📚 *شرح خطبه ۱۳۲ نهج البلاغه*
(آیت الله مکارم)
✴️ *حمد و وصف خداوند*
📙 *خطبه در يك نگاه:*
🔰 اين خطبه، همان گونه كه در بالا اشاره شد، مشتمل بر *«مواعظ» و پند و اندرز و توصيه به «زهد» در دنياست.* و به طور دقيق تر از *چهار بخش* تشكيل شده است:
1- *حمد و ثناى الهى با ذكر اوصاف ويژه اى از خداوند و شهادت خالصانه به نبوت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله.*
2- اشاره *به فرارسيدن پايان عمر، وجدا شدن انسان از تمام سرمايه هاى زندگى دنيا.*
3- *لزوم عبرت گرفتن از زندگى پيشينيان، آنهايى كه اموال و ثروتهاى فراوانى جمع كردند و سرانجام خانه هايشان قبرشان شد، و اموال و همسرانشان به دست ديگران افتاد.*
4- *لزوم بهره گيرى از فرصتهايى كه در دنيا در دست داريم، براى فراهم ساختن زاد و توشه آخرت.*
💠 *اوصاف ويژه پروردگار:* 🔻
🌴امام (عليه السلام) خطبه را با ستايش پروردگار و ذکر اوصاف ويژه اى آغاز مى کند.
✴️منظور از « *أَخَذَ* » *گرفتن نعمتها و مواهب الهى* است و منظور از « *أَعْطَى* » *بخشيدن* آنهاست و نيز منظور از « *أَبْلَى* » *دادن نعمت* و منظور از « *وَابْتَلَى* » *آزمودن به وسيله گرفتن نعمتهاست.*
🔸 احتمال دارد اوّلى اشاره به نعمتهاى مادى و دوّمى اشاره به نعمتهاى معنوى باشد; زيرا واژه اخذ بيشتر در امور مادى به کار مى رود.
🔰 از تعبيرات بالا به خوبى استفاده مى شود که، *ممکن است گرفتن نعمتها نيز خودش نعمتى باشد زيرا گاه وفور نعمت سبب غرور و دورى از خدا وبيگانگى از خلق مى گردد.*
🔸اضافه بر اين حمد در برابر سلب نعمتها نشانه تسليم مطلق در برابر مشيّت الهى است.
🔸سپس به ذکر سه وصف ديگر از اوصاف پروردگار که در واقع هشدارى است به همه انسانها که مراقب خويش و اعمال و نيّات خويش باشند اشاره کرده،
💠اين اوصاف، به خوبى نشان مى دهد که *علم پروردگار علم حضورى است.*
🔻🔻
🟠يعنى او در هر کجا حاضر و ناظر است،
پنهان و آشکار براى او مفهوم ندارد،
حضور و غياب براى او يکسان است،
اسرار درون سينه ها را مى داند،
گردش چشمهايى را که به خيانت مى گردد مى بيند.
و از باطن و درون هر کس و هر چيز آگاه است.
✅ به راستى اگر انسان به هنگام حمد و ستايش پروردگار و ذکر اين اوصاف در حقيقت آنها بينديشد، و به آن ايمان راسخ داشته باشد همه عالم را محضر خدا بداند و خدا را در درون جان و روح و فکر خود حاضر ببيند، چگونه ممکن است آلوده گناه و يا حتّى فکر گناه شود.
💠 سپس در پايان اين فراز شهادت خالصانه به وحدانيّت حق و نبوّت پيامبر داده
💠 بديهى است گواهى به اين دو اصل اساسى که پايه هاى ايمان را تشکيل مى دهد، انسان را به نفى معبودهاى ديگر دعوت مى کند و از عبادت شيطان و هواى نفس امّاره، بر حذر مى دارد و گواهى به نبوّت پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) او را به اطاعت فرمانهايش فرا مى خواند، به ويژه شهادتى که تنها بر زبان جارى نيست بلکه قلب و جان انسان نيز با آن هم صداست.
🌴💎🌴💎🌴
📲 *جهت عضویت* 👇
خادمین امیرالمومنین(ع)( ٧ )👇 https://chat.whatsapp.com/DVaORLxzZt72LqBBdQMI0H
💠🔸🔹🔸💠
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚در ادامه *شرح خطبه ۱۳۲ نهج البلاغه*
(آیت الله مکارم)
⁉️ديدى چه سان مرگ بر آنها فرود آمد؟
🌴امام (عليه السلام) در اين بخش از کلمات پر معنى خود در اين خطبه همگان را هشدار مى دهد که اين زندگى به هر حال پايان مى گيرد و دير يا زود ـ که در هر حال زود است ـ بايد از اين جهان رخت بر بندد و به سراى جاويدان عزيمت کند و در برابر اعمال خويش، قرار گيرد.
💠 مى فرمايد : *صداى منادى مرگ از هر سو به گوش مى رسد، و بانگ «الرحيل» فضاى جهان را پر کرده، و فرشته مرگ پير و جوان و کودک را نمى شناسد و در کنار همه کمين کرده و در انتظار فرمان خداست.*
💎جمله «فَلاَ يَغُرَّنَّکَ سَوَادُ النّاسِ»، دو معنا مى تواند داشته باشد :
📙 نخست اين که : *اگر توده هاى مردم را مى بينى که زنده و سالمند، تو را فريب ندهند و از مرگ غافل نسازند،*
📙ديگر اين که : *توده هاى مردم تو را وسوسه نکنند و فريب ندهند که به فکر زندگى باش، نه به فکر مرگ.*
🔰مفهوم جمله «حَذِرَ الاْقْلاَلَ»، در اين جا اين است که :
*با جمع کردن اموال، خود را از فقر (به گمان خويش) دور ساختند.*
📙و جمله «أَمِنَ الْعَوَاقِبَ»، مفهومش اين است که :
*به خاطر آرزوهاى دور و دراز و اين که هنوز براى مردن زود است خودرا از عاقبت کار در امان مى پنداشتند، ولى على رغم همه اين آرزوها و پندارها ناگهان مرگ بر سر آنها فرود آمد و با شتاب و شدّت آنها را از وطن مألوفشان خارج ساخت، و از جايگاه امنشان بيرون راند.*
🌴امام (عليه السلام) در اين تعبيرات صريح و گويا و تکان دهنده، پايان زندگى ثروتمندان بى خيال و مغروران جاه و جلال را، مخصوصاً به هنگام مرگ ناگهانى، به بهترين وجهى ترسيم فرموده،
📙تعبيراتى که پرده هاى غفلت را از مقابل چشم انسان دور مى سازد، و هر شنونده اى را از خواب بى خبرى بيدار مى کند، و به راستى اگر هاديان راه و معلّمان انسانها، گهگاه با اين گونه عبارات بانگ بيدار باش سر ندهند معلوم نيست عاقبتِ کارِ انسان به کجا برسد.
‼️آرى ! *هنگامى انسان از خواب غفلت بيدار مى شود که سيلى اجل بر صورت او نواخته شود، و در آن لحظه پرونده هاى اعمال را به کلّى مى بندند، نه چيزى بر حسنات، مى توان افزود و نه چيزى از سيئات، مى توان کاست.*
❇️ *اگر تمام زندگى انسان را از او مى گرفتند ولى پرونده هاى اعمال گشوده بود و راه براى جبران باز بود غصّه اى نداشت; غم و اندوه بى پايان، آن زمان وجود انسان را فرا مى گيرد که راه را براى جبران گذشته، به کلّى بسته ببيند.*
🌴💠🌴💠🌴
📲 *جهت عضویت* 👇
خادمین امیرالمومنین(ع)( ٧ )👇 https://chat.whatsapp.com/DVaORLxzZt72LqBBdQMI0H
💠🔸🔹🔸💠
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 در ادامه *شرح خطبه ۱۳۲ نهج البلاغه*
(آیت الله مکارم)
⚠️ *دنیا محل توشه گرفتن*
👈 *گذرگاهى به نام دنيا:* 🔻
🌴امام (عليه السلام) بعد از مقدمات حساب شده اى که در آغاز و بخش ميانه اين خطبه در مورد علم و آگاهى خداوند نسبت به همه چيز مخصوصاً نسبت به اعمال و نيّات بندگان، و همچنين نزديک بودن مرگ و عبرت انگيز بودن سرگذشت پيشينيان، بيان فرمود،
چنين نتيجه گيرى مى فرمايد : *«بنابراين هر کس تقوا را در کانون قلب خويش قرار دهد کارهاى نيک او ظاهر مى شود، وعملش به پيروزى مى رسد»*
✅روشن است *اگر تقواى الهى در اعماق دل انسان ريشه بدواند، شاخ و برگ و ميوه هايش از دست و زبان و چشم و گوش او ظاهر مى شود، چرا که تقوا همان حالت خدا ترسى درون است که انگيزه اى است نيرومند براى اعمال نيک و عامل بازدارنده اى است در برابر گناه.*
💠سپس مى افزايد : *«پس براى تحصيل تقوا فرصت را غنيمت شمريد و براى بهشت (جاويدان) عمل شايسته آن را انجام دهيد»*
✴️اشاره به اين که : *بهشت و سعادت را رايگان به کسى نمى دهند، و با گمان و پندار و ادعاهاى تو خالى حاصل به دست نمى آيد، کليد بهشت همان اعمال صالح است و اعمال صالح از تقوا بر مى خيزد.*
⚠️و در ادامه، اشاره به وضع دنيا و آخرت و موقعيت هر کدام از اين دو گروه :
🔻🔻
❇️جهان بينى اسلامى که بارها در قرآن و در نهج البلاغه آمده است دنيا را يک گذرگاه، يک پل، يک ميدان تمرين، و سرانجام يک بازار تجارت و مقدمه اى براى آخرت که جايگاه اصلى انسان است معرفى مى کند،
💠و اگر با اين ديدگاه به دنيا بنگريم همه چيز در نظر ما رنگ ديگرى به خود مى گيرد و ما را از آلودگى به گناه و ظلم و ستم باز مى دارد و به سوى نيکيها دعوت مى کند.
🔰ولى *پيروان مکتبهاى مادى که دنيا و مواهب آن را هدف نهايى خود مى پندارند و از سراى آخرت به کلى غافلند، آلودگى به گناهان و کشمکشهاى پايان ناپذير براى جلب اموال و دست آوردن مقامات ظاهرى در انتظار آنهاست،*
هرگز آتش جنگ در ميانشان فروکش نمى کند و درگيريها در ميان آنان پايان نمى پذيرد.
🟪و در آخرين جمله اين خطبه در يک نتيجه گيرى کوتاه و زيبا و پر معنا :
🟦اشاره به اين که : *وقت بسيار تنگ است و موانع فراوان، و زمان کوچ کردن کاملاً نامعلوم است، نه تنها پيران که جوانان نيز بايد هميشه به حالت آماده باش، باشند. چه بسيار پدران پير و رنجور و ناتوان ماندند و جوانان سالم و نيرومند رفتند.*
🌴💠🌴💠🌴
📲 *جهت عضویت* 👇
خادمین امیرالمومنین(ع)( ٧ )👇 https://chat.whatsapp.com/DVaORLxzZt72LqBBdQMI0H
💠🔸🔹🔸💠
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin
📚 *در ادامه شرح خطبه ١٣٢ نهج البلاغه*
(آیت الله مکارم)
✴️ *نکته* :
❇️ *نتيجه خطبه:*
🌴امام (عليه السلام) در اين خطبه به نکته هاى مهمّى اشاره مى کند که به طور خلاصه چنين است :
🔻🔻🔻
1 ـ *در آغاز خطبه همه را توجه به حضور خداوند در همه جا و آگاهى او از اسرار درون وجود انسان جلب مى کند، تا همگان مراقب اعمال خويش باشند.*
2 ـ *گواهى حقيقى بر وحدانيّت حق و نبوت پيامبر را آن آگاهى مى شمرد که درون و برون با هم هماهنگ باشد و از هرگونه نفاق و دورويى جدا گردد.*
3 ـ *توجه همگان را به نزديک بودن مرگ و کوچ از دنيا که سبب بيدارى و آگاهى است جلب مى کند.*
4 ـ *مخاطبان خودرا به مطالعه تاريخ گذشتگان در کتابها و در آثارى که از آنها در شهرها و بيابانها باقى مانده، دعوت مى نمايد، تا بدانند هر که باشند و به هر جا برسند سرانجام چنين سرنوشتى را دارند.*
5 ـ *به دنبال اين اندرزها همه را به تقوا فرا مى خواند، همان تقوايى که در درون قلب انسان جاى گيرد و آثارش در تمام اعمال او ظاهر شود.*
6 ـ *اين نکته را به همه مخاطبان يادآور مى شود که بهشت را بى حساب و کتاب به کسى نمى دهند، به بها مى دهند، به بهانه، نمى دهند.*
7 ـ *سرانجام اين نکته مهم را يادآور مى شود که دنيا گذرگاهى است نه جايگاه اقامت، بازار*
🌴💠🌴💠🌴
📲 *جهت عضویت* 👇
خادمین امیرالمومنین(ع)( ٧ )👇 https://chat.whatsapp.com/DVaORLxzZt72LqBBdQMI0H
💠🔸🔹🔸💠
خادمین امیرالمومنین(ع) در ایتا 👇
http://eitaa.com/khademineAmiralmomenin