📌 سقوط هخامنشیان :
پس از اینکه حکومت اردشیر اول هخامنشی به اتمام رسید. این حکومت به سمت نابودی پیش رفت.
شورش های متعدد در ایالات امپراتوری , اختلافات داخلی و کشته شدن تعداد زیادی از شاهزادگان و تجملات زیاد و ضعف نیروی نظامی به طوری که از زمان اردشیر بیشتر از سکه های طلا برای سرکوب شورش ها استفاده می شد تا نیروی نظامی از جمله علل ضعف این دولت بودند.
آژزیلاس فرمانده اسپارتی که با سپاهی وارد قلمرو هخامنشی شده بود و به سبب پول مجبور به بازگشت شده بود گفت :« مرا ده هزار تیرانداز پارسی بیرون راندند , ولی تیراندازانی که بر سکه های طلای پارسی نقش بسته بودند.»
در اواخر دوره هخامنشی شاهزاده کشی به شدت باب شده بود. به طوری که اردشیر سوم هخامنشی دست به کشتار هشتاد شاهزاده که برادران و خواهران و عموزادگانش بودند زد و خود اردشیر سوم نیز توسط باگواس خواجه مصری کشته شد و باگواس دست به کشتار فرزندان اردشیر و تعداد دیگری از افراد هخامنشی زد.
#هخامنشیان #ایران
📌اسکندر مقدونی (الکساندر): ۳۳۴ ق.م - ۳۲۳ق.م .
اسکندر فرزند فیلیپ مقدونی (۳۸۲ ق.م -۳۳۶ق.م) و ملکه المپیاس بود. مقدونیه در شمال یونان و تحت سلطه ایران بود. فیلیپ توانست در مقدونیه قدرت را بدست بگیرد و شروع به پیشروی در یونان کند اما مدتی بعد کشته شد.
اسکندر شاگرد ارسطو فیلسوف یونانی در بیست سالگی به قدرت رسید و همزمان با حکومت داریوش سوم در ایران توانست یونان را تصرف کرد.
نبرد گرانیک :
پس از گذشت از تنگه داردانل به همراهی سپاهی سی تا پنجاه هزار نفر با لشکر هخامنشی مواجه شد و ایرانی ها شکست خوردند و اسکندر تا سوریه را تصرف کرد.
جنگ ایسوس :
در کنار شهر کوچک ایسوس دومین نبرد بزرگ با ارتش هخامنشی به فرماندهی داریوش صورت گرفت که ایرانی ها شکست خوردند و خانواده داریوش از جمله زن و دخترش استاتیرا اسیر پارمنیون سردار اسکندر شدند .
اسکندر پس از جنگ ایسوس به فتح شهرهای ساحلی دریای مدیترانه پرداخت تا جلوی نیروی دریایی ایران را بگیرد. شهر صور حدود هفت ماه مقاومت کرد.
فتح مصر اقدام بعدی اسکندر بود که با مقاومت شدیدی در شهر غزه که دروازه ورود به مصر بود و همچنین پولوزیوم شهر شمالی مصر صورت گرفت که به پیروزی اسکندر انجامید.
داریوش سوم هخامنشی در این زمان نامه ای به اسکندر نوشت و برای آزادی خانواده خود و ازدواج دخترش استاتیرا با اسکندر و پرداخت مبلغی زیاد تقاضا داد اما اسکندر نپذیرفت.
نبرد گوگمل :
در شمال عراق آخرین نبرد با اسکندر به فرماندهی داریوش صورت گرفت و ایرانی ها شکست خوردند و مازه سردار بزرگ داریوش اسیر اسکندر شد.
شهر بابل و شوش فتح شد و اسکندر به سمت تخت جمشید رفت.
در ایالت پارس در گردنه های سر راه یکی از سرداران پارسی یه اسم آریوبرزن در برابر اسکندر مقاومت شدیدی کرد اما شکست خورد.
تخت جمشید غارت و به آتش کشیده شد و اسکندر به تعقیب داریوش پرداخت و داریوش که برای جمع أوری سپاه به بلخ رفته بود توسط بسوس شاهزاده هخامنشی و حاکم بلخ کشته شد.
بسوس(اردشیر چهارم) خود را شاهنشاه خواند اما در نبردی با اسکندر شکست خورد و کشته شد.
اسکندر وقتی به داریوش رسید که در حال جان دادن بود. به دستور اسکندر جسد داریوش را مومیایی کرده و به خاک سپردند.
اسکندر فتوحاتش را تا رود سند در نزدیک هندوستان ادامه داد و سپس به شهر بابل در عراق بازگشت و در این شهر به دلیل بیماری و عیاشی در سن ۳۳ سالگی درگذشت .
پس از مرگ اسکندر درگیری و جنگ بین سردارانش در قلمروی وی شروع شد زیرا که وی وصیت کرده بود که پس از وی قویترین سردارش جانشین وی شود.
#هخامنشیان #ایران
تصویری از المپیاس مادر اسکندر مقدونی
المپیاس شاهزاده اپیروس (شهری در یونان) و همسر چهارم فیلیپ دوم مقدونی پدر اسکندر بود.
المپیاس از معتقدین به فرقه مارپرستان بود.
#هخامنشیان #ایران
📌 اقدامات اسکندر مقدونی در ایران :
ساخت شهرهای متعدد به اسم اسکندریه در قلمرو هخامنشی.
ازدواج با دختر داریوش سوم به نام استاتیرا و وادار کردن فرماندهان و سربازانش به ازدواج با زنان ایرانی.
لباس پوشیدن به سبک شاهان هخامنشی و تقلید از آداب و رسوم آنان.
توسعه راه ها و ترمیم ویرانی شهرها و ضرب سکه های جدید.
آموزش زبان و فنون جنگی یونان به سی هزار جوان ایرانی و وارد کردن آن ها به سپاهش.
اقدامات اسکندر سبب سرازیر شدن یونانی ها به ایران و مخلوط شدن آن ها با ایرانی ها شد.
#هخامنشیان #ایران
📌 کاخ هخامنشی لیدوما :
لیدوما یک محوطهٔ باستانی است که در شهرستان ممسنی در استان فارس قرار دارد. لیدوما همچنین نام یکی از شهرهایی است که در نوشته‌های هخامنشی از آن نام برده شده‌است و در راه شاهی بین تخت جمشید و شوش قرار داشته‌است.
در گل‌نوشته‌های تخت جمشید از ۲۶ شهر میان تخت جمشید تا شوش نام برده شده‌است. این اثر تاریخی احتمالاً مربوط به ۵۵۰ سال پیش از میلاد است
این بنا از نظر ابعاد ساختمانی چهارمین بنای بزرگ هخامنشی پس از بناهای شوش، پاسارگاد و تخت جمشید (پارسه) است.
این شهر که در کتیبه‌های تخت جمشید (پارسه) با عنوان لیدوما از آن نام برده شده یکی از بناهای مهم حکومتی زمان هخامنشیان به‌شمار می‌رود.
#هخامنشیان #ایران
📌 کاخ هخامنشی در کشور آذربایجان :
در سال ۱۳۸۶ شمسی آثار باستانی مربوط به تمدن ایران در دوره هخامنشی در شهرستان شمکیر جمهوری آذربایجان در ۳۶۷ کیلومتری غرب باکو کشف شد.
الیاس بابایوف سرگروه باستان شناسان آذری گفت: طی این عملیات بقایای یک بنای تاریخی با قدمت بیش از ۲۵۰۰ سال دارای یک تالار بزرگ به مساحت یکصد متر مربع و چند اتاق کوچکتر در اطراف آن کشف شده است
#هخامنشیان #ایران
📌 خط میخی :
هخامنشیان از چند نوع خط استفاده می کردن که مهمترینشان خط میخی است.
خط میخی انواع گوناگونی دارد که برای نوشتن در زبان‌های مختلف به کار می‌روند. از گونه‌های خط میخی می‌توان به میخی پارسی باستان، و در ابعاد کهن تر و قدیمی تر به آشوری، سومری، اکدی، ایلامی، بابلی و
اوگاریتی اشاره کرد.
همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده‌اند از چپ به راست نوشته می‌شوند.
پژوهشگران، سومریان (نخستین تمدن شهری در جنوب عراق) را مبدع خط میخی می‌دانند.
خط میخی هخامنشی که دارای ۵۰ نشانه‌است، جدیدترین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از میلاد مسیح ساخته شده‌است. این خط برای نوشتن کتیبه‌های هخامنشی به کار رفته‌است.
این خط ساده‌ترین نوع خطوطِ میخی پس از خط میخی اوگاریتی (تمدنی باستانی در سوریه) است.
رمزگشایی خط میخی در قرن ۱۹ میلادی توسط سه نفر (گروتفند - بورنوف - راولینسون) به تدریج به سال ۱۸۵۷ انجام شد.
#هخامنشیان #ایران
📌 هرودوت پدر تاریخ :
قرن پنجم قبل از میلاد , اوج گسترش تاریخ نویسی در دنیای باستان و به ویژه یونان است. در این قرن مورخانی چون هرودت, کتزیاس , گزنفون , توسیدید , پلوتارک و ... می زیستند.
هرودت تقریبا از ۴۸۴ تا ۴۲۵ ق.م زندگی می کرده است. وی متولد شهر هالیکارناس (شهری در ترکیه) و معاصر با هخامنشیان بود و مسافرت های زیادی کرد و مشاهدات و شنیده های خود را در نه جلد کتاب گردآورد.
کتاب هرودت اطلاعات خوبی درباره مادها و هخامنشیان و یونان و نبرد های این دو به ما می دهد.
هرودت چون ساکن شهری در قلمرو ایران بود و ایرانیان را به عنوان استعمارگر می دید در مواردی در کتابش از یونانی ها جانبداری کرده است.
#مورخ #تاریخ
📌 کتزیاس یا کتسیاس :
وی از مورخان باستان می باشد. کتزیاس در حدود سال ۴۴۱ ق.م به دنیا آمد. او متولد شهر یونانی کنیدوس است.
کتزیاس میان سالهای ۴۱۵ تا ۳۹۸ پیش از میلاد، پزشک پروشات همسر داریوش دوم و اردشیر دوم پادشاه هخامنشی بود. کتزیاس بمدت هفده سال در دربار اردشیر می زیست.
کتزیاس بیست و سه کتاب نوشته است. شش کتاب او دربارهٔ تاریخ ماد و آشور و بابل و شش کتابش دربارهٔ رویدادهای تاریخ ایران از پادشاهی کوروش کبیر تا مرگ خشایارشا و ده کتاب واپسینش دربارهٔ دنبالهٔ تاریخ ایران تا سال ۳۹۸ قبل از میلاد است که او از ایران رفته‌است.
از کتاب های کتزیاس تنها نوشته هایی در آثار سایر مورخان باستان باقی مانده است.
#مورخ #تاریخ
📌گِزِنُفون مورخ باستان :
گزنفون فیلسوف، مورخ، و سرباز یونانی است که در سال ۴۳۰ قبل از میلاد در آتن به دنیا آمد. دوران زندگی او حدوداً بین سالهای ۴۳۰ تا ۳۵۴ پیش از میلاد بوده‌است.
مهمترین آثار گزنفون :
آناباسیس: شرح لشکرکشی کوروش کوچک(پسر داریوش دوم هخامنشی) و بازگشت ده هزار نفر یونانی سپاه وی پس از شکست به یونان است.
کوروپدیا: شرح تربیت و بیوگرافی کورش بزرگ .
#تاریخ #مورخ
📌 توسیدید مورخ باستان :
وی متولد شهر آتن یونان است و کتابی را درباره جنگ های داخلی یونان به نام تاریخ جنگ پلوپونزی نوشته است و چون هخامنشیان نیز در این جنگ ها دخالت داشتند , اطلاعاتی درباره آن ها نیز در کتاب خود آورده است.
وی از سال ۴۶۰ قبل از میلاد تا ۳۹۵ قبل از میلاد زندگی می کرده است.
#تاریخ #ایران
📌 آفرینش از دیدگاه اساطیر ایرانی :
آفرینش بنابر باورهای ایران باستان در محدوده دوازده هزار سال اساطیری انجام می گیرد.
در دوران مادها و هخامنشیان اعتقاد به زروان خدای زمان پیروانی داشت.
بر اساس آیین زروانی , زروان خدایی است که در زمانی که هیچ چیز وجود ندارد نیایش هایی به جا می آورد تا پسری با خصایص خوب داشته باشد که جهان را بیافریند.
در پایان هزار سال زروان در اینکه این نیایش به ثمر برسد شک می کند و در همان هنگام نطفه اورمزد (خدای نیکی ها) و اهریمن (نیروی پلید و شر) بسته می شود.
اورمزد ثمره نیایش و صبر او و اهریمن میوه شک اوست.
زروان در آن هنگام پیمان می بندد که پسری را که نخست زاده شود فرمانروای جهان کند . اهریمن از این نیت آگاه می شود و سعی می کند نخست به دنیا بیاید. در نتیجه اهریمن در ابتدا متولد می شود و اورمزد پس از او به دنیا می آید.
زروان مجبور می شود اهریمن را برای دورانی نه هزار ساله فرمانروا کند با این اطمینان که در جنگی در پایان جهان که بین خیر و شر در می گیرد , اورمزد اهریمن را شکست دهد.
#ایران #تاریخ #اساطیر
📌آفرینش از دیدگاه اساطیر ایرانی (۲) :
اورمزد (خدای روشنایی و نیکی) در ابتدا امشاسپندان (جاودانان مقدس) را می آفریند. که تعداد آن ها هفت تا است و یاری دهنده اورمزد و دشمن دیوها (نیروهای تاریکی) هستند.
اسامی امشاسبندان :
سپند مینو : به معنی روح افزایش بخش و مقدس که نماد اندیشه می باشد.
بهمن : به معنی اندیشه نیک است که در طرف راست اهورامزدا می نشیند و نقش مشاور او را دارد. وی پشتیبان حیوانات سودمند در جهان است و با اندیشه نیک انسان ارتباط دارد. او پس از مرگ انسان های نیک روح آنان را به بالاترین بخش بهشت هدایت می کند.
اردیبهشت : به معنی راستی است. وی زیباترین امشاسبندان و نمادی از نظام جهانی , قانون ایزدی و نظم اخلاقی می باشد. وی نه تنها نظم را در زمین برقرار می سازد بلکه مراقب است که دیوان در جهنم افراد را بد را بیش از آنچه سزایشان است تنبیه نکنند. نماینده این جهانی او آتش است.
شهریور : به معنی سلطنت مطلوب است. او مظهر توانایی , شکوه , سیطره و قدرت آفریدگار است. او اراده پروردگار را مستقر می کند و بیچارگان و درماندگان را تحت نظر دارد . او پشتیبان فلزات است و فلزات نماد زمینی او هستند. اوست که در پایان جهان مردمان را با جاری کردن فلز گداخته ای خواهد آزمود.
سپندارمد , اسفند :
به معنی اخلاص و بردباری مقدس است. وی دختر اورمزد به شمار می آید و در انجمن آسمانی در سمت چپ او می نشیند. زمین نماد اوست. به کشت و کار و پرورش چهارپایان برکت می بخشد . وی مظهری از تحمل و بردباری نیز هست.
خرداد : به معنی تمامیت , کلیت و کمال است و مظهری است از مفهوم نجات برای افراد بشر . آب را حمایت می کند و در این جهان شادابی گیاهان مظهر اوست.
امرداد : یه معنی بی مرگی است . او گیاهان را می رویاند و تلاش می کند آن ها پژمرده نشوند.
#تاریخ #ایران
📌آفرینش از دید اساطیر ایرانی (۳) :
اهورامزدا پس از آفرینش امشاسبندان (جاودانان مقدس) , ایزدان (خدایان کوچکتر) را می آفریند. شماری از ایزدان از خدایان باستانی هستند , یعنی پیش از زردشت نیز جنبه خدایی داشتند. برخی با آیین های دینی ارتباط دارند و بعضی مفاهیم اخلاقی انتزاعی هستند.
در باورهای ایران باستان , خدایان مهم بر گردونه سوارند. ارابه هایی با چهار اسب که با قدرت خدایان تناسب دارند. مانند چهار اسب ارابه آناهیتا که ابر , باران , برف و تگرگ هستند.
خدایان سلسه مراتبی دارند و وظایف کوچک یا خیلی بزرگی را برعهده دارند.
#تاریخ #ایران
📌خدایان ایرانی ( به باور ایرانیان باستان و در دوران مادها و هخامنشیان) :
☀️ مهر / میتره / میترا : او خدای عهد و پیمان است و پیمان ها و نظم و راستی را نگهبانی می کند. حتی پیمان میان اهورامزدا و اهریمن و یا پیمان بین زن و شوهر یا دو کشور.
او با هرکه پیمان را بشکند دشمنی می کند و در این صورت به خدای جنگ تبدیل می شود. از اینرو سپاهیان در ایران باستان پیش از رفتن به جنگ به درگاه مهر دعا می کردند.
او صفت خدای همیشه بیدار را دارد و هرگز نمی خوابد . مهر هزار گوش و ده هزار چشم دارد و دستانی بلند که می توانند به سوی همه جهان دراز شوند.
جایگاه مهر بر بالای کوه البرز است و زرهی طلایی بر تن و گرزی بزرگ در دست دارد .
اسب های مهر بدون سایه هستند و در ارابه او هزار تیر و هزار نیزه و هزار تبر فولادین است.
او همچنین در داوری بر پل چینود شرکت دارد.
پل چینود پلی در دین زردشتی می باشد که
انسان ها برای رسیدن به بهشت باید از روی آن عبور کنند.
نظارت بر نیمه دوم ماه بر عهده اوست . خدای مهر توسط ایرانیان به اعتقادات غربی ها نیز راه پیدا می کند و در قرن اول و دوم میلادی به صورت بزرگترین رقیب مسیحیت در اروپا در می آید .
مسیحیان پس از جنگ و خونریزی بسیار توانستند این آیین را از قاره اروپا براندازند. با اینحال بسیاری از آداب و مراسم آن در مسیحیت باقی ماند.
بر اساس نقش برجسته هایی که از مهر در کشورهای اروپایی باقی مانده است مهر به صورت کودک یا جوانی از صخره زاده می شود به همراه یک دشنه که با آن گاو حیات را می کشد و مشعل آتشی که نماد نور است.
مهر با خورشید زورآزمایی می کند و بر او پیروز می شود . علاوه بر این با گاوی که نماد آفرینش است می جنگد و او را می کشد. از لاشه گاو حیات گیاهی و جانوری به وجود می آید.
پیروان کیش مهر در غرب با آیین هایی خاص و پس از انجام دادن آزمایش های سخت و طی مراحلی هفت گانه پذیرفته می شدند. این مراحل هفت گانه عبارت بودند از : کلاغ, همسر , سرباز , شیر , پارسی , پیک خورشید , پیر یا پدر.
#تاریخ #ایران