📌 امپراتوری سلجوقیان - بخش دوم: 🔹ترکان سلجوقی از ترکان اغوز و از طایفه قنیق بودند. طایفه قنیق در میان اغوزها طایفه شاهی به شمار می آمده است. دقاق جد سلجوقیان در میان قبایل دشت خزر به تمیریالیغ ( کمان آهنین ) معروف بود که به سبب مهارت تیراندازی وی بود. 🔹سلجوق پسر دقاق به همراه خانواده اش مسلمان شدند و شهر جند را تصرف و در اختیار مسلمانان قرار دادند. به ترکان اغوز که پیرو سلجوقیان بودند ترکمن (شبیه ترک ها) گفته می شود. زیرا که مسلمان شدند و فرهنگ اصیل ترکی آنان تغییر کرد. 🔹ترکان سلجوقی در آغاز به مانند سربازان مزدور در کنار هرکسی که به آنان چراگاه می داد می جنگیدند. آن ها در سال ۴۲۶ ه.ق طی نامه ای از سوری حاکم خراسان در خواستند کردند که واسطه شود و از سلطان مسعود غزنوی بخواهد که آن ها در شهرهای نسا و فراه ساکن شوند زیرا تحت فشار حملات ترکان ینگی کند بودند. 🔹سلطان مسعود درخواست آنان را رد کرد و با لشکری به جنگ آنان رفت اما در سال ۴۲۶ ه.ق در بیابان نسا دچار شکست سختی شد و ناگزیر شد شهرهای نسا ، فراوه و دهستان را به فرماندهان سلجوقی ( موسی یبغو ، طغرل و چغری) بدهد. 🔹ترکان سلجوقی دست به غارت شهرهای خراسان زدند و با لشکر غزنوی جنگ و گریز می کردند و در سال ۴۲۹ ه.ق سباشی فرمانده غزنوی را شکست داده و نیمی از خراسان را گرفتند. در سال ۴۳۱ه.ق / ۱۰۴۰ م سلجوقیان در جنگ دندانقان سپاه مسعود غزنوی را شکست داده و وی مجبور به فرار به هند شد. همراهان مسعود او را اسیر کرده و کشتند. #تاریخ_ایران

📌امپراتوری سلجوقی - بخش سوم : 🔹 با خیانت سربازان مسعود غزنوی به وی و سپس قتل او ، طغرل سلجوقی حکومت خراسان را بدست آورد. سلجوقیان نامه ای به خلیفه عباسی فرستادند و اطاعت خود را از او اعلام کردند و سپس سرزمین های شرق ایران را میان خود تقسیم کردند. 🔹ایالات بست ، هرات ، کابل و سیستان به عضو بزرگ خانواده یعنی موسی یبغو تعلق گرفت ، ایالت خراسان و ماورالنهر تا جایی که بتواند فتح کند به چغری بیگ داده شد. 🔹طغرل در سال ۴۴۷ ه.ق / ۱۰۵۵ م بغداد را فتح کرد و به عمر حکومت آل بویه در بغداد پایان داد. خلیفه القائم القاب رکن الدوله و ملک المشرق و المغرب را به او داد و همچنین وی را فرمانروای ایران و عراق کرد. 🔹طغرل شورش ارسلان بساسیری از سرداران خلیفه فاطمی مصر در بغداد را سرکوب کرد. وی همچنین با دختر خلیفه القائم ازدواج کرد و سر انجام در هفتاد سالگی درگذشت. 🔹در سال ۴۶۳ ه.ق / ۱۰۷۱ م آلب ارسلان پادشاه سلجوقی در جنگ ملازگرد لشکر رومانوس امپراتور بیزانس را شکست داد و او را اسیر کرد. 🔹آلب ارسلان در سال ۴۵۶ه.ق /۱۰۷۲ م با سپاهی دویست هزار نفری برای فتوحات در نواحی شرقی وارد ماورالنهر شد و در این منطقه کشته شد. نگهبان قلعه ای به نام یوسف خوارزمی که توسط سلطان به مرگ محکوم شده بود به وی حمله کرد و با دشنه وی را به قتل رساند. 🔹در زمان ملکشاه فتوحات سلجوقیان به ساحل دریای مدیترانه رسید و ملکشاه در ساحل این دریا دو رکعت نماز شکر خواند. ملکشاه با دختر خلیفه ازدواج کرد و عملیات ساختمانی گسترده ای در بغداد آغاز کرد که شامل ساخت مسجد جامع ، رصد خانه و خانه های مسکونی بود. 🔹ملکشاه در سن ۳۸ سالگی درگذشت و مدت سلطتنش بیست سال بود. او در اواخر عمر تصمیم گرفته بود که مرکز خلافت را به اصفهان منتقل کند و نوه خردسال خویش به اسم جعفر را خلیفه مسلمانان کند اما مرگ ناگهانی وی مانع از این کار شد. #تاریخ_ایران

📌 امپراتوری سلجوقی - بخش چهارم : 🔹در دوران پادشاهی ملک شاه سلجوقی توسط وزیرش خواجه نظام الملک یک ارتش حرفه ای و ثابت ایجاد شد که در اصفهان مستقر بود. 🔹امپراتوری سلجوقی بیشترین گسترش را در دوره سلطنت آلب ارسلان و ملکشاه داشت. در دو شهر مکه و مدینه خطبه به نام ملکشاه سلجوقی خوانده می شد که نشان از قدرت زیاد وی بود. 🔹کتاب سیاستنامه درباره آداب کشورداری و نحوه حکومت ، توسط خواجه نظام الملک وزیر ملکشاه نوشته شده است. دو مسجد بزرگ در اصفهان توسط نظام الملک و تاج الملک وزیران سلجوقی ساخته شد. 🔹به دستور ملکشاه ، مسافت هر یک از جاده ها اندازه گیری شد. نظام الملک حکمرانی شهرها و ایالات مهم مانند مرو ، بلخ ، خوارزم و ری و مشاغل مهم دیوانی را به پسران و دامادهایش سپرد. مویدالملک عبیدالله پسر نظام الملک قدرت زیادی در دولت سلجوقی داشت و سفیر ملکشاه در مناسباتش با امیران قدرتمند عرب بود. 🔹 رابطه نظام الملک با ملکشاه همانند رابطه پدر و فرزند بود و شاه وزیرش را پدر خطاب می کرد. اما بر سر نگهداری ارتش دائمی میان آنان اختلاف بود. نظام الملک بر حفظ سپاه ثابت در زمان صلح تاکید داشت اما سلطان نگران مخارج سنگین آن بود. 🔹 نظام الملک خود دارای سپاه خصوصی به تعداد بیست هزار نفر بود که به نظامیه مشهور بودند . ترکان خاتون همسر ملکشاه نیز قدرت زیادی در دولت سلجوقی داشت. 🔹خواجه نظام الملک وزیر مقتدر و با لیاقت سلجوقیان در سال ۴۸۵ ه.ق / ۱۰۹۲ م در محلی به نام سحنه نزدیک نهاوند توسط بوطاهر ارانی یکی از فدائیان حسن صباح رهبر اسماعیلیان کشته شد . قتل وی به تلافی تلاش های او برای سرکوب فرقه اسماعیلیه بود. #تاریخ_ایران

📌امپراتوری سلجوقی - بخش پنجم : 🔹بعد از ملکشاه و نظام الملک ، دولت سلجوقی رو به ضعف نهاد و جنگ های داخلی بر سر قدرت میان شاهزادگان و دخالت زنان در امور سبب شد که حکومت های محلی ترک به نام اتابکان قدرت بگیرند. 🔹سلجوقیان در طول دوران حکومت خود با فرقه اسماعیلیه درگیر بودند و چندین بار به قلعه های آنان لشکرکشی کردند و قلعه الموت در قزوین را که پایتخت اسماعیلیه بود را محاصره کردند اما شکست خوردند. 🔹ضعف سلجوقیان سبب شد که آنان در سال ۵۳۶ ه.ق / ۱۱۴۱ م در نبرد قطوان از طوایف ترک به رهبری گورخان قراختایی شکست بخورند و سلطان سنجر سه سال اسیر آن ها شود. 🔅 در دوره سلجوقی ، نهاد های اداری مختلفی وجود داشت که مسئولیت های دربار را برعهده داشتند. دیوان انشا و طغرا کلیه مکاتبات ، فرمان ها و مواجب خدمت گزاران دولت را بر عهده داشت. 🔹دیوان برید وظیفه داشت وضعیت بازرگانی ، کشاورزی ، رفتار ماموران مالیات و وضعیت قیمت ها را به دربار گزارش کند. 🔹دیوان استیفا وظیفه جمع آوری مالیات ها ، هزینه کردن آن ها و محاسبه مخارج کشور را داشت. 🔹دیوان اشراف می بایست از هرچه در دربار می گذشت باخبر باشد و در صورت لزوم گزارش کند. اما وظیفه اصلی آن بازرسی کل کشور اعم از امور مالی ، کشاورزی ، احوال مردم و گماشتگان دولت بود. 🔹دیوان عرض وظیفه پرداخت حقوق سربازان ، گردآوری سپاه و ثبت املاک نظامیان را بر عهده داشت. #تاریخ_ایران

📌مناصب شهری در دوره سلجوقیان : 🔅 رئیس : او واسطه میان مردم محل و ماموران دولت بود و از اموال مردم مراقبت می کرد و از ظلم ماموران جلوگیری می کرد. او به شکایات مظلومان رسیدگی می کرد و حق آنان را از زورگویان می گرفت. 🔹 محتسب : سلطان از طریق محتسب به رفاه مردم و امور اخلاقی و دینی آن ها رسیدگی می کرد. این مامور تحت نظارت کلی قاضی محل انجام وظیفه می کرد. در بازار به قیمت ها رسیدگی می کرد و مانع معاملات نادرست در داد و ستدها می شد. وظیفه دیگر محتسب نظارت بر اجرای فرایض دینی در مساجد و رعایت شئونات اسلامی در کوچه و بازار بود. 🚩 شحنه : وظیفه شحنه حفظ نظم در شهر بود. او موظف بود خلافکاران را به محکمه قاضی ببرد و در هنگام دریافت مالیات ها ، سربازان خود را به کمک مامورین مالیات بفرستد. 🔅نقیب : وی سرپرست اقلیت سادات در هر شهر و منطقه بود. او مسئولیت تمام کارهای مربوط به سادات را از قبیل حفظ شجره نامه و رساندن ارزاق را بر عهده داشت. او همچنین پاسخگوی رفتار شیعیان نسبت به رئیس شهر یا حاکم ایالت بود. #تاریخ_ایران

📌اتابکان : 🔹نهاد اتابکی ، نهادی اجتماعی بود که تنها در میان ترکان غز و سلجوقیان متداول بود. وظیفه اتابک (امیر پدر) مراقبت از شاهزاده و اداره ایالت وی در زمان خردسالیش بود. برای نخستین بار این لقب از سوی ملکشاه به نظام الملک اعطا گردید. 🔹برخی از اتابکان برای تحکیم موقعیت خود با مادر شاهزاده تحت سرپرستی خویش ازدواج می کردند. 🔹اتابکان ایلدگز در آذربایجان ، اتابکان سلغری در فارس ، اتابکان هزاراسبی در لرستان و اتابکان زنگی در موصل و حلب ، توانستند با ضعف سلجوقیان حکومت های محلی تاسیس کنند و برای فرزندان خود به ارث بگذارند. #تاریخ_ایران

🔅اقطاع : زمین‌هایی بوده است که پادشاهان سلجوقی به پاداش لیاقت و کار آزمودگی فرماندهان نظامی به آنها می‌دادند تا شاید در قلمرو تحت اختیارشان وظایفشان را بهتر انجام دهند. #تاریخ_ایران

☀️ مسجد جامع اصفهان : 🔹 این بنای زیبا و بزرگ در دوره های مختلف ساخته و تکمیل شده است و در اصل یک آتشکده ساسانی بوده است که به مسجد تبدیل شده است. 🚩 تاریخ ساخت مسجد اولیه را به سال ۱۵۶ هجری می دانند. در زمان خلافت معتصم عباسی بنای مسجد کوچک تخریب و بنایی بزرگتر ساخته شد. اما تغییرات بزرگ و اساسی در زمان حکومت سلجوقیان در این مسجد ایجاد شده است. #تاریخ

🔅 قلعه آلانیا (Alanya Castle) : 🔹این قلعه از آثار دوره سلجوقی در کشور ترکیه و از ساخته های زمان علاء الدین کیقباد از سلاطین سلجوقی این ناحیه می باشد. 🚩 قلعه آلانیا شامل ۸۳ برج و سه ردیف حصار است. در این قلعه بناهایی مانند کلیسا ، مسجد ، آرامگاه ، حمام ، آب انبار و فانوس دریایی قراردارد. ⏳این قلعه بر روی باقی مانده های دوره بیزانس و استحکامات رومی ساخته شده است. قلعه در ارتفاع ۲۵۰ متری سطح دریا و بر روی یک شبه جزیره سنگی در جنوب شهر آلانیا قرار دارد. #تاریخ

📌 قلعه شاه دژ اصفهان : 🔅این قلعه بزرگ به دستور سلطان ملکشاه سلجوقی بر روی کوه صفه در شهر اصفهان ساخته شد و پیش از آن آثاری از دوره ساسانیان بر روی این کوه وجود داشته است که در حفریات باستان شناسی بقایای آن ها کشف شده است. 🔹این قلعه حدود ۱۵ هکتار وسعت دارد و شامل ارگ مرکزی ، سربازخانه ، حمام ، کارگاه آهنگری و چرم سازی ، آشپزخانه ، آب انبار و برج های دیده بانی و دیوار بزرگ دفاعی است. 🚩 ارتفاع کوه صفه که قلعه شاه دژ بر بالای آن قرار دارد ، ۲۲۵۷ متر می باشد و نزدیک دانشگاه اصفهان است. 🔹 در زمان جنگ های داخلی بین برکیارق و سلطان محمد سلجوقی ، این قلعه به تصرف فرقه اسماعیلیه درآمد اما با به قدرت رسیدن سلطان محمد سلجوقی وی دستور حمله به قلعه و ویرانی آن را داد. #تاریخ

📌برج های خرقان : 🔹برج‌های دوگانه‌ی خرقان در یک کیلومتری روستای حصار ارمنی در شهرستان آوج، از توابع خرقان غربی استان قزوین و در 32 کیلومتری جاده‌ی قزوین به همدان قرار دارند. 🚩 برخی از اهالی خرقان بر این عقیده‌اند که این دو بنا امامزاده می‌باشند و در بین اهالی به «قوشا امام» معروف هستند که معادل فارسی کلمه‌‌ی «دو امامزاده» می‌باشد. برخی دیگر نیز آن‌ها را منتصب به حکام محلی می‌دانند. 🔅 این بناها مربوط به دوره سلجوقیان می باشد و پانزده متر ارتفاع دارند و بر اساس کتیبه ها ، مدفن دو نفر از خاندان سلجوقی به نام های ابوسعید بیجار و ابومنصور ایلتای می باشند. #تاریخ

🔅مقبره سلطان ویس : 🔹در ارتفاعات شمالی شهر قزوین در روستای به نام الولک، بنای سنگی وجود دارد که به سلطان ویس نسبت می‌دهند. این بنا که در دامنه کوهی به نام اله تره قرار دارد، دارای دو بخش مقبره و ساختمان جانبی است. 🔹بنای مقبره سلطان ویس یا قیس یا اویس از بیرون هشت ضلعی و به ارتفاع 6 متر می‌باشد. مقبره دو تالار داشته که عرض هر کدام 3 متر و طولشان 8.60 بوده و به موازت یکدیگر در قسمت جنوب مقبره ساخته شده بودند و به هم راه داشتند. 🔹 هر چند معماری این بنا متعلق به دوران سلجوقیان است اما عده ای این بنا را مقبره اویس قرنی از یاران امام علی (ع) می دانند که در جنگ صفین شهید شد. #تاریخ #ایران

📌برج سه گنبد ارومیه : 🔹 اين بنا در خيابان استاد برزگر اروميه واقع گرديده و از آثار معماری دوره سلجوقي است كه طبق كتيبه كوفی آن به دستور شيث قاطه المظفری ساخته شده و معمار آن شخصی به نام منصور بن موسی می باشد. 🔅مقبره سه گنبد بنایی است آجری متشكل از سردابه و اتاق اصلی كه از خارج به صورت مدوّر و از داخل مربعی است و ارتفاع آن ۱۳ متر و قطرش ۵ متر است. 🚩 در مدخل اين بنا كه رو به سمت شمال دارد، سه كتيبه به خط كوفی كه بر روی‌ سنگ حک گرديده، وجود دارد كه در آخر يكی از كتیبه ها تاريخ 580 هجری (۱۱۸۴ میلادی) - تاريخ بنای مقبره – خوانده می شود. #تاریخ_ایران #ایران #گردشگری

📌آرامگاه خواجه نظام الملک وزیر سلجوقیان : 🔹آرامگاه خواجه نظام الملك طوسی در محله دارالبطيخ اصفهان كه امروز محله احمد آباد است واقع شده است. آرامگاه خواجه در كنار قبور چند تن از شاهان سلجوقي قرار گرفته است. 🔅این بنا در اصفهان، محله احمدآباد (دارالبطیخ)، کوچه نظام الملک قرار دارد. 🚩 در این محل ۸ قبر به چشم می خورد که اغلب دارای سنگ مرمر نفیس هستند. ترکان خاتون همسر ملکشاه سلجوقی و فرزندان او مانند برکیارق و سلطان محمد و سلطان محمود نیز در این محل مدفون هستند. #ایران

📌مقبره پیر علمدار در شهر دامغان سمنان : 🔅مقبره پیر علمدار برج مدور و زیبایی از آجر به ارتفاع حدود ۱۳ متر است که در شمال شرقی شهر دامغان و در نزدیکی مسجد جامع این شهر قرار دارد. 🔹این بنا آرامگاه محمد بن ابراهیم پدر ابوحرب بختیار؛ حاکم ایالت قومس در زمان سلطان مسعود غزنوی و ممدوح منوچهری دامغانی است که به دستور وی ساخته شده و در سال ۴۱۷ هجری ساختمان آن به اتمام رسیده است. 🚩 قطر داخلی این برج ۴/۶۷ متر می‌باشد. داخل بقعه ساده بوده و به جز قبر محمد بن ابراهیم که ۲۰۵ سانتی‌متر طول، ۱۰۵ سانتی‌متر عرض و ۱۲۵ سانتی‌متر ارتفاع دارد و از گچ ساخته شده، چیز دیگری در آن مشاهده نمی‌شود. 🚙 آدرس : استان سمنان ، شهرستان دامغان ، محله خور ، خیابان مطهری ، خیابان نزدیک مسجد جامع. #تاریخ #ایران

📌برج مهماندوست یا معصوم زاده : 🔅برج طغرل در سال 490 هجری قمری در جنوب روستای مهماندوست واقع در 20 کيلومتری شمال شرقی دامغان و در نزديکی آبادی امام آباد بنا گرديده است. 🔹 شعاع داخلی اين برج 92/7 متر و ارتفاع آن 12 متر است. ارتفاع اصلی برج در گذشته بيشتر بوده است. و بعدها به علت فرو ريختن گنبد مخروطی شکل و زيبای اين بنا از ارتفاع آن کاسته شد. 🚩 اين برج آجری که مشهور به برج معصوم زاده است دارای تاق نماهای بلند و مقرنس کاری های زيبای آجری است. دو کتيبه در بالای برج به خط کوفی و وجود دارد. 🔹تاريخ بنا با زمان سلطان سنجر سلجوقی مطابقت دارد و مردم محل آن را امام زاده قاسم می گويند. هویت شخص دفن‌شده در برج مشخص نیست و تحقیقی هم درباره آن انجام نشده است. #ایران #گردشگری

📌مسجد جامع سجاس : 🔹این مسجد که از آثار قرن پنجم هجری( دوره سلجوقیان) می باشد در روستای سجاس در ۳۵ کیلومتری سلطانیه در استان زنجان قرار دارد. 🔹مسجد جامع سجاس به شکل چهارگوش و دارای ابعادی به طول یازده متر از بیرون و ضخامت دیوارهای آن حدود یک و نیم متر است. 🔹 دو ورودی در سمت غرب مسجد قرار دارد. فاصله این درها از هم حدود پنج متر است. بیرون بنا با آجر نماکاری شده است که با ملات و ساروج روی هم قرار گرفته اند. ارتفاع کل بنا از کف زمین ۱۴ متر است. #ایران

📌 گنبد علی ابرکو : 🔹گنبد علی از آثار دوره سلجوقیان در شهر ابرکو در استان یزد می باشد. ارتفاع بنا ۲۲ متر می باشد و به شکل هشت گوش ساخته شده است. 🔹در قسمت داخلی گنبد ، زیر زمینی قرار دارد که راه ورودی آن داخل گنبد تعبیه شده است. 🔹 بر اساس کتیبه بنا ، فیروز فرزند عمید الدین شمس الدوله هزاراسب از خاندان دیلمیان دستور ساخت این مقبره را به عنوان آرامگاه پدرش داده است. 🔹 عمیدالدین از خاندان دیلمی و نوه منصور بن حسن بن فیروزان دیلمی صاحب اشکور از نواحی معروف دیلم است که خاندان او به علت رقابت ‌ها مجبور شدند از شمال ایران به اصفهان و نواحی مرکزی کوچ کنند. #ایران

☀️محراب و منبر در مسجد جامع اصفهان #ایران

☀️تنگ شیشه ای از آثار دوره سلجوقی - موزه دیوید در شهر کپنهاک هلند #ایران

⏳مجسمه گچی (بخشی از گچبری های کاخ سلجوقیان) - موزه کپنهاک هلند #تاریخ #ایران

🔅قسمتی از سنگ نگاره های کاخ های سلجوقی همدان - موزه کپنهاک هلند #ایران #تاریخ_ایران

🔅قسمتی از سنگ قبر یکی از بزرگان سلجوقی - موزه کپنهاک هلند #تاریخ #ایران

♨️ کتیبه منبت کاری به خط کوفی مربوط به دوره سلجوقی

🔅بخور دان فلزی به شکل حیوان ساخته شده از فلز – شرق ایران دوران سلجوقی