدریج به سال ۱۸۵۷ انجام شد.
#هخامنشیان #ایران
📌 هرودوت پدر تاریخ :
قرن پنجم قبل از میلاد , اوج گسترش تاریخ نویسی در دنیای باستان و به ویژه یونان است. در این قرن مورخانی چون هرودت, کتزیاس , گزنفون , توسیدید , پلوتارک و ... می زیستند.
هرودت تقریبا از ۴۸۴ تا ۴۲۵ ق.م زندگی می کرده است. وی متولد شهر هالیکارناس (شهری در ترکیه) و معاصر با هخامنشیان بود و مسافرت های زیادی کرد و مشاهدات و شنیده های خود را در نه جلد کتاب گردآورد.
کتاب هرودت اطلاعات خوبی درباره مادها و هخامنشیان و یونان و نبرد های این دو به ما می دهد.
هرودت چون ساکن شهری در قلمرو ایران بود و ایرانیان را به عنوان استعمارگر می دید در مواردی در کتابش از یونانی ها جانبداری کرده است.
#مورخ #تاریخ
📌 کتزیاس یا کتسیاس :
وی از مورخان باستان می باشد. کتزیاس در حدود سال ۴۴۱ ق.م به دنیا آمد. او متولد شهر یونانی کنیدوس است.
کتزیاس میان سالهای ۴۱۵ تا ۳۹۸ پیش از میلاد، پزشک پروشات همسر داریوش دوم و اردشیر دوم پادشاه هخامنشی بود. کتزیاس بمدت هفده سال در دربار اردشیر می زیست.
کتزیاس بیست و سه کتاب نوشته است. شش کتاب او دربارهٔ تاریخ ماد و آشور و بابل و شش کتابش دربارهٔ رویدادهای تاریخ ایران از پادشاهی کوروش کبیر تا مرگ خشایارشا و ده کتاب واپسینش دربارهٔ دنبالهٔ تاریخ ایران تا سال ۳۹۸ قبل از میلاد است که او از ایران رفته‌است.
از کتاب های کتزیاس تنها نوشته هایی در آثار سایر مورخان باستان باقی مانده است.
#مورخ #تاریخ
📌گِزِنُفون مورخ باستان :
گزنفون فیلسوف، مورخ، و سرباز یونانی است که در سال ۴۳۰ قبل از میلاد در آتن به دنیا آمد. دوران زندگی او حدوداً بین سالهای ۴۳۰ تا ۳۵۴ پیش از میلاد بوده‌است.
مهمترین آثار گزنفون :
آناباسیس: شرح لشکرکشی کوروش کوچک(پسر داریوش دوم هخامنشی) و بازگشت ده هزار نفر یونانی سپاه وی پس از شکست به یونان است.
کوروپدیا: شرح تربیت و بیوگرافی کورش بزرگ .
#تاریخ #مورخ
📌 توسیدید مورخ باستان :
وی متولد شهر آتن یونان است و کتابی را درباره جنگ های داخلی یونان به نام تاریخ جنگ پلوپونزی نوشته است و چون هخامنشیان نیز در این جنگ ها دخالت داشتند , اطلاعاتی درباره آن ها نیز در کتاب خود آورده است.
وی از سال ۴۶۰ قبل از میلاد تا ۳۹۵ قبل از میلاد زندگی می کرده است.
#تاریخ #ایران
📌 آفرینش از دیدگاه اساطیر ایرانی :
آفرینش بنابر باورهای ایران باستان در محدوده دوازده هزار سال اساطیری انجام می گیرد.
در دوران مادها و هخامنشیان اعتقاد به زروان خدای زمان پیروانی داشت.
بر اساس آیین زروانی , زروان خدایی است که در زمانی که هیچ چیز وجود ندارد نیایش هایی به جا می آورد تا پسری با خصایص خوب داشته باشد که جهان را بیافریند.
در پایان هزار سال زروان در اینکه این نیایش به ثمر برسد شک می کند و در همان هنگام نطفه اورمزد (خدای نیکی ها) و اهریمن (نیروی پلید و شر) بسته می شود.
اورمزد ثمره نیایش و صبر او و اهریمن میوه شک اوست.
زروان در آن هنگام پیمان می بندد که پسری را که نخست زاده شود فرمانروای جهان کند . اهریمن از این نیت آگاه می شود و سعی می کند نخست به دنیا بیاید. در نتیجه اهریمن در ابتدا متولد می شود و اورمزد پس از او به دنیا می آید.
زروان مجبور می شود اهریمن را برای دورانی نه هزار ساله فرمانروا کند با این اطمینان که در جنگی در پایان جهان که بین خیر و شر در می گیرد , اورمزد اهریمن را شکست دهد.
#ایران #تاریخ #اساطیر
📌آفرینش از دیدگاه اساطیر ایرانی (۲) :
اورمزد (خدای روشنایی و نیکی) در ابتدا امشاسپندان (جاودانان مقدس) را می آفریند. که تعداد آن ها هفت تا است و یاری دهنده اورمزد و دشمن دیوها (نیروهای تاریکی) هستند.
اسامی امشاسبندان :
سپند مینو : به معنی روح افزایش بخش و مقدس که نماد اندیشه می باشد.
بهمن : به معنی اندیشه نیک است که در طرف راست اهورامزدا می نشیند و نقش مشاور او را دارد. وی پشتیبان حیوانات سودمند در جهان است و با اندیشه نیک انسان ارتباط دارد. او پس از مرگ انسان های نیک روح آنان را به بالاترین بخش بهشت هدایت می کند.
اردیبهشت : به معنی راستی است. وی زیباترین امشاسبندان و نمادی از نظام جهانی , قانون ایزدی و نظم اخلاقی می باشد. وی نه تنها نظم را در زمین برقرار می سازد بلکه مراقب است که دیوان در جهنم افراد را بد را بیش از آنچه سزایشان است تنبیه نکنند. نماینده این جهانی او آتش است.
شهریور : به معنی سلطنت مطلوب است. او مظهر توانایی , شکوه , سیطره و قدرت آفریدگار است. او اراده پروردگار را مستقر می کند و بیچارگان و درماندگان را تحت نظر دارد . او پشتیبان فلزات است و فلزات نماد زمینی او هستند. اوست که در پایان جهان مردمان را با جاری کردن فلز گداخته ای خواهد آزمود.
سپندارمد , اسفند :
به معنی اخلاص و بردباری مقدس است. وی دختر اورمزد به شمار می آید و در انجمن آسمانی در سمت چپ او می نشیند. زمین نماد اوست. به کشت و کار و پرورش چهارپایان برکت می بخشد . وی مظهری از تحمل و بردباری نیز هست.
خرداد : به معنی تمامیت , کلیت و کمال است و مظهری است از مفهوم نجات برای افراد بشر . آب را حمایت می کند و در این جهان شادابی گیاهان مظهر اوست.
امرداد : یه معنی بی مرگی است . او گیاهان را می رویاند و تلاش می کند آن ها پژمرده نشوند.
#تاریخ #ایران
📌آفرینش از دید اساطیر ایرانی (۳) :
اهورامزدا پس از آفرینش امشاسبندان (جاودانان مقدس) , ایزدان (خدایان کوچکتر) را می آفریند. شماری از ایزدان از خدایان باستانی هستند , یعنی پیش از زردشت نیز جنبه خدایی داشتند. برخی با آیین های دینی ارتباط دارند و بعضی مفاهیم اخلاقی انتزاعی هستند.
در باورهای ایران باستان , خدایان مهم بر گردونه سوارند. ارابه هایی با چهار اسب که با قدرت خدایان تناسب دارند. مانند چهار اسب ارابه آناهیتا که ابر , باران , برف و تگرگ هستند.
خدایان سلسه مراتبی دارند و وظایف کوچک یا خیلی بزرگی را برعهده دارند.
#تاریخ #ایران
📌خدایان ایرانی ( به باور ایرانیان باستان و در دوران مادها و هخامنشیان) :
☀️ مهر / میتره / میترا : او خدای عهد و پیمان است و پیمان ها و نظم و راستی را نگهبانی می کند. حتی پیمان میان اهورامزدا و اهریمن و یا پیمان بین زن و شوهر یا دو کشور.
او با هرکه پیمان را بشکند دشمنی می کند و در این صورت به خدای جنگ تبدیل می شود. از اینرو سپاهیان در ایران باستان پیش از رفتن به جنگ به درگاه مهر دعا می کردند.
او صفت خدای همیشه بیدار را دارد و هرگز نمی خوابد . مهر هزار گوش و ده هزار چشم دارد و دستانی بلند که می توانند به سوی همه جهان دراز شوند.
جایگاه مهر بر بالای کوه البرز است و زرهی طلایی بر تن و گرزی بزرگ در دست دارد .
اسب های مهر بدون سایه هستند و در ارابه او هزار تیر و هزار نیزه و هزار تبر فولادین است.
او همچنین در داوری بر پل چینود شرکت دارد.
پل چینود پلی در دین زردشتی می باشد که
انسان ها برای رسیدن به بهشت باید از روی آن عبور کنند.
نظارت بر نیمه دوم ماه بر عهده اوست . خدای مهر توسط ایرانیان به اعتقادات غربی ها نیز راه پیدا می کند و در قرن اول و دوم میلادی به صورت بزرگترین رقیب مسیحیت در اروپا در می آید .
مسیحیان پس از جنگ و خونریزی بسیار توانستند این آیین را از قاره اروپا براندازند. با اینحال بسیاری از آداب و مراسم آن در مسیحیت باقی ماند.
بر اساس نقش برجسته هایی که از مهر در کشورهای اروپایی باقی مانده است مهر به صورت کودک یا جوانی از صخره زاده می شود به همراه یک دشنه که با آن گاو حیات را می کشد و مشعل آتشی که نماد نور است.
مهر با خورشید زورآزمایی می کند و بر او پیروز می شود . علاوه بر این با گاوی که نماد آفرینش است می جنگد و او را می کشد. از لاشه گاو حیات گیاهی و جانوری به وجود می آید.
پیروان کیش مهر در غرب با آیین هایی خاص و پس از انجام دادن آزمایش های سخت و طی مراحلی هفت گانه پذیرفته می شدند. این مراحل هفت گانه عبارت بودند از : کلاغ, همسر , سرباز , شیر , پارسی , پیک خورشید , پیر یا پدر.
#تاریخ #ایران
📌 خدایان ایرانی (۲) :
☀️ اپام نپات یا برز ایزد :
خدای آبهاست . او آب ها را پخش می کند. نیرومند و بلندبالاست و دارنده اسب تندروست. وی کم کم محبوبیتش کم می شود و آناهیتا جای او را می گیرد.
☀️ناهید / آناهیتا: اسم او به معنی پاکی و بی آلایشی می باشد. وی زنی است جوان , زیباچهره و خوش اندام با طوقی زرین بر گردن , گوشواره ای چهارگوش در گوش , تاجی با صد ستاره بر سر و کفش هایی درخشان در پا و با بالاپوشی طلایی.
وی به عنوان الهه عشق و باروری نیز پرستش می شده است زیرا چشمه حیات از وجود او می جوشد. در هنگام زایمان و برای یافتن شوهر خوب , دختران به درگاهش دعا می کردند.
آناهیتا در بلند ترین طبقه آسمان جای گزیده است و اسب های ارابه او را ابر و باران و برف تگرگ تشکیل داده اند.
او به فرمان اهورامزدا , باران و برف و تگرگ را فرو می باراند.
#تاریخ #ایران
📌خدایان ایرانی (۳) :
☀️ تیشتر (تیشتریه) : خدایی است که با باران ارتباط دارد. او به یاری خدایان دیگر با دیو اپوش (خدای خشکسالی) می جنگد.
تیشتر به شکل اسب سفید زیبا برای پاک کردن زمین از زهر جانوران زیانبخش به دریای فراخکرد (دریای بزرگ اساطیری) فرو می رود و در آنجا با دیو اپوش (خشکسالی) که به شکل اسب سیاه و ترسناکی است روبه رو می شود.
در ابتدا خدای باران شکست می خورد و خشکی و تشنگی بر جهان غالب می شود.
تیشتر پیش اهورامزدا شکایت می کند که ضعف او به خاطر این است که مردم به درستی او را عبادت نمی کنند. اهورامزدا وی را یاری می کند. این بار دیو خشکسالی فرار می کند و تیشتر آب را از دریا می گیرد و بالا می برد و باران بر سرزمین ها می بارد.
تیشتر ده شبانه روز باران فرو می آورد و با این باران زهر جانوران موذی که در زمین باقی مانده است با آب می آمیزد و به دریا می رود. شوری و تلخی آب های دریاها به این دلیل است.
جشن تیرگان که در روز سیزده تیرماه برگزار می شده است برای اوست.
#تاریخ #اساطیر #ایران
📌خدایان ایرانی ۴ :
☀️ رپیتوین: به معنی نیمروز (ظهر) و سرور و نگهبان گرمای نیمروز است که زمانی مقدس در اسطوره های ایرانی است.
هر زمان که دیو زمستان به جهان هجوم می آورد رپیتوین در زیر زمین پناه می گیرد و آب های زیر زمینی را گرم نگاه می دارد تا گیاهان و درختان از بین نروند.
جشن رپیوتن بخشی از جشن نوروز است و در وقتی است که دیو سرما می رود.
☀️بهرام / وهرام / ورثرغنه : به معنی درهم شکننده مقاومت است. بهرام خدای جنگ است و به صورت های گوناگون تجسم می یابد که هر کدام نماینده یکی از توانایی های اوست. مانند باد تند , گاو نر , اسب سفید یا گراز.
اگر به شیوه ای درست او را دعا کنند پیروزی می بخشد و نمی گذارد سپاه دشمن وارد کشور آریایی گردد و بلا بر آن نازل شود. هنگام نبرد نخستین سپاه آریایی که از او یاری طلبد به پیروزی می رسد.
این ایزد در میان سربازان محبوبیت زیادی داشته است.
معتبرترین آتش آیینی زردشتیان به نام بهرام است. به نام اورمزد این آتش را به یاری می خوانند و از او می خواهند که در برابر قوای تاریکی آنان را نیرو بخشد.
#اساطیر #ایران #تاریخ
🔥آتش های آیینی در دین زردشت :
سه گروه آتش آیینی وجود دارد به نام های آتش بهرام , آتش آدران و آتش دادگاه.
آتش بهرام قداست خاصی دارد. برای اینکه با تشریفاتی طولانی آماده می شود.
برای آتش بهرام , شانزده آتش را از منابع مختلف جمع آوری می کنند و آنگاه ۱۱۲۸ بار آن را تطهیر می کنند , یعنی هیزم را روی آتش می گیرند , وقتی با گرمای آتش این هیزم شعله ور شد یک مرحله تطهیر انجام گرفته است.
این جریان یک سال طول می کشد. تعداد آتش های بهرام محدود است و به مراقبت خاصی نیاز دارد و این آتش , شاه پیروزمند آتش هاست.
#تاریخ #ایران #مذهب
📌 خدایان ایرانی ۵ :
ایرانیان باستان به خدایان زیادی معتقد بودند که در جایگاه پایین تر از آهورامزدا قرار داشتند.
☀️وای /ویو : خدای دم (نفس) زندگی است. همچنین تجسمی از باد است. او دو جنبه حیات بخش و مرگ آفرین دارد.
☀️رشن/ رشنو : خدای عدالت در ایران باستان است.
☀️ سروش/ سرئوشه : او دعاها را به بهشت منتقل می کند. او روح را پس از مرگ خوشامد می گوید و از آن مراقبت می کند. سروش بهترین نابودکننده دروغ است . کاخی بر بالای کوه البرز دارد. حامی درماندگان است و نگهبان آتش.
☀️ اشی / ارد یا اهریشونگ : دختر اهورامزدا است . پیشرفت و آسایش به خانه ها می برد و خرد و خواسته می بخشد. بر ارابه سوار است. به شکل زنی درخشان و نیرومند توصیف شده است.
☀️ دین / دئنا : خدای وجدان است. دختر اهورامزدا می باشد.
☀️ چیستا : نماد دانش و آگاهی است.
☀️هوم / هئومه : هم گیاه است و هم خداست. سرور گیاهان می باشد و درمانبخش است. این گیاه را به عنوان قربانی در مراسم دینی می فشارند. هوم نیروبخش و شفادهنده است.
☀️ اریامن / ایرمان : نام خدای دوستی و درمان بخشی است. نخستین پزشک است که چاره و درمان دردها به دست او سپرده شده است. در برابر هزاران دردی که اهریمن می آورد ، او درمان عرضه می کند.
☀️بغ : خدایی است که خوشی و شادی و بخت را تقسیم می کند .
☀️زامیاد : خدای زمین است .
#ایران #تاریخ