🌼 سالروز میلاد با سعادت امام المتقین و امیرالمومنین علی علیهالسلام بر شیفتگان و عاشقان ولایت مبارک باد.🌼
📖 فرازی از دعای روزانهی ماه رجب که امام صادق علیهالسلام میخواندند:
اللهم فَاهدنی هدی المهتدین، وَ ارزُقنی اجتهاد المُجتَهدینَ، وَ لا تَجعلنی مِنَ الغافلینَ المُبعِدینَ، وَ اغفِر لی یَوم الدینِ.
☑️ خداوندا مرا به راه هدایت شدگان راهنمایی فرما، و کوشش تلاش کنندگان در طاعتت را روزیم گردان، و مرا از غافلان دور شده از رحمتت قرار مده، و در روز جزا مرا بیامرز.
📗 مفاتیح الجنان، ترجمه سید فضل الله میرشفیعی، انتشارات اسوه، صفحه ۳۱۸.
آرزو
جرج جرداق مسیحی در کتاب "علی صدای عدالت انسانی":
ای روزگار تو را چه میشد اگر تمام نیروهای خود را بسیج میکردی و در هر عصری و زمانی بزرگ مردی به نام علی را بدان عقل و بدان قلب و بدان زبان و بدان شمشیر به انسانیت عطا میکردی.
شعر استاد شهریار در این باره:
چه بودی اگر هر زمان چون علی
یلی زادی از مادر روزگار
ترازوی عدلی چنان مستقیم
ستون امانی چنان استوار
مکارم، همان گونه آرام بخش
مواعظ، همان گونه آموزگار
همان گونه از ظلم، بنیاد کن
همان گونه با زخم، مرهم گذار
به مغز عظیمش، همان عزمِ جزم
به کفِّ کریمش، همان ذوالفقار
همان گونه همچون قضا و قدر
کماندارِ پیکارِ پروردگار
که بر کَندی از سینه دوست، دِق
برآوردی از جان دشمن، دَمار
توضیح: یکی از معانی دق دلتنگی و ناراحتی است که در این بیت به آن اشاره شده و دمار برآوردن کنایه از نابود کردن و از بین بردن است.
📘 دیوان شهریار، جلد دوم، انتشارات نگاه، صفحه ۱۰۹۸.
#ادبیات
eitaa.com/yadrooz_m
نگاهی به تاریخ باستان ایران باستان(۹)
چهرههای شاخص دوران اسطورهای تاریخ ایران(۲)
۳- ضحاک: ضحاک یا آژدهاک گرچه از چهرههای شاخص اسطورهای تاریخ ایران است، اما در ادبیات پهلوی، مردی است که نمونهی برجستهی یک فرمانروای ستمگر و به وجود آورندهی آیینهای بد است.
وی به ایران میتازد و بر جمشید پیروز میشود و پس از مدتی فرمانروایی، از فریدون که از تبار ایرانیان و نسل جمشید است، شکست میخورد و در کوه دماوند زندانی میشود.
البته در شاهنامه فردوسی داستان به گونهی دیگری است که در آن ضحاک ابتدا امیری نیک سرشت معرفی شده و سپس با فریبکاری اهریمن به ستمگری میپردازد و با بوسه اهریمن بر شانههایش، دو مار بر دوشش میرویند که برای آرامش آنها باید مغز سر جوان جوانان ایرانی را خوراک آنان کند!
سرانجام با قیام کاوه آهنگر و فریدون، ضحاک از میان میرود.
۴- کاوه: کاوه چهرهای مردمی با پیشهی آهنگری است که فرزندانش قربانی ضحاک و مارهای گزندهی او شدهاند! کاوه از ستم ضحاک به خشم و خروش میآید و با برافراشتن پیشبند چرمین خود که درفش کاویانی نام میگیرد، مردم را به هیجان میآورد و آنان را علیه ضحاک میشوراند؛ سپس همگی به سوی جایگاه فریدون میشتابند و او را به عنوان رهبر خود در قیام علیه ضحاک انتخاب میکنند؛ با قیام کاوه، ضحاک شکست میخورد و فریدون به فرمانروایی میرسد.
📙 نگاه کنید به: تاریخ اساطیری ایران، دکتر ژاله آموزگار، انتشارات سمت، صفحات ۵۱ تا ۵۳؛ همچنین: تاریخ ایران زمین، دکتر محمد جواد مشکور، انتشارات اشراقی، صفحه ۱۱.
☑️ سخنی در بارهی اسطوره:
دانش اسطوره شناسی دانش جدیدی است و به شکل امروزی آن از سوی دانشمندان و پژوهشگران غربی مطرح شده و گسترش یافته است. اسطوره در لغت به معنای داستان است که احتمالاً معرب واژه هیستوریای یونانی میباشد که لغت اِستوری(داستان) انگلیسی نیز از آن گرفته شده است.
امروزه این دانش را در غرب میتولوژی مینامند و در زبان فارسی از آن به اسطوره شناسی تعبیر میشود. مطالعهی اسطورهها میتواند تا حدودی ابعادی از اندیشه و تمدن و فرهنگ انسانهای نخستین و زمانهای بسیار قدیم را روشن کند.
در اسطورهها، افسانه و واقعیت به هم آمیخته است. در بسیاری از اسطورهها موقعیت فطری انسانها بازگو میشود؛ یعنی اعتقاد به آفریدگار و علاقمندی به راستیها و نیکیها و دشمنی با بدیها و کژیها.
اسطورهها نشان دهنده اعتقادات و باورها و آرمانهای مردمان اعصار پیشین هستند. آنان فطرتا با ایمان و معتقد به آفریدگار و متنفر از شیطان و اهریمنان بودند. در بسیاری از اسطورهها این ویژگی کاملاً مشخص است.
در بسیاری اسطورهها هرچند که بدی ممکن است گسترش یابد، اما انسانها سرانجام به کمک نیروهای طبیعی و مافوق طبیعی، چهرههای شرور و منفور را از میان برمیدارند و جامعه را به دست شایستگان میسپارند.
با این وصف این بدان معنا نیست که همهی اسطورهها باورهای درستی را القا میکنند.
☑️ در صورت علاقمندی به بحث اسطورهشناسی به خصوص اسطورههای ایران باستان کتابهای زیر را مطالعه کنید:
۱- از اسطوره تا تاریخ، مهرداد بهار، نشر چشمه.
۲ - پژوهشی درباره اساطیر ایران، مهرداد بهار، انتشارات آگاه.
۳ - شناخت اساطیر ایران، جان هینلز، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، نشر چشمه.
۴ - تاریخ اساطیری ایران، ژاله آموزگار، انتشارات سمت.
۵ - اساطیر یونان، راجر لنسلین گرین، ترجمه عباس آقاجانی، انتشارات سروش.
۶- اسطورههای بابِل و ایران باستان، پییر گریمال، ترجمه ایرج علی آبادی، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
۷- فرهنگ اساطیر یونان و رم، ژوئل اسمیت، ترجمه شهلا برادران خسروشاهی، نشر فرهنگ معاصر.
۸- اسطورههای یونان و روم، دان ناردو، ترجمه عسگر بهرامی، انتشارات ققنوس.
☑️ لازم به ذکر است که مهرداد بهار فرزند محمد تقی بهار(ملک الشعرای بهار) شاعر و پژوهشگر مشهور معاصر میباشد؛ مهرداد بهار خود نیز یکی از چهرههای شاخص فرهنگی و پژوهشگر در تاریخ و فرهنگ ایران به ویژه اسطوره شناسی بود که در سال ۱۳۷۳ هجری شمسی درگذشت.
☑️ هم چنین لازم به ذکر است که معرفی تمامی کتابهای نام برده صرفا جهت اطلاع رسانی و آشنایی برای مطالعه میباشد و ذکر نام آنها به منزلهی تایید تمامی مطالبشان نیست.
📗 معرفی تاریخ فخری:
این کتاب یکی از آثار مهم و مشهور تاریخ دوره اسلامی میباشد. نام کامل آن: الفخری فیالآداب سلطانیه و دولالاسلامیه میباشد. مولف کتاب شخصیتی شیعی به نام محمد بن علی طباطبا معروف به ابنطُقطُقی میباشد. ابنطقطقی از نقبای علویین در عراق بوده و نسبش با ۲۰ واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام میرسد. وی در سال ۶۶۰ هجری متولد شد و در شهر موصل بزرگ شد و به دستگاه حاکم موصل راه یافت. در سال ۷۰۱ هجری کتاب خود را به نام فخرالدین عیسی بن ابراهیم حاکم موصل تالیف کرد و ۸ سال بعد در همان شهر درگذشت.
📘 منبع: مقدمه کتاب صفحات ۱۷ تا ۱۹.
در واپسین روزهای ماه پرفیض رجب و در طلیعهی ماه مبارک شعبان، در عتبات عالیات نایب الزیاره و دعاگوی مخاطبان معزز و همهی محبان اهل بیت علیهم السلام، بودم.
یا حسین
دل والهی نهضت حسین است
جان محو حقیقت حسین است
دلهای همه خداپرستان
کانون محبت حسین است
شد کشته که عدل و دین نمیرد
این سِرّ شهادت حسین است
برپاست ز وی اصول اسلام
دین زنده به همت حسین است
☑️ شعر از: خوشدل تهرانی
📗 به نقل از: گل واژه، جلد ۱، گردآورنده محمد مطهر، دفتر نشر الهادی، صفحه ۸۹.