📌تخت جمشید (پرسپولیس , پارسه) :
این کاخ بزرگ در دوران پادشاهی داریوش اول , خشایارشا و اردشیر اول هخامنشی ساخته شده است.
در سال ۵۱۸ پیش از میلاد بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در پارسه آغاز گردید.
بنیانگذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود و به کارگرانی که در ساخت آن نقش داشتند حقوف پرداخت می شد زیرا برده داری در ایران رایج نبود.
اسکندر مقدونی در ۳۳۰ پیش از میلاد به ایران حمله کرد و این بنا را آتش کشید.
تخت جمشید در ۶۳ کیلومتری شیراز و در دامنه کوه رحمت یا مهر واقع شده است .
آرامگاه اردشیر دوم و اردشیر سوم هخامنشی در تخت جمشید است .
هر سال در تخت جمشید جشن نوروز برپا می شد و نمایندگانی از سراسر قلمرو هدایایی برای شاهنشاه می آوردند.
هنگامی که اسکندر به تخت جمشید آمد حدود ۱۵۰ سال از بنای نخستین کاخ تخت جمشید می گذشت و خزاین حیرت انگیزی در این مکان گرد آمده بود.
هخامنشیان برای اتصال سنگ ها به یکدیگر از قطعات فلزی و سرب مذاب استفاده می کردند.
گفته شده است که آتش سوزی تخت جمشید به انتقام آتش زدن شهر آتن توسط ایرانیان و به دست زنی فاحشه به نام تائیس که اسکندر را همراهی می کرد صورت گرفت.
در دوره های بعد مردم فکر می کردند این مکان کاخ حضرت سلیمان و یا کاخ جمشید شاه اساطیری می باشد .
اولین کاوشهای علمی در تخت جمشید توسط ارنست امیل هرتزفلد آلمانی در ۱۹۳۱ تحت نظر رضاشاه صورت گرفت .
در زمان حکمرانی دودمان پهلوی به این بنا توجه فراوانی شد و محمدرضاشاه پهلوی جشنهای دوهزار و پانصد سال شاهنشاهی ایران را در این سازهٔ کهن برگزار کرد.
#ایران #هخامنشیان #تخت_جمشید
مجسمه سگ از آثار دوره هخامنشی ، کشف شده از ضلع جنوب شرقی آپادانا ، موزه ملی تهران
#باستانشناسی #ایران
پنجه شیر ساخته شده از سنگ لاجورد، در موزه تختجمشید - قدمت : هخامنشی
#ایران #باستانشناسی
❗️کتیبه های گلی تخت جمشید :
در سال 1312 شمسی کاوش گرانی از دانشگاه شیکاگو آمریکا موفق شدند بیش از سی هزار لوح گلی مکتوب با حروف ایلامی و ممهور با مهرهایی به خط میخی پارسی از شمال شرقی تخت جمشید بدست آوردند.
این اسناد منحصر بفرد که از آسیب زمانه به طرزی معجزه آسا مصون مانده است، بیشتر اختصاص به صورت دستمزد کارگران و صنعتگرانی داشت که در ساخت بنای تخت جمشید نقش داشتند.
این الواح پس از کشف به آمریکا فرستاده شدند تا بر روی آن ها تحقیق شود و خط آن ها ترجمه گردد که پس از مدت ها با تلاش های ایران , نیمی از آن ها از آمریکا پس گرفته شد.
#هخامنشیان #ایران
🔻لوح طلایی داریوش هخامنشی :
این لوح زرین در روز ۲۷ یا ۲۸ شهریور سال ۱۳۱۲شمسی، توسط فردریک کرفتر آلمانی از اعضای هیئت حفاری تخت جمشید، از زیر ستون های کاخ اصلی آپادانا بدست آمد.
متن کتیبه :
داریوش شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورها، پسر ویشتاسپ، از تبار هخامنشی، داریوش شاه میگوید: این است کشوری که من دارم، از جایگاه سکاهایی که در آن سوی سغدند تا برسد به حبشه، از هندوستان تا برسد به لودیه، که آن را اهورامزدا، مهست (بزرگترین) خدایان به من بخشیده است. اهورامزدا، مرا و این خاندان شاهیم را بپایاد
#هخامنشیان #ایران
📌 فرانسه و حفاری های باستان شناسی ایران :
علاقه و اشتياق ناصرالدين شاه قاجار به آثار باستاني باعث شد در سال 1884 م . ۱۲۷۴ شمسی قراردادي ميان ايران و فرانسه منعقد شود تا براي نخستين بار پاي حفاران باستانشناس به ايران باز شود.
اگر در اين حفاريها طلا، نقره و جواهرات پيدا ميشد به دولت ايران تعلق ميگرفت.
ساير آثاري هم كه در جريان اين حفاري پيدا ميشد به صورت 50- 50 به ايران و فرانسه تعلق مييافت.
بهمنظور اجراي اين قرارداد ديو لا فوآ، باستانشناس فرانسوي، بهعنوان سرپرست به همراه دو نفر ديگر به ايران سفر و حفاري خود در ناحيه شوش را آغاز ميكنند.
ديو لا فوآ تمايل فراواني داشت كه يافتههاي خود را در فرانسه به نمايش بگذارد. به همين دليل بدون اجازه دولت ايران تمام آثار يافتشده را با خود به فرانسه ميبرد.
کاوشهای مارسل و ژان دیولافوا از 1884 تا 1886 میلادی طول کشید و در این مدت آثار کاخهای هخامنشی کشف شد. از جمله این آثار گاو سنگی بزرگی به وزن حدود 12 تن، متعلق به سر ستون یکی از کاخها بود.
مادام ژان دیو لافوآ در خاطرات خود نوشته است از اینکه نمیتوانست این توده عظیم سنگی را از جای خود حرکت دهد به شدت عصبانی شد و با پتک به جان سرستون افتاد. سرستون مثل میوه رسیده از هم شکافت و به این ترتیب امکان انتقال تکههای کوچک آن به فرانسه فراهم شد.
#هخامنشیان #استعمار #فرانسه
📌خشایارشا (xerxes)
(۴۸۶ ق .م تا ۴۶۵ ق .م) :وی فرزند داریوش کبیر و آتوسا هخامنشی است .
پیش از رسیدن به حکومت به مدت ۱۲سال حاکم شهر بابل در عراق بود. در این زمان حکومت هخامنشی در اوج قدرت بود و از هند تا حبشه بر ۱۲۷ ایالت حکمرانی می کرد.
اقدامات خشایارشا :
سرکوب شورش مصر و بابل .
حمایت از یهودیان : نفوذ یهودیان زیاد شد و شخصیتی به نام مردخای از بزرگان دربار شد و توانست برادر زاده خود به اسم استر را به همسری خشایار شا دراورد.
هامان وزیر شاه و درباریان تصمیم به قتل تمام یهودیان ایران گرفتند اما استر که همسر شاه بود مانع این کار شد و به همین سبب یهودیان جشنی به نام جشن پوریم برای یادبود این واقعه دارند.
نبرد با یونان : مردونیوس داماد داریوش که در نبرد قبلی با یونان شکست خورده بود و بعضی از یونانی های فرار کرده به ایران , خشایارشا را تحریک به انتقام گرفتن کردند.
نبرد ترموپیل : خشایارشاه با لشکری بزرگ که به گفته هرودت مورخ باستان از ۴۸ قوم و ملت تشکیل شده بود به یونان حمله برد.
هفت هزار اسپارتی و تعدادی آتنی در تنگه باریک ترموپیل به فرماندهی لئونیداس در برابر ایرانی ها مقاومت کردند اما شکست خورده و کشته شدند.
سپاه هخامنشی شهر آتن را تصرف کرده و آکروپل (ارگ شهر) را به تلافی شهر سارد که شورشی های یونانی آتش زده بودند , به آتش کشیدند.
جنگ سالامیس : نیروی دریایی آتن به فرماندهی تمیستوکل در تنگه سالامیس نیروی دریایی ایران را شکست دادند.
خشایارشا پس از شکست سالامیس به ایران بازگشت و سردارش مردونیوس را برای نبردهای بیشتر در یونان گذاشت که وی نیز در جنگ پلاته شکست خورد.
این آخرین لشکرکشی هخامنشیان به یونان بود. پس از آنکه خشایارشاه به ایران بازگشت به ادامه بنای کاخ های مجلل و توسعه حرمسرا در تخت جمشید پرداخت.
مرگ خشایارشا : وی جان خود را در حرمسرا از دست داد. یکی از غلامان او با رئیس گارد سلطنتی (سپاه جاویدان) به نام اردوان هزارپد همدست شد و شبانه وی را در خواب کشتند.
#ایران #هخامنشیان
📌اردشیر اول هخامنشی (۴۶۵ق.م -۴۲۴ ق.م):
در هجده سالگی به پادشاهی رسید. وی پسر خشایارشا و ملکه آمستریس هخامنشی است. لقب وی درازدست می باشد که به علت توانایی اش در اداره امور به او دادند.
وی ۴۲ سال حکومت کرد و در آغاز اردوان فرمانده گارد جاویدان را که پدرش و چند تن دیگر را کشته بود به قتل رساند.
اقدام دیگر اردشیر , سرکوب شورش برادرش ویشتاسب حاکم بلخ و قتل وی بود.
پس از آن در مصر یک شاهزاده لیبیایی به اسم ایناروس شورش کرد که یونانی ها نیز وی را همراهی می کردند اما از سپاه ایران شکست خوردند.
قرارداد صلح یونان با ایران به اسم عهدنامه کالیاس منعقد شد.
تمیستوکل فرمانده معروف یونانی که خشایارشا را در نبرد سالامیس شکست داده بود به علت اختلافات داخلی و دشمنی رقیبان مجبور شد به ایران پناهنده شود و از ایرانی ها عذرخواهی کند . وی مقیم دربار هخامنشی شد.
جنگ های پلوپونزی : بین دو شهر آتن و اسپارت به مدت سی سال جنگ های خونین درگرفت زیرا ایران می خواست با مشغول کردن آن ها به همدیگر حکومت خود را بر مدیترانه و یونان حفظ کند. به همین دلیل از جنگ ها حمایت مالی می کرد.
نفوذ یهودیان در دربار و فرستاده شدن عزرا و نحمیا دو روحانی یهودی از سوی اردشیر به فلسطین جهت بازسازی معبد و دیوار اورشلیم.
شورش مگابیز حاکم سوریه که به شکست وی انجامید.
#ایران #هخامنشیان
📌 بشقاب نقره ای با کتیبه به خط میخی پارسی باستان و نقش گل کوکب به دستور اردشیر یکم هخامنشی در موزه رضا عباسی.
متن روی بشقاب:
به دستور اردشیر بزرگ، شاه شاهان، شاه سرزمینها، پسر شاهنشاه خشایارشا، پسر شاهنشاه داریوش هخامنشی، این بشقاب نقره برای کاخ شاهی ساخته شد
#هخامنشیان #ایران