⚜ سوره جمعه قسمت دوم ‼️ ادعای یهود این بود که ایشان، اهل کتاب، و اعراب امّتی «امّی»اند؛ یهود بنا بر همان خوی دیرینه حرص و آز، بر مناسبات اقتصادی مدینه دست انداخته بود، میان دو قبیله اوس و خرزج، بذرهای فتنه و تفرقه می‌کاشت تا یکسره با یکدیگر در منازعه باشند و امکان اتحاد و پرداختن به سرنوشت سیاسی و مدنی خویش را نیابند. ✅ قرآن بارها به مسلمانان هشدار داد تا این هر سه منفذ را ببندند، تأکیدات قرآن بر این سه موضوع را از جمله در سوره جمعه چنین می‌یابیم: 🔆 خداوند ملکِ قدوس عزیز حکیم، مُلک، قُدس، عزّت و حکمت خویش را به پیامبری از قومی که از نگاه ایشان، «امّی» محسوب می‌شود عطا کرده تا ایشان را تزکیه کند و و مر آنان را کتاب و حکمت تعلیم دهد. ✅ و یهودیان، اگر خاصّه‌گان و برگزیدگان خدایند، یک بار هم که شده در برابر دیگران، از خدا درخواست مرگ کنند تا به لقای او بشتابند! ✅ مسلمانان در ایام هفته و از جمله جمعه، به کوشش اقتصادی مشغول باشند و چون ندای نماز جمعه بلند شد - که خود جمع‌بندی هفتگی جماعاتِ یومیه است – با چابکی در صفوفی درهم‌ فشرده حضور یابند ✅ و آنگاه که نماز به پایان رسید، با چالاکی در زمین منتشر شوند و «فضل خدا» را که کنایه از تجارتِ مطهّر و دور از آلودگی‌های تجارت یهودوارِ آلوده به سُحت و رباست، جویا شوند و خویش را از جمیع این جهات دینی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی «عزیز» بدارند. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 تناسب سوره‌ها، تنظیر و تدبّر در سوره‌های حزب مفصل 📖 ص ۲۰۵_۲۰۶ 🏢 سازمان طبع و نشر قرآن کریم (۱۳۹۹) 🆔 http://eitaa.com/zekra114

💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹) 🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات ❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش و اهل قرآن 📆 دوشنبه‌‌ها ساعت ۱۱ الی ۱۲ (فردا ۱۶ مهرماه ۱۴۰۳) 🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی ❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج می‌نهیم. 🆔 http://eitaa.com/zekra114

بسم اله الرحمن الرحیم انسان مفسر قرآن نیست بلکه این قرآن است که مفسر انسان و رمزگشای صحنه‌های زندگی اوست. 🔆 قرآن بسی برتر از آن است که افادات او در محیط روزگاران نزول و پس از آن و محدوده صحابه و تابعان و مفسران فقیهان و متکلمان بماند. این حقیقتی است که برخی عالمان بزرگ از آن سخن گفته‌اند. ✅ زمان تا کنون همواره به نفع قرآن عمل کرده است و هر چه زمان پیش‌تر رفته و علم و فهم بشر بیشتر شده سیمای قرآن در نظر اولوالالباب رخشاتر آمده است. صحنه‌های فراوانی در زندگی انسان‌اند که باید روی دهند تا عمق برخی سخنان قرآن نکو دانسته شود. ✅ شاید برای برخی از ما تا کنون این پرسش پیش آمده باشد که آیا قرآن کریم صورتی پیوسته دارد و آیا اجزا و مؤلفه‌های یک سوره‌ی قرآنی با یکدیگر پیوندهای منسجم و معنادار دارند؟ ⁉️ مثلا چه ربطی میان موضوعات عزت، حکمت، مُلک و کشورداری، تعلیم کتاب و حکمت، حمار بودن کسی که کتاب خدا را می‌خواند و می‌داند اما بهره‌ای واقعی از آن ندارد، ذلّت یهودی در برابر عزت خدا و رسول، آرزوی مرگ کردن، یادآوری مرگی که همه به سوی آن سوق داده می‌شوند، ✅ داشتن معاش و اقتصاد درست و نفروختن سخنان پیامبر و امام جامعه به زنگ شتر قافله‌ای که تازه از راه رسیده و کالای جدید آورده به شرحی که در سوره‌ی جمعه آمده است، وجود دارد؟ ❇️ اما قرآن کریم این مقوله‌ها را در این سوره اینگونه تنگاتنگ و در هم تنیده در کنار هم چیده است و التفات به سخن قرآن کریم به خوبی از وقایعی که بر ما می‌گذرد رمزگشایی می‌کند. ✅ اینکه سوره‌ی جمعه یکی از هفت سوره‌ی مسبحات و تنها سوره مسبحات است که زوج آن نیز (سوره‌ صف) از مسبحات است؛ ✅ و این که از دل همین صفوف نماز جمعه (اگر کارکردهای آن درست باشد) صفوف مجاهدانی که به‌سان «بنیان مرصوص»‌اند شکل می‌گیرد ✅ و اینکه خدای بزرگ در طلیعه‌ی این سوره، مدنیت اسلامی از ملِک و قدوس و عزیز و حکیم بودن خود سخن می‌گوید تا همگان بدانند مُلک تنها از او سرچشمه می‌گیرد و ملک باید مقرون به قداست و عزت و حکمت باشد؛ ⚠️ و اینکه یهود غیرِ خود را «اُمّی» می‌خواند و جان و مال «اُمییّن» را مباح می‌شمرد و خداوند از میان همین «امیین» با شعار «لَيْسَ عَلَيْنا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ» پیامبری برانگیخت که ایشان را تزکیه کرد و کتاب و حکمت آموخت و اینکه این تزکیه و تعلیم برآمده از فضل عظیم پروردگار و شامل نسل‌های بعد نیز می‌بود؛ ⚠️ و اینکه ادعای دین و بهره‌وری قشری از آن، تداعی‌کننده‌ی مثل خَران کتاب‌بر است؛ 💠 «بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ»! ⚠️ و اینکه شما ای قوم مبغوض مغضوب! اگر ادعای ولایت خدا را دارید پس خود را در معرض مرگ قرار دهید و آنان هرگز چنین نکنند زیرا خود و اعمال خود را نیک می‌شناسند. ❓راستی ربط جمعه به مرگ چیست؟ ✅ جمعه «حج مساکین» و حج نیز «مشهد»ی از محشر و «مشهد یوم عظیم» است! ✅ جمعه محک خوبی برای آمادگی انسان جهت مرگ است قرآن انسان‌های مومن را امر کرده است تا با شنیدن ندای نماز جمعه کسب و کار خود را رها کنند و به سوی نماز و تجمعی بشتابند که یادآور حج اکبر و حشر «یوم الجمع» است، و پس از نماز با ذکر کثیر پروردگار متعال همچنان کار و تجارت آمیخته با قدس و طهارت خود را از سر گیرند و سخنان امام جامعه را به بانگ زنگ شتران و وساوس دنیای مادی‌اش نفروشند. 🔆 وقایع روز جمعه ۱۳ مهرماه تمثّل شگفت‌انگیزی از این حقایق قرآن بود. در روز جمعه، امام جامعه در میان جماعتی انبوه و پرشور از امت خود، در صحنه‌ای که خوف و خطر مرگ در آن بیش از هر زمان دیگر حس می‌شد، حاضر شد و برای امتی زنده خطبه‌خواند، اما کسی از سران یهود را یارای آن نیست که با تکیه بر آن همه سلاح و امکانات دنیای کفر و شرک و نفاقِ جاهلیت عربی، حضوری ابراز و «تمنّای موت» کند. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📋 یادداشت‌ها (۱۳ مهرماه ۱۴۰۳) 🆔 http://eitaa.com/zekra114

⚜ سوره مرسلات نظماهنگ درونی از قَسم‌های آغازين اين سوره، ریتمی سريع و حركت آفرين، به‌سان همان ریتمی که در آغاز سوره‌های عاديات، نازعات، ذاريات و صافّات وجود دارد، شنيده می‌شود: 💠 وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفًا* فَالْعَاصِفَاتِ عَصْفًا* وَ النَّاشِرَاتِ نَشْرًا* فَالْفَارِقَاتِ فَرْقًا* فَالْمُلْقِيَاتِ ذِكْراً * عُذْرًا أَوْ نُذْرًا (مرسلات، ۱_۶). ✅ هر چند در آهنگ سوره صافات به دليل وجود دو تشديد و مدّ لازم بعد از آنها، نمودِ حركت در مقايسه با سه مورد ديگر كمتر است، اما در همه سوره‌های مورد بحث از پديده‌هايی متحرك و دارای سرعت و شتاب ياد شده است. 🔹جواب قسم‌های سوره مرسلات يك جمله است: 💠 إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَوَاقِعٌ (مرسلات،۷). ✅ همچنين آهنگ اين جمله، نظير آهنگ جواب قسم در آيه ۷ سوره طور و آيه ۵ سوره ذاريات است كه در آنها نيز مانند همين سوره با موضوع قيامت و اوصاف آن آغاز می‌شود. الفاظ اين سه آيه نيز تا حد زيادی دارای تشابه می‌باشند. 🔹در ادامه سوره مرسلات می‌آيد: 💠 فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ* وَ إِذَا السَّمَاءُ فُرِجَتْ * وَ إِذَا الْجِبَالُ نُسِفَتْ * وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ * لأيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ (مرسلات، ۸_۱۲). ❇️ آیات فوق به حروف ساکن ختم می‌شوند و مفهوم سكون را القا می‌كنند. ✅ سكون و توقف در همه چيز و در گردش عالم به شکلی كه برای تبديل آن به صورتی ديگر در روز جدايی لازم است: 💠 لِيَوْمِ الْفَصْلِ * وَ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الْفَصْلِ (مرسلات: ۱۳-۱۴). ❇️ آهنگ اين دو آيه، متفاوت از مفهوم آيات قبل و سنگين است و القاكننده فصل بين دو قسمت قبل و بعد خود می‌باشد. ❇️ آيات بعد، سيری اجمال در تاريخ و اشاره‌ای برق‌آسا به سنت الهی در نابودی مجرمان دارد و پس از آن تصوير پياپی صحنه‌های خلقت انسان ذکر می‌شود. ❇️ آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» (مرسلات،۱۵) آهنگ سوره را در قسمت مورد بحث قطع می‌كند و از آن پس آهنگی جديد آغاز می‌شود: 💠 أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ كِفَاتًا * أَحْيَاءً وَ أَمْوَاتًا* وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكُمْ مَاءً فُرَاتًا (مرسلات، ۲۵_۲۷). ✅ اين آيات، برشمارنده نعمت‌های الهی در دنيا و براهينی بر قدرت او در برپايی آخرت هستند. ✅ اين آيات از نو، دارای ايقاع حركت، پويايی و دارای همانندی با آيات سوره بعد از مرسلات - نبأ - است: 💠 أَلَمْ نَجْعَلِ الأرْضَ مِهَادًا * وَ الْجِبَالَ أَوْتَادًا * وَ خَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا (نبأ، ۶-۸). ✅ آيه «وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ» از نو در ميان آيات سوره مرسلات فاصله می‌اندازد و تصويری جديد به همراه آهنگی مهيب در برابر سمع و نظر مجسم می‌سازد: 💠 وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ * انْطَلِقُوا إِلَي مَا كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ * انْطَلِقُوا إِلَي ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ* لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ * إِنَّهَا تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ* كَأَنَّهُ جِمَالَةٌ صُفْرٌ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (مرسلات، ۲۸_۳۴). ❇️ آهنگ سوره، بر اثر ختم كلمات به حروف ماقبل ساكن (قصر، صفر) و ايجاد سكون‌های متوالی ناشی از وقف بر سر آيات، مجدداً سختی و شدت می‌يابد و خلايق را نشان می‌دهد كه در لحظه سخت و دهشت بار حسابرسی، طاقت چاره انديشی و حتی سخن گفتن از آنان سلب شده است. (مرسلات، ۳۵). 💠 هَذَا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ * وَلا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ* هَذَا يَوْمُ الْفَصْلِ جَمَعْنَاكُمْ وَالأوَّلِينَ * فَإِنْ كَانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكِيدُونِ * وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (مرسلات، ۳۵-۴۰). ✅ سوره به زودی داستان اهل بهشت، پايان حسابرسی متقين و برخورداری آنان را از الوان نعمت نشان می‌دهد، بی‌آنكه از سرنوشت نهايی «مجرمون» سخنی باشد: 💠 إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي ظِلالٍ وَعُيُونٍ* وَفَوَاكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ * كُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِيئًا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ * إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (مرسلات، ۴۱-۴۴). 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 نظماهنگ قرآن؛ ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی 📖 ص ۱۵۳-۱۵۵ 🏢 مؤسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری (۱۳۹۹) 🆔 http://eitaa.com/zekra114

💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹) 🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات ❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش و اهل قرآن 📆 دوشنبه‌‌ها ساعت ۱۱ الی ۱۲ (فردا ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳) 🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی ❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج می‌نهیم. 🆔 http://eitaa.com/zekra114

🔷🔹به مناسبت روز حافظ🔹🔷 📌 ما و حافظ 🎙با ارائه: جناب آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📆 دوشنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳ ⏰ ساعت ۱۹ الی ۲۰ 🔗لینک ورود به جلسه: https://www.skyroom.online/ch/csir.ut/ut 🆔 http://eitaa.com/zekra114

⚜ ابزاری برای سلطه و نفوذ نرم زبان، زمانی که به محیط اجتماع وارد می‌شود، جایگاهش فقط به تبادل‌های اجتماعی و فرهنگی میان افراد محدود نمی‌شود، بلکه با هویت و موجودیت سیاسی افراد، حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و امنیتی یک دولت نیز ارتباط پیدا می‌کند و در اینجاست که مسئله امنیت زبانی مطرح می‌شود. ✅ از این رو دستگاه‌های سیاسی و امنیتی کشورها نیز علاوه بر دستگاه‌های فرهنگی به مسئله زبان نیز به طور پیدا و پنهان ورود می‌کنند. ❇️ با توجه به این موضوع، آموزش زبان‌های مادری نیز جنبه‌ سیاسی می‌یابد؛ چرا که متون آموزشی زبان در مدارس و دانشگاه‌ها و جاهای دیگر، وسیله نشر فرهنگ رسمی است و با موضوع القای ایدئولوژی و نظام ارزشی حاكم نیز ارتباطی وثیق پیدا می‌كند. ⚠️ حتی می‌توان تغییر زبان و خط را دشمنی خانه‌برانداز برای یک ملت، فرهنگ و هویت آن وصف کرد. ✅ همچنانکه می‌توان امنیت زبانی برای یک کشور را به امنیت غذایی تشبیه کرد. در کنار امنیت غذایی، مقوله‌های دیگر تمدن مثل امنیت سرزمینی، تمامیت ارضی و تولید ثروت و فکر نیز تأمین خواهد شد. ✅ میزان حساسیت امنیت زبانی گاه از حساسیت غذایی نیز فراتر می‌رود؛ زیرا در بسیاری از اوقات که بحران‌ها و منازعات مانع نباشند، می‌توان غذا را از خارج از کشور و سرزمین وارد کرد اما درباره زبان لزوماً نمی‌توان چنین تدبیری به کار بست. ✅ زبان جدای از آنکه باید با اتکا به سرمایه و پشتوانه‌های فکری، ادبی و تاریخی دارای مصونیت و امنیت از نابودی باشد، بایستی بتواند با پشتوانه‌های علمی و ادبی خود، توان امنیت‌بخشی به گویشوران خود را نیز داشته باشد. 🔹نگاهی به نقشی که زبان در مقولۀ امنیت کشورها در نقاط و مقاطع مختلف تاریخی و جغرافیایی ایفا کرده است، موضوع مورد نظر ما را بهتر تبیین می‌کند. ⭕️ در مقطعی از تاریخ، ایران مانند برخی دیگر از سرزمین‌های بزرگ و ریشه‌دار تاریخ، در تب جداپیکری دولت‌های خودمختار آل زیار (۳۱۶ ـ ۴۴۳ ق.) تا ایلخانان (۶۵۴ ـ ۷۵۰ ق.) می‌سوخت، اما حصاری نامرئی و مستحکم قطعه‌های این پیکر کهن را به هم می‌پیوست. ✅ حصاری که تنها دیواری ضخیم و ایستا نبود، بلکه همچون پیکی پویا و گویا نیز میان گویندگان می‌گشت و نمی‌گذاشت که پادشاهان متعدد و مردمان گوناگون خود را از یکدیگر جدا بدانند. ❇️ این حصار بزرگ، همان زبان فارسی بود که یکی از رازهای بقای ایران و یکپارچگی آن در طول تاریخ بوده است؛ و حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی در این پاسبانی و حصاربانی نقشی بزرگ برعهده داشت. ⚠️ امپراتوری سابق عثمانی (۱۲۹۹ ـ ۱۹۱۹ م.) «از پایدارترین دولت‌های مسلمان»، یکی دیگر از این نمونه‌ها در قرن گذشته است که استعمار انگلستان برای ایجاد تفرقه در ارض پهناور اسلام از تکیه بر اختلافات زبانی میان اقوام آن بهره برد. ⭕️ این کار نیازمند مقدمات متعددی بود که شراره‌های آن در سرزمین قفقاز و آناتولی و برخی نقاط دیگر زده شد تا به تدریج به مرحلۀ فروزش آتش منازعات و آشکار شدن اختلافات رسید و سرانجام به فروپاشی آن امپراتوری بزرگ منتهی شد. ⭕️ امّت این امپراتوری از زبانی توحیدی و وحدت‌بخش که برخوردار از ظرفیت حمل بار دانش و اندیشه تمدّنی با آن گستره سترگ باشد محروم بود. ⭕️ این نقصان به طور ویژه در اواخر عهد عثمانی که مواجه با چالش‌های سیاسی، اقتصادی و فکری عظیم و قرنِ بیستمی در درون خود و نیز در برابر جهان غرب و مسیحیت بود، بیشتر به چشم می‌آمد. ❇️ سید جمال‌الدین اسدآبادی (۱۲۱۷ ـ ۱۲۷۵ ق.) ـ عالم اندیشمند و مصلح دو قرن اخیر شرق که طی سالیانی طولانی قضایای مختلف مربوط به امّت اسلامی و مسئله استعمار را در مصر، ترکیه، عراق، هندوستان، افغانستان، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلستان از نظر گذرانده بود ـ نیز وقوع خطرهای ناشی از گسست زبانی در سرزمین‌های تحت حکمرانی امپراتوری عثمانی را استشمام کرده بود و در آن روزگار در این باره هشدار داده بود: ⚠️ «لازم است زبان قرآن ـ نه صرفاً زبان عربی که خود از تبیین قرآن بازمی‌ماند و تفرقه و تشتتی فزاینده را تجربه می‌کند ـ زبان رسمی جهان اسلام باشد و امپراتوری عثمانی نیز به واحدهای سیاسی نیمه‌خودمختار فدرالی تقسیم شود. چنین زبانی است كه می‌تواند زبان بین‌الملل اسلامی باشد، اما نیست و مسلمانان از آن غافل‌اند و زبان خدا را در چارچوب زبان یک قوم و نژاد، محصور و مهجور نگاه داشته‌اند». 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 زبان قرآن (ماهیت، هویت، جایگاه و آموزش آن) 📖 ص ۶۰-۶۲ 🏫 انتشارت حوزه و دانشگاه (۱۳۹۸، چاپ چهارم) 🆔 http://eitaa.com/zekra114

🔷🔹به مناسبت روز حافظ🔹🔷 📌 ما و حافظ 🎙 نشست علمی جناب آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📆 دوشنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۳ 🔗لینک مشاهده: https://www.aparat.com/UT_FTIS/videos https://www.aparat.com/v/kqp414d 🆔 http://eitaa.com/zekra114

💠 كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَ لِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (ص: ۲۹) 🔆 جلسات هفتگی تلاوت و تدبّر قرآن کریم به همراه بیان نکات تدبّری و تناسب آیات ❇️ با قرائت عموم علاقمندان و نظارت مشترک آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش و اهل قرآن 📆 دوشنبه‌‌ها ساعت ۱۱ الی ۱۲ (فردا ۳۰ مهرماه ۱۴۰۳) 🏫 مسجد شهدای دانشکده الهیات و معارف اسلامی ❇️ حضور همه دانشجویان گرامی، استادان ارجمند و کارکنان محترم را برای استفاضه از منهل ماء معین قرآن کریم ارج می‌نهیم. 🆔 http://eitaa.com/zekra114

⚜ شاعر فلسطینی، محمود درویش اشغال فلسطین، خود نسل كثیری از شاعران پرشور را در این سرزمین و كشورهای مجاور پدید آورد؛ نسلی كه استقصای نام آنان نیز تقریباً غیرممكن است. ✅ نمونه‌ی شاخص این نسل، محمود درویش است. شاعری كه شعرش همواره تداعی کننده نام فلسطین است. او می‌گوید: 🔹از بیشه‌ی زیتون صدا آمد، و من مصلوب بودم روی آتش‌ها 🔸می‌گفتم: ای زاغان! بس بادتان باد این شیون‌! شاید كه برگردم به خانه‌ی خویش شاید افق یك لحظه بارانی شود، شاید وین شعله‌ی درّنده را یك‌باره بنشاند. 🔹یك روز می‌آیم فرود از این صلیب خویش 🔸وانگه مرا، آن روز، خواهی دید عریان و با پای برهنه بازگردیده [در تابش خورشید] ❇️ نمونه‌‌ای از همنوایی را در شعر محمود درویش می‌بینیم. او معتقد بود: «شعری كه نتواند چراغی را از خانه‌ای به خانه‌ای حمل كند، شعر بی‌رنگ و بویی است». او می‌گفت: 🔸به من مگو: كاش نانوا بودم در الجزایر تا هم‌آواز شوم با یك ستیزه‌گر 🔹به من مگو: كاش چوپانی بودم در یمن تا بخوانم برای شورش‌های زمن 🔸به من مگو: كاش كارگر كافه‌ای در هاوانا بودم تا بخوانم برای پیروزی كوه‌ها 🔹به من مگو: كاش حمال كوچكی در اسوان بودم تا بخوانم از برای سنگ‌ها 🔸 دوست من! نیل در ولگا نمی‌ریزد و نه به رود كنگو، و رود اردن در فرات هر رودی سرچشمه‌ای دارد، مجرایی و حیاتی دارد 🔹 دوست من... سرزمین ما عقیم نیست هر سرزمینی را روز میلادی است و هر بامداد با یك ستیزه‌گر وعده دارد. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚بیداری و بین‌الملل اسلامی با مروری بر نقش داعیان قرآنی در دو سده اخیر 📖 ص ۱۴۵ (با اندکی تصرف و تلخیص) 🏢 بوستان کتاب (۱۴۰۱، چاپ پنجم) 🆔 https://eitaa.com/zekra114

⚜ شاعر سوری، نزار قبّانی همه‌ی كوشش‌هایی كه امروز نظام‌های ارتجاعی عرب در جهت واپس‌گرایی، گاه به نام دین و زمانی به نام عروبت انجام می‌دهند، شعر زنده و پویای معاصر عرب می‌كوشد كه در كنار شعر معاصر جهان، گام‌های خود را در راه تكامل استوار كند. ✅ از مظاهر این پویایی همانا تجربه‌های زبانی و تصویری شاعران مقاومت در ادبیات امروز جهان از مبارزه‌ مسلحانه‌ مردم فلسطین تا ادبیات مقاومت اسپانیا و آمریكای لاتین است. ✅ شاعر سوری، نزار قبّانی در جمهوری در اتوبوس می‌گوید: 🔸یازده مرد به فرماندهی یك زن به نام دلال المغربی توانستند دولت فلسطین را تأسیس كنند. پس از این‌كه جهان اجازه نداد آن را به وجود بیاورند؛ 🔹این نخستین بار است كه یك زن، نزد ما به مقام ریاست جمهوری می‌رسد؛ قهرمان زن و مرد نمی‌شناسد؛ 🔸زنان می‌توانند سرافرازتر و اصیل‌تر از مردان عشق بورزند و بهتر و شایسته‌تر، شاهد مرگ را در آغوش بگیرند. 🔹وقتی دلال المغربی تصمیم گرفت زنانگی خود را به‌كار گیرد، به سرزمین فلسطین رفت... همان‌گونه كه مریم دخت عمران عمل كرد؛ 🔸در سرزمین پاكی كه گندم و زیتون درآن می‌روید و پیامبران از جانب خدا مبعوث می‌شوند، دلال به درخت خرما تكیه داد. 🔹اما سربازان اسرائیلی به او كه در حال وضع حمل بود تیراندازی كردند، آنان پس از آن‌كه دریافتند او دیگر فرزندی به دنیا نمی‌آورد، راه خود را در پیش گرفتند؛ 🔸و فرزندانش پس از یازده سال دیگر برمی‌گردند... پس از پانزده سال... پس از پنج‌هزار سال تا گور مادر خود را كه شكوفه‌ی پرتقال بر آن روییده زیارت كنند؛ 🔹...همه مُردند ولی خون آنها به یك‌زبان جدید بدل شد؛ از زبان قدیم عرب گریختند و زبان خاص خود را اختراع كردند؛ 🔸از زبانی كه هیچ كاری نمی‌كند به زبانی كه هر كاری را انجام می دهد پای نهادند؛ از علم كلام و دلائل الخیرات و معلّقات و كلیله و دمنه و ... سماورهای سبز و حشیش و بنگ و پرونده‌های اتحادیه‌ عرب گریختند؛ 🔹از یك زبان مرده به یك زبان در حال تولّد گریختند... 🔸زبانی عربی كه سیاستمداران عرب به آن سخن می‌گویند، زبان بازنشسته‌ای است... آن زبان دیگر مفهومی ندارد؛ نه حرارت دارد، نه رطوبت. 🔹آنان در لحظه‌ای از تجلیات صدق و صفا تصمیم گرفتند همه‌ی مفردات ترسوی زبان عربی را بكُشند... تصمیم گرفتند فرهنگ لغت را اشغال كنند. ❇️ قبّانی در باره‌ی همین زبان مورد اشاره در بالاست كه می‌گوید: 🔹كلمه‌ی «شاعر» در زبان عرب، یكی از شیرین‌ترین كلمات است... این كلمه دارای هزاران معنی و احساس و احتمال است... 🔹به‌همین دلیل است كه سخن از شاعر متخصص در عشق و مغازله، یك سخن خرافاتی است كه بی‌شباهت به افسانه‌ی ماهی پرنده و سخنگو نیست... كه در عین حال، باله برقصد. 🔹شاعر صاحبدل شیرین سخن و مهربان كه در قرن هیجدهم می‌زیست و بر برگهای بنفشه می‌نوشت و چهل‌وهشت ساعت دركنار دریاچه‌ی ژنو می‌گریست، اكنون در آستانه‌ی قرن بیست و یكم نمی‌تواند آن كارها را انجام بدهد و گرنه با كفش چوبی بر فرقش می‌كوبند. 🔹شاعر این قرن بر بشكه‌ی باروت خاورمیانه نشسته است. 📌پ.ن ۱: قبّانی این شعر ماندگار را بر اساس رویداد یك مصاف خونین ساخته است: حمله یازده فلسطینی به اسرائیل به رهبری دوشیزه فلسطینی دلال المغربی. آنان طی این حمله اتوبوسی را تصرف كردند و پس از برافراشتن پرچم فلسطین بر فراز آن با اشغالگران جنگیدند و همگی به شهادت رسیدند. 📌 پ.ن ۲: قبانی از تركیب مریم ابنت عمران بهره‌ می‌گیرد كه برگرفته از آیه‌ پایانی سوره‌ی تحریم است. ✅ چنان‌كه پناه آوردن «دلال» به درخت خرما كه كنایه از ضعف بدنی او برای وضع حمل در عین قدرت روح او در «سرزمینی كه در آن زیتون می‌روید»، اشاره به آیات آغازین سوره‌ی تین و نیز آیات سوره‌های مریم و مؤمنون است: 💠 فَحَمَلَتْهُ فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَكَانًا قَصِیا * فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَى جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ یا لَیتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَذَا وَ كُنْتُ نَسْیا مَنْسِیا * فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِیا * وَ هُزِّی إِلَیكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَیكِ رُطَبًا جَنِیا (مریم، ۲۲-۲۵). 💠 وَ شَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَینَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَ صِبْغٍ لِلآكِلِینَ (مؤمنون،٢٠). 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚بیداری و بین‌الملل اسلامی با مروری بر نقش داعیان قرآنی در دو سده اخیر 📖 ص ۱۴۰_۱۴۲ (با اندکی تصرف و تلخیص) 🏢 بوستان کتاب (۱۴۰۱، چاپ پنجم) 🆔 https://eitaa.com/zekra114

⚜ سرنخ‌های نظام تقارن سوره‌ها وقتی به روایات نظری می‌افکنیم، در می‌یابیم که از همراهی و تقارن برخی سوره‌های قرآن با یکدیگر سخن گفته شده و می‌بینیم که سور متقارن، آغاز و پایان قرآن را از دو طرف در میان خود گرفته‌اند: ❇️ سوره‌های «ناس» و «فلق» از آخر قرآن و سوره‌های «بقره» و «آل‌عمران» از آغاز آن، به نام‌های جفتیِ «معوذتان» «زهراوان» نامیده شده‌اند. ❇️ همچنین است تقارنی که بنا بر اشارات روایات اهل‌بیت در میان سوره‌های «ضحی» و «انشراح» و «فیل» و «قریش» وجود دارد و لازم است در صورت قرائت یکی از دو سوره نخست در نماز، آن سوره دیگر نیز در پی آن خوانده شود. ✅ تدبّر در سوره‌های مختلف قرآن، به ما نشان می‌دهد که موضوع ربط و پیوند و تقارن میان سوره‌های قرآن، محدود به سوره‌های مورد اشاره در بالا نیست و اگر از پایان قرآن تا آغاز حزب مفصل از یکسو، و از آغاز قرآن تا شروع حزب مفصل از سویی دیگر - یعنی از سوره ناس تا قاف و سپس از سوره بقره تا حجرات - مورد بررسی دقیق قرار گیرد، روشن خواهد شد نظام زوجیّت مورد اشاره به نحوی مخصوص میان جفت‌سوره‌های سراسر قرآن برقرار است. ❇️ اگر نگاهی به «حزب مفصل» از پایان قرآن به سمت جلو بیافکنیم، شاهد ارتباط میان سوره‌های مزبور به ترتیب زیر خواهیم بود: 💠 ناس و فلق؛ اخلاص و مسد؛ نصر و کافرون؛ کوثر و ماعون؛ قریش و فیل؛ همزه و عصر؛ تکاثر و قارعه؛ عادیات و زلزال؛ بیّنه و قدر؛ علق و تین؛ انشراح و ضحی؛ لیل و شمس؛ بلد و فجر؛ غاشیه و اعلی؛ طارق و بروج؛ انشقاق و مطفّفین؛ انفطار و تکویر؛ عبس و نازعات؛ نبأ و مرسلات؛ انسان و قیامت؛ مدّثّر و مزّمّل؛ جن و نوح؛ معارج و حاقّه؛ قلم و ملک؛ تحریم و طلاق؛ تغابن و منافقون؛ جمعه و صف؛ ممتحنه و حشر؛ مجادله و حدید؛ واقعه و رحمان؛ قمر و نجم؛ طور و ذاریات. از آغاز قرآن نیز ترتیب مزبور به این صورت خواهد بود: 💠 بقره و آل‌عمران؛ نساء و مائده؛ انعام و اعراف؛ انفال و توبه؛ یونس و هود؛ یوسف و رعد؛ ابراهیم و حجر؛ نحل و اسراء؛ کهف و مریم؛ طاها و انبیاء؛ حج و مؤمنون؛ نور و فرقان؛ شعراء و نمل؛ قصص و عنکبوت؛ روم و لقمان؛ سجده و احزاب؛ سبأ و فاطر؛ یاسین و صافات؛ صاد و زمر؛ غافر و فصّلت؛ شوری و زخرف؛ دخان و جاثیه؛ احقاف و محمّد؛ فتح و حجرات. ❇️ سوره حمد، «ام‌الکتاب» و «فاتحه» و گشاینده آن است و این سوره «اُمّ» یکایک سوره‌های قرآن نیز محسوب می‌شود و در این نظام تقارن نمی‌گنجد. ✅ سوره قاف نیز، تمایز خاصی دارد و این دو سوره، دو طلیعه و مطلع را در کنار هم نشان می‌دهند، یکی در آغاز کلّ قرآن که «کتاب مفصل» است و دیگری در آغاز حزب هفتم که خود «حزب مفصل» می‌باشد. ✅ اصل انتباه به تناسبات موجود میان آیه‌ها و سوره‌های قرآن، زاییده ممارست و مداومت در تدبر در قرآن کریم است. ✅ این مداومت به تدریج دیدگان تدبرکننده را در این وادی خواهد گشود و او را به انواع نظم و نسبت‌های موجود میان آیه‌ها و سوره‌های مختلف رهنمون خواهد گردید. ✅ برخی نسبت‌های موجود میان اجزای سوره‌های متقارن که ما را به سوی ارتباطات میان این سوره‌ها رهنمون می‌گردد، به قرار ذیل است: ❇️ اجمال و تفصیل؛ در آیه ۲۸ حدید از «ایمان به رسول» سخن رفته است؛ سوره مجادله در آیات متعدد خود و از آغاز تا انجام، نمونه‌ای تفصیلی از ایمان به رسول را در حیات فردی اجتماعی پیش روی ما می‌نهد. ❇️ بهره‌گیری از اسلوب‌های مختلف سخن؛ مانند سوره‌های انسان و قیامت 🔹یکی با پرسش و دیگری با قسم آغاز می‌شود 🔹یکی از زمانی می‌گوید که از انسان هیچ اثری در این دنیا نبوده و دیگری از زمانی که انسان دیگر در این دنیا نخواهد بود. ❇️ اسلوب‌های مشابه همانند آغاز با قسم در سوره‌های طور و ذاریات. ❇️ تفاوت‌های زمانهای مذکور در سوره، نظیر سخن از لیل و شمس. ❇️ تفاوت‌های مکان‌های مذکور در سوره، نظیر سخن از «بلد» و «بلاد» در سوره‌های بلد و فجر (لازم به ذکر است که این دو با هم، موضوع مکان را درمی‌نوردند و سخن قرآن در محدوده زمانی معیّنی محبوس نمی‌ماند). ⬅️ ادامه دارد.... 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📚 تناسب سوره‌ها، تنظیر و تدبر در سوره‌های حزب مفصل 📖 ص ۲۵_۲۷ 🏢 مرکز طبع و نشر قرآن کریم (۱۳۹۹) 🆔 http://eitaa.com/zekra114