☀️ 2) از امام باقر ع روایت شده است:
هنگامی که خداوند عذاب قول لوط را حتمی و مقدر فرمود، دوست داشت که به حضرت ابراهیم ع در عوض آن عذاب، جوانی دانا دهد تا در عوض مصیبت هلاکت قوم لوط، تسلیبخش او باشد؛ پس فرستادگانی را به سوی حضرت ابراهیم ع گسیل داشت که او را به اسماعیل* بشارت دهند. پس شبانه بر او وارد شدند و او نگران شد که مبادا دزد باشند. آن فرستادگان چون وی را نگران دیدند «سلام کردند. گفت: سلام؛ ما از شما بیمناکیم! گفتند: بیمناک مباش، همانا ما تو را به جوانی دانا بشارت میدهیم». (حجر/52-53)
امام باقر ع فرمود: و آن جوان دانا اسماعیل بود، از هاجر*.
آنگاه حضرت ابراهیم ع فرمود: «آیا به من بشارت میدهید در حالی که پیری مرا دربرگرفته است؟! پس به چه چیزی بشارت میدهید؟! گفتند تو را به حق بشارت میدهیم پس از ناامیدان مباش!» (حجر/54-55)
آنگاه حضرت ابراهیم ع به آن فرستادگان فرمود بعد از این بشارت «به چه کار آمدهاید؟» (حجر/57)
گفتند ما به جانب قومی بزهکار فرستاده شدهایم.» (حجر/58) که همان قوم لوطاند که همانا آنان قومی فاسقاند؛ تا آنان را از عذاب پروردگار جهانیان انذار دهیم.
حضرت ابراهیم ع فرمود: «همانا لوط در میان آنهاست! گفتند: ما بدان کسانی که در میان آنهاست آگاهتریم؛ قطعا او و خانوادهاش را نجات میدهیم، جز همسرش که همانا او از برجایماندگان است.» (عنکبوت/32)
در واقع، هنگامی که خداوند آنان را عذاب کرد، فرستادگانی به جانب حضرت ابراهیم ع فرستاد که او را به اسحاق* بشارت دهند و او را در مورد هلاکت قوم لوط تعزیت و تسلیت دهند، و این همان است که فرمود: «و به یقین، فرستادگان ما ابراهیم را بشارت آوردند. سلامی کردند. گفت: سلام. پس دیری نپایید که گوسالهای «حنیذ»آورد.» یعنی گوسالهای پاک و بریان و خوب پخته شده؛ «پس هنگامی که دید دستهایشان بدان نمیرسد آنان را غریبه شمرد و اندک ترسی بر او وارد شد؛ گفتند: نترس همانا ما به سوی قوم لوط فرستاده شدیم» ...
📚تفسير العياشي، ج2، ص152
عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمَّا قَضَى عَذَابَ قَوْمِ لُوطٍ وَ قَدَّرَهُ أَحَبَّ أَنْ يُعَوِّضَ إِبْرَاهِيمَ مِنْ عَذَابِ قَوْمِ لُوطٍ بِغُلامٍ عَلِيمٍ لِيُسَلِّيَ بِهِ مُصَابَهُ بِهَلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ قَالَ فَبَعَثَ اللَّهُ رُسُلًا إِلَى إِبْرَاهِيمَ يُبَشِّرُونَهُ بِإِسْمَاعِيلَ قَالَ فَدَخَلُوا عَلَيْهِ لَيْلًا فَفَزِعَ مِنْهُمْ وَ خَافَ أَنْ يَكُونُوا سُرَّاقاً فَلَمَّا رَأَتْهُ الرُّسُلُ فَزِعاً مَذْعُوراً «قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ قالُوا لا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ» قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ الْغُلَامُ الْعَلِيمُ هُوَ إِسْمَاعِيلُ مِنْ هَاجَرَ. فَقَالَ إِبْرَاهِيمُ لِلرُّسُلِ «أَ بَشَّرْتُمُونِي عَلى أَنْ مَسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ قالُوا بَشَّرْناكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُنْ مِنَ الْقانِطِينَ» قَالَ إِبْرَاهِيمُ لِلرُّسُلِ «فَما خَطْبُكُمْ» بَعْدَ الْبِشَارَةِ «قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ» قَوْمِ لُوطٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْماً فَاسِقِينَ لِنُنْذِرَهُمْ عَذَابَ رَبِّ الْعَالَمِينَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ قالَ إِبْرَاهِيمُ «إِنَّ فِيها لُوطاً قالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيها لَنُنَجِّيَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنا إِنَّها لَمِنَ الْغابِرِينَ» فَلَمَّا عَذَّبَهُمْ اللَّهُ أَرْسَلَ اللَّهُ إِلَى إِبْرَاهِيمَ رُسُلًا يُبَشِّرُونَهُ بِإِسْحَاقَ وَ يُعَزُّونَهُ بِهَلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ «وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهِيمَ بِالْبُشْرى فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنِيذٍ» يَعْنِي زَكِيّاً مَشْوِيّاً نَضِيجاً «فَلَمَّا رَأى أَيْدِيَهُمْ لا تَصِلُ إِلَيْهِ نَكِرَهُمْ وَ أَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قالُوا لا تَخَفْ إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمِ لُوطٍ»
✳️*پینوشت:
اغلب روایات، در اینکه بشارت، بشارت به فرزند بوده، اتفاق نظر دارند؛ اما اینکه این فرزند، حضرت اسماعیل (از هاجر) یا اسحاق (از ساره)، در روایات متفاوت است.
و اگر بشارتی که به حضرت ابراهیم ع دادند همان بشارتی باشد که به همسرش دادند، آیه 71 سوره هود این احتمال را که اسحاق باشد، تثبیت میکند.
احتمال اینکه اشتباهی از راویان رخ داده باشد بعید نیست چنانکه در ابتدای روایت نام اسماعیل، و اواخر همین روایت، نام اسحاق برده میشود.
توضیح بیشتر در تدبر 2 خواهد آمد انشاءالله.
همچنین ادامه روایت در بحث از آیه 71 خواهد آمد.
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
1⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً ...»
فرشتگانی به بشارت نزد حضرت ابراهیم آمدند
و چنانکه از ادامه آیات معلوم میشود و روایات نیز همین را به تفصیل توضیح دادهاند
🔖(حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/3757)
این فرشتگان دو ماموریت داشتند:
🔹یکی اینکه قوم لوط را به هلاکت برسانند؛ و
🔹دوم اینکه در مسیرشان و پیش از هلاک کردن قوم لوط، فرزندی را – که او هم پیامبر خواهد شد - به حضرت ابراهیم بشارت دهند.
💢در روایات آمده که این بشارت برای تسلی خاطر حضرت ابراهیم ع بود در برابر هلاکت قوم لوط
🔖(حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/3762)؛
و موید این گونه روایات، آیه 74 تا 76 همین سوره هود است که از بحث کردن حضرت ابراهیم ع برای منصرف کردن عذاب از قوم لوط سخن میگوید.
💠از کنار هم گذاشتن این نکات، میتوان نتیجه گرفت:
🤔الف. خداوند رحمتش بر غضبش سبقت دارد؛ اگر میخواهد قومی را با عذاب از دنیا ببرد، در عوض آن، و پیش از آن، بشارت آمدنِ یک انسان خوب به دنیا را به خوبان عالَم میدهد؛ و از آن سو نیز، خوبان عالَم چنان دل لطیفی دارند که حتی تحمل عذاب چنان مردم بیشرمی را ندارند تا حدی که خداوند آنان را تسلی میدهد!
🤔ب. اینکه رحمت خدا بر غضبش سبقت دارد، و تا جایی که مصلحت باشد، بدیها و بیشرمیها را تحمل میکند؛ اما وجود این رحمت واسعه، دلیل نمیشود که قومی را که بیشرمی را به نهایت رساندهاند (حضرت لوط ع طبق روایات چهل سال آنان را برحذر میداشت اما از رفتار همجنسگرایانه دست برنمیداشتند) عذاب نکند.
🤔ج. کسی که دستور خداوند در اجرای عذاب الهی را جامه عمل میپوشاند، شخص خشونتطلبِ بیمنطقِ عاری از لطف و محبت نیست؛ بلکه مأموران عذاب خداوند نیز رحمتشان بر غضبشان سبقت دارد: همان فرشتگانی که مامور عذاب قوم لوط بودند، ابتدا مامور بشارت دادن به حضرت ابراهیم ع شدند.
🤔د. خدایی که انسان را آفریده و او را بر سایر مخلوقات برتری داده، انسانی را چنین برتریای داده که در مدار انسانیت باشد؛ از این رو، جامعهای را که انسانهایش همگی چنان بیشرماند از صحنه گیتی پاک میکند؛ و نابود کردنِ آن انسانهای بد، را با به دنیا آمدن انسانی خوب جبران میکند.
🤔ه. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
2⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى»
در اینکه یکی از مصادیق بشارت فرشتگان الهی، فرزندی بود که خداوند به او عطا خواهد کرد، اختلافی نیست؛
چنانکه آیات 51 تا 55 سوره ابراهیم به وضوح بر این مطلب دلالت دارند؛
اما دو اختلاف هست:
🍃الف. آن فرزند که بود؟ اسماعیل یا اسحاق؟
چنانکه در پینوشتِ حدیث 2 اشاره شد، اگر این بشارت همان بشارتی باشد که به ساره، همسر حضرت ابراهیم داده شد (هود/71) این بشارت به اسحاق است؛
اما با توجه به اینکه هم اسماعیل و هم اسحاق در پیری به وی داده شدند (ابراهیم/39) یعنی او تا زمان پیریاش فرزند نداشت؛ و اول اسماعیل بود بعد اسحاق؛ و هنگامی که این بشارت داده شد، حضرت ابراهیم از اینکه در پیری به وی بشارت می دهند تعجب کرد (حجر/53-53) [و نیز طبق آیات قرآن بر هر دو فرزند ایشان به ایشان بشارت داده شده (صافات/101 و 112)] احتمال این مساله منتفی نیست که ابتدا به حضرت ابراهیم بشارت اولین فرزند (یعنی بشارتی به اسماعیل، که مادرش هاجر بود) داده باشند، بعد به ساره [و به هیمن جهت دوباره به حضرت ابراهیم ع] هم گفته باشند که خداوند به تو اسحاق را بشارت میدهد.
🍃ب. آیا فقط بشارت به فرزند بوده است؟
برخی از مفسران امور دیگری نظیر بشارت به اینکه خداوند او را خلیل خود گرفت، و یا بشارت به عذاب شدن قوم لوط و نجات حضرت لوط ع از آن قوم را نیز مطرح کردهاند
📚 (البحر المحيط، ج6، ص179)
که بعید نیست همه اینها جزء بشارتی باشد که در آیه مد نظر است؛ چنانکه سیاق آیات 31-32 در سوره عنکبوت ، چنین القا میکند که گویی این بشارت، بشارتی به هلاکت قوم لوط و نجات یافتن حضرت لوط باشد.
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
3⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً ...»
برای بشارت دادن به حضرت ابراهیم ع و عذاب قوم لوط، نه یک فرشته، بلکه فرشتگانی فرستاده شدند. چرا؟
🍃الف. هرکدام بخشی از ماموریت را عهدهدار بود. جبرئیل مامور به هلاکت رساندن قوم لوط بود؛ میکائیل مامور ابلاغ بشارت به حضرت ابراهیم ع، و اسرافیل مامور نجات دادن حضرت لوط و مومنان همراهش.
📚(البحر المحيط، ج6، ص179)
🍃ب. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
4⃣ «قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ»
درباره اینکه چرا سلام اول منصوب و سلام دوم مرفوع آمده است؛ در نکات ادبی توضیحاتی گذشت.
🔖https://eitaa.com/yekaye/3744
اما چرا سلامهای رد و بدل شده را به صورت نکره آورده است؟
🍃الف. مراد جنس سلام است (یعنی مطلق سلام بر تو)
📚(الميزان، ج10، ص320)
🍃ب. تنوین جایگزین از وصفی است که از باب بزرگداشت حذف شده است؛ مثلا چنین بوده: علیکم سلامٌ زاکٍ طیب.
📚(الميزان، ج10، ص320)
🍃ج. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
5⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ»
فرشتگان، به اذن الهى به صورت وشكل انسان در مىآيند.
📚 (تفسير نور، ج4، ص88)
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
6⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً»
فرشتگان الهی اولین چیزی که به حضرت ابراهیم ع گفتند سلام بود؛ پس:
🍃الف. سخن را بايد با سلام آغاز كرد.
📚(تفسير نور، ج4، ص88)
🍃ب. سلام، يك شعار آسمانى و شيوهاى ملكوتى است.
📚(تفسير نور، ج4، ص88)
🍃ج. ...
@Yekaye
یک آیه در روز
856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ
.
7⃣ «فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنيذٍ»
خداوند حکایت میکند که حضرت ابراهیم ع بعد از اینکه به آنان سلام کرد «پس دیری نپایید و درنگی نکرد تا اینکه گوسالهای بریان آورد.»
به طور کلی میتوان نتیجه گرفت:
🍃الف. پذيرايى از ميهمان يك ارزش است، اگر چه ناشناس باشد.
📚(تفسير نور، ج4، ص89)
🍃ب. ابراهيم عليه السلام، ميهمان دوست و سخاوتمند بود.
📚(تفسير نور، ج4، ص89)
🍃ج. از ميهمان در مورد غذا سؤال نكنيم. (آيا غذا ميل داريد؟ آيا غذا خوردهايد؟ چه غذايى مىخواهيد؟)
📚 (تفسير نور، ج4، ص89)
🍃د. علاوه بر اینها،
🌱د.1. از عبارت « فَما لَبِثَ ...» میتوان نتیجه گرفت: در پذيرايى از میهمان بايد تسريع نمود.
📚(تفسير نور، ج4، ص88)
🌱د.2. از عبارت «جاءَ بِـ ...» میتوان نتیجه گرفت: در پذيرايى، خودمان مباشر باشيم.
📚(تفسير نور، ج4، ص89)
🌱د.3. از عبارت «جاءَ بِعِجْلٍ» میتوان نتیجه گرفت: غذا را نزد ميهمان ببريم، نه ميهمان را به طرف غذا.
📚(تفسير نور، ج4، ص89)
🌱د.4. از عبارت «بِعِجْلٍ حَنِيذٍ» میتوان نتیجه گرفت: پذيرايى از ميهمان، مطلوب و ويژه باشد.
📚(تفسير نور، ج4، ص89)
@Yekaye
857) 📖 فلَمَّا رَأى أَيْدِيَهُمْ لا تَصِلُ إِلَيْهِ نَكِرَهُمْ وَ أَوْجَسَ مِنْهُمْ خيفَةً قالُوا لا تَخَفْ إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمِ لُوطٍ 📖
💢ترجمه
پس هنگامی که دید دستانشان را، که به آن نمیرسد، آنان را بیگانه شمرد، و از آنان ترسی احساس کرد؛ گفتند نترس! همانا ما به سوی قوم لوط فرستاده شدهایم.
سوره هود (11) آیه 70
1397/9/23
6 ربیعالثانی 1440
@Yekaye