بسم الله الرحمن الرحیم
#ادب_تقدس_زدایی
✍️ سید مهدی مرتضوی
تذکر: منظور از تقدس در این نوشتار، تقدس از جنس عصمت است.
انسانها معمولا برای کسانی که به آنها ارادت دارند تقدس قائلند و آنها را به مرز عصمت رسانده و فوق خطا و فوق نقد تلقی میکنند.
این پدیده در همه جوامع و مذاهب بوده و هست. برخی شیعیان نیز درباره برخی اصحاب اهلبیت ع و بزرگان دینی که از حد متعارف پاکتر و خوش اخلاقتر و عالمتر بودند دچار غلو شده و کم کم آنها را یکی از ارکان دین تلقی میکردند.
در کتب روایی باب مفصلی با عنوان نهی از طلب رئاسه وجود دارد که نشان دهنده دغدغه اهلبیت ع درباره این موضوع است. مخاطب این روایات بزرگان شیعه از جمله ابو حمزه ثمالی و زراره و محمد بن مسلم و مومن طاق و ... هستند.
در زمان اهلبیت ع اکثر شیعیان به امام دسترسی نداشتند و مرجع دینی و علمی شیعه، بزرگانی بودند که به تدریج در اذهان برخی از عوام شیعه به رکن دین تبدیل میشدند.
اهلبیت از یک طرف شیعیان را به عالمان دین ارجاع میدادند و از طرف دیگر هم به شیعیان و هم به خود این بزرگواران میآموختند که هیچ بزرگی را در کنار حجت خدا قرار ندهند و او را مصون از خطا تلقی نکنند.
حفظ احترام عالمان دین مطلبی متمایز از معصوم انگاشتن آنهاست. با یکی باید مقابله کرد و دیگری را تثبیت نمود.
البته حفظ احترام اختصاص به عالمان دینی ندارد. عقلا و شرعا و اخلاقا هتک هیچ شخص و شخصیتی جائز نیست.
هنگامی که میخواهیم با تقدس شخصیت بزرگی مانند علامه طباطبایی یا شیخ مفید یا یک عالم دینی که از سوی ارادتمندانش فوق اشتباه تلقی می شود، مقابله کنیم همزمان باید بر حفظ احترام آن شخصیت تأکید کنیم.
وقتی میخواهیم ارادتمندان یک عالم دینی همچون علامه طباطبایی یا شیخ مفید یا حتی یک روحانی کمتر شناخته شده را متوجه کنیم که در زمینه معصوم انگاری شخصیت مورد علاقه شان اشتباه می کنند لازم نیست احترام آن شخصیت را نقض کنیم بلکه همزمان باید بر حفظ احترام آن شخصیت تأکید کنیم.
پروزه تقدس زدایی باید همراه حفظ احترام باشد. وگرنه با بی احترامی خلط شده و مورد پذیرش ارادتمندان شخصیتها قرار نگرفته و به تنش بین گروه های اجتماعی منجر می شود.
تقدس زدایی باید با ادبیات محترمانه انجام گیرد.
گفتگوی محترمانه درباره تقدس یا نقد و نفی آن، به نفی تقدس غیر معقول کمک می کند و سطح اندیشه و تفکر را در گفتگوهای جاری در جامعه بالا می برد. اما تقدس زدایی بدون تأکید بر احترام به بزرگان، به #دوقطبی_کردن عرصه اندیشه انجامیده و سطح گفتگوهای جاری در جامعه را نازل کرده و زمینه سوء تفاهم، #تنش و خشونت اجتماعی را فراهم می کند.
#تقدس_یا_احترام
✅https://eitaa.com/yad_dashtha