شنبه 6/10/1399 ظهر و عصر موضوع: شرایط #نماز #جماعت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم ضمن عرض تسلیت ایام شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت است که فرمودند: فَمَا مِنْ مُؤْمِنٍ مَشَى إِلَى‏ الْجَمَاعَةِ إِلَّا خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیْهِ أَهْوَالَ یَوْمِ الْقِیَامَة. هیچ مؤمنی نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوند تبارک و تعالی ترس و هراس روز قیامت را برای او سبک می‌گیرد. (وسائل الشیعه، ج 8 ص: 288) در دین مقدس اسلام اهمیت ویژه ای نسبت به نماز جماعت داده شده است و نسبت به جماعت خواندن نمازها سفارش زیادی شده است؛ در این چند دقیقه قصد داریم چند نکته راجع به شرکت در نماز جماعت بیان کنیم: 1. موقعی که انسان می خواهد نیت جماعت کند، واجب است امام را معین کند، ولی دانستن اسم امام جماعت لازم نیست؛ مثلا اگر قصدش اقتداء به امام جماعت حاضر باشد، کافی است و نماز صحیح است. (1) 2. ماموم برای متصل شدن به جماعت باید در حالی که امام ایستاده است یا در حالی که در رکوع است، اقتدا کند. (2) 3. اگر مأموم موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد، هر چند ذکر امام تمام شده باشد، نماز به صورت جماعت صحیح است و یک رکعت حساب می شود. اما اگر نمازگزار موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود اما به رکوع امام نرسد به فتوای تعداد زیادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای نماز به صورت فرادی صحیح است و باید نماز را تمام کند. (3) نکات و مسائل شرعی بسیار دقیق و جزئی است و در برخی موارد نیز در نظرات مراجع تفاوت است که عزیزان لازم است مطابق نظر مرجع خویش عمل نمایند؛ سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه آماده پاسخگویی و خدمت می باشد که می توانید سوالات فقهی و اعتقادی خویش را به صورت تلفنی سوال کنید. خداوند متعال توفیق شرکت در نماز جماعت را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (توضیح المسائل مراجع، مساله 1460) (2) (توضیح المسائل مراجع، شرایط نماز جماعت، شرط پنجم: ماموم قبل از تمام شدن رکوع امام به جماعت برسد.) (3) اراکی، تبریزی، خوئی، وحید: نماز باطل است. زنجانی: بنابر احتیاط واجب نماز باطل است. مکارم: نمازش را بطور فرادی تمام کند و بنابر احتیاط واجب اعاده کند. سیستانی: می تواند نمازش را فرادی تمام کند و می تواند برای رسیدن به رکعت بعد نماز را قطع کند. (رساله مراجع م 1427) @ahkameharamerazavi

موضوع: #عوامل_رشد_عقل 1 سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم امام صادق (ع) درمورد عوامل رشد عقل می¬فرماید: كَثرَةُ النَّظَرِ في العِلمِ يَفتَحُ العَقلَ : توجه زیاد در علم درهای عقل را می¬گشاید (الدعوات راوندی: 221/603) مهم¬ترین عوامل شکوفایی عقل عبارت¬اند از: 1-علم آموزی: امام علی(ع) می فرمایند: عقل يک نيروي غريزي نهاده شده و در درون آدمي است که با علم و تجربه رشد مي کند. (غرر الحکم؛ج1، ص 91) انگيزه قرآن براي دعوت انسان به مطالعه و تفکر در آيات الهي اين است که انسان هدفداري خلقت را در يابد . در يابد که جهان بيهوده خلق نشده است در يابد که جهان داراي خالقي است خدا نام که انسان را بوجود آورده است و ناظر بر همه رفتار و اعمال او مي باشد . بنابرين قرآن کريم براي آن نوع علم و آگاهي ارزش و اصالت قائل است که موجب تعالي و تکامل انسان شود. علمي که سازنده باشد ، نه ويرانگر ، 2- سیر و سفر در زمین و مطالعه تاریخ گذشتگان؛ قرآن در موارد متعددی انسان را امر به مسافرت های تحقیقاتی کرده و فرموده است: «قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ ـ بگو: روی زمین گردش کنید! سپس بنگرید سرانجام تکذیب‏کنندگان آیات الهی چه شد؟!»( انعام،11) مطالعه تاریخ و سرگذشت پیشینیان، منبع رشد عقل و تکامل اندیشه و برای آیندگان درس آموز است، لذا بخش عظیمی از آیات قرآن مشتمل است بر داستان زندگی گذشتگان که خداوند برای هدایت و تربیت آیندگان در معرض دید و تفکر آنان نهاده و مردم را به سیر در زمین و مطالعه آن فرا می خواند تا سایه روشن این صحنه های زشت و زیبا را بنگرند و آن چه را مایه سعادت آنان بوده است، بگیرند و از آن چه مایه بد فرجامی آنان شده بر حذر باشند. 3- پرسش و کاوش¬گری: قرآن برای شکوفا ساختن فکر و عقل بشری از پرسش استفاده¬های فراوانی کرده کرده است و برخی آیات با صراحت فرمان بر پرسش و سؤال نموده و از آن به عنوان یکی از عوامل اصلی یادگیری و موجب شکوفایی عقل یاد کرده است؛ ( فاسئلوا أهل الذکر إن کنتم لاتعلمون): اگرنمی¬دانید، از پژوهندگان کتاب¬های آسمانی جویا شوید خداوند عقل کامل به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: #مصرف_مال_در_ راه_حرام سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایتی رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: در روز قیامت قبل از اینکه انسان قدم از قدم بردارد از او چهار سؤال می شود که یکی از آنها این است که: ...عَمَّا اکْتَسَبَهُ‏ مِنْ‏ أَیْنَ‏ اکْتَسَبَه. از مالش سؤال می شود که از چه راهی به دست آورده و در چه راهی مصرف کرده است. (تحف العقول ؛ النص ؛ ص56) انسان نسبت به پولی که به دست می آورد و همچنین نسبت به پولی که هزینه می کند باید توجه داشته باشد که از جهت شرعی دچار گناه و معصیت نشود؛ لذا چند مساله شرعی در‌بارۀ مال حرام عرض می شود: 1. مصرف کردن مال در راه حرام گناه و خودش نوعی کفران نعمت الهی است و در برخی موارد، مصرف مال در راه حرام، خود نوعی تشویق و ترویج گناه بوده و حرام است. و کسی که مالش را در راه حرام مصرف کند، پرداخت خمس آن مالی که در راه حرام مصرف شده واجب است. (1) 2. هزینه کردن مال در جهت خرید مواد مخدر یا فیلم و عکسهای مبتذل و مستهجن بلکه هر ابزاری که اعتقاد و اخلاق انسان را فاسد کند یا برگزاری مجالس رقص و موسیقی حرام و مانند اینها، حرام است و درآمدی که فردی از این راهها و مشابه این راهها بدست آورد، درآمد حرام محسوب می شود. (2) 3. اگر انسان بخواهد وسیله یا نرم افزاری را تهیه و خریداری کند که دارای استفاده حلال و حرام است اما ترس این باشد که خودش یا خانواده اش به حرام و گناه آلوده می شوند، نباید چنین وسیله را تهیه کند. مثلا استفاده از موبایل های لمسی و دارای نرم افزار اندروید در جهت حلال شرعا اشکالی ندارد ولی در همین مورد اگر کسی می ترسد با خرید چنین موبایلی به گناه آلوده می شود، با توجه به اهمیت گناه نکردن در پیشگاه خداوند، نباید این چنین موبایلی را تهیه کند. (3) در پایان عرض می کنیم در آستان ملکوتی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند. خداوند توفیق دوری از گناه را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع م 1775 ؛ رساله آموزشی، ج1 درس 68 ص: 283 ؛ توضیح المسائل جامع م 2317) (2) (رساله مراجع م 2055 و 2064 و 2070 ؛ رساله آموزشی، ج1 درس 12 ؛ اجوبه الاستفتائات س 1403 ؛ منهاج الصالحین، المکاسب محرمه م 9) (2) (المسائل المنتخبه(للسیستانی) م 647) @ahkameharamerazavi

موضوع: #عوامل_رشد_عقل 2 سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم امام علی(ع) می¬فرماید: أعقل الناس أنظرهم فی العواقب؛ عاقل¬ترین مردم، دوراندیش¬ترین آن¬ها در پایان کارهاست(غررالحکم، ج 2، ص 977، ح 41) یعنی آینده نگری ازعواملی است که موجب رشد عقل میشود. برخی از مهم¬ترین عوامل شکوفایی عقل عبارت¬اند از: 1-تقوا: خداوند می فرماید: إِن تَتَّقُوا اللَّهَ يَجعَل لَكُم فُرقانًا:اگر تقوا پیشه کنید، برای شما [نیروی] تشخیص [حق از باطل] قرار می¬دهد.(آیه 29 انفال) "فرقان" به معنای چیزی است که میانه¬ی دو چیز دیگر فرق گذارد"فرقان" میان حق و باطل است؛ خواه در اعتقادات باشد و خواه در عمل. "فرقان" در اعتقادات عبارت از؛ جدا کردن ایمان و هدایت از کفر و ضلالت است، و "فرقان" در رأی و نظر نیز جدا کردن فکر صحیح از فکر باطل است. از این¬رو؛ همه-ی این¬ها نتیجه و میوه¬ی درخت تقوا است. امیرالمؤمنین (ع) می¬فرماید: هر کس نفس خود را تهذیب نکند، از عقل و خرد بهره¬ای نخواهد برد. (غررالحکم، ج 2، ص 1462، ح 198) بنابراین هرچه تهذیب بیشتر شود، انتفاع از عقل نیز به همان میزان بیشتر می¬شود. 2-مشورت: مشورت کردن یعنی در عقل دیگران شریک شدن؛ امام علی(ع) می فرمایند : با خردمندان مشورت کن تا از لغزش و پشیمانی در امان باشی(غرر الحکم، ج 4، ص 179) مشورت به معنای خاموش کردن چراغ عقل و تقلید کورکورانه و ضعف در تفکر نیست؛ بلکه منظور روشنی گرفتن از چراغ عقل دیگران و تقویت فکر خود از طریق افکار اندیشمندان است. 3-همنشینی با علما و دانشمندان؛ طبيعي است که همنشيني با عالمان بر خرد انسان مي افزايد و انسان را رشد مي دهد و در مقابل، همنشيني با سفيهان و جاهلان انسان را از تکامل معنوي و عقلي بازمي دارد. اميرمومنان در اهميت همنشيني با حکيمان مي فرمايد: « مجالسة الحکماء، حياة العقول؛ همنشيني با حکيمان حيات عقلهاست »( غرر الحکم، ج 1، ص 556) خداوند عقل کامل به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

یکشنبه 7/10/1399 ظهر و عصر موضوع: #فاطمیه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن تسلیت ایام عزای حضرت زهرا سلام الله علیها در روایتی رسول خدا صلی الله علیه و اله به سلمان فرمودند: یَا سَلْمَانُ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ فَهُوَ فِی الْجَنَّةِ مَعِی... . کسی که فاطمه دخترم را دوست بدارد در بهشت با من است. (إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی) ؛ ج‏2 ؛ ص294) یکی از سؤالاتی که درباره ایام فاطمیه می شود این است که برگزاری مجالس جشن و شادی مثل عروسی و جشن تولد در این ایام چه حکمی دارد؟ و چند روز را به عنوان ایام فاطمیه باید محترم شمرد؟ در جواب این سؤال باید به چند نکته توجه شود: 1. راجع به تاریخ دقیق شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها نقلهای متفاوتی است یک نقل آن است که ایشان 75 روز بعد از رحلت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله به شهادت رسیدند و نقل دیگر اینکه 95 روز بعد از رحلت پیغمبر به شهادت رسیدند. 2. اما نسبت ایام فاطمیه که مورد سوال مردم متدین و اهل بیت دوست است باید گفت که روزهای آن، بستگی به نظر عرف متدینین جامعه دارد و در هر منطقه یا شهری ممکن است این عرف متفاوت باشد و مقدار روزهای عزاداری در متفاوت در نظر گرفته شود و البته مومنین می توانند به جهت ایجاد وحدت رویه مثلا 5 روز را محاسبه کنند. (1) 3. اما در خصوص برگزاری مجالس جشن و شادی مثل عروسی و جشن تولد در این ایام به طور کلی می گوییم: انجام هر کاری که در نزد مؤمنین توهین و بی احترامی به این ایام و حضرت زهرا سلام الله علیها محسوب شود حرام است؛ هر چند حرام بودن اموری مثل موسیقی های خلاف شرع و رقص حرام اختصاص به این ایام ندارد و در تمامی ایام حرام است اما معصیت و گناه بودن چنین کارهایی در این ایام بیشتر است. (2) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال به حرمت بانوی دو عالم حضرت زهرا سلام الله علیها تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) روز شهادت حضرت صدیقه سلام الله علیها در سال جاری (13 جمادی الاول (8 دی ماه) و 3 جمادی الثانی (28 دی ماه)) خواهد بود. (2) (امام خامنه ای، سایت أدمین شماره استفتاء 619124 ؛ سایت مکارم، استفتائات فاطمیه ؛ تبریزی استفتائات جدید ج2 ص1918 ؛ مسائل جدید ج2 ص49 و50) @ahkameharamerazavi

موضوع: #سواد_آموزی_در_اسلام سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم خداوند در قرآن درباره اهمیت و عظمت مقام علم؛ می فرماید: « قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لایعلمون... ؛[ای پیامبر!] بگو: آیا کسی که عالم است با کسی که نمی داند برابر است». ( زمر ، آیه 9 ) از آنجا که دین اسلام آخرین و کامل ترین دین است و یکی از ارزشها کسب علم است , در باره علم بسیار سفارش کرده است که نکاتی در این زمینه عرض میشود: 1- معجزه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم قرآن است که کتابی سراسر معارف و حکمت است واین خودنشان ازاهمیت علم دراسلام داردزیرا می دانید که معجزه دیگر انبیاء کتاب نبوده است و معجزاتی داشته اند که مشاهده ای و تجربی بوده است. 2-قرآن هم سخن خود را با (اقرا)« خواندن » ، « علم » و « کتابت » آغاز کرد و پیوسته مسلمانان را به تفکر و تدبر درهر چه آفریده شده است ، فرا خوانده است. 3-علم اموزی از گهواره تا گور سفارش شده است (اطلبواالعلم من المهد الی اللحد) 4-بخاطر آموختن علم، سفر و مهاجرت به دورترین نقاط سفارش شده است (اطلبواالعلم ولو بالسین) 5-علم آموزی برای همه اعم از زن و مرد است(طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه) خداوند ما را جزء عالمان دین قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: #تعظیم_شعائر مناسبت: شب شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها (به روایت 75 روز) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شب شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها. در روایتی حضرت رضا علیه السلام می فرمایند: ...مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً یُحْیَا فِیهِ أَمْرُنَا لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوب. هر کس در مجلسی بنشیند که در آن مجلس یاد ما اهل بیت علیهم السلام زنده می شود، قلبش در روزی که قلبها می میرند، نمی میرد. ‏(وسائل الشیعة ؛ ج‏14 ؛ ص: 502) یکی از مسائلی که در دین مقدس اسلام وجود دارد مساله تعظیم شعائر الهی است؛ تعظیم شعائر یعنی گرامی داشتن و اهمیت دادن به علامت‌ها و نشانه هایی که انسان از آن علامت‌ها به یاد خدا می‌افتد و موجب تقویت دین خدا و ایمان افراد می شود. و یکی از مصادیق تعظیم شعائر، عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام می باشد (1)؛ لذا چند نکته کوتاه درباره آداب و احکام عزاداری بیان می شود: 1. بهترین شیوه برای مجالس عزادرای این است که احکام حلال و حرام خدا بیان شود؛ و این مجالس همراه معرفت و افزایش بینش شیعیان باشد و اعتقادات ایشان نیز تقویت گردد و محبتشان به ائمه اطهار علیهم السلام مستحکم گردد. (2) 2. در ایام عزاداری انجام گناه و هر کاری که عرفا بی احترامی به اهل بیت علیهم السلام باشد حرام است مثل پخش موسیقی لهوی یا حضور در مجالس مختلط، که این ها همیشه حرام اما در ایام عزای اهل البیت علیهم السلام گناهش بیشتر است. (3) 3. برگزاری مجالس عزاداری اهل بیت علیهم السلام با رعایت توصیه های بهداشتی که از طرف ستاد ملی کرونا اعلام می شود، اشکالی ندارد. (4) زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال همه ما را جزء عزاداران واقعی اهل بیت علیهم السلام قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (سایت مکارم، استفتائات، عزاداری، شرکت در مجالس عزاداری) (2) (استفتائات آیت الله مکارم ج1 س575) (3) (رهبری، سایت لیدر، احکام مناسبتی فاطمیه، س 11 ؛ توضیح المسائل جامع م 2294 ؛ مکارم سایت، استفتائات عزاداری، مجالس شادی در ایام عزاداری ؛ استفتائات تبریزی ج2 س 1918 ؛ مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید ج2 برپایی مجالس عروسی در ایام شهادت معصومین ص49 و50) (4) (امام خامنه ای، سایت ادمین، سوالات سامانه جامع، مسائل فرهنگی و اجتماعی، سوال شماره 1134077) @ahkameharamerazavi

موضوع: #ولایتمداری_حضرت_زهراسلام الله علیها سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم -با تسلیت ایام شهادت سیره عملی حضرت فاطمه(س) نشان می دهد که ایشان اولین حامی و قویترین مدافع ولایت امیرالمومنین علی (ع) بودند. چند نمونه از ولایتمداری ایشان نقل میشود: 1-دفاع از حضرت علی (ع) توسط حضرت زهرا(س) در گفت و گوها و مذاکراتی که ایشان با سایر مسلمانان داشتند اولین نشانه دفاع از ولایت در این شخصیت بود. مثل بیان فضائل حضرت علی(ع) توسط حضرت فاطمه(س) به واسطه شنیدن فرمایشات پیامبر اسلام(ص) در وصف فضل، کمال و ولایت آقا امیرالمومنین علی(ع) که بانوی بزرگوار اسلام از پدر نقل قول می کردند 2-گریه اعتراض برمظللومیت امیرالمومنین که نوعی نبرد حماسی سیاسی بود 3-مخالفت شدید حضرت زهرا (س) برای بردن امام علی(ع) به مسجد برای بیعت با خلیفه اول و دفاع شدید حضرت با وجود جراحت ها و ضربات وارده شده بر بدن. 4-حضرت زهرا(س) در ملاقات با زنان مومنه ای که اهل مدینه بودند و به ملاقاتشان می آمدند با وجود کسالت و جراحت ها در بدن از اوضاع و احوال مسلمانان آگاهی داده و ولایت امیرالمومنین(ع) را یادآوری می کردند. همچنین به همراه حضرت علی به خانه انصار برای بیعت رفت و آمد می کردند، وغدیر خم را یادآور می شدند 5-وصیت آن حضرت بر عدم تشییع پیکرشان یعنی اعتراض به افرادی که منکر ولایت امیرالمومنین (ع) بودند و با حضور خود قصد ظاهرسازی داشتند.همچنین نهان بودن مزار حضرت زهرا(س) نیز نوعی اثبات ولایت است 6-اجازه ندادن به غاصبین حق خلافت برای عیادت زمانی که آن دو برای عیادت ایشان آمدند، اما ایشان آن‌ها را به حضور نپذیرفتند، سپس آن‌ها نزد امیرالمؤمنین‌(ع) رفته و شرح ماجرا را گفتند و پس از اینکه حضرت امیر(ع) درخواست آن‌ها را به فاطمه‌(س) رساندند، ایشان عرض کردند: «خانه، خانه شما و من کنیز شمایم. » و حضرت امیر(ع) فرمودند: «اجازه دهید، بیایند»( بحار، ج 28، ص 303) خداوند توفیق ولایتپذیری را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

دوشنبه 8/10/1399 ظهر و عصر موضوع: احکام #نذر مناسبت: شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها (به روایت 75 روز) خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: وَ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ نَفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُمْ مِنْ نَذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یَعْلَمُهُ... . هر چه انفاق کردید و هر نذری را به عهده گرفتید، یقینا خداوند متعال می داند.(در نتیجه فرمانبر را پاداش می دهد و ستمکار به آیات خدا و حقوق مردم را عذاب می کند.) (سوره بقره، آیه 270) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. امروز بنا به نقل 75 روز سالروز شهادت حضرت زهراء سلام الله علیهاست که خدمت همه شما میهمانان فرزندش تسلیت و تعزیت عرض می کنم یکی از سوالاتی که تعداد زیادی از مؤمنین در این ایام سوال می کنند این است که در سال های گذشته نذر کرده اند که هر سال در این ایام، مجلس عزایی برگزار کنند و از عزاداران پذیرایی کنند و اطعامی نیز صورت بگیرد، حال با وجود شرایط فعلی (ویروس واگیر کرونا)، ممکن است که نتوانند به نذر خود عمل کنند، حال وظیفه چیست؟ در جواب عرض می شود که برای اینکه انجام نذر بر عهده انسان واجب شرعی باشد (یعنی اگر تحلف کند گناه محسوب شود و کفاره بر عهده شخص بیاید) باید شرایطی وجود داشته باشد، که اگر این شرایط وجود نداشته باشد، انجام آن نذر شرعا واجب نیست. یکی از این شرایط که اگر در نذر نبوده است چیزی بر انسان واجب نشده است صیغه نذر است که به فتوای اکثر مراجع صیغه نذر به این صورت است که بگوید:" برای خدا بر من است که فلان کار را انجام دهم." لذا اگر صیغه نذر را نخوانده باشد و یا اینکه صیغه نذر را به زبان نیاورده باشد و فقط از ذهن خود گذرانده باشد، عمل به چنین نذری واجب نیست. یکی دیگر از شرایط نذر شرعی این است که در زمان انجام نذر توانایی عمل به نذر را داشته باشد؛ لذا اگر در زمان انجام نذر توانایی عمل به نذر را نداشته باشد، عمل به نذر به فتوای اکثر مراجع تقلید، واجب نیست. (1) البته در شرایط فعلی که ایام شیوع بیماری است حتی اگر نذر به نحو شرعی نیست توصیه می شود که در صورت امکان و داشتن شرایط (ولو در حد حضور اعضای خانواده)، با رعایت کامل دستورالعملهای بهداشتی و زدن ماسک و رعایت فاصله گذاری (و حتی الامکان برگزاری مراسم در فضای باز) مراسم عزای حضرت صدیقه سلام الله علیها که از افضل قربات است تعطیل نشود. عزیزان توجه داشته باشند به هدف امکان مراجعه حضوری و پرسش مستقیم از کارشناس؛ در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند. خداوند متعال توفیق عمل به تکالیف دینی را به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (توضیح المسائل مراجع م 2641) @ahkameharamerazavi

موضوع: #علت_سکوت_امام_علی_در_برابر_حمله_به_بیت_وحی سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-باعرض تسلیت ایام شهادت گاهی سوال میشود که چرا امیرالمومنین(ع) با آن همه شجاعت در برابر حمله به خانه اش قیام نکرد؟ اولا: امام شجاعی حکیم بود و جوانب وعواقب بعدی را که{ نابودی اسلام و بازگشت کفر وهمچنین تفرقه میان مسلمین (بحار، ج‏32، ص‏61)} بود، در نظر گرفت و حفظ اسلام مهمتر از غصب خلافت ظاهری و حتی شهادت همسرش بود،زیرا تمام معصومین(ع) برای حفظ اسلام شهید شدند. ثانیا: مثالی مهم: دو مادر ادعای مادری نوزادی داشتند که امام فرمود:بچه را از وسط نصف کنید و به هرکدام نصفش رابدهید؛عواطف مادری باعث شد مادرحقیقی کوتاهبیاید تا بچه نمیرد؛ برای اسلام نیز دو مادر(امام-خلفا)بود که صاحب حقیقی برای حفظ اسلام از حقش گذشت تا توسط 4شمشیر(منافقین-مرتدین-رومیان-پیامبران دروغین) ازبین نرود. علت در خطر بودن اسلام این بود که: 1-خطر منافقین که ظاهرا اسلام آورده بودند،ولی قلبا ایمان نیاورده بودند (مثل ابوسفیان)بود(سیره بن هشام، ج1، ص584) 2- خطر مرتدین بود که از اسلام برگردند و اصل اسلام به خطر بیفتد که خود امام یکی از علتهای عدم قیامش را همین نامیده است.( انساب الاشراف، ج1، ص587) 3-خطر حمله رومیان بود که قبل از وفات پیامبر(ص) چند بار جنگیده بودند و آماده حمله به اسلام بودند(سیره ابن هشام، ج2، ص642) 4-پیامبران دروغین(مسیلمه و طلیحه) که نماینده پیامبر در یمن را کشته بودند و به سوی مدینه پیشروی می کردند(تاریخ طبری، ج3، ص229-236) خداوند توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم‌. ضمن عرض تسلیت ایام عزای اهل بیت علیهم السلام حضرت زهرا سلام الله علیها در روایتی می فرمایند: فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْکُمُ ... الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ مَصْلَحَةً لِلْعَامَّةِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ تَنْزِیهاً لِلدِّین‏. خداوند امر به معروف را برای صلاح عموم جامعه و نهی از منکر را برای پاک ماندن دین از انحرافات و کجی ها بر مردم واجب ساخت. (من لا یحضره الفقیه ؛ ج‏3 ؛ ص568) یکی از بزرگترین و با اهمیت ترین دستورات اجتماعی دین مبین اسلام "امر به معروف و نهی از منکر می باشد و هدف عمده و اساسی در امر به معروف و نهی از منکر محقق شدن معروف و ترک منکر است؛ لذا چند نکته در مورد این امر مهم بیان می شود: 1. از آنجایی که هدف از نهی از منکر ریشه کن شدن فساد در جامعه است لذا: الف: حتی اگر کسی خودش در خفا و پنهان گناهی را مرتکب شود باز هم در صورت مشاهده همان گناه از دیگری باید نهی از منکر کند و البته خودش هم واجب است از گناهش توبه کند. (1) ب: و حتی اگر کسی بدون قصد قربت امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهد باز ‏هم به تکلیف شرعی خودش عمل کرده است هر چند اجر و ثواب منوط به این است که قصد قربت داشته باشد. (2) 2. امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه و تکلیف الهی است و انسان نمی‌تواند به بهانه اینکه دیگران به این وظیفه عمل نمی‌کنند، این امر مهم را در جایی که شرایطش هست ترک کند و همین که هر کدام از مؤمنین به وظیفه خود عمل کنند در نتیجه یک امر همگانی شده و تاثیرگذار خواهد بود. (3) در پایان عرض می کنیم در آستان ملکوتی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند. تعجیل در فرج امام زمان ‌‌علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله آموزشی، ج1 درس 76 ص: 331 ؛ توضیح المسائل جامع م 2217) (2) (توضیح المسائل مراجع، ج2 ملحقات م 2790 ؛ توضیح المسائل جامع م 2216) (3) (رساله آموزشی، ج1 درس 76 ص: 329 ؛ سایت مکارم، استفتائات امر به معروف و نهی از منکر، وجوب امر به معروف و نهی از منکر) @ahkameharamerazavi

موضوع: #علت_بازکردن_درب_توسط_حضرت_زهر_اسلام_الله_علیها سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-باعرض تسلیت ایام شهادت گاهی سوال میشود چرا موقع حمله به بیت وحی،حضرت زهرا(س) درب را بازکرد؟ باید گفت: 1-ایشان درب را باز نکرد بلکه موقع حمله ایشان نزدیک در بود و وقتی دید می خواهند به زور وارد شوند تا از تحصن امام و یاران اندکش جلوگیری کنند، در رابست و پشت در ایستاد (تفسير العياشي، ج2، ص67) 2- حضرت گمان نمی کرد مسلمان ظاهری، برخلاف قرآن، بی اجازه وارد خانه وحی شود(تفسير العياشي، ج2، ص67) 3- تصور حضرت زهرا این بود كه با توجه به موقعيت حضرت زهرا (س) نزد پیامبر ،مردم با ديدن حضرت ؛ خجالت بكشند و متعرض نشوند همچنان كه عدّه‏اى با شنيدن صداى حضرت صديقه برگشتند (الإمامة والسياسة ابن قتیبه، ج1، ص37) 4- وظیفه حضرت زهرا(س) بود که از امام زمانش دفاع کند 5-امام علی(ع) و یاران اندکش در واقع در منزل حضرت، برعلیه کودتاچیان تحصن کرده بودند و حضرت زهرا(س) وظیفه اش این بود تا برای دفاع از حق خلافت، نگذارد، این تحصن شکسته شود. خداوند توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

سه شنبه 9/10/1399 ظهر و عصر موضوع: #ولایت_فقیه مناسبت: روز بصیرت و میثاق امت با ولایت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در روایتی می فرمایند: ...و أَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها إِلى رُواةِ حَدیثِنا، فَإِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ... . و اما در رخدادهایی که پیش می آید، به راویان حدیث ما (علما) رجوع کنید. آنان، حجت من بر شمایند و من، حجّت خدا بر آنانم. (وسائل الشیعة، ج27 ص140) به مناسبت نهم دی ماه، روز بصیرت و میثاق امت با ولایت، چند نکته کوتاه درباره ولایت فقیه خدمت شما عرض می شود: 1. ولایت فقیه یعنی حکومت و اداره‌‌ى جامعه اسلامى، توسط مجتهد جامع الشرایط. (1) 2. فقیه در سه مورد صاحب اختیار می باشد:1. قضاوت 2. فتوا دادن و استخراج حکم خداوند از آیات و احادیث 3 . اجرای دستورات الهی و اداره امور جامعه. 3. اطاعت از دستورات حکومتی ولی امر مسلمین بر هر مکلفی و لو فقیه باشد واجب است، اما در مسائلی که مربوط به اداره امور جامعه نبوده و مربوط به مسائل فردی می باشد مثل نماز و روزه و خمس، هر مکلفى باید از فتواى مرجع تقلیدش پیروى نماید. (2) در پایان خدمت زائرین عرض می شود؛ یکی از خدمات فرهنگی و مذهبی آستان قدس رضوی، قراردادن دفاتر پاسخگویی به مسائل شرعی و احکام در اماکن متبرکه است که زائرین می توانند با مراجعه، پاسخ سوالات خویش را به صورت جزئی و دقیق و مطابق نظر مرجع دریافت کنند؛ ضمنا خواهران می توانند با مراجعه به دفاتر مخصوص خواهران سوالات خویش را از کارشناس خانم بپرسند. تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) (اجوبه الاستفتائات، س 56 ؛ رساله آموزشی، ج1 درس: 4) (2) (عروة الوثقی، الاجتهاد و التقلید م57 ؛ اجوبه الاستفتائات، س 52 و 62 و 63 و 65 ؛ رساله آموزشی، ج1 درس: 4 ؛ صحیفه امام ج‏10 ص: 58 ؛ مکارم استفتائات ج3 س19 ؛ فاضل جامع المسائل ج1 ص: 225 س910 و 911 و 912 و 913 ؛ بهجت استفتائات ج1 س57 ؛ تبریزی استفتائات ج2 س 48 ؛ منهاج الصالحین، ج1 ، تقلید م 26) @ahkameharamerazavi

موضوع: #موانع_بصیرت سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم -گرامیداشت روز بصیرت وحماسه نهم دی خداوند در قرآن می فرماید: لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَةٍ مِنْ هَٰذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ: تو (ای آدمی) از این (روز سخت مرگ) در غفلت بودی تا آنکه ما پرده از کار تو برانداختیم و امروز چشم بصیرتت بیناتر گردید(آیه 22 سوره ق) در روایات عواملی به عنوان موانع بصیرت ذکر شده است که برخی را عرض می کنیم: 1-دلبستگی به دنیا: اصولاً دلبستگی و دوستى به یک چیز مانع درک حقیقت است؛ زیرا همان علاقه و محبت، انسان رابه سمت خود مى کشاند وازدرک چیزهاى دیگرمحروم مى کند. امام علی(ع) می فرماید: بدرستى که دنیا جایگاه فتنه‏هاست، کسى که آن را طلب کند او را هلاک کند؛ و هر که به سوی او نظر کند، چشم بصیرت را از او می گیرد (شرح غرر الحکم، ج۲، ص۶۳۷) مثل «عمر سعد» ها که به خاطر دلبستگی دنیا ، چشم بصیرت خود را کور کردند. ۲-هواپرستی وگرفتار شدن به شهوات ولذت ها:امیرالمومنین علیه السلاممی فرماید : هرگاه چشم ظاهری ، شهوت را ببیند چشم دل انسان نسبت به عاقبت کار کور گردد .» (تصنیف غرر الحکم ، ص 305) مقام معظم رهبری فرموده اند : سیاست امروز سیاست اندلسی کردن ایران است (۶ /۱/ ۱۳۸۱) چراکه وقتی جامعه ای مشغول و گرفتار شهوات شد دیگر بصیرت خور را نسبت به مسائل پیرامونی از دست می دهد و همچون اندلس ممکن است کشور را تقدیم کفار نماید . 3-غفلت و لجاجت : امام علی(ع) می فرمایند: ادامه یافتن غفلت، دیده بصیرت را کور می سازد( غرر الحکم، ح۵۱۴۶) مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «بعضى اشخاص، لجبازند و هر چه انسان حقیقت را در مقابل‌شان قرار مى‏دهد، روى موضع لجوجانه ی خود اصرار مى‏کنند. چنین رویّه‏اى، انسان را از حقیقت دور مى‏کند.( ۱۲/ ۸/ ۱۳۷۷) خداوند بصیرت در دین و دنیا به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: #شرط_بندی_و_قمار مناسبت: شب ولادت حضرت سجاد علیه السلام (به قولی) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک شب ولادت حضرت سجاد علیه السلام از امام سجاد علیه السلام روایت است که می‌فرمایند: ...أَلَا وَ إِنَّ أَبْغَضَ‏ النَّاسِ‏ إِلَى‏ اللَّهِ‏ مَنْ یَقْتَدِی بِسُنَّةِ إِمَامٍ وَ لَا یَقْتَدِی بِأَعْمَالِه‏. آگاه باش که منفورترین مردم نزد خدا کسی است که سیره امامی را برگزیند ولی از کارهای او پیروی نکند. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏8 ؛ ص234) در شرع مقدس اسلام بسیاری از سرگرمی‌ها و بازیها حلال است مانند انواع ورزش، مانند شنا کردن، کوهنوردی یا تفرج در طبیعت؛ اما برخی از سرگرمی‌ها به جهت مفاسدی که دارد حرام است؛ لذا چند نکته فقهی درباره بازی و سرگرمی بیان می‌کنم: 1. بازی با وسایلی که در عرف وسیله‌ی قمار شناخته می‌شود حرام است که به تصریح برخی از مراجع تقلید، پاسور و تخته نرد از وسایل قمار محسوب می‌شود. (1) 2. بازی با غیر وسایل قمار هم در صورتی که همراه با شرط بندی باشد، شرعاً ممنوع و گناه است. مثلاً چند نفر در مسابقه فوتبال با هم مسابقه می‌دهند به شرط اینکه بازنده پول یا شیرینی یا مال دیگری به برنده بدهد، یا کاری برای برنده انجام دهد؛ یا مثلا سایت‌های شرط بندیی که وجود دارد؛ که اینها شرعا اشکال دارد. 3. در چند مورد شرط بندی اشکال ندارد، مثل: 1. مسابقه سوارکاری. 2. مسابقه تیراندازی با اسلحه جنگی، در صورتی که شرط بندی بین افرادِ مسابقه دهنده باشد نه تماشاچی‌ها. (2) نکات و مسائل شرعی بسیار دقیق و جزئی است و در برخی موارد نیز در نظرات مراجع تفاوت است که عزیزان لازم است مطابق نظر مرجع خود عمل کنند؛ سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه‌روزی آماده پاسخگویی و خدمت می‌باشد که می‌توانید سوالات فقهی و اعتقادی خود را به صورت تلفنی مطرح کنید. خداوند متعال توفیق بندگی و زندگی پاک و با نشاط را به همه عنایت کند، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد منابع و نکات توضیحی: (1) (استفتاء شخصی، شماره استفتاء360286 ؛ رساله جامع م2260) (2) (اجوبه الاستفتائات، س 1117 و 1122 ؛ منهاج الصالحین ج2 مسأله 22 ؛ استفتائات حضرت امام، ج2 س 15 و 17 و 18 ؛ فاضل ج1 س953 ؛ بهجت، استفتائات ج4 س 645 و س6436 ؛ مکارم، استفتائات ج2 س 727 و 735 ، ج 3 س 471 ؛ جامع المسائل، فاضل ج1 س 1564 ؛ رساله جامع، سیستانی، م 2259) @ahkameharamerazavi

موضوع: #عوامل_رسیدن_به_بصیرت سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم -گرامیداشت روز بصیرت وحماسه نهم دی خداوند در قرآن می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً :اى کسانى که ایمان آورده‏اید، اگر از خدا پروا کنید براى شما نیرویى جدا کننده(تشخیص‏دهنده حق از باطل) قرار مى‏دهد (انفال، آیه 29). بصیرت صفتی است که به شخص، توانایی شناخت راه حق و باطل از یکدیگر را می دهد. در روایات راهکارهایی برای بدست آمدن بصیرت نقل شده است که برخی را عرض می کنیم: 1-تقوا: یکی از راهکارهای عملی جهت دست یابی به بصیرت رعایت تقوای الهی می باشد همانطور که د رآیه خوانده شده ،ذکر شد، پرهیزگاری و انجام واجبات و پرهیز و دوری از محرمات، به انسان نورانیت و روشن بینی درونی می بخشد به گونه ای که انسان در پرتو آن می تواند حق و باطل را از هم تشخیص دهد 2- تفکر و تعقل: امام صادق علیه السّلام به ما چنین می‌آموزد:«فانّ التفکّر حیاة القلب البصیر کما یشمی المستنیر فی الظلمات بالنّور»(وسایل،ج6،ص170) بنابراین،همان‌گونه که با کمک نور در تاریکی‌ها راه می‌پیماییم،اندیشه نیز به منزلهء نور قلب یا عقل،ما را به بصیرت می‌رساند 3-نشست و برخواست با اهل بصیرت وعلما: از آنجا که انسان همواره در حال آموزش است و یکی از مهمترین شیوه های آموزش تقلید از دیگران و مشابه سازی است همنشینی با هر گروهی انسان را به آنها مشابه می سازد. به همین دلیل در تعالیم اخلاقی اسلام از همنشینی با بدان نهی شده و به همنشینی با خوبان بسیار تاکید شده است. »حضرت علی علیه السلام می فرماید: (غرالحکم، 9794): با دانشمندان و آگاهان همسایه شو تا بینا (بصیر) شوی. 4- عبرت گیری از تجربه ها گذشتگان؛ یکی از عوامل کسب بصیرت سیر و گردش در زمین و مطالعه احوال گذشتگان از خوب و بد است که عاقبت آنها چه شد و کدامیک عزیزتر و سعادتمند بودند.از این جهت در قرآن آمده است که: (لقد کان فی قصصهم عبرةٌ لاولی الألباب).:به راستی در سرگذشت آنان، برای خردمندان عبرتی است(آیه 111 سوره یوسف) خداوند بصیرت در دین و دنیا به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

چهارشنبه 10/10/1399 ظهر و عصر موضوع: احکام #سجده مناسبت: ولادت حضرت سجاد علیه السلام (به قولی) سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از حضرت باقر علیه السلام روایت ‏شده که آن ‏حضرت فرمودند‌: ‏‌إِنَّ أَبِی عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ علیه السلام مَا ذَکَرَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نِعْمَةً عَلَیْهِ إِلا سَجَدَ ... وَ لا فَرَغَ مِنْ صَلاةٍ مَفْرُوضَةٍ إِلا سَجَدَ...فَسُمِّیَ السَّجَّادَ لِذَلِکَ. پدرم علی بن الحسین علیه السلام هیچگاه نعمتی را یاد نمی‌کرد مگر اینکه سجده شکر انجام می‌داد و هر وقت از نماز فارغ می‌شد باز هم سجده می کرد به همین جهت بود که سجاد نامیده شد. (وسائل الشیعة، ج‏7، ص: 21) امروز بنابه قولی میلاد علی بن الحسین علیه السلام است امامی که به سید ساجدین شهرت دارد ضمن عرض تبریک به همین جهت امروز نکته ای را از احکام سجده بیان می کنیم: گاهی اتفاق می افتد که در بین نماز، بچه مهر را بر می دارد یا به هر دلیلی مهر وسط نماز گم می شود و در دسترس نیست، وظیفه چیست؟ برای جواب این سوال مراحل سه گانه ای وجود دارد که با رعایت ترتیب این مراحل انسان باید به وظیفه خودش عمل کند: مرحله اول: در صورتی که همراه یا نزدیک وی چیزی که سجده بر آن صحیح است مانند سنگ یا چوب یا برگ گلی وجود دارد بر همان سجده کند و یا اگر روی سنگ فرش یا چمن نماز می خواند می تواند بر همان سنگ فرش یا چمن سجده کند. (1) مرحله دوم: در صورتی که چیزی که سجده بر آن صحیح است همراهش نباشد ولی در چند قدمی اوست بگونه ای که با رفتن به سوی آن صورت نماز بهم نمی خورد ذکر را قطع نموده و بدون انحراف از قبله بعد از رسیدن به آن سجده کند و نماز را همانجا ادامه دهد. (2) مرحله سوم: به نظر برخی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای اگر چیزى که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد و قابل دسترسی هم نباشد چنانچه وقت وسعت دارد (که نوعا هم اینچنین است)‌، باید نماز را بشکند و بعد از تحصیل مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است نماز را از سر گیرد.(3) البته در مسائلی که بین مراجع تقلید نظرات متفاوت است لازم است هر کس به نظر مرجع تقلید خودش عمل نماید. زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند. خداوند متعال توفیق بندگی خالصانه را در درگاه خودش عنایت فرماید و عیدی ما را فرج حضرت صاحب قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و ال محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) صافی، گلپایگانی، بهجت، وحید: احتیاط واجب بر کاغذی که از پنبه ساخته شده سجده ننماید. (رساله مراجع م 1076 و 1082 ؛ رساله آموزشی ج1 درس 44 ص: 174) (2) (توضیح المسائل جامع م 1276) (3) مکارم: احتیاط آن است که نماز را تمام کرده و دوباره بخواند. امام خامنه ای: و اگر ‏وقت تنگ است باید به لباسش اگر از پنبه یا کتان است سجده کند و اگر از جنس دیگرى است بر همان سجده کند و اگر آن هم ممکن نیست بر پشت دست سجده نماید. (سیستانی، مکارم، خوئی، تبریزی: بر فرش هم جایز است.) سیستانی: اگر چیزی ندارد که سجده بر آن صحیح باشد یا اگر دارد به علت گرما یا سرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند، سجده بر قیر و زفت مقدم بر سجده بر غیر آنهاست؛ ولی اگر سجده بر آنها ممکن نباشد، باید بر لباسش یا هر شیء دیگر که در حال اختیار سجده بر آن جایز نیست، سجده نماید. و در این حکم تفاوتی بین وسعت وقت و تنگی وقت وجود ندارد. (عروه الوثقی، فصل فی مسجد الجبهه من مکان المصلی، م 27 ؛ رساله مراجع مساله 1087و1084 ؛ توضیح المسائل جامع م 1274 و 1276) @ahkameharamerazavi

موضوع: #پیامدهای_ضعف_بصیرت سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم -گرامیداشت روز بصیرت وحماسه نهم دی امام صادق(ع) درباره خطر عدم بصیرت می فرمایند: اَلْعامِلُ عَلی غَیرِ بَصیرَةٍ کالسَّائِرُ عَلی غَیرِ الطَّریقَ وَ لا یزیدُهُ سُرْعَةَ السِّیرِ مِنَ الطَّریقِ اِلّا بُعْداً.« یعنی، کسی که بدون بصیرت (بینایی) عمل کند چون کسی است که بیراهه رود (امالی شیخ صدوق، ترجمه کمره ای، ص 421) ضعف بصیرت پیامدهای خطرناکی دارد که برخی عبارتنداز: 1-انحراف از مسیر حق و ولایت: ضعف بصیرت سیاسی سبب خواهد شد که ایمان از استحکام برخوردار نباشد و به اندک گفتاری تغییر عقیده دهد و با اندک ابهامی از راه برگردد. تاریخ گواه است که چه بسا بودند افرادی که در رکاب پیامبر(ص) جنگیدند ولی با ظهور پیامبران دروغین و کذاب مانند مسیلمه دست از دین پیامبر اکرم(ص) برداشتند و به ادیان ساختگی روی آوردند. خوارج در برابر ناطق قرآن یعنی علی بن ابیطالب(ع) شعار »لا حکم الا للّه« را سرمی دادند، چه کج فهمی که آنها گرفتار آن شده بودند. 2-دنیاگرایی: ضعف بصیرت سیاسی، رفته رفته زمینه راحت طلبی و دنیاگرایی را پیش خواهد کشید و دلبستگی به دنیا و فریفته شدن به زرق و برق و لذتهای دنیا را بُروز خواهد داد. راحت طلبی و گرفتار شدن در دام دنیا هر حرکت مقدسی را با شکست مواجه خواهد کرد و به راستی »حُبُّ الدُّنْیا رَأْسُ کلُّ خَطیئَةٍ« خواهد بود، یعنی دوستی دنیا اساس هر خطا و گناه است. این عامل، انسان را از یاد خدا غافل می کند امام خامنه ای فرمودند: دنیاگرایی باعث میشود که فقط دنیای خودشان اهمیت پیدا کند و از ترس از دست دادن مال، مقام و پست، حاضر می شوند حاکمیت باطل را قبول کنند و در مقابل باطل نمی ایستند و از حق طرفداری نمی کنند و وقتی این جوری شد، با شهادت حسین بن علی(ع) آغاز می شود (21 / 5 / 1375) 3-تفرقه و دودستگی: انسانهایی که از آگاهی و روشن بینی برخوردار نیستند بر اثر عدم درک صحیح و جهل نسبت به همه جوانب یک حادثه به وحدت نمی رسند و بین آنان اختلاف می افتد. خداوند می فرماید: »فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَینَهُمْ زُبُراً کلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَیهِمْ فَرِحُونَ.« (مؤمنون: 53) یعنی، آنگاه مردم امور دین خود را پاره پاره کرده و در آیین فرقه فرقه شدند و هر گروهی به آنچه نزد خود پسندیدند دلخوش گشتند. خداوند بصیرت واقعی به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: احکام #خمس سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت رضا علیه السلام درباره آثار و فوائد پرداخت خمس می فرمایند: ... فَإِنَّ إِخْرَاجَهُ... تَمْحِیصُ ذُنُوبِکُمْ وَ ما تَمْهَدُونَ لِأَنْفُسِکُمْ لِیَوْمِ فَاقَتِکُم‏. پرداخت خمس باعث پاک شدن گناهان تان و ذخیره‌ای برای روز قیامت تان است. (الکافی(ط-الاسلامیه) ج1 ص548) یکی از واجبات مالی که با وجود شرایطی بر عهده مکلف می آید خمس است که امروز دو نکته کوتاه درباره آن بیان می کنیم: 1. فردی که دارای درآمدی است هر مقداری از درآمدش که در بین سال خمسی صرف نیازهای زندگی شده که مطابق شأن فرد بوده مانند خوراک و پوشاک و مسکن و اثاثیه منزل، خمس ندارد اما آنچه از درآمد در سر‌ رسید سال خمسی باقی می‌ماند باید یک پنجم را به عنوان خمس بدهد؛ فرقی نمی کند آنچه ‌باقی مانده پول پس ‌‌انداز شده و یا مواد غذایی داخل منزل باشد. 2. یکی از اموالی که پرداخت خمس آن واجب نیست ارثیه است، اما اگر ورثه بدانند که میت خمس مالی را پرداخت نکرده است، به نظر اکثر مراجع از جمله امام خامنه ای، ورثه ابتدا باید خمس را پرداخت کرده و سپس تصرف نمایند. (1) در پایان خدمت زائرین عرض می شود؛ یکی از خدمات فرهنگی آستان قدس رضوی، قراردادن دفاتر پاسخگویی به مسائل شرعی و احکام در اماکن متبرکه است که زائرین می توانند با مراجعه، پاسخ سوالات خویش را به صورت جزئی و دقیق و مطابق نظر مرجع دریافت کنند؛ ضمنا خواهران گرامی می توانند با مراجعه به دفاتر مخصوص خواهران سوالات خویش را از کارشناس خانم بپرسند. خداوند توفیق اداء وظیفه به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد. نکات توضیحی و منابع: (1) آیت الله سیستانی: اگر اهل خمس نیست و وصیت به خمس هم نکرده بر عهده ورثه چیزی نیست. (توضیح المسائل مراجع 1755) @ahkameharamerazavi

موضوع: #مولفه_های_بصیرت سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم امام کاظم (ع) در اهمیت بصیرت می فرمایند : تَفَقَّهُوا فِي دِينِ اَللَّهِ فَإِنَّ اَلْفِقْهَ مِفْتَاحُ اَلْبَصِيرَةِ وَ تَمَامُ اَلْعِبَادَةِ وَ اَلسَّبَبُ إِلَى اَلْمَنَازِلِ اَلرَّفِيعَةِ وَ اَلرُّتَبِ اَلْجَلِيلَةِ فِي اَلدِّينِ وَ اَلدُّنْيَا : دین خدا را به درستی بشناسید؛ زیرا فهم دینی کلید بصیرت و تمام عبادت و راه رسیدن به مقامات والای دینی و دنیایی است. (تحف العقول،ج1، ص410) ولایتمداری شاخصه هایی دارد که برخی عرض میشود: 1-بصیرت: مومن با بصیرت میتواند حق را از باطل تشخیص میدهد وگرنه مثل جنگ جمل، پیرو ولایت را از ولایت جدا میکند، (ان تتقوالله یجعل لکم فرقانا) در انقلاب ما نیز کسانی بودند که ابتدا ولایتمدار بودند؛ ولی بعدا بخاطر بی بصیرتی برعلیه انقلاب شدند. 2-اطاعت: خدواند می فرماید: اءَطِیعُوا اللّهَ وَاءَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»ای کـسـانـی کـه ایـمـان آورده ایـد اطـاعـت کـنـیـد خـدا را و اطـاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر [اوصیای پیامبر] را.( 65نساء) و در عـصـر غـیـبـت اطـاعـت از مـقـام ولیّ فـقـیـه بـه عـنـوان جـانـشـیـن عـام امـام عـصر عجل اللّه تعالی فرجه ادامه اطاعت از دستورات الهی است و در همه زمانها جاری است . 3-صبر و استقامت:خدواند می فرماید: الَّذينَ قالوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ استَقاموا (آیه 13 احقاف) ،یعنی در راه خدا باید صبر کرد و مثل حضرت زینب (ع) که همه سختیها راتحمل کرد؛باید در جنگ،سختیها و مشکلات تحمل کند و غر نزند، ومثل دوران صدر اسلام؛ در سختیها مثل شعب ابی طالب ویا انواع جنگها ولی خدا را تنها نگذارد. 4-محبت: حـب بـه خداوند به عنوان محبوب یگانه و نیز دوست داشتن اولیای الهی به عنوان مـظـاهـر ولایـت الهـی بُعد روانشناختی ولایت مداری است. نـشـانـه حـب بـه خـداونـد (قـُلْ إِن کـُنـْتـُمْ تـُحـِبُّونَ اللّهَ) پـیـروی از پـیامبر (ص ) و اولیای الهی(فـاتـبـعـونـی ) اسـت و پـاداش آن (محبوبیت نزد خداـ لحـبـبـکـم اللّه ) مـی شـود کـه ایـن خـود از مـراتـب کمال آدمی است خداوند بصیرت واقعی به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

پنج شنبه 11/10/1399 ظهر و عصر موضوع: #ترویج_فرهنگ_غرب سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت صادق علیه السلام‌‌، که خداوند متعال به پیامبری از پیامبرانش وحی فرمود که به مؤمنان بگو: لَا یَلْبَسُوا لِبَاسَ أَعْدَائِی و َ‌لَا‌یَطْعَمُوا مَطَاعِمَ أَعْدَائِی وَ لَا یَسْلُکُوا مَسَالِکَ أَعْدَائِی فَیَکُونُوا أَعْدَائِی کَمَا هُمْ أَعْدَائِی. (به مؤمنان بگو ) لباس(خاص) دشمنان مرا نپوشند و طعام دشمنان مرا نخورند و راه‌های دشمنان مرا نپیمایند و گرنه در زمره دشمنان من به شمار خواهند رفت. (من لا‌یحضره الفقیه، ج‌1، ص:‌253) یکی از گناهانی که آیات و روایات، مسلمانان را از آن برحذر داشته اند پرهیز از ترویج فرهنگ غیر دینی است؛ لذا امروز چند نکته کوتاه درباره این گناه بیان می شود: 1. یکی از محرمات و گناهان‌، ترویج و تبلیغ فرهنگ غربی است یعنی فرهنگی که در مقابل دستورات اسلامی است و شخص مسلمان نباید تحت تاثیر چنین فرهنگی قرار بگیرد‌، بی شک لباس و پوشش افراد یک جامعه و کیفیت زندگی افراد، از عوامل فرهنگ ساز و وسیله تبلیغ فرهنگ آن جامعه است؛ لذا در جامعه اسلامی پوشیدن لباسهایی که با حجاب و پوشش شرعی منافات دارد‌، یا پوشیدن لباسی که بر روی آن تصاویر و عکسهای مبتذل و مستهجن وجود داشته باشد حرام است و همچنین ترویج نگهداری سگ و گربه در منزل و بازی با آن و همراه داشتن آن در ماشینها و خیابانها که هر یک بگونه ای ترویج فرهنگ غربی می باشد نیز اشکال دارد. (1) 2. یکی از مهمترین وظایف بانوان برای مقابله با تهاجم فرهنگی به جامعه اسلامی، حفظ حجاب اسلامی و ترویج آن و پرهیز از لباس هایی است که پوشیدن آنها تقلید از فرهنگ دشمن محسوب می شود. (2) 3. خرید و فروش هر چیزی که منجر به انحراف جوانان و فساد آنان و یا باعث پیدایش جو فرهنگی فاسد می شود، جایز نیست و واجب است از آنها اجتناب شود‌. (3) نکات و مسائل شرعی بسیار دقیق و جزئی است و در برخی موارد نیز در نظرات مراجع تفاوت است که عزیزان لازم است مطابق نظر مرجع خویش عمل نمایند؛ سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه آماده پاسخگویی و خدمت می باشد که می توانید سوالات فقهی و اعتقادی خویش را به صورت تلفنی سوال کنید. خداوند متعال به همه ما توفیق ترویج فرهنگ اسلامی را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (اجوبه الاستفتائات س1373 و 1374 و 1375 ؛ رساله آموزشی ج1 درس 77 ص: 336 ؛ استفتائات مکارم ج3 س1840) (2) (اجوبه الاستفتائات س 1381) (3) (اجوبه الاستفتائات س 1380 ؛ استفتائات تبریزی ج‌1 ‌س‌ 2229 و 2228 ‌؛ استفتائات مکارم ج1 س1663) @ahkameharamerazavi

موضوع: #عدم_تبعیض_بین_زن_و_مرد_در_اسلام سلام علیکم –بسم الله الرحمن الرحیم اسلام در جنبه های گوناگون بین زن و مرد تبعیض قائل نشده است: 1-جنبه انسانیت: در اسلام در جهات ارزشی و انسانیت بین زن و مرد فرقی نیست و ارزش افراد به ایمان و تقواست(إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ-13 حجرات) وعملش به هیچ عنوان ربطی به جنسیت ندارد کما اینکه می فرماید:مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً (۹۷ نحل) هر كس از مرد و زن عمل شايسته كند و مؤمن باشد او را زندگى نيكو دهيم و پاداششان را بهتر از آنچه عمل مى‏كرده ‏اند مى‏دهيم. و حتی یک زن می تواند آنچنان مدارج ترقی را طی کند که خدای متعال او را الگویی برای تمام مومنان (اعم از زن و مرد) بر شمارد. و این بیان در قرآن نسبت به همسر فرعون آمده است(وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْن-۱۱ تحریم) 2-جنبه اجتماعی: جنس مونث را می توانیم در یکی از سه جایگاه ببینیم ۱-مادر ۲-دختر ۳-همسر: اگر کسی اندک آشنایی ای با متون اسلامی درباره این سه جایگاه داشته باشد، می فهمد که هر سه آنها با تکریم و تجلیل یاد شده اند که در هرعنوان از بین دهها حدیث یک نمونه نقل میشود: مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! به چه كسى نيكى كنم؟ فرمود: به مادرت. عرض كرد: سپس به چه كسى؟ فرمود: به مادرت. عرض كرد: بعد از او به چه كسى؟ فرمود: به مادرت. عرض كرد: سپس به چه كسى؟ فرمود: به پدرت.(كافي،ج ٢،ص١٥٩) همچنین درباره دختر با اینکه اسلام در محیطی متولد شد که دختر را زنده به گور می کردند ولی اسلام حتی گاهی ارزش دختررا نه فقط به اندازه پسر بلکه گاهی بیشتر احترام می کرد ؛ پیامبر مهربانی در جایی دیگر می فرمایند:خداوند به دختر مهربانتر از پسر است، کسی که باعث خوشحالی دخترش شود، خداوند روز قیامت او را خوشحال می کند(الفروع من الكافي، ج 2، ص 82.) .درباره همسر نیز روایات بسیاری وجود دارد از جمله آنکه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله می فرمایند : هر چه ايمان بنده بيشتر شود، محبتش به زنش افزونتر مى شود. (النوادر للراوندي : ١١٤/١٠٩) خداوند توفیق فهم درست معارف دین به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @ahkameharamerazavi

مغرب و عشاء موضوع: #ایجاد_اختلاف_بین_مؤمنین سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ. در حقیقت مؤمنان با هم برادرند، پس میان برادرانتان را سازش دهید و از خدا پروا کنید، امید است که مورد رحمت قرار گیرید. (سوره حجرات آیه 10) از آنجایی که خداوند متعال انسان را به صورت اجتماعی خلق کرده است؛ لذا در ارتباط هایی که بین افراد وجود دارد مسائل شرعی باید رعایت شود که یکی از این مسائل، مساله عدم ایجاد اختلاف بین مؤمنین است که در این مورد چند مساله کوتاه بیان می شود: 1. ایجاد اختلاف، که باعث فساد میان مؤمنین شود از گناهان بزرگ بوده و شرعا جایز نمی باشد که بعضی از مصادیق آن عبارتند از: الف: ایجاد اختلاف بین زن و شوهر بواسطه سخن چینی، غیبت کردن از همسر و یا دخالت کردن در زندگی آنها که باعث جدائی یا اذیت زن وشوهر شود. ب: پدر یا مادر بین فرزندانش در بخشش و هدایا فرق بگذارد به طوری که فرق گذاشتن سبب بر انگیخته شدن فتنه و فساد در بین فرزندان شود، و گرنه فرق گذاشتن بین فرزندان در بخشش ها شرعا اشکالی ندارد. 2. اگر اختلافی میان اعضای خانواده وجود داشته باشد، وجود اختلاف مجوز قطع صله رحم نمی شود هر چند آن اختلاف، اختلاف در برخی از مسائل اعتقادی یا سیاسی یا اجتماعی باشد. و قطع رابطه با خویشان و ارحام، حرام است. البته توجه شود صله ارحام منحصر به ملاقات حضوری نیست و می توان آن را با بقیه وسائل ارتباطی انجام داد و همچنین اگر ملاقات حضوری سبب ارتکاب گناه خود یا خانواده بشود یا سبب تایید گناه یا تشویق فرد گنهکار بر گناه بشود، باید شیوه مناسب را انتخاب نمود. (1) در پایان خدمت زائرین عرض می شود؛ یکی از خدمات فرهنگی و مذهبی آستان قدس رضوی، قراردادن دفاتر پاسخگویی به مسائل شرعی و احکام در اماکن متبرکه است که زائرین می توانند با مراجعه، پاسخ سوالات خویش را به صورت جزئی و دقیق و مطابق نظر مرجع دریافت کنند؛ ضمنا خواهران می توانند با مراجعه به دفاتر مخصوص خواهران سوالات خویش را از کارشناس خانم بپرسند. خداوند متعال دلهای مؤمنین را به یکدیگر مهربان تر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (اجوبه الاستفتائات س 1728 ؛ استفتائات مکارم ج2 س 1074 ؛ توضیح المسائل جامع م 2224 مورد 47 و م 2287) @ahkameharamerazavi

موضوع: #فضایل_حضرت_زهراسلام_الله_علیها سلام علیکم –بسم الله الرحمن الرحیم امام زمان(عج) درباره مادرشان می فرمایند: فِی ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ لِی أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»«برای من در (زندگی و رفتار) دختر رسول خدا صلّی الله علیه و آله الگو و سرمشقی نیکو است.» (الغیبة، شیخ طوسی، ص 286) برخی از فضایل حضرت فاطمه(س) را عرض می کنیم: 1-محدثه بودن: در زیارتنامه حضرت فاطمه«س» هم می خوانیم: «السلام علیک ایتها المحدثه العلیمه.»( کافی، ج 1، ص 241) محدثه بودن یعنی اینکه فرشتگان با او صحبت میکردند که طی 75 روز بعداز وفات پدرشان جبرئیل حوادث عالم را به ایشان می گفته است. 2-رضایت خدا در رضای حضرت زهرا: رسول خدا (صلوات الله عليه و آله) به فاطمه (صلوات الله عليها) فرمود: به درستي خداوند به جهت خشم تو خشم مي كند و با رضايت تو خشنود مي شود (المستدرك حاكم نيشابوري، ج 3، ص 154 ؛كشف اليقين علامه حلي، ص 351 ) 3-مقام شفاعت: پیامبر اسلام خطاب به امام حسن و امام حسین«ع» فرمود: «انتما الامامان ولامکما الشفاعه؛(بحار،ج 43، ص 56.) شما دو نفر (حسنین) امام هستید و برای مادر شما شفاعت است.» 4-عبادت بی نظیر: امام حسن«ع» فرمود:عابدتر از فاطمه در دنیا نبود، [آنقدر عبادت کرد] که پاهای [مبارکش] ورم کرد.» بحار ، ج 43، ص49) 5-حقیقت شب قدر: «امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «لیلة، فاطمه و قدر، اللّه است. هر کس به درستی فاطمه را شناخت، شب قدر را درک کرده است».(بحارالانوار: ج 43، ص 65) @ahkameharamerazavi

جمعه 12/10/1399 ظهر و عصر موضوع: احکام #وصیت مناسب: آغاز سال میلادی سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم حضرت باقر علیه السلام در روایتی می فرمایند: که از رسول خدا صلی الله علیه و آله سوال شد کدام یک از مؤمنین از همه زیرک تر می باشد، حضرتش فرمودند: أَکْثَرُهُمْ ذِکْراً لِلْمَوْتِ، وَ أَشَدُّهُمْ لَهُ اسْتِعْدَاداً. آن کس که بیشتر یاد مرگ کند و زیادتر مهیّای آن شده باشد. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏3 ؛ ص258) یکی از آداب مورد تاکید در روزهای جمعه آن است که مؤمنین زمانی از روز را برای یادگیری مسائل دینی شان اختصاص دهند. به همین منظور قصد دارم در این دو دقیقه چند مساله شرعی درباره وصیت خدمت شما عرض کنم: 1. وصیت یعنی اینکه انسان سفارش کند بعد از فوتش برای او کارهایی انجام دهند یا بگوید بعد از فوتش چیزی از مال او ملک کسی باشد یا برای اولاد خود و کسانی که اختیار آنان با اوست قیم و سرپرست معین کند. و وصیت می تواند به صورت شفاهی یا مکتوب باشد. (1) 2. انسان می تواند تا یک سوم مال خود را وصیت کند و بیشتر از آن با اجازه ورثه اشکالی ندارد. (2) 3. اگر وصیتی شرعا ثابت باشد واجب است بر طبق آن عمل شود و ورثه نمی‌توانند مصلحت اندیشی کنند و با وصیت مخالفت کنند مثلا اگر میت بخشی از یک سوم اموالش را برای مجلس عزاداری وصیت کرده است ورثه نمی توانند تخلف کنند و یا در راه خیر دیگری مصرف کنند. (3) در پایان عرض می کنیم در آستان ملکوتی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند. خداوند متعال عاقبت همه مؤمنین را ختم به خیر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد نکات توضیحی و منابع: (1) (رساله مراجع م2694 و 2695 و 2696) (2) (رساله مراجع م2721 ؛ اجوبه الاستفتائات س 1843) (3) (اجوبه الاستفتائات س 1834 ؛ استفتاء شخصی، شماره استفتاء 813062 تاریخ 28/7/1396 ؛ سیستانی، سایت، پرسش و پاسخ، وصیت س9 ؛ سایت مکارم، استفتائات، وصیت، تغییر وصیت) @ahkameharamerazavi