☀️ قلمرو حکومت صفاریان

📌 امام جعفر صادق : 🔹جعفر بن محمد (ع) در هفده ربیع الاول سال ۸۳ هجری متولد شد. مادرش ام فروه است. القاب وی صادق ، فاضل ، طاهر و کنیه اش ابوعبدالله است. 🔹نوزده سال از زندگی امام صادق در دوران امامت پدرش امام باقر گذشت. دوران امامت ۳۴ ساله او همزمان با فروپاشی خلافت اموی و روی کار آمدن عباسیان و شورش های شیعیان مانند قیام زید بن علی و یحیی بن زید بود. 🔅امام صادق که زمینه اجتماعی لازم را برای قیام مناسب نمی دید از رهبران قیام ها می خواست که دست از شورش و عملیات نظامی بردارند و تقیه کنند. امام صادق با کار علمی و تربیتی سعی می کرد که به پرسش ها و اشکالات مذاهب اسلامی و مسیحیان و یهودیان پاسخ دهد. 🚩 از امام صادق (ع) آثاری بر جای مانده است که عبارتند از : هزاران روایت که در کتب مختلف شیعه و سنی بیان شده اند. نامه هایی که آن حضرت به یارانش می فرستاد. کتاب الامامة - کتاب الفضایل - رساله الاهلیلجة - رساله توحید مفضل - رسائل جابر بن حیان - رساله به یارانش . 🔹تعداد شاگردان امام صادق را چهار هزار نفر ذکر کرده اند. از جمله این شاگردان ، معلی بن خنیس - هشام بن حکم و مومن الطاق هستند. 🔹 امام صادق به دستور منصور خلیفه عباسی در بیست و پنجم شوال سال ۱۴۸ هجری قمری مسموم و به شهادت رسید و در قبرستان بقیع مدفون شد. 🔅 بعد از درگذشت امام صادق ، شیعیان بر سر تعیین امام بعدی به چند فرقه شامل اسماعیلیه ، مبارکیه ، ناووسیه و فطحیه تقسیم شدند. #تاریخ_اسلام

📌امام موسی کاظم (ع) (متولد ۱۲۸ ه.ق - وفات ۱۸۳ ه.ق) : 🔹امام موسی بن جعفر به سبب عبادت زیاد به عبدصالح و به جهت فروخوردن خشم و پایداری بر مشکلات به کاظم مشهور شده است. لقب دیگر وی باب الحواحج است. 🚩 امام کاظم هفتمین امام شیعیان است. کنیه او ابوالحسن و ابوابراهیم بود. وی بیست سال از زندگی خود را در دوران امامت پدرش امام صادق گذراند. مادر امام کاظم برده ای آزاد شده به نام حمیده بود 🔅ام بنین نجمه و ام احمد همسران وی هستند . و حدود ۱۸ فرزند دارند به اسامی : رضا ، ابراهیم اصغر ، عباس ، قاسم ، اسماعیل ، جعفر ، هارون ، حسین ، محمد ، حمزه ، عبدالله ، اسحاق ، عبیدالله ، زید ، فضل ، سلیمان و دو دختر به اسامی بی بی حکیمه و فاطمه معصومه. 🔹امام کاظم معاصر با خلفای عباسی ، منصور ، مهدی ، هادی و هارون الرشید بود. امام کاظم سعی می کرد با مبارزه منفی و رعایت تقیه ، از درگیری مستقیم با حاکمان وقت خودداری کند. 🚩 قیام های شیعیان (علویان) مانند قیام حسین بن علی (شهید فخ) از نوادگان امام حسن ، قیام ادریس بن عبدالله و قیام یحیی بن عبدالله معاصر با امامت امام کاظم بود. 🔅امام کاظم در دوران خلافت مهدی و هارون مدتی به زندان افتاد. وی پس از ۳۵ سال امامت در زندان هارون در بغداد مسموم شد و در سال ۱۸۳ ه.ق به شهادت رسید. بعد از درگذشت وی عده ای (واقفیه) مرگش را باور نکردند و معتقدند بودند که غیبت کرده و به عنوان آخرین امام ظهور خواهد کرد. 🔹 تعداد شاگردان امام کاظم را ۲۷۴ نفر ذکر کرده اند که بعضی از آنان مانند یونس بن عبدالرحمان ، صفوان بن یحیی و عبدالله بن مغیره در فقه ، کلام ، حدیث ، تاریخ و تفسیر تخصص داشتند. #تاریخ_اسلام

📌حکومت زیاریان (۳۱۶ ه.ق تا ۴۳۵ ه.ق) : 🔹آل زیار به مدت ۱۱۹ سال به قسمت های شمالی و غربی ایران حکومت کردند. پایتخت آنان اصفهان ، ری ، جرجان و آمل بود. 🔹 زیاریان در طول حکومت خود شش پادشاه به اسامی مرداویج (نخستین شاه) ، وشمگیر ، بیستون ، قابوس ، منوچهر و انوشیروان (آخرین شاه) داشتند. زیاریان سرانجام توسط سلجوقیان در ۴۳۵ ه.ق منقرض شدند‌ 🔅از آنجا که پدر مرداویج ، زیار بن وردان نام داشت ، این خاندان به آل زیار یا زیاریان شهرت یافتند. مرداویج همانند بسیاری از ساکنان نواحی کوهستانی گیلان و دیلم به سبب فقر و دشواری زندگی وارد خدمات لشکری شد و به سپاهیان اسفار بن شیرویه یکی از سرداران سامانی پیوست. 🔹سختگیری های اسفار سبب نارضایتی یاران وی شد. از اینرو مرداویج بر علیه او شورش کرد و وی را کشت . مرداویج ایالات مازندران، دیلم ، گیلان و قزوین را تصرف کرد و به سربازانش دستور داد که به شهرهای قم ، اصفهان ، کرج ، زنجان ، همدان و اهواز حمله کنند. 🔹 مرداویج که درصدد تصرف قلمرو خلیفه و کوتاه کردن دست او از ایران بود ، حاکمان خلیفه را در شهرهای مختلف کشت. 🚩 مرداویج تصمیم داشت پس از نابودی خلافت عباسی ، حکومت ساسانیان را احیا کند از اینرو فرمان داد که تخت و تاجی طلایی همانند خسرو انوشیروان ساسانی بسازند . او همچنین به حاکم خود در خوزستان دستور داد که کاخ کسری (ایوان مدائن) را در شهر تیسفون مرمت و بازسازی کنند تا آنجا را پایتخت خود سازد. 🔅مرداویج دستور داد مراسم باشکوهی برای جشن سده بر پا کنند و تصمیم داشت مراسمات ایرانی را مانند گذشته احیا کند اما احساسات وطن دوستانه مرداویج سبب عصبانیت و ناراحتی سپاهیان ترک او شده بود. از اینرو در حمامی نزدیک اصفهان ، ترکان بر سر وی ریختند و او را کشتند. 🔹با مرگ مرداویج ، حکومت زیاریان ضعیف شد و شاهان بعدی با حکومت های همجوار مانند آل بویه ، سامانیان و غزنویان درگیر بودند. #تاریخ_ایران

☀️قلمرو حکومت زیاریان

📌حکومت سامانیان (۲۶۱ تا ۳۹۵ ه.ق / ۸۷۴ تا ۱۰۰۴ م) : 🔹سامانیان به مدت ۱۳۴ سال بر قسمت های شرقی و شمال شرقی ایران شامل سرزمین ماوراالنهر و افغانستان و پاکستان حکومت کردند. پایتخت آن ها شهرای سمرقند و بخارا بود. 🔅در طول مدت حکومت سامانیان ، ده پادشاه به اسامی نصر بن احمد ، اسماعیل ، احمد ، نصر دوم ، نوح اول ، عبدالملک اول ، منصور اول ، نوح دوم ، منصور دوم ، عبدالملک دوم (آخرین شاه) به قدرت رسیدند. در دوران عبدالملک دوم این حکومت در جنگ با ایلک خان حاکم ترکستان شکست خورد و منقرض شد. ایلک خان ، بخارا و ماورالنهر را تصرف کرد. 🔹شاهان سامانی نژاد خود را به ساسانیان می رساندند تا از این طریق مشروعیت بدست آورند. آن ها به دانش و هنر و شعر علاقه داشتند و این سبب پدید آمدن اندیشمندانی مانند رودکی ، فردوسی و ابن سینا شد. 🔹جد یا سرسسله خاندان سامانی یکی از مردم بلخ به نام سامان خداة است. وی در زمان حکومت اسد بن عبدالله قسری در خراسان ، توسط او اسلام آورد و نام پسرش را اسد گذاشت. 🚩 اسد سامانی به همراه چهار پسرش (نوح، احمد، یحیی ، الیاس) در زمان خلافت مامون عباسی در سرکوب مخالفانش وی را یاری دادند و مامون حکومت شهرهای ماورالنهر (سمرقند ، فرغانه ، شاش ، اشروسنه ) و افغانستان (هرات) را به این چهار پسر داد. 🔹در سال ۲۶۱ه.ق خلیفه معتمد عباسی حکومت ماورالنهر را به نصر بن احمد واگذار کرد و او برای نخستین بار حکومت مستقل سامانی را به وجود آورد. 🔹 سامانیان در طول دوران حکومت خود با قدرت های همجوار ( غزنویان ، آل بویه ، ایلک خانیان ) درگیر بودند و سر انجام قلمرو آن ها میان این سه تقسیم شد. 🔅ابوعلی بلعمی ، ابوعبدالله جیهانی ، ابوطیب مصعبی از وزیران سامانی هستند که به سبب خدمات علمی خود مشهور هستند. از میان اینان ابوعلی بلعمی نویسنده کتاب المسالک و الممالک درباره جغرافیای سرزمین های اسلامی است. #تاریخ_ایران

🚩 قلمرو حکومت سامانیان

📌 صاحب الزنج (شورش بردگان) : 🔹علی بن محمد ملقب به صاحب الزنج در سال ۲۵۵ ه.ق قیام بزرگی را بر علیه خلافت عباسی آغاز کرد. وی خود را از اولاد علی (ع) می دانست و نسب خود را به امام سجاد (ع) می رساند. 🔹صاحب الزنج در دوران خلافت مهتدی ، به میان بردگانی (زنگیان) که در شوره زار های جنوب عراق مشغول کار بودند رفت و این بردگان را با وعده رهایی از بدبختی و فقر با خود متحد کرد. 🔹عده ای صاحب الزنج را ایرانی (اهل ری) و برخی از اعراب (طایفه عبدالقیس) می دانند. او قبل از قیام خود مدتی به بحرین رفت و در آنجا ادعای امامت کرد و گروهی از مردم را پیرو خود ساخت. 🔹خلیفه مهتدی به علت درگیری با ترکان فرصت نکرد به قیام وی بپردازد . از اینرو صاحب الزنج پس از مرگ مهتدی قدرتش بیشتر شد و در روز عید فطر با یارانش نماز خواند و از بدبختی و ستمی که می کشیدند سخن گفت و به آنان نوید آزادی و پیروزی داد. 🔹 وی به یاران خود فرمان داد که بر صاحبان خویش قیام و اموال ایشان را غارت کنند و زنان و دختران ایشان را به اسارت بگیرند و در بازارها بفروشند. 🔹 صاحب الزنج شهری به نام مختاره ساخت و آنجا را پایتخت خود قرار داد . خلیفه معتمد سپاهی به فرماندهی جعلان به جنگ آنان فرستاد اما این سپاه شکست خورد و شهرهای ابله و اهواز توسط شورشیان تصرف شد. 🔹 لشکریان صاحب الزنج علاوه بر غارت و ویرانی اهواز ، شهر بصره و رامهرمز و واسط و نعمانیه را نیز تصرف و غارت کردند و راه حاجیان مکه را بستند . سپاه دوم خلیفه به فرماندهی موسی بن بغا نیز از آنان شکست خورد. 🔹خلیفه معتمد سرانجام برادرش الموفق را با تمام نیرو به جنگ صاحب الزنج فرستاد. او ابتدا شهر اهواز را آزاد کرد و سپس شهر مختاره را محاصره نمود . صاحب الزنج از شهر فرار کرد اما اسیر شد و سرش را جدا کردند. و این قیام در سال ۲۷۰ ه.ق پس از چهارده سال سرکوب شد. #تاریخ_ایران

📌حکومت غزنویان : 🔹غزنویان از سال ۳۴۴ ه.ق تا ۵۸۳ ه.ق /۹۷۵ تا ۱۱۸۷ میلادی به مدت ۲۳۹ سال هجری بر بخش های شرقی ایران شامل خراسان بزرگ و قسمت هایی از شمال هند حکومت کردند. 🔹پایتخت غزنویان شهر غزنه و شهر لاهور بود. شهرت این سلسه به خاطر سلطان محمود غزنوی و فتوحات هند است. با تلاش های آلپتگین سردار ترک سامانیان ، سلسله غزنوی در شهر غزنه در افغانستان تاسیس شد. هرچند که بنیانگذار واقعی غزنویان را سلطان محمود می دانند. 🔹با شکست غزنویان در نبرد دندانقان از سپاه سلجوقی ، این حکومت ضعیف و محدود به شمال هند شد و سر انجام در زمان پادشاهی خسرو ملک ، توسط حکومت غوریان منقرض شدند. 🔹 شاهان غزنوی به علم و ادب فارسی اهمیت می دادند و از اینرو شاعران مختلفی مانند فرخی سیستانی ، فردوسی و عالمی مانند ابوریحان بیرونی به دربار آنان رفت و آمد می کردند. 🔹با فتح شمال هند توسط سلطان محمود غزنوی ، فرهنگ و ادب فارسی به هند راه یافت و شهر لاهور به یک مرکز فرهنگی پارسی تبدیل شد. غزنویان حملات مداومی به هندوستان می کردند تا هم اسلام را گسترش دهند و هم به ثروت آنجا دست پیدا کنند. 🔹اوج قدرت این سلسله در زمان سلطان محمود و سلطان مسعود بود. معروف ترین وزیر این خاندان ، حسن بن محمد میکالی معروف به حسنک وزیر است که به اتهام اسماعیلی (قرمطی) بودن دارش زدند. از دیگر وزیران این خاندان ، محمد بن حسن(بوسهل زوزنی ) می باشد. #تاریخ_ایران

⭐ نقشه قلمرو غزنویان و مسیر لشکرکشی های سلطان محمود غزنوی

☀️مقبره ارسلان جاذب از سرداران غزنوی در خراسان - این بنا در مسیر مشهد به فریمان در روستای سنگ بست‌ قرار دارد.‌

🔅آرامگاه اشرف الدین حسن غزنوی از شاعران زمان غزنویان در روستای آزادوار در استان خراسان رضوی

🔹 سکه غزنوی متعلق به زمان بهرام شاه نوزدهمین سلطان حکومت غزنوی

🔅 طاق بست در استان هلمند افغانستان از آثار دوره غزنویان

🚩 مقبره امیر اسماعیل سامانی در شهر بخارا در کشور ازبکستان 🔹 امیر اسماعیل نخستین پادشاه سلسله سامانی است

📌 امام رضا (ع): 🔅علی بن موسی در یازده ذی قعده سال ۱۴۸ ه.ق به دنیا آمد. مادرش نجمه یا تکتم نام داشت. کنیه اش ابوالحسن و القاب وی : رضی ، وفی ، صدیق ، فاضل و رضا است. 🔹 ۳۵ سال از زندگی آن حضرت در زمان پدرش امام کاظم گذشت و مدت بیست سال نیز دوران امامت وی بود. ده سال از دوران امامت امام رضا در دوران هارون الرشید و بقیه در دوران مامون گذشت. 🔹دوران امام رضا معاصر با شورش های شیعیان ( قیام محمد بن طباطبا ، قیام ابراهیم بن موسی بن جعفر (ع) ، قیام محمد بن جعفر صادق (ع), قیام زید بن موسی بن جعفر (ع) ) بود. 🔹مامون برای آرام کردن قیام های شیعیان ، امام رضا را به ولیعهدی منصوب کرد. اما شورش عراقی ها در مخالفت با این اقدام سبب شد که مامون در سال ۲۰۳ ه.ق امام رضا را مسموم و به شهادت برساند. 🔹 خانواده امام رضا نیز که همراه وی به ایران آمده بودند هر کدام در شهری یا به شهادت رسیدند و یا به مرگ طبیعی مردند و سبب ایجاد یک امام زاده در آن شهر شدند. مانند هارون برادر امام رضا که در کاشان درگذشت. یا فاطمه معصومه خواهر امام رضا که در قم دفن شد. 🔹تعداد شاگردان امام رضا را ۳۱۸ نفر ذکر کرده اند. از شاگردان مشهور ایشان : ابوعبدالله قمی ، حسن و حسین اهوازی ، عبدالسلام هروی . 🔹آثار علمی امام رضا : مسند امام رضا شامل زندگی امام و حدود دوهزار حدیث از او ، کتاب فقه الرضا ، کتاب عیون اخبار الرضا ، کتاب طب الرضا . #تاریخ_اسلام

🔅 کاخ الحمرا ، بنایی باقی مانده از دوران سلطه مسلمانان در اندلس اسپانیا

📌حکومت آل بویه (۳۲۰ تا ۴۴۷ ه.ق/ ۹۳۲ تا ۱۰۵۵ م) - بخش اول : 🔹این سلسله به مدت ۱۲۷ سال هجری بر ایران حکومت کردند . موسسین این سلسله علی عمادالدوله ، حسن رکن الدوله و احمد معزالدوله پسران ابوشجاع بویه بودند. آخرین شاه این حکومت خسرو فیروز (ملک رحیم) است 🔹آل بویه خود را از فرزندان یزدگرد ساسانی می دانستند و می گفتند که با تهاجم اعراب به ایران ، برخی از فرزندان یزدگرد به گیلان رفته و در آنجا ساکن شدند. آل بویه در آغاز شیعه زیدی و بعد شیعه دوازده امامی شدند. 🔹بویه و پسرانش پیش از ورود به خدمات لشکری ، در محلی از ساحل گیلان هیزم کشی و ماهیگیری می کردند و زندگی ساده ای همراه با فقر و سختی داشتند. 🔹 در این زمان عده ای از قهرمانان و بزرگان منطقه گیل و دیلم مانند ماکان ، اسفار و مرداویج زیاری بر علیه عباسیان شورش کردند و پسران بویه نخست به سپاه ماکان کاکی فرمانده سامانی و بعد به سپاه مرداویج زیاری پیوستند. 🔹مرداویج حکومت کرج ابی دلف (منطقه بین ساوه و همدان ) را به ابوالحسن علی پسر بزرگ بویه داد. علی با گرفتن مالیات ها و پخش آن میان لشکریانش سبب شد که آوازه سخاوت وی پخش گردد و عده جنگاورانش زیاد شود. 🔹علی شیراز را تصرف کرد و با وعده دادن مالیات سالانه به خلیفه ، از طرف او حاکم فارس شد. حسن نیز اصفهان را تصرف نمود و احمد برادر دیگر نیز کرمان و بعد در سال ۳۳۴ه.ق بغداد را فتح کرد. #تاریخ_ایران

📌حکومت آل بویه - بخش دوم : 🔅با فتح بغداد توسط احمد معزالدوله ، آل بویه به مدت ۱۱۰ سال بر خلافت عباسی سلطه پیدا کردند و خلفا را دست نشانده خود ساختند. 🔹خلیفه عباسی المستکفی به پسران بویه القاب عمادالدوله،رکن الدوله و معزالدوله داد. احمد مدتی بعد خلیفه مستکفی را کور و برکنار کرد و المطیع لله را جای او نشاند 🔹بزرگترین حاکم این سلسله ابوشجاع فناخسرو(عضدالدوله) می باشد. از جمله اقدامات وی ساختن گنبد و بارگاه بر قبور امام علی (ع) و امام حسین (ع) ، بنای بیمارستان عضدی در بغداد ، توسعه جاده ها در خوزستان، بازسازی شهر ساسانی گور و ساخت آب انبار و کاروانسراست. 🔹وزیران معروف آل بویه , ابوالفضل بن عمید و اسماعیل بن عباد هستند. 🚩 برگزاری مراسم عاشورا و ایجاد دسته های عزاداری برای نخستین بار در دوران آل بویه به دستور احمد معزالدوله در سال ۳۵۲ ه.ق صورت گرفت. در این مراسم بازارها بسته و گریه و نوحه خوانی برای امام حسین (ع) برگزار شد. مراسم جشن عید غدیر نیز در این دوره با شکوه تمام برگزار می شد. 🔹ملک رحیم آخرین پادشاه آل بویه در بغداد از طغرل سلجوقی شکست خورد و حکومت آل بویه توسط سلجوقیان منقرض شد. 🔅شهرهای شیراز ، ری و بغداد پایتخت آل بویه بود. #تاریخ_ایران

☀️قلمرو حکومت آل بویه

🔹 سکه حسن رکن الدوله از شاهان آل بویه

🔅از آثار آل بویه

☀️ آفتابه طلایی متعلق به دوران عزالدوله بختیار از پادشاهان آل بویه

☀️ قلمرو حکومت گوگ ترک - نخستین امپراتوری ترک ها در تاریخ

📌نخستین امپراتوری ترک ها ( گوگ ترک) - بخش اول : 🔹در حدود قرن پنجم میلادی مغول ها از سرزمین مغولستان تا دیوار چین را تحت سلطه داشتند. در میان قبایل زیر دست آنها ، طایفه آهنگری به نام تیوکیو وجود داشت که به ساخت سلاح و سایر ابزارها اشتغال داشتند. 🔹واژه ترک نام دیگر طایفه تیوکیو بود که به معنای کلاهخود می باشد و به مناسبت تپه ای از رشته کوه های آلتائی که شباهت به کلاهخود دارد و مسکن قدیمی ترک ها بوده است اتخاذ گردیده بود. معنای دیگر واژه ترک ، قدرت و توانایی است. 🔹در سال ۵۴۶ میلادی بومین رهبر قوم تیوکیو با دختر قبیله توبای ترک که شمال چین را در تصرف داشت ازدواج کرد. آن ها به حکومت محلی جووان - جووان مغولی در سال ۵۵۱ م پایان دادند و نخستین امپراتوری ترک در تاریخ به نام گوک ترک توسط بومین تاسیس شد. 🔹قلمرو امپراتوری گوگ ترک از مغولستان تا مرزهای شمالی چین و از آنجا تا دریای سیاه را دربر می گرفت . این امپراتوری به صورت اتحادیه ای از قبایل چادرنشین اداره می شد. بومین موسس این حکومت در سال ۵۵۲ م درگذشت و قلمرو اش میان پسرش ماهان و برادرش ایستمی تقسیم شد. 🔹ماهان در مغولستان با لقب خاقان فرمانروای تیوکیوی شرقی شد و ایستمی با لقب یبغو (امیر) بخش غربی قلمرو را تحت سلطه گرفت. 🔹 فرمانروای قسمت غربی امپراتوری گوگ ترک با خسرو انوشیروان پادشاه ساسانی متحد شد و دختر خود را به ازدواج پادشاه ایران درآورد و متحدا با قبایل هون (هیاطله) جنگیدند و آن ها را شکست دادند. #تاریخ