☑️ بخشی از عبارات عادل ادیب در این زمینه چنین است: برتری فعالیت آن بزرگوار (امام باقر علیه السلام) این بود که به توده‌ی شیعه شکل تفصیلی و خاص داد و آن را به حرکت درآورد. البته در چهارچوب تفصیلی مختص به خود ... همه‌ی کوشش امام این بود که به شیعه شکل مخصوص بدهد و خصوصیات آن را مشخص کند و آن را به عنوان گروه مومن و حافظ خط حقیقی اسلام بشناساند ... از ابرش روایت است که وقتی هشام بن عبدالملک ،خلیفه اموی، [در سفر حج] به امام باقر علیه السلام اشاره کرد و گفت: این کیست که مردم عراق پیرامون او گرد آمده‌اند و از او پرسش می‌کنند؟، ابرش گفت: این پیامبر کوفه است و فرزند رسول الله (صلی الله علیه و آله) و شکافنده علوم و مفسر قرآن؛ پس مسئله‌ای را که نمی‌دانست از او پرسید ... در موسم حج از عراق و خراسان و دیگر شهرها هزاران مسلمان از او فتوا می‌خواستند و از هر باب از معارف اسلام از او می‌پرسیدند و این امر دلیل آن بود که وی در دل توده‌های مردم جای داشت ... 📘 زندگانی تحلیلی پیشوایان ما، عادل ادیب، ترجمه‌ی اسدالله مبشری، صفحات ۱۶۹ تا ۱۷۲.

☑️ لازم به توضیح است که ابرش کلبی از خواص هشام بن عبدالملک بود. در گزارش این روایت تاریخی نویسنده کتاب حیات فکری - سیاسی امامان شیعه چنین آورده است: هشام از ابرش پرسید: این کیست که مردم عراق او را در میان گرفته، مشکلات علمی خود را از او می‌پرسند؟ ابرش پاسخ داد: این پیامبر کوفه است؛ خود را پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله و شکافنده‌ی علم و مفسر قرآن می‌داند. 📗 حیات فکری سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان، صفحه ۳۳۹؛ به نقل از بحارالانوار جلد ۴۶ صفحه ۳۵۵ و دو منبع دیگر.

📖 از فرمایشات گهربار امام حسن عسکری علیه السلام: ☑️ ما مِن بلیّه الّا وَ ِلله فیها نِعمة تُحیطُ بها‌. هیچ بلایی نیست مگر آنکه اطراف آن با نعمت الهی احاطه شده است‌. 💧با عنایت به این بیان شریف، مومن باید هنگام بروز بلایا و گرفتاری‌ها صبور و شاکر باشد؛ انشاءالله. 📘 تحف العقول، شیخ ابومحمد حسن بن علی حرانی، ترجمه صادق حسن‌زاده، انتشارات آل علی، چاپ ۱۳۹۱، صفحه ۸۹۵. ☑️ لازم به ذکر است که ابومحمد حسن بن علی ابن حسین بن شُعبه حرّانی، از علمای برجسته شیعه در قرن چهارم هجری می‌باشد و کتاب وی "تحف العقول" نیز از مهمترین و مشهورترین کتاب‌های حدیثی شیعه به شمار می‌آید. 🍀 سالروز تولد امام حسن عسکری بر شیعیان مبارک باد.

شهر قم و مهمان گرانقدر آن: ☑️ در فضیلت شهر قم اخباری از معصومین علیهم السلام رسیده است که یکی از آنها روایت مشهور امام صادق علیه السلام می‌باشد: خدا را حرمیست و آن مکه است و حرم رسول الله صلی الله علیه و آله مدینه و حرم امیرالمومنین علیه السلام کوفه و حرم من و اولاد من، پس از من، قم است. قم کوفه کوچک است؛ بهشت هشت در دارد، سه درِ آن از طرف قم باز می‌شود؛ زنی از اولاد من به نام فاطمه، دختر موسی[امام کاظم علیه السلام]، در قم وفات می‌کند که با شفاعت وی شیعیان داخل بهشت می‌شوند. ☑️ بنا به گزارش‌های تاریخی این بانوی بزرگوار، یعنی حضرت فاطمه معصومه، سلام الله علیها، در سال ۲۰۱ هجری برای دیدار با برادر خود، امام رضا علیه السلام که در مرو بود، از مدینه رهسپار شرق گردید و چون به ساوه رسید، بیمار شد و سراغ شهر قم را گرفت؛ گفتند: تا قم ۱۰ فرسخ[حدود ۶۰ کیلومتر] است. خادم خود را امر فرمود تا او را به قم ببرد و خادم او را به قم آورد و در سرای موسی بن خزرج اشعری مهمان گردید و پس از ۱۷ روز وفات یافت و در محلی که باغ بابلان بود، مدفون شد و مدفنش به زودی زیارتگاه شیعیان گردید. 📗 برای مطالعه مفصل نگاه کنید به: تاریخ قم، محمد حسین ناصرالشریعه، تصحیح علی دوانی، صفحات ۱۰۶ و ۱۶۵ و ۱۶۶. @yadroz

📖 از سفارش‌های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به امیرالمومنین علی علیه السلام: ☑️ ای علی! همانا هیچ فقری سخت‌تر از جهل و هیچ مالی سودمندتر از عقل و هیچ تنهایی وحشت انگیزتر از خود بزرگ بینی و هیچ پشتیبانی نیکوتر از مشورت نیست و هیچ عقلی چون تدبیر و چاره‌اندیشی و هیچ حسَبی[گوهری=شرفی] چون خوش اخلاقی و هیچ عبادتی مانند تفکر نمی‌باشد. 📘 تحف العقول، ابومحمد حرانی، ترجمه صادق حسن‌زاده، صفحه ۱۳.

📖 همراه با قرآن: ✅ در ذیل آیه اول سوره فجر، یعنی والفجر، در تفسیر نمونه، جلد ۲۶، نکات زیر به عنوان تفسیر آمده است: ✅ فجر در اصل به معنای شکافتن وسیع است و از آنجا که نور صبح، تاریکی شب را می‌شکافد، از آن تعبیر به فجر شده است. ✅ بعضی از مفسرین فجر را در این آیه به معنی مطلق آن یعنی سپیده صبح تفسیر کرده‌اند که مسلماً یکی از نشانه‌های عظمت خداوند است؛ ✅ ولی بعضی آن را به معنای فجر آغاز محرم که آغاز سال جدید است، تفسیر کرده‌اند؛ ✅ و بعضی به فجر روز عید قربان که مراسم مهم حج در آن انجام می‌گیرد و متصل به شب‌های دهگانه است؛ ✅ و بالاخره بعضی به صبحگاهان ماه مبارک رمضان یا فجر صبح جمعه تفسیر نمودند. ✅ بعضی معنی آیه را از این هم گسترده‌تر دانسته‌اند و منظور از فجر را هر روشنایی که در دل تاریکی می‌درخشد، دانسته‌اند ...

1⃣ ... بنابراین درخشیدن اسلام و نور پاک محمدی صلی الله علیه و آله در تاریکی عصر جهالت یکی از مصادیق فجر است؛ 2⃣ همچنین درخشیدن سپیده صبح قیام [حضرت] مهدی علیه‌السلام به هنگام فرو رفتن جهان در تاریخ در تاریکی و ظلم و ستم مصداق دیگری محسوب می‌شود؛ (همانگونه که در بعضی از روایات به آن اشاره شده است) 3⃣ قیام عاشورای حسینی در دشت خونین کربلا و شکافتن پرده‌های تاریک ظلم بنی‌امیه و نشان دادن چهره واقعی آن دیوصفتان مصداق دیگر بود؛ 4⃣ همچنین تمام انقلاب‌های راستینی که بر ضد کفر و جهل و ظلم و ستم در تاریخ گذشته و امروز انجام می‌گیرد؛ 5⃣ حتی نخستین جرقه‌های بیداری که در دل‌های تاریک گنهکاران ظاهر می‌شود و آنها را به توبه دعوت می‌کند، فجر است؛ 6⃣ ولی البته این یک توسعه در مفهوم آیه است؛ در حالی که ظاهر آیه همان فجر به معنای طلوع سپیده صبح است. 📘 تفسیر نمونه، جلد ۲۶، زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی، صفحات ۴۴۱ تا ۴۴۳. #همراه_با_قرآن @yadroz

🕌 جغرافیای تاریخی کربلا: 🌏 سرزمین کربلا در بخش جنوبی عراق، منطقه‌ای گرم و بیابانی بوده و در اعصار گذشته‌ ظاهرا موقعیت جغرافیایی و زیستی خاصی نداشته است؛ 🌹اما از آن زمان که آوردگاه جدال حق و باطل در روز عاشورای سال ۶۱ هجری گردید و خون پاک سالار شهیدان حسین بن علی علیه‌السلام و یاران باوفایش بر آن ریخته شد و آرامگاه آن مجاهدان گردید، جایگاه و منزلتی ویژه یافت و به زودی زیارتگاه شیعیان و آزادگان شد. 🏴 علی رغم تلاش‌های مذبوحانه بدخواهان برای جلوگیری از حضور دوستداران اهل بیت در کربلا، روز به روز اعتبار و شکوه این سرزمین افزون گشت و به تدریج به شهری مشهور و معمور تبدیل شد. 📗بدین جهت جغرافی نگاران مسلمان نسبت به این سرزمین عنایت خاصی داشته‌ و در آثار خود به اجمال یا تفصیل شرحی از جغرافیا و تاریخ کربلا را آورده‌اند. برای آشنایی با موقعیت این سرزمین خاطره انگیز گزارشی تلفیقی را از کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی و جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی می‌خوانیم:

شهر کربلا مدفن حضرت امام حسین علیه السلام در ۸ فرسخی شمال غربی کوفه واقع است و در محل همین شهر بود که حسین بن علی علیه السلام نواده پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در سال ۶۱ هجری با جمیع یاران و خویشان خود به شهادت رسید ‌... اولین بانی ساختمان این قبر [ضریح مطهر امام حسین علیه السلام] را نمی‌شناسیم؛ ولی شواهدی دلالت دارد که در قرن سوم هجری ساختمانی در آنجا وجود داشته، که به امر متوکل خلیفه‌ی عباسی که دشمنی آشکاری با اهل‌بیت پیامبر صلی الله علیه و آله داشت و همواره مورد کینه‌ی شیعیان بود، تخریب گشته و بر زمین آن آب بسته شده تا آثار قبر محو شود! متوکل مردم را از زیارت این حرم، منع می‌نمود و زائران آن را به شکنجه و آزار تهدید می‌کرد ... ☑️ لازم به ذکر است که فرسنگ یا فرسخ یکی از واحدهای قدیمی اندازه‌گیری مسافت است که به طور متعارف حدود ۶ کیلومتر می‌باشد؛ بنابراین در این گزارش مسافت کربلا تا کوفه حدود ۵۴ کیلومتر برآورد شده است، در حالی که در اندازه‌گیری‌های فعلی این مسافت بین ۸۰ تا ۹۰ کیلومتر ذکر گردیده است.

📗 فرازی از یک دعا: ... نیز از آن حضرت [امام صادق علیه السلام] منقول است که هر صبح و شام این دعا را بخوان: ... اللهم ادخلنی فی کل خیر ادخلت فیه محمد و آل محمد و اخرجنی من کل شر اخرجت منه محمد و آل محمد ... خداوندا! در هر خیری که محمد و آل محمد [صلوات الله علیهم اجمعین] را داخل فرمودی، مرا نیز داخل گردان و از هر شری که محمد و آل محمد [صلوات الله علیهم اجمعین] راه خارج ساختی، مرا هم خارج ساز. 📘 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۷۷.

🍀 زیارت اولیای الهی: قطعاً زنده‌ترین و موثرترین راه برای شناخت و ایجاد ارتباط قلبی و فکری با معصومان علیهم السلام زیارت است. در حقیقت عرصه‌ی زیارت، به ویژه متون ارزشمند زیارتنامه‌های ماثور، [منقول از امامان علیهم السلام]، مکتب و مدرسه‌ای است که درس امامت و ولایت می‌دهد و لایه‌های باطنی و چهره‌های درونی این حقیقت را تشریح می‌کند، آثار و خواص و برکات وجودی آنها را شمارش می‌کند و راه دوستی و محبت به آنان را تعلیم می‌دهد و به میزان بسیار، قرابت و نزدیکی با امام را در وجود انسان القا می‌کند؛ به حدی که گویا هیچ کس به انسان نزدیک‌تر، مهربان‌تر، داناتر و تواناتر از امام نیست. 📘 دانش و روش بندگی، آیت الله جوادی آملی، مرکز نشر اسراء، صفحه ۲۵۱.

📗 فرازی از زیارت ارزشمند و پرفیض جامعه کبیره: (منقول از امام هادی علیه السلام در زیارت ائمه هدی علیهم السلام) 🍀السلام علی دعاه الی الله والادلاء علی مرضاه الله و المستقرین فی امر الله و التامین فی محبه الله والمخلصین فی توحید الله والمظهرین لامر الله و نهیه و عباده المکرمین، الذین لا یسبقونه بالقول و هم به امره یعملون و رحمة الله و برکاته. سلام بر شما که دعوت کننده به سوی خدا و هدایت کننده به سوی موجبات خوشنودی خدا و ثابت قدم در امتثال امر خدا و غرق در عشق به خدا و مخلص در یگانه پرستی خدا و بیان کننده امر و نهی خدا و بندگان گرامی و مقرب خدا هستید که هرگز در سخن و حکم بر او پیشی نمی‌گیرید و پیوسته به فرمان او عمل می‌کنید؛ و رحمت و برکات خدا بر شما باد. 📗 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحات ۱۱۵۵ و ۱۱۵۶.

🕌 دنباله جغرافیای تاریخی کربلا: 🏴 ... در قرن چهارم هجری کربلا زیارتگاه بوده؛ ولی ظاهراً شیوه‌ی برخورد خلفای عباسی با شیعیان، موجب آزار زائران کربلا می‌گردیده است. همزمان با ورود آل بویه به بغداد در سال ۳۳۴ هجری و تحت قیمومیت گرفتن خلفای عباسی، شیعیان مجال و زمینه مناسبی برای فعالیت پیدا کردند که یکی از آنها زیارت آزادانه‌ی حرم امام حسین علیه السلام بود. 🏴 در سال ۳۶۸ هجری عضدالدوله دیلمی ضریح باشکوهی بر روی قبر سالار شهیدان علیه السلام ساخت؛ اما این مقبره در سال ۴۰۷ هجری سوخت؛ با این وصف پس از مدت کوتاهی دوباره بقعه‌ی شریف سیدالشهدا علیه السلام بازسازی شد. جغرافی‌نگاران و جهانگردان قرون بعد نیز در آثار خود از کربلا یاد کرده‌اند. حمدالله مستوفی مورخ و جغرافی‌نگار قرن هشتم از محیط شهر که ۲۴۰۰ گام بوده، سخن گفته است. ابن بطوطه سیاح مراکشی نیز که در همین دوران کربلا را دیده، وصفی از آن نوشته که چنین است: کربلا شهر کوچکی است که نخلستان‌ها اطراف آن را گرفته‌اند و از آب رودخانه فرات آبیاری می‌شوند. روضه مقدسه امام حسین علیه السلام در داخل شهر واقع شده، مدرسه‌ای بزرگ و زاویه‌ای دارد که در آن به مسافرین طعام می‌دهند ... روی ضریح مقدس امام علیه السلام قندیل‌های زرین و سیمین گذاشته شده و از درهای آن پرده‌های حریر آویخته‌اند ... ☑️ این گزارش‌ها موقعیت شهری و اجتماعی کربلا را در قرون میانی اسلام تا حدودی بازگو می‌کند؛ برای بررسی شرایط این شهر در قرون بعد باید به منابع متاخر رجوع نمود. 📘 برای مطالعه بیشتر نگاه کنید به: ۱- جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، لسترنج، ترجمه محمود عرفان، انتشارات علمی و فرهنگی، صفحات ۸۵ و ۸۶؛ ۲- جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، جلد ۱، دکتر حسین قرچانلو، انتشارات سمت، صفحات ۲۷۶ و ۲۷۷. ☑️ مطالب دو منبع مذکور در موضوع مطرح شده، تا حدود زیادی نزدیک به هم است؛ اما اثر لسترنج قدمت بیشتری دارد. ☑️ لازم به ذکر است که زاویه آن قسمتی از بنا بوده که در گوشه‌های عمارت قرار داشته و جایی کم رفت و آمد و آرام محسوب می‌شده است.

📗 فرازی از یک دعا: در فلاح السائل از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده است که چه مانع است شما را که هر صبح و شام این دعا را سه مرتبه بخوانید: 🍀 اللهم مقلب القلوب والابصار، ثبت قلبی علی دینک ولا تزغ قلبی بعد اذ هدیتنی، و هب لی من لدنک رحمه انک انت الوهاب و اجرنی من النار به رحمتک ... ای خدایی که دل‌ها و بینش‌ها را دگرگون می‌سازی، دل مرا بر دین خود ثابت بدار و قلبم را بعد از آنکه مرا هدایت کردی، منحرف مگردان و از جانب خود رحمتی بر من ببخش؛ زیرا تو بسیار بخشنده‌ای و به رحمت خود مرا از آتش جهنم پناه ده ... 📘 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵. ☑️ لازم به ذکر است که این دعا هم در بخش آغازین مفاتیح، در دعاهای وقت طلوع و غروب آفتاب، صفحات ۷۶ و ۷۷ و هم در رساله الباقیات الصالحات، از ملحقات مفاتیح، صفحات مذکور، یعنی ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵، به طور کامل ذکر شده است.

📖 فرازی از دعای شریف و پرفیض کمیل: ... یا رب اسئلک بحقک و قدسک و اعظم صفاتک و اسمائک، ان تجعل اوقاتی من اللیل و النهار بذکرك معموره و بخدمتک موصوله و اعمالی عندک مقبوله، حتی تکون اعمالی و اورادی کلها وردا واحدا و حالی فی خدمتک سرمدا ... 🍀 ... ای پروردگار من به حق حقیقتت و به حق ذات پاکت به حق بزرگترین صفات و نام‌هایت، از تو درخواست می‌کنم که اوقات شب و روز مرا به یاد خودت آباد گردانی و پیوسته در راه خدمت و طاعتت قرار دهی و اعمالم را و قبول درگاهت فرمایی، تا همه اعمال و گفتارم در یک جهت بوده و برای رضای تو باشد و همیشه و در همه احوال در راه خدمت و طاعتت باشم ... 📗 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۱۷۰ و ۱۷۱. ☑️ لازم به ذکر است که نسبت به خواندن این دعا در شبهای جمعه سفارش بسیار شده است.

📙 بازخوانی یک روایت تاریخی: او کسی بود که از هر فرصتی برای ارشاد مردم استفاده می‌کرد؛ برای بیدار کردنشان از خواب غفلت و آگاه ساختنشان به خوبی‌ها و بدی‌ها! روزی مردی را که جنایتی کرده بود، نزد وی آوردند، در حالی که مردمی از پشت سرش می‌آمدند؛ او چون این جماعت را دید که شتابان می‌دوند، خطاب به آنان گفت: " لا مرحبا بوجوه لا تری الّا عند کل سوء" خوشامد[تحسین] مباد بر چهره‌هایی که جز نزد بدی‌ها دیده نمی‌شوند! او امام و خلیفه مسلمین امیرالمومنین علی علیه السلام بود. 📙 بازنویسی از: تاریخ یعقوبی، جلد ۲، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، انتشارات علمی و فرهنگی، صفحه ۱۳۲. #گزارشهای_تاریخی @yadroz

📖 بازخوانی یک گزارش تاریخی: در مقدمه‌ی وقایعی که در سال ۳۷ هجری به جنگ صفین میان معاویه و امام علی علیه السلام انجامید، تسلط سپاهیان معاویه بر شریعه‌ی فرات در محل صفین بود. آنان زودتر از سپاهیان امیرالمومنین علیه السلام به صفین رسیده بودند و آبراهی را که از آن منطقه می‌گذشت، در اختیار خود گرفته بودند. چون سپاه امیرالمومنین علیه‌السلام به صفین رسید و روبروی سپاه معاویه قرار گرفت، امکان دسترسی به آب نیافت. گویا در این هنگام گروهی از معاویه درخواست کردند که از رسیدن آب به سپاه امام علی علیه‌السلام ممانعت نکند؛ اما معاویه با قاطعیت این درخواست را رد کرد. امیرالمومنین علیه‌السلام به ناچار گروهی از سربازان خود را فرستاد و آنان با سپاهیان معاویه درگیر شدند و بر آبراه تسلط یافتند؛ "چون یاران علی [علیه السلام] بر شریعه غالب شدند، یاران معاویه گفتند: اکنون که آب را گرفته‌اند، ما بیچاره‌ایم! پس عمرو بن عاص [به معاویه] گفت: کاری که تو با علی [علیه السلام] و همراهانش روا شمردی، علی [علیه السلام] با تو و یارانت روا نمی‌شمارد؛ پس علی [علیه السلام] آب را آزاد کرد و آن در ذیحجه‌ی سال ۳۶ بود." 📘 بازنویسی از: تاریخ یعقوبی، جلد ۲، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، انتشارات علمی و فرهنگی، صفحات ۸۸ و ۸۹. #گزارش‌های_تاریخی @yadroz

🏴 فرازی از زیارت عاشورا: اللهم اجعلنی عندک وجیها بالحسین علیه السلام، فی الدنیا والاخره؛ خدایا! به حق (حضرت) حسین علیه السلام مرا نزد خودت در دنیا و آخرت آبرومند گردان؛ 📗 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۹۸۵. @yadroz

🍀 فرازی از دعای روز یکشنبه (از ملحقات صحیفه‌ی سجادیه): ... اللهم انی ابرء الیک فی یومی هذا و ما بعده من الاحاد، من الشرک والالحاد و اخلص لک دعایی تعرضا للاجابه و اقیم علی طاعتک رجاءً للاثابه؛ ... خداوندا من به درگاه تو آمده و در این روزم و روزهای بعد از یکشنبه‌ها، از شرک و بی‌دینی بیزاری می‌جویم و به درگاه تو با اخلاص دعا می‌کنم، تا مورد اجابت قرار گیرد و در طاعت و بندگی تو پایداری می‌کنم، به امید ثواب تو ... 📗 مفاتیح الجنان، ترجمه و تحقیق سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۷۹. @yadrooz_m

آشنایی با تقویم (گاهشماری) قسمت اول: در یک تعریف کوتاه می‌توان تقویم را "دانش و نظام اندازه‌گیری زمان" نامید. در عربی آن را معرفت المواقیت و در انگلیسی Calendar می‌نامند. مبنای طراحی تقویم توسط انسان‌ها پدیده‌ی شبانه روز بوده که برای ایشان پیوسته تکرار می‌شده است. بر این اساس بشر ایام زندگی خود را به واحدهای زمانی متفاوتی همچون ماه و سال تقسیم نمود؛ بدین گونه که از گردش ماه به دور زمین واحد زمانی ماه شامل ۲۹ یا ۳۰ شبانه روز و از گردش زمین به دور خورشید واحد زمانی سال شامل ۳۶۵ شبانه روز را محاسبه و برقرار نمود. دانش و نظام تقویم در تمدن بشر سابقه‌ای چند هزار ساله دارد. در عصر باستان چینی‌ها، هندی‌ها، ایرانی‌ها، بابلی‌ها ی‌ها، مصری‌ها و رومی‌ها برای خود تقویم جداگانه و منظمی داشتند. در عهد اسلامی منجمان و جغرافیدانان مسلمان با دقتی بسیار تقویم خورشیدی و قمری را محاسبه و برقرار کردند که در این میان دانشمندان ایرانی از جمله حکیم عمر خیام نیشابوری نقشی اساسی داشتند ... 📗 کلیات جغرافیا و تاریخ جهان، جلد اول، مهدی مستقیمی، انتشارات ارم، صفحات ۲۲ و ۲۳. @yadrooz_m

آشنایی با تقویم (گاهشماری) قسمت دوم: ... هر تقویم برای خود سرآغازی (مبدئی) دارد. تقویم فعلی دنیای غرب و مسیحیان با تولد حضرت عیسی علیه السلام شروع می‌شود و به تقویم میلادی مشهور است. مسلمانان هجرت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را سرآغاز تقویم خود قرار دادند که به تقویم هجری معروف شد. تقویم هجری بر اساس نوع سال شماری آن به شمسی (خورشیدی) و قمری تقسیم می‌شود. سال هجری خورشیدی ۳۶۵ روز و سال هجری قمری ۳۵۴ روز است سال میلادی نیز سالی خورشیدی است و از نظر تعداد روزها با سال هجری خورشیدی برابر است چرا که مبنای ساشماری سال میلادی هم، گردش زمین به دور خورشید است. بدین جهت روزهای تقویم خورشیدی و میلادی در طول سال با یکدیگر انطباق دارند؛ به عنوان مثال همیشه روز ۱۱ دی ماه، روز اول ژانویه و آغاز سال میلادی است؛ با استفاده از اعداد ثابت ۶۲۱ و ۶۲۲ می‌توان سال خورشیدی و میلادی را به راحتی به هم تبدیل کرد؛ برای تبدیل سال قمری به این دو سال(خورشیدی و میلادی) نیز قاعده و محاسبه خاصی وجود دارد. بدیهی است آشنایی با گاهشماری و دانش تطبیق تقویم‌ها به یکدیگر، یکی از ابزارهای مهم مطالعات تاریخی است. 📘 کلیات جغرافیا و تاریخ جهان، جلد اول، مهدی مستقیمی، انتشارات ارم، صفحه ۲۳. @yadrooz_m