کشف سپاه گمشده کمبوجیه هخامنشی :
سال ۱۳۸۸ بود که محققان ایتالیایی موفق شدند بقایای لشکر کمبوجیه شامل استخوان ها , سفال ها و قطعات فلزی مانند خنجر و گوشواره و ابزار اسب را در بیابانی نزدیک لیبی کشف کنند.
با توجه به بقایای یافته شده و مقایسه آن با نقوش هخامنشی اعلام شد که این سپاهی است که کمبوجیه برای فتح لیبی و کارتاژ فرستاده بود و طوفان شن آن ها را مدفون کرد.
بر اساس گفته های هردودت مورخ باستان ، کمبوجیه 50 هزار جنگجو را از شهر تبس برای حمله به واحه سیوه در مصر اعزام کرد که این سپاه پس از هفت روز پیاده روی در بیابان به واحهای به نام El Kargha رسیدند که پس از خروج از آن دیگر هرگز دیده نشدند.
#ایران #هخامنشیان
📌داریوش هخامنشی :
داریوش اول از سال ۵۲۲ تا ۴۸۶ قبل از میلاد بر ایران حکومت کرد.
پدرش ویشتاسب و مادرش روزگونه هخامنشی بود و با دختر کوروش کبیر به اسم آتوسا ازدواج کرد.
وی در سال ۵۲۲ پیش از میلاد، با کمک چند تن از بزرگان هفت خانوادهٔ اشرافی پارسی با کشتن گئومات مغ بر تخت نشست.
از جمله اقدامات داریوش کبیر حفر کانالی بود که دریای سرخ را به رود نیل پیوند می داد.
اقدام دیگر داریوش ایجاد گارد جاویدان بود . سپاهی ده هزار نفری که مسئول حفاظت از کاخ ها و بزرگان هخامنشی بودند و هیچگاه از تعداد آن ها کاسته نمی شد.
سرکوب شورش ها: داریوش طی دو سال و نیز نوزده جنگ پی در پی توانست شورش ۹ فرمانروای محلی را سرکوب کند.
آغاز بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در شهر پارسه.
اصلاحات گسترده اداری و تشکیل یک سازمان بازرسی که افراد آن را چشم و گوش شاه می خواندند.
ایجاد جاده های ارتباطی و ساخت آب انبارهاو کاروانسراهای متعدد.
ضرب سکه طلا و نقره توسط داریوش . سکه طلا را دریک می نامیدند.
خط رسمی این دوره پارسی باستان بود. اما زبان دیوانی و اداری زبان آرامی بود.
تقسیم قلمرو هخامنشی به چندین شهربانی :
داریوش سرزمینهای ایران را به چند قسمت تقسیم نموده، برای هر کدام یک شهربان گماشت. «شهربان» را به زبان پارسی هخامنشی (خِشَتَرَپاون) میگفتند و به زبان یونانی ساتراپ می نامیدند.
ایجاد راه شاهی که سارد پایتخت سابق لیدی، را به شوش پایتخت هخامنشیان وصل میکرد. یک راه دیگر نیز بابل را به مصر مربوط میکرد.
جنگ با یونان: داریوش با سپاهی به یونان حمله برد اما در نبرد ماراتن از مردم آتن شکست خورد و به ایران بازگشت.
جنگ با اقوام وحشی سکایی و شکست آنان.
تدوین قوانین برای مصر و برقراری آزادی دینی از دیگر اقدامات وی بود.
#ایران #هخامنشیان
سنگ نگاره بیستون - داریوش کبیر در حالی که ۹ پادشاه شکست خورده شورشی در مقابل او هستند .
#ایران #هخامنشیان
📌کتیبه بیستون :
این سنگ نگاره در شهر بیستون از توابع شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون نقش بسته است.
این کتیبه شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گئومات مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان میدهد.
سنگنبشته بیستون از آنجایی که در ۳ نسخه مشابه (هم معنی) به زبان ایلامی , زبان اکدی و خط میخی نگاشته شده است یکی از مهمترین عوامل رمزگشایی خط میخی و زبان فارسی باستان است .
واژه بیستون به معنی جایگاه خدایان است.
در سال ۱۸۳۵ تا ۱۸۴۴ راولینسون انگلیسی بود که از متن این کتیبه نسخهبرداری کرد و سبب شد که بر روی متن آن تحقیق کنند و به ترجمه اش بپردازند.
پیش از ترجمه کتیبه بیستون , افراد مختلف نظرا متفاوت در موردش داشتند.
گاردان، جهانگرد فرانسوی، در سال ۱۷۹۴ این نقش را پیکره دوازده حواری مسیح دانست و تصویر فروهر را به مسیح نسبت داد .
نقشهای این اثر تاریخی بر سطحی به طول ۶ متر و عرض یا ارتفاع ۳ متر و ۲۰ سانتیمتر حجاریشده است و شامل تصویر داریوش، کماندار ونیزهدار شاهی و ۱۰ تن شورشگر است.
یک تن زیر پای داریوش و ۹ تن دستبسته در مقابل او قرار دارند و سرهایشان به جز نفر اول به وسیله طنابی به هم وصل شده است و هرکدام لباس مخصوص کشور خود را بر تن دارند که آنها را از دیگری متمایز میسازد.
بالای سر هرکدام نوشتهای است که نام شورشگر و محل شورش را معلوم میکند.
اندازه قد هشت تن از اینان ۱۲۶ سانتیمتر و آخرین نفر که سکونخا نام دارد، با کلاهش ۱۷۸ سانتیمتر است.
در این مجموعه شاه با چهره اصلی و با اندازه حقیقی یعنی ۱۸۱ سانتیمتر نشان دادهشده، پای چپ و کمان او که در دست چپش قرار دارد بر بدن گئوماتا که زیر پای او به حال تضرع افتاده، نهاده شده و دست راست پادشاه به نشانه پرستش به سوی فروهر بلند شده است
#ایران #هخامنشیان
🔻قسمتی از متن کتیبه بیستون :
من داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه در پارس، شاه کشورها، پسر ویشتاسب، نوه ارشام هخامنشی .
بدین جهت ما هخامنشی خوانده میشویم [که] از دیرگاهان اصیل هستیم. از دیرگاهان نیاکان ما شاهان بودند.
۸ [تن] از نیاکان من شاه بودند. من نهمین [هستم] ما ۹ [تن] پشت اندر پشت (در دو شاخه) شاه هستیم.
به خواست اهورامزدا من شاه هستم. اهورامزدا شاهی را به من داد.
شاهی را که از تخمه ما برداشته شده بود آن را من برپا کردم. من آن را در جایش استوار نمودم. چنانکه پیش از این [بود] همان طور من کردم.
من پرستشگاههایی را که گئومات مغ ویران کرده بود مرمت نمودم. به مردم چراگاه ها و رمهها و غلامان و خانههایی را که گئومات مغ ستانده بود بازگرداندم.
من مردم را در جایش استوار نمودم، هم پارس، هم ماد و سایر کشورها را. چنان که پیش از این [بود] آنچه را گرفته شده [بود] برگرداندم. به خواست اهورامزدا من این را کردم.
من کوشیدم تا خاندان ما را در جایش استوار نمایم چنان که پیش از این [بود] آنطور من کوشیدم به خواست اهورامزدا تا گئومات مغ خاندان ما را برنگیرد
#ایران #هخامنشیان #تاریخ
🔻آرامگاه داریوشکبیر هخامنشی :
داریوش در سال ۴۸۵ قبل از میلاد در سن ۶۵ سالگی درگذشت و جسد وی را در آرامگاه صخره ای در نقش رستم دفن کردند.
نقش رستم در فارس ، شمال مرودشت و در فاصلهٔ ۶ کیلومتری از تخت جمشید بر کوهی که مردم محلی آن را حسینکوه میخوانند، واقع شدهاست.
نقش رستم برای نخستین بار در سال ۱۹۲۳ میلادی (۱۳۰۲ خورشیدی) توسط ارنست هرتسفلد باستان شناس آلمانی بررسی و کاوش شد.
علاوه بر داریوش ، آرامگاه خشایارشا , اردشیر اول و داریوش دوم هخامنشی نیز در نقش رستم است.
مقبره داریوش یکم در ارتفاع ۶۰ متری از زمین در صخره نقش رستم قرار دارد.
شکل ظاهری ورودی این آرامگاه بهشکل صلیب است.
در راس بالایی صلیب، تصویری از آیین پادشاهی حک کردهاند که در آن شاه با کمان، انسان بالدار، آتشدان، تخت و حلقه شاهی و به احتمال زیاد نمایی از کاخ تچر (کاخ داریوش شاه) به چشم میخورند.
آرامگاه داریوش ۹ مقبره را در بر میگیرد که سه تا از آنها را درون اتاقکی کندهاند.
هشت قبر دیگر در این اتاقک و بخشهای دیگر به نزدیکان داریوش شاه تعلق دارد.
علاوه بر هخامنشیان , آثار دیگری از دوره ایلامی و ساسانی در نقش رستم وجود دارد.
#ایران #هخامنشیان
📌مجسمه داریوش هخامنشی :
این مجسمه که داریوش اول را نشان میدهد در حین کاوشهای کاخ داریوش واقع در شهر شوش توسط گروهی ایرانی-فرانسوی که در سال ۱۹۷۲ کشف شد. این اثر از سال ۱۹۷۳ در موزه ملی ایران نگهداری میشود.
بر روی این مجسمه تزئیناتی به خط هیروگلیف مصری و نوشتههایی به خط میخی پارسی قدیم، ایلامی و بابلی وجود دارد.
این مجسمه بدون سر , ۲ متر و چهل و شش سانتیمتر ارتفاع دارد و در سمت غربی ورودی کاخ داریوش کشف شده است.
این تندیس در اصل رنگی بوده، زیرا باقیماندههای رنگ قرمز روی کفش آن یافت شدهاست.
متن مصری کتیبه روی تندیس :
«اَتوم، خدای هلیوپولیس، او [داریوش] را برگزیده است تا خداوندگار همهٔ کسانی باشد که در احاطهٔ پرتو خورشید قرار دارند، زیرا میداند که او پسرش است.»
نیث ایزدبانوی سائیس، نیز داریوش را برگزید تا خداوندگار جهان گردد.
متن میخی سه زبانه تندیس :
«این همان تندیس سنگی است که داریوش شاه دستور داد در مصر بسازند تا هر کس در آینده آن را ببیند، بداند که ایرانیان مالک مصرند.»
#ایران #هخامنشیان
📌تخت جمشید (پرسپولیس , پارسه) :
این کاخ بزرگ در دوران پادشاهی داریوش اول , خشایارشا و اردشیر اول هخامنشی ساخته شده است.
در سال ۵۱۸ پیش از میلاد بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در پارسه آغاز گردید.
بنیانگذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود و به کارگرانی که در ساخت آن نقش داشتند حقوف پرداخت می شد زیرا برده داری در ایران رایج نبود.
اسکندر مقدونی در ۳۳۰ پیش از میلاد به ایران حمله کرد و این بنا را آتش کشید.
تخت جمشید در ۶۳ کیلومتری شیراز و در دامنه کوه رحمت یا مهر واقع شده است .
آرامگاه اردشیر دوم و اردشیر سوم هخامنشی در تخت جمشید است .
هر سال در تخت جمشید جشن نوروز برپا می شد و نمایندگانی از سراسر قلمرو هدایایی برای شاهنشاه می آوردند.
هنگامی که اسکندر به تخت جمشید آمد حدود ۱۵۰ سال از بنای نخستین کاخ تخت جمشید می گذشت و خزاین حیرت انگیزی در این مکان گرد آمده بود.
هخامنشیان برای اتصال سنگ ها به یکدیگر از قطعات فلزی و سرب مذاب استفاده می کردند.
گفته شده است که آتش سوزی تخت جمشید به انتقام آتش زدن شهر آتن توسط ایرانیان و به دست زنی فاحشه به نام تائیس که اسکندر را همراهی می کرد صورت گرفت.
در دوره های بعد مردم فکر می کردند این مکان کاخ حضرت سلیمان و یا کاخ جمشید شاه اساطیری می باشد .
اولین کاوشهای علمی در تخت جمشید توسط ارنست امیل هرتزفلد آلمانی در ۱۹۳۱ تحت نظر رضاشاه صورت گرفت .
در زمان حکمرانی دودمان پهلوی به این بنا توجه فراوانی شد و محمدرضاشاه پهلوی جشنهای دوهزار و پانصد سال شاهنشاهی ایران را در این سازهٔ کهن برگزار کرد.
#ایران #هخامنشیان #تخت_جمشید