پنج شنبه ظهر فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۴ موضوع: #اجاره سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. یکی ازقراردادهای معمول و مورد استفاده مومنین قرارداد اجاره است که سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که آیا مستاجر نسبت به خرابی وسایل مورد اجاره یا نقص که در وسایل ایجاد می شود ضامن است یا خیر؟ در جواب عرض می شود: 1-مال مورد اجاره در مدت اجاره نوعی امانت در دست مستاجر است و چنانچه در این خرابی یا نقص وسیله مورد اجاره، مستاجر کوتاهی نکرده باشد، ضامن نیست مگر اینکه موجر و مالک شرط کند، که مستاجر در هر صورت، باید خسارت را از اموال خودش جبران کند، که در این صورت مستاجر در صورت خرابی باید خسارت را از جیب خودش جبران کند. 2-موجر و مالک زمانی می تواند خسارت را بر اساس شرط از مستاجر بگیرد، که شرط را در ضمن قرارداد به مستاجر تفهیم کرده باشد. 3-مستاجر اگر در خراب شدن وسایل مالی که اجاره کرده مقصر باشد مثل اینکه روی کابینت ام دی اف آب بگیرد و سبب خرابی کابینت شود، در این صورت قطعا مستاجر ضامن است هر چند با مستاجر نسبت به خسارت شرطی نشده باشد. تعجیل در فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتی مراجع عظام مخصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلواتی عنایت بفرمایید. @AhkameHarameRazavi

پنج شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۲/۲/۱۴ موضوع: #انحرافات_مهدویت سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم در مساله مهدویت، گاهی کج سلیقگی ها و بدفهمی هایی هست که باید برطرف شود: 1-بدانیم که وظیفه ما ملاقات با امام نیست؛ بلکه کسب رضایت امام علیه السلام است. 2- بدانیم وظیفه ما در دوارن غیبت، ارتباط با نزدیک‌ترین افراد به آن حضرت است و آن حضرت فرمودند: نزدیک‌ترین افراد به ما، فقهای عادلِ بی‌هوس هستند که باید در حوادث، به آن‌ها مراجعه کنیم و مخالفت با آنان، به منزله مخالفت با امام معصوم است. «الّرادُ عَلَیهِم کَالّرادُ عَلَینا» 3- بدانیم که مهم معرفتِ امام است، گاهی در مباحث مهدویت موضوعی را دنبال می‌کنیم که هیچ ثمره‌ای ندارد، مانند ازدواج امام، مکان زندگی امام و… در حالی که ترجمه و تفسیر آیات مهدویت را نمی‌دانیم و با معارف ادعیه و زیارات آشنا نیستیم. 4- بدانیم جریان غلط، ارائه چهره خشن از امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است، ما باید جلوه‌های محبت امام علیه السلام را برای همه تبیین کنیم، چون ایشان «رحمه للعالمین»، «الرحمه الواسعه» و «امان لاهل الارض» است. 5-بدانیم به جای تعیین وقت برای ظهور و مطابقت دادن علائم با حوادثی که اتفاق می‌افتد، شرایط را فراهم کنیم. وظیفه ما زمینه‌سازی برای ظهور است. 6-بدانیم انتظارِ ظهور به معنای سکوت و سکون نیست؛ بلکه حرکت مجاهدگونه است ،همانطور که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده است: انتظار فرج افضل اعمال است، نه افضل احوال! پس انتظار، عمل است، نه حالت! خداوند ما را جزء یاران حقیقی امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

پنج شنبه مغرب فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۴ موضوع: #نماز_جمعه سلام علیکم.بسم الله الرحمن الرحیم.یکی از عبادتهایی که در اسلام هم جنبه عبادی و هم جنبه سیاسی دارد نماز جمعه است که در این زمینه چند نکته کوتاه را خدمت شما یاد آوری می کنم: 1. در ‌زمان ‌غیبت امام زمان علیه السلام شرکت در نماز جمعه به نظر اكثر مراجع‌ واجب ‌تخییری است ‌به ‌این ‌معنا که انسان مخیر است بین شرکت در ‌نماز ‌ظهر ‌یا خواندن ‌نماز جمعه، اما‌ شرکت در نماز جمعه افضل است. و مسافر ‌هم‌ مي‌تواند‌ در ‌نماز‌ جمعه‌ شركت‌كند. (نماز ظهر نيز بنابر احتياط خوانده شود: صافي، گلپايگاني) (رساله مراجع ص842 مساله1) 2. نماز جمعه دو ركعت است مانند نماز صبح كه داراي دو قنوت مي‌باشد. در ركعت اول قنوت قبل از ركوع و در ركعت دوم قنوت بعد از ركوع مي‌باشد و اگر كسي اشتباه كند و در ركعت دوم بعد از قنوت به ركوع برود (در حالي كه قبل از قنوت هم به ركوع رفته است) نمازش باطل است. رساله مراجع ص848 مساله23 و 24و25) 3-کسی که به خطبه های نماز جمعه نرسد، و در نماز شرکت کند، باز هم صحیح است و کفایت از نماز ظهر نیز می کند. تعجيل‌در فرج امام زمان‌ عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتي مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبري حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد. @AhkameHarameRazavi

جمعه مغرب اعتقادی ۱۴۰۲/۲/۱۵ موضوع: #شرایط_قبولی_اعمال در آیات و روایات، شرایطى براى قبولى اعمال بیان شده كه عبارتنداز: 1-شرط اعتقادى : ایمان به خدا: نداشتن ایمان، مایه تباهى اعمال است : « وَ مَنْ یكْفُرْ بِالْإِیمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ ) (آیه 5 مائده) كسى كه انكار كند آنچه را باید به آن ایمان بیاورد ، اعمال او تباه مى گردد. 2- شرط سیاسى : ولایت: ولایت و رهبرى صحیح و آسمانى ، همه بندگان خدا و بندگى ها و نماز و حجّ و جهاد و . . . را در مسیر الهى قرار مى دهد و به آنها جهت شایسته بخشد. امام باقر (علیه السلام) :هر كسى كه به خدا ایمان دارد و عبادت هاى طاقت فرسا هم انجام مى دهد ولى امام لایقى از طرف خدا ندارد، تلاشش بى فایده است(كافى ، ج 1 ، ص 183) 3- شرط اخلاقى : تقوا:داستان فرزندان آدم در قرآن آمده است. هر دو قربانى كردند. قربانى یكى پذیرفته شد و دیگرى نه. خدا مى فرماید: « إِنَّما یتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِین» (آیه 27 مائده)؛  پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: گر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه كمان شوید و آن قدر روزه بگیرید تا همچون كمان خم شوید، خدا از شما قبول نمى كند ، مگر این كه انسان با ورع باشید(بحارالأنوار ، ج 81 ، ص 258) 4- شرط اقتصادى : اداى حق مردم  وخیرخواهی نسبت به مردم : رسیدگى به نیازمندان و اداى حقوق محرومان به درجه اى از اهمیت است كه گاهى قبولى عبادت بستگى به آن دارد. امام رضا (علیه السلام ) مى فرماید: هر كس نماز بخواند ولى زكات ( و مالیات اسلامى ) نپردازد، نمازش قبول نمى شود (وسائل الشیعه ، ج 9 ، ص  25) داشتن مل غصبی و غیرمشروع نیز باعث عدم قبولی میشود(وسائل الشیعه ، ج 5 ، ص119) 5- شرط خانوادگى: خوشرفتارى: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم): هر كس زن بد رفتار و اذیت كننده اى داشته باشد ، خداوند نماز و كارهاى نیک آن زن را نمى پذیرد . ( مرد نیز همچنین است ) (وسائل الشیعه ، ج 20 ، ص 163)  و  امام صادق (علیه السلام ) فرمود: نماز فرزندانى كه با خشم به پدر و مادر خود نگاه مى كنند قبول نمى شود، گرچه والدین ، نسبت به آنان كوتاهى و ظلمى كرده باشند(كافى ، ج 2 ، ص349) خداوند اعمال ما را به کرمش قبول بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

جمعه مغرب فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۵ موضوع: #ازدواج سلام علیکم.بسم الله الرحمن الرحیم.یکی از موضوعاتی که بسیار مهم مساله ازدواج است که در این زمینه چند نکته را خدمت شما خوبان یادآوری می کنم: یکی از مستحباتی که بسیار بر آن تاکید شده است واسطه گری در امر ازدواج است که دارای اجر فراوانی می باشد. شایسته است بزرگترها نسبت به امر ازدواج آسان گیری کنند و چنانچه با تحقیق از تدین و اخلاق دختر و پسر مطمئن شدند نسبت به تشریفات و هزینه های ازدواج و مهریه سخت گیری نکنند. ( عروه الوثقی، ابتدای کتاب النکاح و م1 وم17 و م13) شروط حلالی که زن و شوهر در ضمن عقد و در جلسه خواستگاری مطرح می کنند و عقد ازدواج را با توجه به همراه شرایط مطرح می خوانند، شرعا واجب است که به آن شروط بعد از ازدواج شرعا عمل شود. ازدواج کردن با برخی از بانوان حرام است و ازدواج صحیح نمی باشد از جمله با خانمی که شوهر دار است و زن و مرد تا زمانی که بین آن دو طلاق جاری نشود شوهر دار محسوب می شوند یا خانمی که بعد از طلاق در حال سپری کردن عده خود می باشد ازدواج کردن حرام است.(رساله مراجع م2384 ؛ عروه، کتاب النکاح، فصل فی التزویج فی العده) خداوند متعال مشکلات ازدواج همه جوانان را برطرف فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

شنبه ظهر فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۶ موضوع: #پرهیز_از_سبک_شمردن_نماز مناسبت: شهادت حضرت حمزه و وفات حضرت عبدالعظیم حسنی سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن تسلیت و تعزیت به مناسبت شهادت حضرت حمزه و وفات حضرت عبد العظیم .یکی از مهمترین تکالیف دینی که در آیات قرآن و روایات تاکید شده اهمیت دادن به نماز است، در این زمینه چند نکته را یاد آوری می کنم: 1-در منابع دینی سفارش شده که افراد نماز خود را در وقت خودش بخوانند خصوصا بر خواندن نماز اول وقت سفارش بیشتری شده است. 2-استخفاف و سبک  شمردن و ضایع کردن نماز حرام و معصیت است که دارای مصادیقی می باشد که به سه مورد اشاره می شود: الف:اگر از روی سهل انگاری و سبک شمردن نماز در هنگام نماز بخوابد که سبب قضا شدن نماز بشود جایز نیست  بنابر این اگر فردی با این شرایط می خوابد، با رعایت شرایط امر به معروف، بیدار کردن وی در صورت امکان لازم است. ب:یکی از مصداق های روشن سبک شمردن نماز، ترک نماز است یا عدم رعایت واجبات نماز است.مثل اینکه عمدا ذکر رکوع و سجود را در حالت  حرکت بگوید یا ایستادن بعد از رکوع را رعایت نکند. ج: اینکه بدون عذر موجهی، همیشه نمازش را در آخر وقت بخواند.مثلا نمازِ ظهر و عصر را دمِ غروب، و نماز صبح را دمِ طلوع آفتاب بخواند. خداوند حلاوت و شیرینی عبادت خودش را در دلهای همه ما عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و آل محمد. منابع:رساله مراجع ابتدای نماز- امام خامنه ای سایت ادمین- رساله جامع ج 1 م 994 @AhkameHarameRazavi

شنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۲/۲/۱۶ موضوع: #علل_وجود_امامزادگان_در_ایران سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم عللی که باعث شد امامزادگان در ایران زیاد باشد،به این قرار است: 1-سختگیری و ظلم زیاد بر سادات در عراق و شام: 2-محبوبیت بین ایرانیان ویکی از دلایل محبوبیت مظلومیت آنها بود 3-امن بودن ایران  ودور از دسترس بودن حاکمان(طبرستان.کوههای البرز) 4-شکست قیامهای علویان در عراق باعث شد که به ایران بیایند 5-. تسامح مامون عباسی در مقابل سخت گیری پدرش هارون الرشید نسبت به سادات، در رشد و گسترش علویان تاثیر بسزایی داشت. 6-ورود امام رضا علیه السلام به ایران: وقتی مسئله ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) توسط مامون عباسی مطرح شد شماری از علویان به همراه آن حضرت به خراسان آمدند. هنگامی که امام رضا (علیه السلام) به ولایت عهدی رسید، سادات گروه و گروه از مدینه و عراق عازم ایران شدند تا زیر سایه امام با آرامش و بدون هیچ تنگنایی به زندگانی مشغول باشند. 7--یکی از اهداف سادات هاشمی وامامزادگان (در مهاجرت به سوی ایران) جذب نیرو برای قیام بود، که البتّه در این کار موفقیت زیادی هم کسب نمودند. حضور امام رضا(علیه السلام) وامامزادگان در بین مردم عاشق اهل‌‌بیت ـ علیهم‌السّلام ـ مقدمه گسترش تشیع اعتقادی شد. خداوند ما را قدردان نعمت اهل بیت علیهم السلام قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۶ موضوع: #بیع_عینه سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم .  یک مساله ای  که نسبت به خرید فروش  سوال می شود، این است که  گاهی اوقات انسان کالایی را به صورت نسیه و مدت دار خریداری می کند و همان را می خواهد به فروشنده به قیمت کمتر نقدی بفروشد آیا صحیح است یا خیر؟ در این زمینه به دو نکته توجه شود: 1.    اگر انسان کالایی را بطور جدی و صحیح مدت دار خریداری کند ، خریدار می تواند قبل از فرا رسیدن  زمان پرداخت قیمت کالا، آنرا به فروشنده، به صورت نقدی بفروشد مثلا فردی ماشینی را بطور جدی و واقعی شش ماهه به صد میلیون خریداری می کند، پس از خرید می تواند همین ماشین را به فروشنده به قیمت کمتر به صورت نقدی بفروشد و پول را نقدا دریافت کند. 2.    اگر خریدار کالایی را مدت دار خریداری کند و در ضمن همان معامله نسیه خریدار یا فروشنده به صورت صریح یا ضمنی، شرط کنند که فروشنده باید همان را نقدا به قیمت کمتر مجدد از خریدار خریداری کند. هر دو معامله و شرط ضمن آن باطل است .مثلا اگر فردی ماشینی را مدت دار خریداری کند و  ودر ضمن همان خرید، خریدار با فروشنده شرط کند که آن را باید به مبلغ نقدی از او خریدار کند، این معامله  باطل است. تعجیل در فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد. منابع: تحریر الوسیله نقد و نسیه م 4(البته حضرت امام می فرمایند اگر به عنوان حیله فرار از ربا باشد مطلقا جایز نیست.) امام خامنه ای اجوبه الاستفتائات س 1539، رساله جامع ج 3 م 230 @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۲/۲/۱۶ موضوع: #انتظار_در_کلام_امام_رضا_علیه_السلام سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم- امام رضا(علیه السلام) فرمود: إنتظار الفرج من الفرج: انتظار فرج، جزیی از فرج است.( الغیبة طوسی، ص276) منتظِر حقیقی کسی است که زمینه را برای منتَظَر(:فردموردانتظار) آماده کند،یعنی همانطوری که وقتی منتظر مهمان هستیم برایش غذا مهیا می کنیم و خانه را جارو و تمیز می کنیم، باید برای ظهور امام نیز تلاش کنیم و زمینه مهدویت را فراهم کنیم.یعنی باید بین منتظِر و منتظَر سنخیت و شباهت باشد. امام رضا(علیه السلام) درباره فضیلت انتظار صحیح فرمود: آیا هیچیک از شما خوش ندارد که در خانه خود بماند، نفقه خانواده‏اش را بپردازد و چشم به راه امر ما باشد؟ پس اگر در چنین حالی از دنیا برود مانند کسی است که به همراه رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) در جنگ  بدر به شهادت رسیده است. و اگر هم مرگ به سراغ او نیاید مانند کسی است که به همراه قائم ما و در خیمه او باشد(کافی، ج4، ص260) -این نکته که امام علیه السلام فرمود:فضیلت منتظر مثل کسی است که در خیمه امام هست یا مثل کسی است که درجنگ همراه پیامبر است نشان میدهد که انتظار عمل است نه حالت و صرف دعا کردن، چون در جنگ و خیمه جنگ ،عمل است نه دعا، یعنی بشرطی منتظر حقیقی است که کاری برای تعجیل فرج و ظهور کند،از این جهت می فرمایند:افضل الاعمال؛ انتظار فرج است نه افضل الحالات،یعنی یک حالت نیست،بلکه نیاز به کار و تلاش دارد(بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۸) خداوند ما را جزء منتظرین حقیقی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۷ موضوع: #غش سلام علیکم‌. بسم الله الرحمن الرحیم. یکی از گناهانی که در هنگام معامله و بستن قرارداد باید از آن پرهیز شود، غش در معامله است غش یعنی در کالایی که داد و ستد می شود فریبی بکار برود ،که دارای مصادیقی است:  1.مخلوط کردن جنس خوب با جنس بد به طوری که مشتری متوجه نشود و فروختن آن به عنوان جنس خوب، مثل مخلوط نمودن برنج درجه یک و درجه سه و به عنوان برنج درجه یک فروخته شود.  2. مخلوط کردن جنسی که مشتری قصد خرید آن را دارد، با چیز دیگری که مشتری قصد خرید آن را ندارد و عرضۀ آن به عنوان شیء مورد نظر مشتری؛ مانند مخلوط کردن شیر با آب یا آمیختن روغن حیوانی که مشتری قصد خرید آن را دارد، با روغن نباتی که مشتری قصد خرید آن را ندارد. 3. اظهار خصوصیت و ویژیگی خوبی بر ای جنس در حالی که در واقع آن ویژگی و خصوصیت را ندارد مانند آب زدن به سبزی کهنه که تازه جلوه کند.  4. اطلاع ندادن عیب و نقص کالا یا مرغوب نبودن آن، به خریداری که به علّت اعتماد به فروشنده به کالا نگاه نمی‌کند و به خیال آنکه سالم یا مرغوب است آن را می‌خرد و این در حالی است که فروشنده از اعتماد مشتری به وی اطلاع دارد. 5. جنسی را به عنوان جنس دیگر فروختن مثل فروش بدلیجات به عنوان طلا. که در این صورت اخیر علاوه بر حرام بودن، معامله باطل نیز می باشد. (مسأله 2055 مراجع و تحریر ج2 مسأله 17 کتاب مکاسب)  خداوند متعال روزی حلال و با برکت به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۲/۲/۱۷ موضوع: #رابطه_دین_و_سیاست سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم دین(مخصوصا اسلام) دینى جامع و همه سونگر است که تمام ابعاد زندگى انسان (فردى، اجتماعى، دنیایى، اخروى، مادى و معنوى) را در نظر گرفته است و همان گونه که مردم را به عبادت و یکتا پرستى، دعوت نموده و داراى دستورات اخلاقى و خودسازى فردى است؛ احکام و دستوراتى در مورد مسائل حکومتى، سیاسى، اقتصادى، اجتماعى، قضایى، امور مربوط به اداره صحیح جامعه، روابط بین الملل و... دارا مى باشد. بدیهى است اجراى چنین احکام و دستوراتى، بدون قدرت اجرایى، امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر آموزه هاى سیاسى و اجتماعى دین لزوماً حکومت دینى را نیز به دنبال دارد. حکومت دینى -به معناى صحیح آن حکومتى است که جامعه را بر اساس قوانین الهى اداره کند و زمینه هاى رشد استعدادها و امکان رسیدن انسان ها به کمال و ایجاد جامعه اى سالم، صالح و شایسته را براى مردم آماده سازد و با فسادهاى اخلاقى، اجتماعى و... مبارزه کند. اگر کسی بگوید دین نباید در سیاست دخالت کند،یعنی اینکه خدا برای مسائل اجتماعی ودنیوی برنامه نفرستاده که این نوعی نقص است.  سیاست از دیدگاه اسلام: عبارت از مدیریت زندگی انسانها ـ چه در حالت فردی و چه در حالت اجتماعی ـ برای رسیدن به عالی ترین هدف های مادّی و معنوی است. (محمد تقی جعفری، سکولاریسم یا حذف دین از زندگی دنیوی، ص ۸) به فرموده امام خمینی؛اگر کسی سیاست را به معنای فریب و خدعه و پدرسوختگی معنا کند، ما داخل این نوع سیاست نیستیم(صحیفه نور ، ج ۱ ، ص ۶۵ ) به تعبیر حضرت امام(ره) «آن قدر آیه و روایت که در سیاست وارد شده است، در عبادت وارد نشده است. شما از پنجاه و چند کتاب فقه را ملاحظه کنید؛ هفت، هشت تایش کتابى است که مربوط به عبادات است. باقى اش مربوط به سیاسات و اجتماع و معاشرات و این طور چیزها است. ما همه آنها را گذاشتیم کنار و یک بُعد را، بُعد ضعیفش را گرفتیم(صحیفه نور، ج ۲، ص ۱۸۰) هر کس گمان کند که دین از سیاست جدا است، نه دین را شناخته و نه سیاست را(.صحیفه نور، ج ۱، ص ۶) سیره انبیاء و امامان این بوده که در سیاست دخالت کنند و حتی در راس حکومت باشند(ساسه العباد) خداوند توفیق فهم معارف دین به ماعنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه مغرب فقهی ۱۴۰۲/۲/۱۷ موضوع: #کفارات سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. یکی از واجباتی که ممکن است بر عهده برخی از افراد واجب  شود کفاره است که در این زمینه چند نکته را یاد آوری می کنم: افرادی که از سالهای گذشته بابت روزه نگرفتن یا هر جهت دیگری وظیفه آنها پرداخت کفاره می باشد با توجه به اینکه کفاره جنس طعام است و وظیفه اصلی مکلف پرداخت 750 گرم طعام از جنس گندم یا برنج و مانند اینها می باشد، چنانچه بخواهد امسال یا سالهای دیگر پول آنرا پرداخت کند تا با آن پول همان مقدار طعام تهیه شود بدیهی است باید به نرخ روز محاسبه شود. انسان نمی تواند کفاره را به واجب النفقه فقیر خود مثل پدر یا مادر یا فرزندان پرداخت کند اما پرداخت کفاره به سایر خویشاوندان که فقیر شرعی می باشند مثل برادر یا خواهر یا عمو اشکالی ندارد. اگر فرد فوت کند و کفاره مالی مثل کفاره تاخیر یا فدیه بر عهده او باشد به نظر برخی از مراجع از جمله امام خامنه ای از اموال او باید کفاره پرداخت شود هر چند وصیت نکرده باشد. خداوند متعال توفیق اداء دیون را به همه ما مرحمت فرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد @AhkameHarameRazavi