خطابهای قرآن کریم به مومنین. 2 ۲- يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ (153) وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْياءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ . [سوره البقرة آيات 153 تا 154] اى افراد با ايمان از صبر (و استقامت) و نماز (در برابر حوادث سخت زندگى) كمك بگيريد (زيرا) خداوند با صابران است. و به آنها كه در راه خدا كشته مى‏شوند مرده نگوييد، بلكه آنها زندگانند ولى شما زندگی آنان را درک نمی کنید. توضیح : در بعضی روایات منظور از صبر را روزه داری معرفی کرده اند. بنابراین می شود با نماز و روزه از خداوند کمک خواست همانطور که حضرت زهرا (س) برای شفای حسنین (ع) روزه نذر نمود. و آنان شفاء پیدا کردند. صبر" هرگز به معنى تحمل بدبختيها و تن دادن به ذلت و تسليم در برابر عوامل شكست نيست، بلكه صبر و شكيبايى به معنى پايدارى و استقامت در برابر هر مشكل و هر حادثه است. در قرآن مجيد در حدود هفتاد مورد از" صبر"، سخن به ميان آمده‏ است. اساسا صبوری در امور مختلف بخصوص در عبادت، مصیبت، ترک معصیت و... پسندیده و ارزشمند است. « ان الله مع الصابرن.» لذا بزرگان علم اخلاق براى" صبر" سه شاخه ذكر كرده‏اند: صبر در اطاعت (مقاومت در برابر مشكلاتى كه در راه طاعت وجود دارد). صبر بر معصيت (ايستادگى در برابر انگيزه‏هاى گناه و شهوات سركش و طغيانگر). صبر بر مصيبت (پايدارى در برابر حوادث ناگوار و عدم خود باختگى و شكست روحى و ترك جزع و فزع) در مصایب سخت از قبیل مرگ و بیماری و امثال آن. قرآن کریم در آیه دیگری می فرماید: إِنَّما يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ‏:" صابران پاداش خود را بى‏حساب دریافت می کنند. (زمر- 10). و در" نهج البلاغه" نیز در" كلمات قصار" مى‏خوانيم: عَلَيْكُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّ الصَّبْرَ مِنَ الْإِيمَانِ كَالرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ وَ لَا خَيْرَ فِي جَسَدٍ لَا رَأْسَ مَعَهُ وَ لَا [خَيْرَ] فِي إِيمَانٍ لَا صَبْرَ مَعَه‏ " بر شما باد به صبر و استقامت كه صبر برای ايمان همچون سر برای تن است ، همانطور که تن بى‏سر فايده‏اى ندارد، همچنين ايمان بدون صبر ناپايدار و بى‏نتيجه است" نهج البلاغه كلمات قصار شماره 82. عامل دیگری که می توان بواسطه آن در مشکلات کمک گرفت (نماز) است، نماز بهترین وسیله برای ارتباط با خداست و اوست که قادر مطلق در حل هرمشکلی است. لذا در احاديث اسلامى مى‏خوانيم: كان على (ع) اذا اهاله امر فزع قام الى الصلاة ثم تلى هذه الاية اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ...: " هنگامى كه على ع با مشكلى روبرو مى‏شد به نماز برمى‏خواست و پس از نماز به دنبال حل مشكل مى‏رفت و اين آيه را تلاوت مى‏فرمود:" اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ... بنا بر اين، آيه فوق در حقيقت دو اصل مهم را به مومنین توصيه مى‏فرماید. يكى اتكاء به خداوند كه نماز مظهر آن است، و ديگرى مساله خود باورى و اتكاء به نفس كه به عنوان صبر از آن ياد شده است. امیدوارم بتوانیم از صبوری و استقامت و تکیه و توکل و ارتباط با خدا در نماز کمک بگیریم و هر مشکلی را از سر راه زندگی خود و جامعه برداریم. ملتمس دعای خیر شما. حبیب یوسفی

ِآخرین جمعه ماه شعبان یاد آور خطبه شعبانیه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم است که خوب است مومنین به دستورات آن حضرت توجه داشته باشند. حضرت امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: یک روز پیغمبر اکرم(ص) برای ما خطبه خواند. دراین خطبه که در مورد برکتهای ماه رمضان است چنین فرمودند: أیُّهَا النّاسُ، إنَّهُ قَد أقبَلَ إلَیکُم شَهرُ اللّه ِ بِالبَرَکَةِ وَالرَّحمَةِ وَالمَغفِرَةِ، شَهرٌ هُوَ عِندَ اللّه ِأفضَلُ الشُّهور، وَأیّامُهُ أفضَلُ الأَیّامِ، ولَیالیهِ أفضَلُ اللَّیالی وساعاتُهُ أفضَلُ السّاعاتِ. هُوَ شَهرٌ دُعیتُم فیهِ إلى ضِیافَةِ اللّه، وجُعِلتُم فیهِ مِن أهلِ کَرامَةِ اللّه، ای مردم همانا ماه خدا با برکت‌ها و رحمت‌ها و مغفرت‌هایش به شما روی آورده است، رمضان ماهی است که نزد خداوند از همه ماه ها برتر است و روزهایش از همه روزها و شب‌هایش از همه شب‌ها و ساعاتش از همه ساعت‌ها افضل و برتر است، این ماه، ماهی است که شما به میهمانی خدا دعوت شده و مورد کرامت خدا قرار گرفته‌اید. أنفاسُکُم فیهِ تَسبیحٌ ، ونَومُکُم فیهِ عِبادَةٌ ، وعَمَلُکُم فیهِ مَقبولٌ ، ودُعاؤُکُم فیهِ مُستَجابٌ . فَاسأَلُوا اللّه َ رَبَّکُم بِنِیّاتٍ صادِقَةٍ وقُلوبٍ طاهِرَةٍ أن یُوَفِّقَکُم لِصِیامِهِ وتِلاوَةِ کِتابِهِ ؛ فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّه ِ فی هذَا الشَّهرِ العَظیمِ وَاذکُروا بِجوعِکُم وعَطَشِکُم فیهِ جوعَ یَومِ القِیامَةِ وعَطَشَهُ ، وتَصَدَّقوا عَلى فُقَرائِکُم ومَساکینِکُم ، ووَقِّروا کِبارَکُم ، وَارحَموا صِغارَکُم ، وصِلوا أرحامَکُم ، نَفَس هایتان در آن ماه، تسبیح است ، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است . پس با نیّت هاى راست و دل هاى پاک ، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد ؛ چرا که بدبخت ، کسى است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند. با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه ، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد کنید؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید؛ به بزرگان خود احترام ، و بر کوچک هایتان ترحّم ، و به بستگانتان نیکى کنید. وَاحفَظوا ألسِنَتَکُم ، وغُضّوا عَمّا لا یَحِلُّ النَّظَرُ إلَیهِ أبصارَکُم ، وعَمّا لا یَحِلُّ الاِستِماعُ إلَیهِ أسماعَکُم ، وتَحَنَّنوا عَلى أیتامِ النّاسِ یُتَحَنَّن عَلى أیتامِکُم ، وتوبوا إلَى اللّه ِ مِن ذُنوبِکُم ، وَارفَعوا إلَیهِ أیدِیَکُم بِالدُّعاءِ فی أوقاتِ صَلَواتِکُم ؛ فَإِنَّها أفضَلُ السّاعاتِ ، یَنظُرُ اللّه ُ عز و جل فیها بِالرَّحمَةِ إلى عِبادِهِ ، یُجیبُهُم إذا ناجَوهُ ، ویُلَبّیهِم إذا نادَوهُ ویَستَجیبُ لَهُم إذا دَعَوهُ زبانتان را نگه دارید؛ چشم هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید؛ گوش هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست، حفظ کنید؛ به یتیمان مردم ، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند. از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید؛ در هنگام نمازها ، دستانتان را بر آستان خدا به دعا بلند کنید، که آن هنگام (وقت نماز) ، برترینِ ساعت هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى نگرد و هر گاه با او مناجات کنند، پاسخشان مى دهد و چون او را صدا بزنند، جوابشان مى گوید و چون او را بخوانند ، اجابتشان مى کند... دنباله خطبه را انشاءالله در یادداشتی دیگر تقدیم خواهم نمود. ۱۴۰۳/۱۲/۱۱ ملتمس دعای خیر شما. حبیب یوسفی

استاد مدرسه علمیه آیت‌الله یثربی: به حکم عقل شکر نعمت از ولی‌نعمت واجب استhttps://hawzahnews.com/xdwvr

قسمت دوم از خطبه پیامبر اکرم (ص) در مورد ماه رمضان. أیُّهَا النّاسُ ، إنَّ أنفُسَکُم مَرهونَةٌ بِأَعمالِکُم فَفُکّوها بِاستِغفارِکُم ، وظُهورَکُم ثَقیلَةٌ مِن أوزارِکُم فَخَفِّفوا عَنها بِطولِ سُجودِکُم ، وَاعلَموا أنَّ اللّه َ ـ تَعالى ذِکرُهُ ـ أقسَمَ بِعِزَّتِهِ ألاّ یُعَذِّبَ المُصَلّینَ وَالسّاجِدینَ ، ولا یُرَوِّعَهُم بِالنّارِ یَومَ یَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمینَ . أیُّهَا النّاسُ، مَن فَطَّرَ مِنکُم صائِما مُؤمِنا فی هذَا الشَّهرِ کانَ لَهُ بِذلِکَ عِندَ اللّه ِ عِتقُ نَسَمَةٍ و مَغفِرَةٌ لِما مَضى مِن ذُنوبِهِ». فَقیلَ: یا رَسولَ اللّه ِ، و لَیسَ کُلُّنا یَقدِرُ عَلى ذلِکَ! فَقالَ صلى الله علیه و آله: اِتَّقُوا النّارَ ولَو بِشِقِّ تَمرَةٍ، اِتَّقُوا النّارَ ولَو بِشَربَةٍ مِن ماءٍ اى مردم! جان هاى شما در گرو کارهاى شماست، پس با آمرزش خواهى خود، آنها را آزاد سازید؛ و پشت هاى شما از بار گناهانتان سنگین است، پس با طول دادن سجده هاى خود، آنها را سبک کنید، و بدانید که خداوند ـ که یادش والاست ـ به عزّت خود، سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را در روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب ]مى ایستند عذاب نمى کند و آنان را با آتش، هراسان نمى سازد. اى مردم! هر که از شما در این ماه، روزه دارى را, افطار دهد، پاداش او نزد خدا مثل آزاد کردن یک برده و آمرزش گناهان گذشته اوست. پس گفتند: اى پیامبر خدا ! همه ما توانایىِ این کار را نداریم! پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک دانه خرما؛ خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک جرعه آب. أیُّهَا النّاسُ، مَن حَسَّنَ مِنکُم فی هذَا الشَّهرِ خُلُقَهُ کانَ لَهُ جَوازا عَلَى الصِّراطِ یَومَ تَزِلُّ فیهِ الأَقدامُ ، ومَن خَفَّفَ فی هذَا الشَّهرِ عَمّا مَلَکَت یَمینُهُ خَفَّفَ اللّه ُ عَنهُ حِسابَهُ، ومَن کَفَّ فیهِ شَرَّهُ کَفَّ اللّه ُ فیهِ غَضَبَهُ یَومَ یَلقاهُ ، ومَن أکرَمَ فیهِ یَتیما أکرَمَهُ اللّه ُ یَومَ یَلقاهُ ، و مَن وَصَلَ فیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللّه ُ بِرَحمَتِهِ یَومَ یَلقاهُ، ومَن قَطَعَ رَحِمَهُ قَطَعَ اللّه ُ عَنهُ رَحمَتَهُ یَومَ یَلقاهُ ، ومَن تَطَوَّعَ فیهِ بِصَلاةٍ کُتِبَ لَهُ بَراءَةٌ مِنَ النّارِ، ومَن أدّى فیهِ فَرضا کانَ لَهُ ثَوابُ مَن أدّى سَبعینَ فَریضَةً فیما سِواهُ مِنَ الشُّهورِ، ومَن أکثَرَ فیهِ مِنَ الصَّلاةِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اللّه ُ میزانَهُ یَومَ تَخَفَّفُ المَوازینُ، ومَن تَلا فیهِ آیَةً مِنَ القُرآنِ کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ مَن خَتَمَ القُرآنَ فی غَیرِهِ مِنَ الشُّهورِ . أیُّهَا النّاسُ، إنَّ أبوابَ الجِنانِ فی هذَا الشَّهرِ مُفَتَّحَةٌ، فَاسأَلوا رَبَّکُم ألاّ یُغلِقَها عَلَیکُم، وأبوابَ النّیرانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسأَلوا رَبَّکُم ألاّ یَفتَحَها عَلَیکُم، وَالشَّیاطینَ مَغلولَةٌ فَاسأَلوا رَبَّکُم ألاّ یُسَلِّطَها عَلَیکُم» . اى مردم! هر کس اخلاقش را در این ماه ، نیکو سازد، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود، در آن روز که گام ها بر صراط مى لغزد، و هر کس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت؛ و هر کس در این ماه، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد،خداوند در روز دیدارش، غضب خویش را از او باز خواهد داشت؛ و هر که در این ماه ، یتیمى را گرامى بدارد، در روز دیدار، خداوند، گرامى اش خواهد داشت ؛ و هر که در آن به خویشاوند خود نیکى کند، در روز دیدار، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد؛ و هر کس در آن از خویشان خود ببُرد، خداوند در روز دیدار،رحمتش را از او قطع خواهد نمود؛ و هر کس در آن، نماز مستحبّى بخواند، براى او دورى از آتش، نوشته مى شود؛ و هر کس واجبى را در آن ادا کند،پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماه هاى دیگر، ادا کرده است ؛ و هر کس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد، خداوند در روزى که وزنه اعمال، سبک مى شود، وزنه اعمال او را بیفزاید؛ و هر کس در آن، آیه اى از قرآن تلاوت کند، پاداش کسى را دارد که در ماه هاى دیگر، ختم قرآن کرده است. اى مردم! در این ماه، درهاى بهشت، بازند. پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد؛ و درهاى دوزخ ، بسته اند پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید؛ و شیطان ها در بندند، پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد. تا تبیین آخرین قسمت خطبه آن حضرت شما را به خدا می‌سپارم التماس دعا. 1403/12/13 حبیب یوسفی

سومین و آخرین قسمت از خطبه شعبانیه پیغمبر (ص) در مورد ماه رمضان و خبر از شهادت امیرالمومنین علیه السلام. قالَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام: فَقُمتُ و قُلتُ: یا رَسولَ اللّه ِ، ما أفضَلُ الأَعمالِ فی هذا الشَّهرِ؟ فَقالَ (ص) : «یا أبَا الحَسَنِ، أفضَلُ الأَعمالِ فی هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه ِ عز و جل » . ثُمَّ بَکى ، فَقُلتُ: یا رَسولَ اللّه ِ، ما یُبکیکَ؟ فَقالَ : «یا عَلِیُّ، أبکی لِما یُستَحَلُّ مِنکَ فی هذَا الشَّهرِ، کَأَنّی بِکَ وأنتَ تُصَلّی لِرَبِّکَ، وقَدِ انبَعَثَ أشقَى الأَوَّلینَ وَالآخِرینَ، شَقیقُ عاقِرِ ناقَةِ ثَمودَ ، فَضَرَبَکَ ضَربَةً عَلى فَرقِکَ (قَرنِکَ) فَخَضَّبَ مِنها لِحیَتَکَ». قالَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام: فَقُلتُ: یا رَسولَ اللّه ِ وذلِکَ فی سَلامَةٍ مِن دینی؟ فَقالَ : «فی سَلامَةٍ مِن دینِکَ». ثُمَّ قالَ صلى الله علیه و آله : «یا عَلِیُّ، مَن قَتَلَکَ فَقَد قَتَلَنی، و مَن أبغَضَکَ فَقَد أبغَضَنی، ومَن سَبَّکَ فَقَد سَبَّنی؛ لِأَنَّکَ مِنّی کَنَفسی، وَروحُکَ مِن روحی، وَ طینَتُکَ مِن طینَتی. إنَّ اللّه َ ـ تَبارَکَ وَتَعالى ـ خَلَقَنی و إیّاکَ، وَاصطَفانی وَ إیّاکَ، وَ اختارَنی لِلنُّبُوَّةِ وَاختارَکَ لِلإِمامَةِ ، وَ مَن أنکَرَ إمامَتَکَ فَقَد أنکَرَنی نُبُوَّتی. یا عَلِیُّ ، أنتَ وَصِیِّی، و أبو وُلدی، و زَوجُ ابنَتی، وخَلیفَتی عَلى اُمَّتی فی حَیاتی و بَعدَ مَوتی ، أمرُکَ أمری ونَهیُکَ نَهیی. اُقسِمُ بِالَّذی بَعَثَنی بِالنُّبُوَّةِ وجَعَلَنی خَیرَ البَرِیَّةِ ، إنَّکَ لَحُجَّةُ اللّه ِ عَلى خَلقِهِ ، وأمینُهُ عَلى سِرِّهِ ، وَخَلیفَتُهُ عَلى عِبادِهِ من(علی .ع) برخاستم و گفتم: اى پیامبر خدا، برترینِ کارها در این ماه چیست؟ فرمود: «اى ابو الحسن برترینِ کارها در این ماه، پرهیز از حرام هاى الهى است. سپس آن حضرت گریست!! گفتم: اى پیامبر خدا،! سبب گریه شما چیست؟ فرمود: اى على! بر این مى گریم که حرمت تو را در این ماه مى شکنند. گویا مى بینم تو در حال نماز براى پروردگار خویش هستی که نگون بخت ترینِ اوّلین و آخرین، همو که شقی تر از پى کننده ناقه قوم ثمود است ، بر مى خیزد و بر فرق سرت ضربتى مى زند و محاسنت، از خون سرت، رنگین مى شود. گفتم: اى پیامبر خدا ! آیا در آن حالت، دینم سالم است؟ فرمود: دینت، سالم است. اى على! هر کس تو را بکشد، مرا کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته است و هر کس تو را ناسزا گوید، مرا ناسزا گفته است؛ چرا که تو از من هستى، همچون جان من. روح تو، از روح من است و سرشت تو، از سرشت من. خداى متعال، من و تو را آفرید و من و تو را برگزید و مرا براى پیامبرى، و تو را براى امامت، انتخاب کرد . هر کس امامت تو را انکار کند، نبوّت مرا انکار کرده است . اى على! تو وصىّ من، پدر فرزندان من، همسر دختر من و جانشین من بر امّتم هستى، در حال حیاتم و پس از مرگم. فرمان تو، فرمان من است و نهى تو، نهى من است. سوگند به خدایى که مرا به نبوّت برانگیخت و مرا بهترینِ آفریدگان قرار داد، تو حجّت پروردگار بر خلق اویى و امین او بر رازش و جانشین او بر بندگانش. ۱۴۰۳/۱۲/۱۶ ملتمس دعای شما. حبیب یوسفی

خطابهای قرآن کریم به مومنین. 4 4 - يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصاصُ فِي الْقَتْلى‏ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى‏ بِالْأُنْثى‏ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْ‏ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسانٍ ذلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى‏ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ (178) وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. بقره آیه (179) اى افرادى كه ايمان آورده‏ايد! حكم قصاص در مورد كشتگان بر شما نوشته شده است، آزاد در برابر آزاد، و برده در برابر برده، و زن در برابر زن، پس اگر كسى از ناحيه برادر (دينى) خود مورد عفو قرار گيرد (و حكم قصاص او تبديل به خونبها گردد) بايد از راه پسنديده پيروى كنند (و در طرز پرداخت ديه، حال پرداخت كننده را در نظر بگيرد) و قاتل نيز به نيكى ديه را به ولى مقتول بپردازد (و در آن مسامحه نكند) اين تخفيف و رحمتى است از ناحيه پروردگار شما و كسى كه بعد از آن تجاوز كند عذاب دردناكى خواهد داشت. و براى شما در قصاص حيات و زندگى است اى صاحبان خرد، تا شما تقوى پيشه كنيد. توضیح: قصاص در فقه اسلامی به معنای مجازاتی است که در آن مجرم به همان اندازه‌ای که جرم مرتکب شده، مجازات می‌شود. این مفهوم بیشتر در موارد قتل عمد یا آسیب‌های جسمی شدید به کار می‌رود. در قصاص، خانواده‌ی قربانی یا خود قربانی (در صورت زنده ماندن) حق دارند تقاضای مجازات برابر با جرم انجام‌شده را داشته باشند. قرآن کریم گاهى از دستورات لازم الاجراء با جمله كتب عليكم:" بر شما نوشته شده" تعبير مى‏كند، اين تعبير اهميت‏ و تاكيد مطلب را روشن مى‏كند، زيرا هميشه مسائلى را مى‏نويسند كه از هر نظر قطعيت پيدا كرده و مهم و جدى است. لذا حكم اصلى را قصاص قرار داده، و براى تعديل آن حكم عفو را در كنار اين حكم ذكر فرموده است. به عبارت روشنتر اولياء مقتول حق دارند در برابر قاتل يكى از سه حكم را اجراء كنند: 1- قصاص كردن. 2- عفو كردن بدون گرفتن خونبها. 3- عفو كردن با گرفتن خونبها (البته در اينصورت موافقت قاتل نيز شرط است) بطور کلی از نظراسلام: در برابر متجاوز، بايد ايستاد، تا تعدی و تجاوز ریشه کن شود لذا به هر كس حق مى‏دهد كه اگر به او تعدى شود، به همان مقدار مقابله كند، زیرا تسليم در برابر متجاوز مساوى است با تشویق او وگسترش تجاوز به جان و مال مردم و دست قاتلان را براى قتلهاى ديگر باز گذارن و به افراد بى‏گناه از اين رهگذر ظلم و ستم نمودن. ترحم بر پلینگ تیز دندان. ستمکاری بود بر گوسفندان، اما در بعضی از موارد مقاومت و قصاص مساوى است با حيات و زندگی آرام برای همه. البته مساله عفو و گذشت، در مورد افراد شكست خورده يا نادم و پشيمان امری پسندیده است که در آیات قرآن به آن نیز تشویق شده است. بنا بر این ولی مقتول در انتخاب یکی از سه گزینه ای که در اختیار او است خوب است حال قاتل و اوضاع جامعه را در نظر بگیرد. در حديثى از امام صادق ع نقل شده است كه فرمود:" كسى كه عفو كند، خداوند به همان اندازه از گناهان او می بخشد. بله، در عفو لذتیست که در انتقام نیست. پس چه خوب است که مومنین جایگاه عفو یا انتقام را با دقت شناسایی و درست تصمیم گیری کنند ۱۴۰۳/۱۲/۲۲ ملتمس دعای شما حبیب یوسفی