✨✨معرفی پایان‌نامه✨✨

⚜ اقدامات پیامبران در تحقق آزادی معنوی از منظر قرآن کریم 📋 چکیده آزادی مقوله‌ای‌ست با معانی و وجوهات گسترده، که دانشمندان علوم گوناگون بدان پرداخته‌اند. ❇️ یکی از وجوه مهم آزادی که فراتر از جسم انسان، به روح او مربوط است، آزادی معنوی است که در عصر حاضر، بسیاری از دانشمندان علوم انسانی، به ویژه محققان دینی، آن‌را از منظر خود تعریف نموده‌اند. ✅ آزادی معنوی که ارتباط مستقیم با کیفیت حیات انسان‌ها دارد، مورد توجه ویژه انبیاء الهی و یکی از مهم‌ترین اهداف بعثت پیامبران، تحقق این امر بوده است. ❇️ بررسی اقدامات پیامبران الهی در تحقق آزادی معنوی و نیز بیان ارتباط آموزه‌ها و شرائع دینی با مقوله آزادی معنوی یک مسئله مغفول مانده است که کمتر به آن پرداخته شده است و به طور مفصل و جامع مورد تحقیق قرار نگرفته است. 🔹در این پژوهش با تکیه بر آیات قرآن کریم و با مطالعه تفاسیر گوناگون، به ویژه تفاسیر اجتماعی که در دهه‌های اخیر تألیف شده‌اند، به بیان این مهم، پرداخته شده است. 🔹نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد انبیاء الهی، به موازنه تلاش برای تحقق آزادی‌های اجتماعی، به دنبال تحقق آزادی معنوی در اقوامشان بوده‌اند. ❇️ نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، به طور کلی در دو دسته قابل جمع‌بندی است: ✅ اول: موانع تحقق آزادی معنوی در میان اقوام پیامبران که به زیر شاخه‌های: بت‌پرستی و شرک، تقلید، خرافه‌باوری، شهوت‌رانی، طمع در مال‌اندوزی، شراب‌خواری، بدعت در دین، تمسخر پیامبران الهی، حکمرانی طواغیت و تحت تاثیر مال و علم و صنعت استعمارگران قرار گرفتن تقسیم می‌گردد. ✅ دوم: اقدامات پیامبران الهی در رفع موانع آزادی معنوی و تحقق آن که به زیرشاخه‌های: تبیین توحید راستین تشریع احکام فردی در زمینه‌های مختلف از جمله فحشاء، قتل نفس و شراب‌خواری نیز ارائه راهکار در جهت مدیریت غرائز، تبیین مکارم اخلاقی، تنظیم نظام اقتصادی، تعلیم آموزه‌های مقابله با سلب آزادی اجتماعی مانند جهاد اجتماعی، هجرت و غیره تقسیم می‌گردد. 🖋 استاد راهنما: جناب آقای دکتر ابوالفضل خوش‌منش ✍ نگارنده: آقای محمدحسین رحیمی‌نژاد 📌دانشکده الهیات و معارف اسلامی ۱۴۰۱/۰۶/۱۲ 🆔 http://eitaa.com/zekra114

⚜ خاتمیت شهر مکه در طول تاریخ خود، گرفتار فراز و فرودهای متعددی بود و به تدریج، طی قرون فترتِ پیش از بعثت پیامبر اکرم، مبدل به شرک‌زار و مرکزی برای اُمیت و حمیت جاهلیت شد و نتوانست شایستگی میزبانی پیامبر و شکل‌گیری حکومت نبوی را از آن خود کند. ✅ پیامبر سیزده سال در مکه که زمینی سخته و سوزان و مردمانی سرسخت و خشن داشت، بزیست و پایه‌های جهان‌بینی و آیین خود را به روشنی رسم و سُتوار کرد اما آزارهای دشمنان و مخالفان، او را از این شهر اخراج و وادار به درآمدن به مدینه کرد. ✅ او در مدینه توانست دعوت خویش را بگسترَد، میان مهاجر و انصار، پیمان برادری پدید آورد و با قبایل جزیرة‌العرب و برخی همسایگان ایجاد پیوند و ارتباط کند و در نهایت، تصویری گویا جامع و منشوری از مدنیت مبتنی بر اخلاق و عدالت و معنویت را پیش رو نهد. در اینجا از این گذار و انتقال مهم سخن گفته می‌شود؛ ✅ گذار از جاهلیت مکه به سوی مدنیتی که زیر نظر پیامبر اکرم قالب اولیه خود را در مدینه می‌یافت. ✅ در قرآن کریم آیات و سوره‌های مختلفی وجود دارد که از این گذار و انتقال برای ما سخن می‌گویند و این کتاب، پیشینه جزیرة‌العرب و سیر «اخراج پیامبر از مکه» و گذار ایشان از مکه به سرزمین مدینه و جایگزینی کلمه تقوی و کتاب و حکمت محمدی به جای عصبیت و حمیت جاهلیت» را در سیاق‌های آیات چهار سوره متوالی یعنی سوره‌های احقاف، محمد، فتح و حجرات آورده است. 🔹سوره احقاف از شنزارهای سخت و مخوف و قومی لجوج در میان آنها می‌گوید که خود را سلطه برتر روزگار می‌شماردند. منابع لغوی و تاریخی، مراد از این منطقه را، شنزارهای میان یمن و عمان تا حضرموت ذکر کرده‌اند. 🔹سوره محمد (ص) با نگاهی قرین کراهت، از مکّه و بلد ابوسفیان و ابولهب و ابوجهل سخن می‌گوید: 💠 وَكَأَینْ مِنْ قَرْیةٍ هِی أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْیتِكَ الَّتِی أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلا نَاصِرَ لَهُمْ (محمد:۱۳) ✅ و پس از آن، سوره فتح از فضایی میان جاهلیت مکه و مدنیت مدینه سخن می‌راند؛ فضایی که در آن نه کفر و شرک مکّه از بین رفته و مندرس گشته، نه مدنیت مدینه خیمه زده و رایت برافراشته است؛ فضایی که در آن «امّیت و حمیت جاهلیت» همچنان حکمفرماست و «انزال سکینه الهی بر پیامبر و اهل ایمان و الزام ایشان به کلمه تقوا با اهلیت و احقّیتی که یافته‌اند» لازم است تا ریشه‌های فاسد پیشین را برکنَد: 💠 إِذْ جَعَلَ الَّذِینَ كَفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیةَ حَمِیةَ الْجَاهِلِیةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِینَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِینَ وَأَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَكَانُوا أَحَقَّ بِهَا وَأَهْلَهَا وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَیءٍ عَلِیمًا (فتح:۲۶) و سرانجام سوره حجرات از فضای مدینه گِرداگِرد حجره‌های گِلین پیامبر اکرم (ص) و طنین آموزه‌های اخلاق و معنویت او می‌گوید: 💠 إِنَّ الَّذِینَ یغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولَئِكَ الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِیمٌ.... وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیكُمُ الإیمَانَ وَزَینَهُ فِی قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَیكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْیانَ (الحجرات: ۷و۳). ✅ محمد (ص) به یثرب آمد که پس از مهاجرت او «مدینة‌النبی» نام گرفت، در آن مأوی گزید و بنا بر استقبال عام مردم، بزرگ و زعیم این شهر شد. ❇️ او طی ده سال با وجود همه موانعی که همچنان پشت پرده‌های نفاق و کید، و دسیسه‌های اعراب و یهود خفته و نهفته بود و شرح آنها در سوره‌هایی همچون احزاب و حشر آمده است، سیمایی از این شهر و مدنیت مربوط به آن عرضه کرد که تا آن روزگار سابقه نداشت. ❇️ در میان سوره‌های قرآن، هیچ سوره‌ای با بسامد و تراکم سوره حجرات از پیدایش فرد و جامعه سخن نگفته و اسماء جمع را در خود جای نداده است. ❇️ این سوره در روزگار حاکمیت مناسبات و منازعات تمام‌ناشدنیِ قبیله‌ای، از پیدایش جامعه بشری از نر و ماده (ذَکر و انثی) و شیوع و انتشار ایشان در قالب شعوب و قبایل، تنها با فلسفه تعارف و با ملاک امتیاز تقوا سخن گفت؛ ✅ در روزگاری که مردم یکدیگر را نسبتهای قبایلی می‌خواندند از نداهای «یا أَیهَا النَّاسُ و یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا» بهره برد و گروه‌بندیهایی همچون «مؤمنین»، «فاسقین»، «مُقسطین»، «ظالمین» و «صادقین» را آورد که پیشتر کسی چنین تقسیم‌بندی‌هایی را در آن شهر به یاد نمی‌آورد. ✅ پیامبر اکرم (ص) مفهوم جهانی «امت» را درانداخت و ابعاد درآمدن به حیطه و حوزه آن را با قول و فعل و تقریر خود تبیین و تثبیت کرد. 🖋 دکتر ابوالفضل خوش‌منش 📌برگرفته از مقاله «تکامل و بازآفرینی اوصاف و افعال ابراهیم خلیل (ع) در شخصیت حضرت خاتم‌الانبیاء (ص)‏». 🌐 لینک مشاهده و دریافت مقاله: https://jqst.ut.ac.ir/article_98669.html 🆔 http://eitaa.com/zekra114