eitaa logo
تاریخ 🔖
4 دنبال‌کننده
438 عکس
3 ویدیو
0 فایل
بررسی تاریخ ایران و جهان از آغازین روزها تا زمان حال . #تاریخ #تمدن #ایران #اسلام #میراث_فرهنگی #عکس_تاریخی #باستان_شناسی #کتاب
مشاهده در ایتا
دانلود
📌سخنان عیسی مسیح :  فکر نکنید که من آمده ام تا تورات و نوشته های انبیا را منسوخ و باطل نمایم. نیامده ام تا منسوخ کنم، بلکه (آمده ام) تا آن ها را تمام کنم. دشمنان خود را دوست بدارید و برای کسانی که به شما جفا می رسانند دعا کنید.  به این وسیله شما فرزندان پدر آسمانی خود خواهید شد، چون آفتاب او بر بدان و نیکان یک قسم می تابد و باران او بر درستکاران و بدکاران یک قسم می بارد.   اگر فقط کسانی را دوست بدارید که شما را دوست دارند، چه اجری دارید؟  اگر شما خطایای دیگران را ببخشید پدر آسمانی شما نیز شما را خواهد بخشید.  اما اگر شما مردم را نبخشید پدر آسمانی شما نیز خطایای شما را نخواهد بخشید. چراغ بدن، چشم است.اگر چشم تو سالم باشد، تمام وجودت روشن است .اما اگر چشم تو سالم نباشد تمام وجودت در تاریکی خواهد بود. پریشان نباشید و نگویید: «چه بخوریم؟»، «چه بنوشیم؟» و یا «چه بپوشیم؟» تمام ملتهای دنیا برای به دست آوردن این چیز ها تلاش می کنند، اما پدر آسمانی شما می داند که شما به همه این چیزها احتیاج دارید. اول پادشاهی خدا و عدالت او را بطلبید، و همۀ این چیز ها نیز به شما داده خواهد شد. پس نگران فردا نباشید، نگرانی فردا برای فرداست و بدی امروز برای امروز کافی است.
📌 امپراتوری رم : این حکومت که محدوده وسیعی از ایران تا انگلستان و اطراف دریای مدیترانه و دریای سیاه را در بر می گرفت در شهر رم ایتالیا تشکیل شد. سال ۷۵۳ قبل از میلاد حکومت رم توسط رومولوس ایجاد شد و در سال ۴۷۶ میلادی آخرین امپراتور آن به اسم آگوستوس در کاخ خود در شهر ناپل توسط ٱدوآکر فرمانده قبایل ژرمن کشته شد. در سال ۳۹۵ میلادی امپراتوری روم با مرگ امپراتور تئودوز کبیر به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شد. قسمت شرقی نصیب آرکادیوس شد و به پایتختی قسطنطنیه تا سال ۱۴۵۳ میلادی دوام آورد. اما قسمت غربی که مرکزش شهر رم بود و به هونوریوس رسیده بود با حملات قبایل شمالی ژرمن (گت ها - واندال ها - فرانک ها - بورگوندها - آنگل ها و ساکسون ها) مواجه شد و بعد از هزار سال سقوط کرد. ژرمن ها چون در جنگاوری مهارت داشتند توسط حاکمان روم به خدمت گرفته می شدند و مقامات مهمی را به دست می آوردند و تعدادشان به تدریج زیاد شد و امپراتور را بازیچه خود قرار داده بودند. گرفتن مالیات های متنوع ، جنگ های متعدد ، فساد حاکمان و قلمرو بسیار بزرگ از عوامل سقوط این حکومت بود.
📌امپراتوری هون : هون ها قبایلی بودند که در همسایگی چینیها ، مغول ها و آریایی ها و شرق میانه زیست می کردند . چینی ها مدت ها پیش در حدود قرن نهم و هشتم قبل از میلاد آنها را به نام «هیونگ نو» می نامیده اند ؛ این قبایل در مناطق اوردوس و در شمال شانسی و هوپی میزیستند طبق افسانه‌های چینی، دیوار بلند چین برای دور نگه داشتن آن‌ها از چین ساخته شد هونها در سال (۲۰۲-۲۰۶ ق.م) از جنگهای داخلی که باعث ضعف چین شده بود نهایت استفاده را کرده و برخی از مهمترین ایالت های چین را تصرف کردند. هونهایی که در سال ۴۹ ق.م از امپراطوری چین شکست خورده و به طرف غرب مهاجرت نموده بودند ، تا اواخر سده چهارم میلادی در حالت سکوت زندگی داشتند و در این سه قرن تاریخ آنها نیز مجهول است . اما در چهارمین قرن در حدود سالهای ۳۷۰ -۳۷۵ میلادی بار دیگر سر بالا کردند و غوغای عظیمی را در آسیا و اروپا به راه انداختند . در این سال ها هونهای غربی به سرکردگی سرداران مشهور چون «بالامیر» و «آتیلا» از دریای ولگا و دریای دون عبور نموده داخل اروپا شدند و در مجارستان کنونی اقامت کردند و دست به تسخیر اروپا زدند. آتیلا که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب داشت. در زمان فرمانروایی‌اش یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب تازیانه خداوند داده بودند و به او باج می‌دادند تا کاری به کار رم نداشته باشد. آتیلا در آغاز به ایران حمله کرد و با شکست مواجه شد. حمله‌ای که او در سال ۴۴۱ میلادی به امپراتوری روم شرقی کرد باعث شد تا تصمیم به حملات بیشتری به سوی غرب بگیرد. وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد. رومی ها سر انجام با متحد شدن با قبایل ژرمن توانستند آتیلا را شکست بدهند. بعد از مرگ آتیلا حکومت هون ضعیف شد و در جنگ پانونیا از طوایف ژرمن شکست خوردند و منقرض شدند.  هون‌ها جنازه آتیلا را در سه تابوت درون هم قرار دادند تابوت اول که جسد درون آن قرار داشت از طلا، تابوت دوم که تابوت طلایی را درون خود جا داده بود از نقره و سومین تابوت که تابوت نقره درون آن جای می‌گرفت از فولاد بود. تابوت آتیلا را در بستر رود تیزا دفن کردند. آتیلا آن چنان محبوب مردم خود بود که در عزای او به جای اشک ریختن رگهای خود را می‌زدند و خون خود را می‌ریختند
📌 نقشه قلمرو امپراتوری هون
📌 قسطنطنیه (بیزانس) : در سال ۳۹۵ میلادی امپراتوری روم به دو قسمت تقسیم شد و قسمت شرقی تحت عنوان امپراتوری بیزانس در شهر قسطنطنیه (کنستانتینو پولیس) تشکیل شد و به مدت هزار سال ادامه یافت. امپراتوری بیزانس شامل ترکیه فعلی و کشور مصر و نواحی فلسطین و قسمت هایی از سوریه و عراق بود. طی قرن ها شهر قسطنطنیه مورد حملات ایرانیان ساسانی (زمان خسرو پرویز) ، قبایل هون، وایکینگ ها و اعراب مسلمان (در زمان عثمان و معاویه) و ترکان عثمانی قرار گرفت اما تسخیر نشد. تنها در جنگ صلیبی چهارم از سمت اروپا مورد غارت صلیبیون قرار گرفت. این شهر که با استحکامات زیاد و موقعیت خاص خود مانع پیشروی مسلمان ها به سمت اروپا شده بود توسط امپراتور کنستانتین کبیر به پایتختی انتخاب شد و در نقطه اتصال أسیا و اروپا قرار داشت. ارتباط قسطنطنیه با دریا سبب شده بود که به یک شهر تجاری تبدیل گردد و کنترل تنگه داردانل را نیز بدست بگیرد و بسیار ثروتمند گردد. سرانجام در سال ۱۴۵۳ میلادی سلطان محمد فاتح امپراتور عثمانی توانست قسطنطنیه را فتح کند و به عمر امپراتوری روم شرقی(بیزانس) پایان دهد.
📌دیوارهای شهر قسطنطنیه
📌نقشه قلمرو امپراتوری بیزانس (رنگ بنفش)
📌 حکومت ساسانی : ساسانیان از سال ۲۲۴ میلادی تا سال ۶۵۱ میلادی به مدت ۴۲۷ سال حکومت کردند. نخستین پادشاه ساسانی اردشیر پاپکان و أخرین آن ها یزدگرد سوم است. پایتخت ایران در این دوره شهر تیسفون (مدائن) در نزدیکی بغداد بود. حکومت ساسانی سرانجام با حمله مسلمانان در زمان خلافت عمر و پادشاهی یزدگرد ساسانی منقرض شد. حدود ۳۷ پادشاه داشتند که از میان آن ها ، شاپور اول ، شاپور دوم ، خسرو انوشیروان، خسرو پرویز و یزدگرد سوم اهمیت بیشتری دارند. مهمترین جنگ های ساسانیان با حکومت رم بود و گاهی آن ها پیروز می شدند و گاهی ایرانی ها . مسلمان ها در نبردهای ( زنجیر ، پل ، بویب، جلولا ، قادسیه ، نهاوند ) با ایرانی ها جنگیدند و به حکومت ساسانی پایان دادند. با اینکه یزدگرد ساسانی سفیرانی به چین فرستاد و از امپراتور چین درخواست کمک کرد اما تلاشش ناموفق بود.
📌نقشه قلمرو امپراتوری ساسانی : در زمان پادشاهی خسرو پرویز ، پسر امپراتور روم به ایران پناهنده شد و از پادشاه ایران کمک خواست تا تخت پادشاهی پدرش را پس بگیرد. خسرو پرویز هم دو سپاه بزرگ به فرماندهی شاهین و شهربراز به قلمرو روم فرستاد. این دو سردار ایرانی توانستند سوریه و ترکیه و مصر و نواحی ساحلی دریای مدیترانه را تصرف کنند و شهر قسطنطنیه پایتخت حکومت رم را محاصره کنند و قلمرو ایران را به حدود هخامنشیان برسانند. اما استحکام دیوارهای این شهر و مقاومت مردم سبب شد که ایرانی ها شکست بخورند. یمن در جنوب عربستان هم در زمان پادشاهی خسرو انوشیروان در سال ۵۷۰ میلادی توسط وهرز دیلمی سردار ایرانی در پاسخ به درخواست کمک یکی از اعراب برای مقابله با نیروهای حبشه تصرف شد.
📌 نقش برجسته شاپور اول ساسانی در نقش رستم فارس : در سال ۲۵۸ تا ۲۶۰ میلادی شاپور ساسانی شهر انطاکیه را تصرف کرد و امپراتور روم به اسم والرین برای پس گرفتن شهر به جنگ شاپور رفت اما در نبرد ادسا از شاپور شکست خورد و اسیر ایرانی ها شد. نقش برجسته نقش رستم به یاد این پیروزی بر دل کوه کنده شده است. شاپور اسیران رومی را به ساختن پل شوشتر و سد شادروان واداشت. همچنین شخصی به نام سیریادیس را به عنوان امپراتور جدید روم منصوب نمود. شاپور را داریوش سلسله ساسانی می دانند. شاپور مهران پسر خود را به گرجستان فرستاد و او در آنجا سلسله سلاطین خسروی را تاسیس کرد. بنای شهر شاپور در نزدیکی کازرون در فارس از اقدامات دیگر شاپور ساسانی است.
📌 شاپور کبیر (شاپور ذوالاکتاف) : دهمین پادشاه ساسانی ، شاپور دوم (۳۱۰ تا ۳۷۹ میلادی) است. وی هنگامی که مادرش حامله بود به پادشاهی انتخاب شد. به این صورت که وقتی فهمیدن فرزند وی پسر است تاج را در خوابگاه ملکه آویختند. مدت سلطنت او هفتاد سال بود و در ۱۶ سالگی زمام امور را به دست گرفت. نخستین اقدام او شکست دادن اعراب بود. عرب ها در زمان پادشاهی هرمز دوم بحرین را تصرف کرده و از آنجا به نواحی جنوبی ایران حمله می کردند و هرمز دوم در جنگ با آن ها کشته شد. شاپور دوم کشتی هایی ساخت و اعراب بحرین را شکست داد و دستور داد شانه های اسیران عرب را سوراخ کرده و رسیمانی از آن رد کنند. به همین علت عرب ها به او ذوالاکتاف گفتند. اقدام مهم دیگر شاپور دوم نبرد با هون ها بود. جنگ با قبایل هون هفت سال طول کشید و ایرانی ها پیروز شدند . دو دوره جنگ با دولت روم از دیگر وقایع این دوره است که به بستن قرارداد صلح منجر شد.
📌 قلعه ساسانی دربند : شهر دربند ، شهری بندری در کنار دریای خزر است و دومین شهر جمهوری داغستان می باشد. این شهر توسط قباد یکم ساسانی ساخته شد . یک لشکر ایرانی برای مقابله با حملات اقوام شمالی به دو امپراتوری ایران و روم در اینجا مستقر بود. رمی ها به ایران مبالغی را برای نگه داشتن لشکر در ناحیه دربند می پرداختند تا جلوی حملات قبایل شمالی را بگیرند. شهر دربند در دوره قاجاریه از ایران جدا شد.
📌 خسرو انوشیروان دادگر (۵۳۱ تا ۵۷۹ م): خسرو اول ، بیست و یکمین شاه ساسانی است.وی فرزند قباد اول و از بزرگترین شاهان سلسله ساسانی است. نخستین اقدام خسرو از بین بردن مزدک و طرفدارانش بود. مزدک در زمان پادشاهی قباد اول یک مذهب جدید آورد. اقدام دیگر خسرو کاهش مالیات ها و تقسیم ایران به چهار قسمت و انتخاب یک فرمانروا برای هر قسمت بود. هر قسمت را پادگس و فرمانروا را پادگس بان می نامیدند. خسرو بر هر ایالت قاضی ای فرستاد تا به امور مردم رسیدگی کنند. تشکیل سپاه دائمی از دیگر کارهای خسرو بود. برای این لشکر حقوق و جیره مشخصی تعیین گردید. ساخت استحکامات دفاعی در مرزهای شمالی برای مقابله با هجوم قبایل مجاور. برای پیشرفت کشاورزی نیز زمین و حیوانات اهلی و بذر به کشاورزان داد. گدا و ولگرد را مجازات کرد. راه هایی برای رونق تجارت ساخت. مسافرین خارجی را با مهربانی پذیرفت. در زمینه سیاست خارجی سه بار با حکومت بیزانس جنگید که جنگ های بی نتیجه ای برای دو طرف بود و فقط شهرها دست به دست می شد. جنگ با هون ها (هیاطله) اقدام دیگر خسرو بود که به شکست آن ها و تصرف سرزمینشان منجر شد. جنگ با طوایف خزر که به مرزهای شمالی حمله می کردند و شکست دادن آن ها. تصرف سرزمین یمن توسط سردار ایرانی به اسم وهرز دیلمی و جنگ با ترک ها از اقدامات دیگر خسرو انوشیروان است.
📌 خسرو پرویز ساسانی (۵۹۰ تا ۶۳۷ م) : خسرو دوم ، بیست و سومین شاه ساسانی است. او فرزند هرمز چهارم می باشد. مهمترین وقایع دوران خسرو پرویز : ۱- شورش یکی از سرداران ساسانی به اسم بهرام چوبین و شکست خسرو از او و فرار کردن به روم و درخواست کمک از رومی ها. خسرو پرویز با همراهی لشکر روم به ایران بازگشت و بهرام را شکست داده و قدرت را بدست گرفت. ۲- جنگ های ۲۵ ساله خسرو پرویز با بیزانس (۶۰۳ تا ۶۲۷ م): پسر مریس پادشاه سابق روم که به بازگشت خسرو کمک کرده بود به ایران پناهنده شد و برای پس گرفتن تخت شاهی کمک خواست. دو لشکر ایرانی به سرداری شاهین و شهربراز فتوحات زیادی در آسیای صغیر بدست آوردند . بیت المقدس فتح شد و صلیب حضرت عیسی به دست ایرانیان افتاد. شهربراز سردار ایرانی کشور مصر را فتح کرد. شاهین سردار نامی ایران شهر قسطنطنیه پایتخت بیزانس را محاصه کرد. هرقل سردار رمی از آفریقا به قسطنطنیه آمد و ایرانی ها را شکست داد. ۳- طغیان دجله و فرات و بیماری طاعون که کشتار زیادی کرد. ۴- فرستادن نامه ای به خسرو پرویز از سوی پیامبر و دعوتش به اسلام . ۵- جنگ ذوقار و شکست ایرانی ها از اعراب (قبایل بکر بن وائل). ۶- خلع و قتل خسرو پرویز : شکست خسرو از رومی ها و رفتار بد وی با دو سردارش (شهربراز و شاهین) سبب شد که بزرگان به همراهی پسر خسرو (شیرویه) وی را از قدرت برکنار و به قتل برسانند. درباره قصرها ، حرمسراها ، گنج ها و تجملات دربار خسرو پرویز مطالب زیادی نوشته اند. گفته شده که وی سه هزارتا زن داشته و چند هزار کنیزک که برای سرودن و نواختن جزو حرمسرای او بودند.
📌 انقراض ساسانیان : بعد از قتل خسرو پرویز ، پسرش شیرویه (قباد دوم) قدرت را بدست گرفت. او از سال ۶۲۷ میلادی تا ۶۲۹ م حکومت کرد. او صلیب مسیح را که ایرانی ها از بیت المقدس آورده بودند به رومی ها پس داد و تمام برادران خود را کشت و خود نیز در اثر طاعون درگذشت. بعد از شیرویه ، پسرش اردشیر سوم که طفلی هفت ساله بود شاه شد اما شهربراز یکی از سرداران ساسانی قدرت را از او گرفت و به مدت دوماه پادشاه شد اما بعد بر اثر شورش سربازان کشته شد. تا روی کار آمدن یزدگرد سوم (آخرین شاه ساسانی) ، دوازده نفر به پادشاهی رسیدند یعنی از ۶۲۹ تا ۶۳۲ میلادی. که از میان آن ها دو زن نیز به اسامی پوراندخت و آذرمیدخت که دختران خسرو پرویز بودند هم توانستند مدتی کوتاه ملکه ایران باشند. سال ۶۳۲ میلادی یزدگرد ساسانی در سن۱۶ سالگی قدرت را به دست گرفت که همزمان با آغاز هجوم اعراب به سمت ایران بود . وی ده سال پس از آخرین جنگ اعراب (جنگ نهاوند) و شکست ایرانیان ، در نزدیکی شهر مرو در شمال شرقی ایران در سال ۶۵۲ م به دست یک آسیابان کشته شد.
📌 جنگ های اعراب و فتح ایران (۱) : اعراب از زمان اشکانیان هرگاه که فرصت می کردند به نواحی جنوبی ایران حمله می کردند و یا اینکه به ایران کوچ می کردند و این به دلیل خشکی سرزمین و افزایش جمعیت آن ناحیه بود. چنانکه در زمان پادشاهی هرمز دوم ساسانی بحرین را تصرف کرده و به شهر های جنوبی حمله کردند. در زمان خسرو انوشیروان ساسانی نیز اعراب از رود فرات گذشته و در جنگ دیرالجماجم کشتار زیادی از مردم کردند تا اینکه خسرو آن ها را شکست داد. قرن ها بود که اعراب تلاش می کردند که راه مهاجرت را به روی خود باز کنند تا اینکه پیامبر (ص) قبیله های عرب را متحد کرد و به آنها وعده داد که اگر دین او را بپذیرند ، عراق و ایران و سوریه برای آنها خواهد بود. ابن خلدون از مورخان تاریخ اسلام می نویسد : « هرگاه قبایلی به تشکیل دادن دولتی نایل آیند ، پس از آن به شهرهای بزرگ هجوم می آورند» اما نخستین جنگ اعراب را که آغاز فتوحاتشان می دانند ، مربوط به دوره خسرو پرویز و شکست ایرانی ها در جنگ ذوقار (بین سال های ۶۰۴ تا ۶۱۰ میلادی) است. هنگامی که پادشاهی به پوران دختر خسرو پرویز رسید ، در سرزمین های اطراف شایعه شد که ایران را پادشاهی نیست و ایشان از ناچاری به درگاه زنی پناه آورده اند و این سبب شجاعت اعراب شد. در زمان خلافت ابوبکر ، دو مرد به نام های مثنی بن حارث شیبانی و سوید بن قطبه عجلی که از قبیله بکر بن وائل بودند با لشکر خود به مرزهای ایران هجوم آورده و مردم را غارت می کردند . مثنی به ابوبکر نامه نوشت و از خرابی وضعیت نظامی ایران و از پیشرفت های خود خبر داد و درخواست نیروی بیشتر کرد.
📌جنگ های اعراب و فتح ایران (۲) : جنگ زنجیر : در سال ۱۲ هجری (۶۳۳م) : خالد بن ولید سردار مسلمان به دستور ابوبکر به سمت ایران حرکت کرد و در ناحیه ای نزدیک کویت به هرمز مرزبان ایران امر کرد که یا اسلام را بپذیرد و یا جزیه (مالیات شرعی) بدهد. اما هرمز نپذیرفت. در یک جنگ تن به تن بین خالد و هرمز ، هرمز کشته شد و اعراب بر ایرانی ها تاخته و پیروز شدند. پس از آن در ناحیه الیس ایرانی ها مقاومت زیادی کردند که باعث خشم خالد شد و پس از پیروزی دستور داد تمام اسیران ایرانی را کشتند. پس از این جنگ ، خالد برای فرماندهی لشکر اسلام به منطقه دیگری رفت و مثنی بن حارث جای او را گرفت. جنگ جسر (پل) : در سال ۱۳ هجری اتفاق افتاد. پادشاه ایران ، رستم فرخ هرمز حاکم خراسان را مامور مقابله با اعراب کرد و رستم لشکری را به فرماندهی بهمن جادویه به جنگ اعراب فرستاد. در جنگ پل در نزدیکی شهر بابل ، اعراب شکست خوردند و فرماندهان آنان ابوعبید مسعود ثقفی و مثنی بن حارث کشته شدند. یک سال بعد در سال ۱۴ هجری در جنگ بویب اعراب ایرانی ها را شکست دادند و نواحی نزدیک رود فرات را تصرف کردند. جنگ قادسیه( سال ۱۴ هجری -۶۳۶ م ) : در این سال رستم فرخ زاد فرمانده سپاه ایران شد و سعد بن ابی وقاص فرمانده لشکر عرب شد. در قادسیه (محلی نزدیک کربلا) جنگی چهار روزه بین لشکر ایران و اعراب در گرفت . رستم فرمانده نیروی ایران به دست یکی از اعراب به نام هلال بن علقمه کشته شد و ایرانی ها شکست خوردند و درفش کاویانی (پرچم ساسانیان) به دست اعراب افتاد. سعد دو ماه به لشکر خود استراحت داد و در ۱۶ هجری به سمت مداین حرکت کرد. یزدگرد به او پیشنهاد صلح و واگذاری ممالک آن طرف دجله به اعراب را داد اما وی نپذیرفت.
📌جنگ های اعراب و فتح ایران(۳) : در سال ۱۶ هجری سعد بن ابی وقاص فرمانده عرب ، تیسفون (مداین) پایتخت ساسانیان را تصرف کرد و ثروت این شهر به دست اعراب افتاد. جنگ جلولا : (۱۶هجری -۶۳۷ م) : در این جنگ ایرانی ها شکست خوردند. فرمانده ایران مهران بود و فرماندهان اعراب هاشم بن عتبه و قعقاع بن عمرو بودند. اعراب در سال ۱۶ هجری شهر کوفه و در سال ۱۷ هجری شهر بصره را ساختند. جنگ شوشتر (۱۹ ه.ق - ۶۴۰ م): هرمزان حاکم خوزستان اعراب را از اهواز بیرون کرد اما اعراب دوباره این شهر را گرفتند. بعد از ۱۸ ماه اعراب توانستند شهر شوشتر را تصرف کنند. هرمزان اسیر شد و بعد ها در مدینه به دست پسر خلیفه عمر کشته شد. جنگ نهاوند : (۲۱ هجری - ۶۴۲ م) : این آخرین جنگ یزدگرد با مسلمانان بود. فرمانده اعراب نعمان بن مقرن بود و فرمانده ایرانی ها فیروزان بود. نعمان فرمانده عرب کشته شد و حذیفه جای او را گرفت. اعراب این جنگ را فتح الفتوح نامیده اند. پس از جنگ نهاوند در مدت ده سال ، اصفهان و فارس و آذربایجان و ری و سیستان و نواحی دیگر به تصرف اعراب درآمد. فقط طبرستان (مازندران) تا نیمه قرن دوم هجری (۷۶۹م) استقلال خود را حفظ کرد در این ناحیه سلسله اسپهبدها سلطنت می کردند.
➖نظر ابن خلدون درباره قدرت گرفتن قبایل کوچک
📌گفت و گوی رستم فرمانده لشکر ساسانی و مغیرة بن شعبه سفیر اعراب پیش از شروع جنگ قادسیه : «خداوند پادشاهی ما را بزرگ قرار داد و ما را بر امت ها پیروزی داد و همه اقلیم ها را به تواضع برای ما واداشت و مردم زمین را برای ما خوار و زبون فرمود و بر روی زمین هیچ ملتی در نظر ما پست تر از شما نبوده است که شما گروهی اندک و خوار و دارای سرزمین خشک و زندگی سخت و دشوارید ، چه چیزی شما را واداشته که به سرزمین ما هجوم بیاورید؟ اگر این به سبب قحطی و خشکسالی است که شما را فروگرفته است ما برای شما گشایش فراهم می آوریم و نسبت به شما بخشش می کنیم و به شهرهای خود بازگردید.» مغیره به او گفت : « آنچه درباره بزرگی پادشاهی و راحتی زندگی و پیروزی بر ملت ها و بلندی مرتبه خودتان گفتی ، ما همه را می دانیم و اکنون از حال خود تو را آگاه می کنم. خداوند متعال که سپاس خاص اوست ، ما را در سرزمین های دور افتاده و با آبی اندک و زندگی دشوار قرار داد. زورمندان ما ناتوانان ما را می خوردند و ما پیوند خویشاوندی را قطع می کردیم و از بیم تنگدستی فرزندان خود را می کشتیم و بت ها را پرستش می کردیم در همین حال خداوند پیامبری از شریفتر و پاکتر خاندان ما میان ما برانگیخت.... او به ما فرمان داده است تا مردم را به آنچه خدا فرمان داده است دعوت کنیم ، هرکسی بپذیرد با ما در سود و زیان برابر است و هرکسی نپذیرد از او می خواهیم جزیه بپردازد و هر آنکس از پرداخت جزیه خودداری کند با او پیکار می کنیم و من هم ترا با همین شرایط‌ دعوت می کنم و اگر نپذیری شمشیر در میان ما خواهد بود. »
📌حکومت بنی لخم حکومتی از اعراب در حاشیه خلیج فارس بودند که توسط ساسانیان ایجاد شده بودند تا همچون دیواری بین اعراب بیابان گرد و کشور ایران باشند و مانع حملات آنان به کشور شوند. پایتخت حکومت لخم شهر حیره در جنوب کوفه بود. آن ها ابتدا بت پرست بودند و سپس مسیحی شدند و بعدا اسلام را بپذیرفتند. اولین حاکم لخمی ، عمروقیس بود و آخرین آنها نعمان سوم بود که به دستور خسرو پرویز ساسانی در سال ۶۰۲ میلادی کشته شد و این حکومت منقرض شد. حکومت لخمی ها با حکومت غسانیان که عرب بودند و در ناحیه مقابل آن ها در نزدیکی مرز مصر حکومت داشتند و توسط رومی ها ایجاد شده بودند ، دشمن بودند. یکی از دلایل پیروزی مسلمانان را از بین بردن حکومت لخم توسط خسرو پرویز می دانند.
🔺حکومت غسانیان : در زمان ساسانیان در شمال غربی عربستان و در همسایگی مصر حکومت غسانیان وجود داشت. غسانیان در اصل اعرابی از طایفهٔ ازد بودند که در میان سال‌های آغازین سدهٔ سوم تا سدهٔ پنجم میلادی از جنوب عربستان به حدود شام کوچیده‌بودند. غسانیان تابع روم بودند و ضمن آنکه مرزهای روم را از حملات گاه‌ و بیگاه اعراب بیابانگرد پاس‌می‌داشتند، در موضع رقابت با لخمیان قرارداشتند و در زمان جنگ های ایران و روم همراه رومیان بودند. پادشاهان غسانی دارای خودمختاری بوده و از امپراتوران روم مواجب و همچنین القاب بطریق و فیلارک را دریافت می‌داشتند. غسانیان در اصل از زبان آرامی شامی استفاده می کردند اما زبان عربی را کنار نگذاشتند. پایتخت غسانیان شهر الجابیه بود. نخستین پادشاه غسانی حارث بن جبله بود. و آخرین پادشاه آنان نیز جبله ایهم بود. این حکومت تا سال۶۳۸ میلادی دوام آورد. غسانیان مسیحی بودند .
📌 شهر پترا در کشور اردن : پترا در ۲۶۲ کیلومتری جنوب شهر امان و در کنار جبل‌المذبح واقع شده‌است. این شهر پایتخت حکومت نبطیان بوده است. نبطیان از عرب‌های شمال شبه‌جزیره عربستان به‌شمار می‌آمده‌اند. این شهر که پایتخت نَبَطی‌ها بود توانسته‌بود کنترل و زمام راه‌های تجارتی مناطق اطراف خود را به دست گیرد. کاروانهای تجارتی از جنوب شبه‌جزیره عربستان و غزه و عسقلان و صور و دمشق از راه پترا پایتخت کشور نَبَطی‌ها می‌گذشته‌اند و این شهر از رونق خاصی برخوردار بوده‌است . تقریباً حدود ۲۵۰۰۰ نفر در پترا زندگی می‌کردند. این شهر در دره‌ای نهفته‌است که فقط از طریق تنگه‌های باریک می‌توان به آن دسترسی داشت و به همین دلیل از آن به خوبی دفاع می‌شود. نبطی‌ها مدت طولانی پادشاهی خاص خود را داشتند. در سال ۱۰۶ امپراتوری آنها توسط امپراتوری روم فتح شد. مسیرهای تجاری تغییر کرد به طوری که پترا به آرامی موقعیت تجاری خود را از دست داد و در قرن ۷ رها شد.  شهر پترا در سال 1812 میلادی توسط مسافر سوئیسی یوهان لودویگ بورکاردت کشف شد.
📌 مدائن صالح : مدائن صالح باقی مانده شهری باستانی در عربستان می باشد. مداین صالح در استان حجاز در ۴۰ کیلومتری شمال شهر العلا و جنوب دومه جندل قرار دارد. در قرآن در آیات ۸۰ تا ۸۴ سوره حجر، به این مکان اشاره شده‌است.  «اصحاب حجر» (قوم ثمود) پیامبران را تکذیب کردند! (۸۰)ما آیات خود را به آنان دادیم؛ ولی آن‌ها از آن روی گرداندند! (۸۱)آنها خانه‌های امن در دل کوه‌ها می‌تراشیدند. این شهر جز قلمرو حکومت باستانی نبطی ها بوده است . آن‌ها از کاروان‌های شتری که بار ادویه، صمغ کندر و مُر مکی(نوعی صمغ معطر) داشتند، و برای دسترسی به آب و استراحت در پاسگاه‌های نظامی آن‌ها توقف می‌کردند، مالیات می‌گرفتند تا کنون در این منطقه، گورستانی بزرگ با ۱۳۱ آرامگاه پیدا شده‌است . مسلمانان اینجا نمی‌آیند چون عقیده دارند که این محل به خاطر این‌که نبطی‌ها حاضر به پذیرفتن اسلام نشدند نفرین شده است.
📌جندی شاپور : گندی شاپور یا وه اندیو شاپور از شهرهای زمان ساسانیان بود که توسط شاپور اول ساسانی در خوزستان بنا شد. این شهر یکی مراکز علمی و پزشکی جهان آن روز بود. کتاب های مختلفی که از زبان یونانی ترجمه شده بود در آنجا نگهداری می شد و به دستور خسرو انوشیروان ساسانی بیمارستانی نیز در این شهر ساخته شده بود. مانی پیامبر ایرانی در همین شهر بدار آویخته شد و پیکر او را بر یکی از دروازه ها آویختند و از آن به بعد آن دروازه تا ادوار اسلامی بنام دروازهٔ مانی نامیده می‌شده‌است. در شهر جندی شاپور یک دانشکده نیز توسط شاپور ساسانی درسال ۲۷۱ م ساخته شد و کتاب های علمی نجوم ، فلسفه ، ریاضی ، حکمت و پزشکی در آنجا گرد آوری شد. خسرو انوشیروان شاه دیگر ساسانی به گسترش و تکمیل این دانشکده پرداخت. اساتید و دانشمندان از نقاط مختلف جهان به دانشکده جندی شاپور می آمدند . شهر جندی شاپور در سال ۶۵۱ میلادی توسط مسلمانان فتح می شود.