[دوّم:] از هیچ چیز هم جز گناهِ خود نترسد. این گناه، آثار دنیوی و اخروی دارد. وَ ما اَصابَکُم مِن مُصیبَةٍ فَبِ‌ما کَسَبَت اَیدیکُم؛(۲) این همان گناهان ما است، خطاهای ما است؛ ما هستیم که با سوء تدبیر خودمان، با سوء عمل خودمان، با تنبلی خودمان، با دخالت دادن هواهای نفْسانی خودمان، کارها را خراب میکنیم و میوه‌ی تلخ آن، کام ما را تلخ میکند. پس آنچه باید واقعاً از آن بترسیم، خطای خود ما، گناه خود ما، تخلّف خود ما است. این دوّمی موجب میشود که انسان مراقب باشد که در همه‌ی امور زندگی خطا نکند، مواظب باشد که درست بیندیشد، درست فکر کند، درست عمل کند و خواستها و هواها را در تصمیم‌گیری‌های گوناگون در زندگی خودش اثر ندهد. همین جور هم هست؛ در زندگی‌تان [اگر] نگاه کنید، خواهید دید همه چیز همین جور است. وَ لا یَستَحیِی العَالِمُ اِذا لَم یَعلَم اَن یَتَعَلَّم [سوّم:] شخصی که عالم است، خجالت نکشد از اینکه بیاموزد آن چیزی را که نمیداند. مرحوم کیوان سمیعی -مرد بافرهنگِ فرهیخته‌ای بود به قول امروز؛ مرحوم کیوان سمیعی چند سال پیش فوت کرد- میگفت مرحوم حاج آقا حسین قمی در سفری که از عتبات آمده بود برای زیارت و برمیگشت، آمد کرمانشاه -مرحوم آقای حاج آقا حسین قمی مرجع تقلید بود آن وقت- یک مسئله‌ای در قبله محلّ اختلاف شد بین علما، مرحوم سردار کابلیِ معروف که اهل نجوم و این چیزها بود، آمد نشست برای حاج آقا حسین شرح داد؛ میگوید من در مجلس بودم، دیدم حاج آقا حسین وقتی فهمید که این مردِ واردی است، با اینکه سردار کابلی، هم سنّاً، هم رتبه‌ی علمی‌اش و رتبه‌ی حوزوی‌اش خیلی پایین‌تر از مرحوم حاج آقا حسین بود -البتّه او هم عالم بود، فاضل بود- حاج آقا حسین مثل یک شاگرد گفت شما فردا هم تشریف بیاورید؛ فردا هم آمد برایش شرح داد مسئله‌ای را در باب قبله و تبیین کرد برای او. شما عالم هستید، امّا این مطلب را وقتی نمیدانید، از اینکه بروید یاد بگیرید شرم نکنید. آنچه حالا انسان میخواهد یاد بگیرد و بنا دارد که یاد بگیرد، نگویید «من بروم یاد بگیرم با این شأن و با این مقام و با این شهرت؟» ببینید این دایره‌ی علم‌آموزی و گسترش علم تا کجاها همین طور گسترده میشود! تمام‌شدنی نیست یاد گرفتنِ انسان. وَ لا یَستَحیی اِذا سُئِلَ عَمّا لا یَعلَمُ اَن یَقولَ اللهُ اَعلَم [چهارم:] یک چیزی هم که از شما پرسیدند، وقتی نمیدانید، خجالت نکشید از اینکه بگویید: من نمیدانم، خدا میداند. حالا در این روایت دارد «اللهُ اَعلَمُ»؛ در یک روایت دیگر با یک سند دیگری همین مطلب نقل شده که دارد «اَن یَقولَ لا اَعلَم». آدم چیزی را که نمیداند، خجالت نکشد از اینکه بگوید من نمیدانم آن را؛ علم را با جهل مخلوط نکنید. الان خیلی‌ها از این کسانی که مدّعیانِ علم هستند در عرصه‌های مختلف ــ نه فقط عمامه‌ای‌ها؛ عمامه‌ای و غیر عمامه‌ای؛ دیگر حالا غیر عمامه‌ای‌ها شلوغ‌تر کرده‌اند تا عمامه‌ای‌ها ــ اینها وقتی یک چیزی را نمیدانند، ننگشان میکند که بگویند نمیدانیم، رشته‌ی ما نیست، کار ما نیست، بلد نیستیم، تحقیق نکرده‌ایم، درسش را نخوانده‌ایم؛ ننگشان میکند که این را بگویند؛ یک چیزی حتماً در جواب افاده میکنند، افاضه میکند، غلط؛ یعنی جهل را میریزند در عرصه و سفره‌ی علم، مخلوط میکنند، علم را خراب میکنند. وَ اعلَموا اَنَّ الصَّبرَ مِنَ الایمانِ بِمَنزِلَةِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ وَ لا خَیرَ فی جَسَدٍ لا رَأسَ لَه [پنجم:] همه چیزِ ایمان صبر است. صبر یعنی تحمّل کردن، استقامت کردن، پای فشردن در راه صحیح؛ به این میگویند صبر، که پشتوانه‌ی همه‌ی حرکتها و تلاشهای انسان هم صبر است.۱۳۸۳/۰۳/۰۳ شرح حدیث در ابتدای جلسه درس خارج فقه @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۲۳ موضوع: #اثر_اصرار_بر_گناه_کوچک سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام سالار شهیدان .پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در روایتی می فرمایند: إنّ إبليسَ رَضِيَ مِنكُم بالمُحَقَّراتِ همانا شیطان و ابلیس به همان گناهان که در نگاه افراد کوچک شمرده می شود، خشنود است.  چند نکته کوتاه پیرامون حدیث شریف: 1. بسیاری از افراد و مؤمنین مراقب هستند که گناه بزرگی انجام ندهد ولی بدانید روش شیطان برای این دسته از افراد این است که این افراد را به گناه کوچک وسوسه می کند و خاصیت گناه کوچک آن است که وقتی انسان بر گناه صغیره و کوچکی اصرار ورزید گناه در قلب انسان متراکم می شود و متاسفانه برای انسان ارتکاب گناه بزرگ آسان می شود. لذا ممکن است در ابتدا به یک فردی در محیط کار پیشنهاد خیانتی یا اختلاسی را بدهند قبول نکند ولی اگر او آرام آرام با گناه و نافرمانی خدا انس بگیرد و سرش گرم ‌شود، کارش به جایی می‌رسد که همان گناه بزرگی که روز اوّل حاضر نبود آن را مرتکب بشود، آن را به راحتی انجام می‌دهد! این‌طور نیست انسان یک باره از مرز ایمان و کفر بگذرد و وارد کفر بشود، نه، یواش یواش او را نزدیک می‌کنند تا اینکه این‌طوری می‌شود. 2. در قرآن کریم، آیات متعدّدی هست که مضمونش آن است که گاهی انجام یک گناه راهی باز می کند بسوی کفر و نفاق و تکذیب آیات الهی. لذا خداوند می فرماید: « ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاءُوا السُّوأَىٰ أَنْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ ». سپس سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند. یعنی همین افراد مومن بودند و اول نمی خواستند تکذیب آیات الهی را داشته باشند اما اثر اصرار بر گناه همین انکار آیات الهی است. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خشنودی قلب نازنین حضرت رضا علیه السلام صلوات متن اصلی: النوع الاوّل: «الاکتساب بالاعیان النجسة» جلسه 32، 1383/12/11 حدیث اخلاقی عن امیر المومنین(علیه‌السلام)، عن رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) إنّه قال: إنّ إبلیسَ رَضِی مِنکم بالمُحَقَّرات. ابلیس همین اندازه از شما راضی می‌شود به گناهان کوچک. البته این در مورد همه نیست، در مورد بسیاری، ابلیس راضی نمی‌شود به گناهان کوچک، آنها را به گناهان بزرگ وادار می‌کند، خیلی هم راحت از او اطاعت می‌کنند. لکن برای بسیاری از مؤمنین و کسانی که مواظبند گناه بزرگی انجام ندهند، ابلیس می‌گوید عیب ندارد، همان گناه کوچک را وسوسه می‌کند تا مؤمن را وادار کند به گناه کوچک. نتیجه اش چیست؟ آن لعینِ درگاه الهی دارد کار خودش را می‌کند، او در کار خودش خِبره است، می‌داند که گناه کوچک وقتی متراکم شد، همان کاری را می‌کند که گناه بزرگ انجام می‌دهد. و گاهی تراکم و پی در پی شدن و اصرار بر گناهان کوچک و صغائر و محقَّرات، کاری با انسان می‌کند که برای انسان ارتکاب گناه بزرگ هم آسان می‌شود- العیاذ بالله- .خیلی از کارها هست که اوّل اگر به یک مؤمنی عرضه کنند، از آن کار تحاشی می‌کند، امّا آرام آرام او را مأنوس می‌کنند با گناه کوچک، یواش یواش سرش گرم می‌شود، کارش به جایی می‌رسد که همان گناه بزرگی که روز اوّل حاضر نبود آن را مرتکب بشود، آن را به راحتی انجام می‌دهد! این‌طور نیست انسان یک باره از مرز ایمان و کفر بگذرد و وارد کفر بشود، نه، یواش یواش او را نزدیک می‌کنند تا اینکه این‌طوری می‌شود. این، در گناهان شخصی و فردی، و در گناهان اجتماعی هم هست. این را هم توجّه داشته باشید. در قرآن کریم، آیات متعدّدی هست دربارۀ این که انسان یک کاری را انجام می‌دهد (یک گناهی را)، همین گناه راهی باز می‌کند به سوی کفر و نفاق، حتی تکذیب! «ثم کان عاقبة الذین أساءوا السوءی اَن کذّبوا بآیات الله». اوّل نمی‌خواست تکذیب کند، مؤمن بود، امّا کارهای سوء را انجام داد منتهی شد به این. یا آن آیۀ شریفۀ «فأعقَبَهم نفاقاً فی قلوبهم بما أخلفوا الله وعدَه»، دربارۀ صدقه و انفاق است. انفاق نکردند آنوقت نتیجه این شد.

اوّل به نظر انسان نمی‌آید که مثلاً یک خمسی به گردنمان هست، یک زکاتی هست، حالا ندهیم چطور می‌شود؟ همین، انسان را می‌رساند به نفاق؛ «فأعقبَهم نفاقاَ فی قلوبهم بما أخلفوا الله وعدَه» یا «بما اخلفوا الله ما وعَدوه». ظاهراَ آیه این‌طوری است. و آیات متعدّدی در قرآن به این مضمون هست. لذا از گناه کوچک هم بایست اجتناب کرد. این روایاتی که در آن آمده که خدای متعال قرقگاه دارد؛ «إنّ لِکلّ شیءٍ حمیً»، و از قرقگاهها اجتناب کنید تا به نقطۀ خط قرمز نرسید! وقتی انسان دور و بر مرز بی‌مهابا حرکت می‌کند، یکوقت هم پایش را از مرز می‌گذارد آن طرف! این، چیز طبیعی است. نزدیک مرز نروید تا مبتلا نشوید به خروج از مرز. و إلّا انسان وقتی نزدیک مرز همین‌طور حرکت کرد؛ ما به خیلی از این سیاسیونی که یک روزی در زمینه‌های انقلابی خیلی تند و داغ بودند بعد وضعشان به جاهای دیگری رسید، به اینها خیلی اوقات خصوصی و عمومی سفارش کردیم: از مرزها کنار بیائید! مرزها را مشخص کنید! خودتان را از مرز جدا کنید! وقتی نزدیک مرز رفتید،آن وقت خطر عبور از مرز هم برای انسان آسان می‌شود! گناه کوچک را که به نظر کوچک می‌آید، کوچک نشمارید! بعد دنبال همین روایت می‌فرماید: و الذّنبُ الذی لایُغفَر، آن گناهی که مورد مغفرت الهی قرار نمی‌گیرد، این است که: قولُ الرّجُل لااُؤاخَذُ بهذا الذّنب! خدا که به خاطر این کارها ما را مؤاخذه نمی‌کند! استصغاراً له. یک گناهی را کوچک می‌شمارد، می‌گوید: این که چیزی نیست! این «اغتِِرار بالله»ی که هم در آیات قرآن هست، هم در دعاها هست: و الویلُ الدّائمُ لِمَنِ اغتَرّ بِکَ، در دعای صحیفۀ سجادیه روزهای جمعه می‌خوانید، بخوانید این دو تا دعای روز جمعه در صحیفۀ سجادیه هست هر دو مضامینش عالی است، یک دعای فطر جمعه است، یکی دعای قربان جمعه است. در روز جمعه، در یکی‌ از آنها همین است: و الویلُ الدائمُ لِمن اغترّ بک، کسی که غرّه بشود به خدا، ما أکثَر تَصرّّفَه فی عذابک و ما أبعدَه مِن المَخرَج، این است. این اغترار به خدا، غرّه شدن به خدا، همین است که انسان بگوید: این کارها که چیزی نیست که خدای متعال ما را برای این کارها عذاب کند. نخیر، همین کارها انسان را می‌کشاند به گناهان بزرگ - العیاذ بالله - . النوادر، صفحۀ 129. @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۴ موضوع: #حجاب سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم ضمن عرض تسلیت ایام عزا یکی از شهدا (شهید محمد نیر آبادی) در وصیت نامه خودش می نویسد: ای خواهرم! بیش از هر چیز که پشت ابرقدرت‌ها را به لرزه درآورد و ضربه مهلکی است که بر سر آنان فرود می‌آورد، حجاب و عفاف توست که تأثیرش بیش از ریختن خون هر شهید است. لذا به احترام دستور خداوند وخون شهدا بانوان در برابر نامحرم باید پوشش شرعی را رعایت کنند و به همین مناسبت چند نکته کوتاه در این زمینه اشاره می کنم: زن مسلمان باید در برابر نامحرم  سه نوع وظیفه را رعایت کند: الف:حجاب در لباس  یعنی یک زن مسلمان باید همه بدن خود را بجز گردی صورت و دستها تا مچ را از نامحرم بپوشاند. که قرآن در سوره احزاب آیه 59 و سوره نور آیه 31 به آن اشاره می کند.   ب:عفت در گفتار یعنی زن صداى خود را طوری رقیق و نازک نکند که معمولاً برای شنونده تحریک کننده است بلکه معمولی و متعارف صحبت کند که قرآن در سوره احزاب آیه 32 به آن اشاره می کند. د: عفت وحیا در رفتار یعنی رفتار زن مسلمان  نباید سبب جلب توجه نامحرم و نگاه از روی لذت به او بشود. لذا آرایش و زینتهای خود را باید از نامحرم بپوشاند که قرآن سوره احزاب آیه 33 به آن اشاره می کند. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند متعال توفیق شیرینی بندگی خودش را در دل ما قرار بدهد به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه مغرب فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۴ موضوع: #اهمیت_نماز مناسبت: شب تاسوعای حسینی سلام ‌علیکم.‎ بسم ‌الله ‌الرحمن ‌الرحیم. ‌با‎ عرض ‎تسليت ‎تاسوعای حسيني. در روز نهم محرّم،‎ وقتي‎ که ‌‎سپاه ‎عمر ‎سعد ‎تصميم ‎به ‎حمله ‎گرفت، ‎امام‎ حسين‌ عليه ‎السلام ‎برادر بزرگوارشان‎(عباس ‎عليه ‎السلام) ‎را‎ برای‎ مهلت‌ گرفتن‎ يك‎ شب ‎به‌ جهت اداي نماز و دعا به ‌سمت ‎دشمن ‎فرستاد‎ و ‌فرمود:‎‎خدا ‎‌مي‏داند‎ كه من (حسین) نمازگزاردن و تلاوت قرآن ؛ زياد دعا كردن و استغفار را دوست دارم. (الارشاد، شیخ مفید، ص240)  چند نکته درباره اهمیت نماز: 1. نماز ‎از‎ مهمترین ‎واجبات‎ دینی ‎است ‎و تاکید‎ فراوانی‎ شده ‎است که شخص مسلمان نمازش ‎را ‎اول ‎وقت ‎و ‎به ‎جماعت ‎بخواند و در ‎اهمیت‌ نماز ‎و ‌جماعت‌ خواندن‌ آن‌ همین ‌بس‌ که ‎امام‎ حسین ‎علیه ‎السلام ‎با ‎وجود ‎جنگ ‎در ‎ظهر‎ عاشورا‎ نماز ‌را ‎اول‎ وقت‎ و‎ به ‎جماعت‎ خواندند. 2. اگر ‌كسی‌ عمدا ‎حتی‎ یک ‎رکعت ‎‌نمازش ‎را‎ در ‎وقت‎‌ نخواند ‎و‎‌ يا‎ کوتاهی‎‌ کند ‌تا‌ قضا‌ شود‎ ‌گناه ‌‎کبیره ‌انجام‌ داده ‌و ‎‌باید ‌فورا ‌توبه ‌کرده ‎و‎ نباید ‎در ‎انجام نمازهای ‎قضایش‎ کوتاهی‎ کند. 3. نماز ‌در ‌هیچ حالتی ‎از انسان ساقط نمی شود حتی اگر انسان در حال مریضی است ‎یا ‎داخل ‎وسايل ‎نقليه ‎است ‎و ‎نماز‎ در حال قضا شدن است باید نماز را با رعايت شرائطي ‎كه ‎مقدور ‎است،‎ بخواند ‎و ‎امثال‎ اين‎ موارد ‎بهانه‎ای ‎برای ترک نماز نمی شود. 4. مستحب است بچه ای که خوب و بد را متوجه می شود به نماز خواندن عادت داده و تشويق نمايند، البته باید به گونه ای انجام شود که سبب ناراحتی و بیزاری او از نماز نشود. (رساله‌مراجع‌مساله11و747)  در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند متعال به حق امام حسين عليه السلام  همه ما را از نمازگزاران واقعي قرار بدهد به بركت صلوات بر محمد و آل محمد. @AhkameHarameRazavi

دوشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۵ موضوع: #حق_الناس مناسبت: روز تاسوعا سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.ضمن عرض تسلیت به مناسبت تاسوعای حسینی.  شخصی به نام موسى بن عمير از پدرش نقل مى كند كه امام(عليه السلام) (در روز عاشورا) به من فرمود: نادِ فِى النّاسِ أَنْ لا يُقاتِلَنَّ مَعي رَجُلٌ عَلَيْهِ دَيْنٌ. دهند اعلام شود کسی که بدهکار است در رکاب حضرت نجنگد. چند نکته پیرامون این حدیث شریف: به راستى چقد عجيب است كه انسانى در بحرانى ترين شرايط، حتّى به بدهكارى هاى اصحاب و ياران خود به مردم توجّه داشته باشد و راضى نشود بدهكاران همراه او پيكار كنند و شهيد شوند؛ مبادا حقوق مردم از دست برود. اگر حق مالی مردم به عهده کسی هست در صورت توانایی باید آن را ادا کند مثلا اگر انسان بابت خرید کالایی به کسی بدهکار است و بدهکاریش را پرداخت نکرده یا آسیب بدنی زده هر چند در ایام کودکی یا اینکه مالی را از یک مسلمانی ضایع کرده و مانند اینها که مصداق حق الناس و حق مالی مردم است که باید ادا شود  اگر انسان بخواهد بدهی خود را پرداخت کند چنانچه به طلبکار دسترسی دارد باید به خود وی بدهد و اگر فرد فوت کرده می‌بایست به ورثه‌اش بپردازد. اگر پرداخت مستقیم بدهی به ‏طلبکار سبب آبروریزی یا مانع شرعی دیگری در میان است می‌تواند به صورت غیر مستقیم مثلا به کمک واسطه بدون ذکر جزئیات؛ بدهی خود را پرداخت کند. و انجام کارهای خیر از طرف طلبکار بجای پرداخت بدهی کافی نیست.  اگر به طلبکار دسترسی ندارد باید برای پیدا کردن او تلاش کند و چنانچه از پیدا کردن طلبکار مایوس شود باید (احتیاط یا فتوا)باید با اجازه دفتر مرجع تقلید مقدار بدهی را از طرف طلبکار به فقیر شرعی(متدین) صدقه بدهد.  در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در  اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند ما را مدیون احدی قرار ندهد به برکت صلوات @AhkameHarameRazavi

دوشنبه مغرب فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۵ موضوع: #اعمال_شب_عاشورا مناسبت: شب عاشورا سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.ضمن عرض تسلیت به مناسبت عاشورای حسینی. یکی از شبهایی که به بیداری آن و مشغول شدن به عبادت و خواندن نمازهای فراوان سفارش شده، شب عاشورا هست که نباید از این شب غافل شد. علاوه بر امشب برای فردا نیز اعمالی سفارش شده است که به برخی از آنها اشاره می کنم: 1.    مستحب است افراد در مراسم عزاداری شرکت کرده است و مشغول عزاداری شوند و همچون کسی که عزیزترین فرد خویش را از دست داده، غم زده و اندوهگین باشند.و کار کردن در روز عاشورا هر چند حرام نیست اما شایسته است شیعیان در این روز مشغول کسب و کار غیر ضروری نشوند. 2.    شیعیان در این روز به یکدیگر تسلیت بگویند و چه بهتر است که با این جمله باشد عظم الله اجورنا بمصابنا الحسین علیه السلام. 3.    بر قاتلان حضرت هزار مرتبه لعن سفارش شده است یعنی بگوید اللهم اللعن قتله الحسین علیه السلام. 4.    در روز عاشورا شایسته است زیارت عاشورا ثواب فراوانی دارد که می توان از راه دور و از راه نزدیک این زیارت را خواند. 5.    سفارش  شده در روز عاشورا بدون قصد روزه از خوردن و آشامیدن خودداری شود و در وقت عصر مختصری غذا و آب استفاده شود. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند همه ما را مشمول عنایت خاص سید الشهدا علیه السلام قرار دهد به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد منبع مفاتیح نوین. @AhkameHarameRazavi

سه‌شنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۲۶ موضوع: #بیان_حدیث مناسبت: روز عاشورای حسینی سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت به مناسبت عاشورای حسینی. حضرت رضا علیه السلام در روایتی می فرمایند:«مَن کانَ عاشورا یَوم مُصیبَته و بُکائه جَعَلَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ یَومَ القیامَة، یَومَ فَرَحه وَسُروره» هر کس که عاشورا، روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند روز قیامت را برای او روز شادی و سرور قرار می دهد.بحار الانوار، ج 44، ص .284 چند نکته کوتاه پیرامون حدیث شریف: در زندگی حسین‌بن‌علی علیه‌السّلام، یک نقطه‌ی برجسته، مثل قله‌ای که همه‌ی دامنه‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار میدهد، وجود دارد و آن عاشورا است. ۱۳۷۱/۱۱/۰۶ اگر کسانی برای حفظ جانشان، راه خدا را ترک کنند و آن‌جا که باید حق بگویند، نگویند، چون جانشان به خطر میافتد، یا برای مقامشان یا برای شغلشان یا برای پولشان یا محبّت به اولاد، خانواده و نزدیکان و دوستانشان، راه خدا را رها کنند، آن وقت حسین‌بن‌علی ها به مسلخ کربلا خواهند رفت و به قتلگاه کشیده خواهند شد. ۱۳۷۵/۰۳/۲۰ عاشورا پیامها و درسهایی دارد. عاشورا درس میدهد که برای حفظ دین، باید فداکاری کرد. درس میدهد که در راه قرآن، از همه چیز باید گذشت. درس میدهد که در میدان نبرد حق و باطل، کوچک و بزرگ، زن و مرد، پیر و جوان، شریف و امام و رعیت، با هم در یک صف قرار میگیرند. ۱۳۷۱/۰۴/۲۲ در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند ما را قدردان نعمت عاشورا و عزای سید الشهدا علیه السلام قرار بدهد به برکت صلوات @AhkameHarameRazavi

سه‌شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۲۶ موضوع: #خصوصیات_سید_الشهدا_علیه_السلام   سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم ضمن عرض تسلیت به مناسبت شام غریبان عزای سید الشهدا علیه السلام . در روایتی امام صادق علیه السلام می فرمایند: هر کس که خداوند نسبت به او خیر را اراده کند، در دلش محبت امام حسین علیه السلام و زیارتش را قرار می دهد. (کامل الزیارات ؛ النص ؛ ص142) مناسب است برخی از خصوصیات و فضائل امام حسین علیه السلام که در ضمن مسائل شرعی بیان شده، اشاره کنم: 1.برای سجده بهتر از هر چیزی، تربت حضرت سید الشهداء علیه السلام می‌باشد البته توجه شود سجده بر هر خاکی و نیز سنگ و چوب  و مانند اینها صحیح است. 2.مستحب است که تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها با تسبیحی که از تربت حضرت سید الشهدا علیه السلام است، گفته شود. 3.رساندن مقداری از آب فرات و تربت سید الشهداء به کام نوزاد مستحب است.(تحریر الوسیله فی احکام الولاده م 2 4. خوردن کمی از تربت حضرت سید الشهدا برای شفاء به اندازه یک نخود متوسط یا کمتر که از قبر مطهر حضرت یا از اطراف آن برداشته باشند، اشکال ندارد.ولی بهتر است تربت را در مقداری آب حل نمایند که از بین برود و بعدا آن آب را بنوشند.(انتخاب این عبارت مطابق نظر همه مراجع است هر چند حضرت امام خوردن خاک را در هر صورت جایز می دانند.) تحریر الوسیله القول فی غیر الحیوان م 11 و 12 رساله مراجع 2628 در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. تعجیل درفرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد @AhkameHarameRazavi

چهارشنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۲۷ موضوع: #عوامل_سعادت_خوشبختی سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم .پیامبر خدا صلی الله علیه و اله  در روایتی چهار عنصر سعادت و خوشبختی در زندگی را برای انسان بیان می کنند که هر کسی این چهار عنصر را دارا بود برای خودش سعادتی بداند و آنرا حفظ کند و بر اساس این چهار عنصر داشته ها و نداشته های خودش را ارزش گذاری کند و اگر دارا نیست دنبالش باشد. خب این چهار مورد چیست؟ مورد اول: اَلْخُلَطَاءُ اَلصَّالِحُونَ. کسانی که انسان با آنها در زندگی رفت و آمد دارد،  مردمان صالحی باشند. اگر شما در محیطی هستید که دوستان و معاشرین شما، کسانی که با شما رفت و آمد خانوادگی  یا دوستانه یا در محیط کار دارند، مردمان صالحی هستند، این جزء سعادتهای شماست. اگر ندارید، دنبال این باشید و اگر هم دارید، حفظ کنید. مورد دوم: اَلْوَلَدُ اَلْبَارُّ دومین عنصر سعادت، فرزندی داشته باشید که نسبت به والدین خودش، نیکی کند.و اگر فرزند اینگونه شما والدین مقدماتی را فراهم کنند تا فرزند نیکی به والدین کند. مورد سوم: اَلْمَرْأَةُ اَلْمُؤَاتِيَةُ. همسرسازگار داشته باشید. اگر سازگاری بین زن و شوهر باشد؛ محیط خانواده، محیط امن و امانی خواهد بود و زن و شوهر باید برای استحکام محیط خانواده تلاش کنند. مورد چهارم:َ أَنْ تَكُونَ مَعِيشَتُهُ فِي بَلَدِهِ. محل کسب و کارش در شهر خودش باشد. این چهار نعمت سعادتهای زندگی معمولی و ساده انسان را تأمین می‌کند.. النوادر، صفحۀ 110. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند.  خشنودی امام رضا علیه السلام صلوات  متن اصلی: عن امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، عن رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) انّه قال: أربعة من سعادة المرء: الخلطاء الصالحون، و الولد البارّ و المرأة المؤاتیة و أن تکون معیشته فی بلده». چهار چیز است که هر کسی این چهار تا را داراست، آن را برای خودش سعادتی بداند. و چون این چهار چیز جزء اموری است که انسان باید سعادت خود بداند لذا اوّلاً: اگر داشت آن را حفظ کند و قدر آن را بداند، ثانیاً: در مقام ارزشگذاریِ داشته‌ها و نداشته‌های خود، تقدیر و تقویم صحیح داشته باشد و دنبال این چیزها باشد که جزء عناصری است که سعادت انسان را تشکیل می‌دهد. چهار چیز عبارتند از: 1- کسانی که انسان با آنها در زندگی، آمیزش اجتماعی و رفت و آمد و اُفت و خیز دارد،  مردمان صالحی باشند. اگر شما در محیطی هستید که دوستان و معاشرین شما، کسانی که با شما رفت و آمد خانوادگی  یا دوستانه یا محیط کار دارند، مردمان صالحی هستند، این جزء سعادتهای شماست. اگر ندارید، دنبال این باشید و اگر هم دارید، حفظ کنید. 2- دومین عنصر سعادت، فرزندی که نسبت به والدین، بارّ باشد، برّ به والدین داشته باشد. نیکی فرزند، غیر از صلاح فرزند است. صالح‌بودن یک نعمت دیگری است. صِرف همین‌که فرزند نیکی کند، این معنا را قدر بدانید و حفظ کنید و اگر ندارید دنبال آن باشید و مقدمات آن را فراهم کنید که فرزند، بِرّ به شما داشته باشد. 3- سوّم زن سازگار. اگر ناسازگار باشد، خیلی سخت است. محیط خانواده، محیط اَمن و امانی است اگر سازگاری بین زن و شوهر باشد. البته اینجا «مرأۀ مواتیه» گفتند: برای خانمها هم «المرء المواتی»، «البعل المواتی»، شوهر سازگار هم سعادت است. 4- یکی دیگر از جمله سعادتهای انسان این است که زندگی او، معیشت او، کسب و کار او، در شهر خودش باشد. این چهار نعمت سعادتهای زندگی معمولی و ساده انسان را تأمین می‌کند. سعادتهای معنوی و الهی و اخروی هم با امور دیگر تأمین می‌شود. النوادر، صفحۀ 110. @AhkameHarameRazavi

چهارشنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۲۷ موضوع: #توجه_دادن_به_قیامت_در_کلام_امام_سجاد_علیه_السلام مناسبت: شب شهادت امام سجاد علیه السلام سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.ضمن عرض تسلیت شهادت امام سجاد علیه السلام حضرتش در روایتی در مسجد مدینه خطاب به مردم می فرمایند: وَيحَكَ يا بنَ آدمَ ! الغافِلُ و ليسَ بمَغفولٍ عَنهُ. وای بر تو ای فرزند آدم! اى غافلى كه از تو غافل نيستند. چند نکته کوتاه پیرامون حدیث شریف: •    مقصود از کسانی که از انسان غافل نیستند خدای متعال و فرشتگان هستند. دائم زیر نظر هستیم. اگر ما توجه داشته باشیم که زیر نظریم، چطوری رفتار می کنیم؟  •    آنجاهایی که انسان می داند که افراد دیگری متوجه او هستند، مراقب رفتار خودش هست، مواظب است که خطایی نکند، پای کجی، قدم کجی برندارد.مثل اینکه ببیند صاحب کارش دوربین و نظارت دارد. •    از این که انسان دیگری ما ببیند مراقبت می کنیم اما غافلیم از اینکه خدا  و فرشتگان دائم مراقب ما هستند، نه اینکه این مراقبین مراقب اعمال ظاهری باشد، توجه به خطورات قلبی ما هم دارند. •    همین یک نکته را اگر به آن توجه کنیم، خیلی از کارهای ما، رفتارهای ما تفاوت خواهد کرد. البته انسان گاهی اوقات غفلت می کند! اما به مجرّد اینکه توجه پیدا کرد کلام کوتاه حضرت امام رضوان الله تعالی علیه که فرمودند: «عالم، محضر خداست» اشاره به همین مطلب است یعنی عالم محل حضور خداست، خدای متعال حضور دارد در همۀ آنات ما، در همۀ حالات ما. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. تعجیل در فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتی مراجع خصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلوات متن اصلی: الشرط السابع: ان لایکون ممّن اتّخذ السفر عملاً و شغلاً کالمکاری- درس 173 جلسه 173، دوشنبه 1395/8/10 حدیث: دنبالۀ آن حدیثی که از سعید بن مسیّب نقل شده بود، از بیانات امام سجاد«سلام الله علیه» خطاب به مردم در هر جمعه در مسجد مدینه. مفصّل است، چند فقره را می خوانیم: وَیحَک ابنَ آدم! وَیحَک با وَیلَک فرقش این است که وَیلَک در مقام تعرّض است، به معنای وای بر توست. وَیحَک در مقام دلسوزی است. مثل اینکه کسی بگوید: آخر برادرِ من! چرا اینطوری می کنی؟! وَیحَک ابنَ آدم الغافِل و لیس بمَغفولٍ عنه. تو غافلی اما مغفولٌ عنه نیستی. تو داری می روی، حواست نیست اما دیگران متوجهِ تو هستند. اینجا مراد، علی الظاهر ذات اقدس ربوبی است که علمش به همۀ ذرّات عالم احاطه دارد، و کرامُ الکاتبین، فرشتگانی که - کنّا نَستَنسِخ- همۀ کارهایی که از شما سرمی زد، آنها را استنساخ می کردند، نسخه اش را نگه می داشتند. اینها از شما غافل نیستند، دائم زیر نظرید. اگر ما توجه داشته باشیم که زیر نظریم، چطوری رفتار می کنیم؟ آنجاهایی که انسان می داند که افرادی از بنی آدم متوجه او هستند، مراقب رفتار خودش هست، مواظب است که خطایی نکند، پای کجی، قدم کجی برندارد. این رژه ای که نیروهای مسلّح می روند، تا وقتی به جایگاه نرسیدند که مورد توجه اند، حرکتشان عادی است. به مجرّدی اینکه می رسند به نزدیک جایگاه که می بینند چشمهایی متوجه اینهاست، دارد حرکات اینها را نگاه می کند، قدم زدنشان را، راه رفتن شان را، سرشان را بالا گرفتن، اسلحه شان را اینطوری گرفتن، در این فاصله، رفتارشان فرق می کند. اینطوری باید باشد. دائم مراقب مایند. ما غافلیم اما دیگران یعنی آن شاهدِ غیبی از ما غافل نیست، متوجه ماست. همین یک نکته را انسان در زندگی اش مورد توجه قرار بدهد، خیلی از کارها اصلاح می شود. توجه هم بکنیم که این کسی که متوجه ماست، فقط متوجه اعمال ظاهریِ ما نیست، یَعلَم خائنةَ الأعیُن و ما تُخفی الصدور، إنّ الله علیمٌ بذاتِ الصدور، یعنی آنچه در دلمان خطور می دهیم، مثل همین رفتار ظاهریِ ما، مورد توجه و نگاهِ ربوبی و عُمّال حضرت حق است که دارند بر دل ما نگاه می کنند. همین یک نکته را اگر به آن توجه کنیم، خیلی از کارهای ما، رفتارهای ما تفاوت خواهد کرد. البته انسان گاهی اوقات غفلت می کند! اما به مجرّد اینکه توجه پیدا کرد، همانطور که امام«رضوان الله علیه» در آن بیان کوتاهشان فرمودند: «عالم، محضر خداست»؛ محضر خدا یعنی محل حضور خداست، خدای متعال

حضور دارد در همۀ آنات ما، در همۀ حالات ما. ابن آدم! إنَّ أجَلَک أسرَع شیءٍ الیک. أجل یعنی: سرآمد، پایان کار، آن سرآمدِ تو به سوی تو دارد با سرعت حرکت می کند و می آید. غافلیم از این. قد أقبَل نحوَک حثیثاً، بی سر و صدا؛ حَثیث یعنی آرام و بی سر و صدا دارد به طرف شما می آید. خدا رحمت کند یکی از بزرگان علماء که با بنده خیلی محبّت داشت، سی سال فاصلۀ سنّی هم با ما داشت، می گفت: فلانی! من در این سنّ می گویم پیرم اما در دلم باور ندارم پیرم! انسان خودش را همواره در سنین دیگری می بیند. در سنّ هفتاد سالگی، هشتاد سالگی، انسان خودش را مثل یک آدم هفتاد، هشتاد ساله نمی بیند، مثل یک آدم چهل، پنجاه ساله می بیند. این، معنایش چیست؟ معنایش این است که این اجل، سرآمد، که با قدمهای عمر شمرده می شود، این، خودش را نزدیک کرده ما ملتفت نشدیم! توجه نکردیم! همینطور آرام، بی سر و صدا به طرف ما آمده. حثیثاً یعنی این. و یَطلُبُک و یُوشَک أن یدرِکَک، دارد دنبال تو می آید این سرآمد و اجل، نزدیک است و گمان است که دستش به تو برسد شما را بگیرد. پیر و جوان هم ندارد، شما اغلب جوان هستید، انشاءالله که شصت سال، هفتاد سال دیگر عمر کنید، اما اعتباری ندارد. افراد زیادی در سنینی از سنین ما خیلی کمتر و در جوانی از دنیا رفتند! اجل اینطوری است، سراغ انسان می آید. به اینها بایستی توجه کرد. [1] امالی، صفحۀ 593 @AhkameHarameRazavi

پنجشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۸ موضوع: #سجده مناسبت: شهادت امام سجاد علیه السلام به روایتی سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت حضرت سجاد علیه السلام بروایتی .  امام باقر علیه السلام فرزند نازنین امام سجاد علیه السلام در وصف پدربزرگوارشان می فرمایند : امام باقر علیه السلام فرمود: پدرم، هیچ یک از نعمت های الهی را یاد نمی کرد، مگر آنکه سر به سجده می نهاد. هیچ حادثه ناگواری از او رد نمی شد، جز آنکه سجده می کرد. به همین مناسبت چند نکته درباره یکی از واجبات نماز که سجده هست اشاره می شود: 1. هنگام سجده بايد پيشانى بر زمين يا چيزهايى كه از زمين مى‌رويد، مانند خاك و سنگ و چوب و برگ درختان باشد، ولى سجده بر چيزهاى خوراكى و پوشاكى هر چند از زمين برويد جايز نيست. 2. اگر نماز گزار پيش از آن كه پيشانيش ‎به ‎زمين برسد و بدن آرام بگيرد عمداً ذكر سجده را بگويد، يا پيش از تمام شدن‎ذكر‎سجده‎عمداً سر از سجده بردارد، نماز باطل است.(مشهور، مخالف: گلپايگاني و صافي و تبريزي بايد ذكر را در حال آرامش بگويد و احتياط واجب دو مرتبه نماز را بخواند)(رساله مراجع 1051) 3.واجب‎است‎ نماز گزار بعد از تمام شدن ذكر سجده اول بنشيند تا بدن آرام بگيرد و سپس سجده دوم را انجام دهد.(رساله مراجع 1056) در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند توفيق بندگي خالصانه را در درگاه خداي متعال عنايت كند به بركت صلوات بر محمد و ال محمد @AhkameHarameRazavi

پنجشنبه مغرب فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۸ موضوع: #وصیت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام. یکی از مسائلی که قبل از فوت باید به آن توجه داشت، وصیت کردن می باشد که در این زمینه چند نکته را یاد آوری می کنم: وصیت کردن در برخی موارد واجب می شود مثل اینکه نشانه های مرگ در انسان ظاهر شود و دیگر فرد توان یا فرصت انجام این واجبات را نداشته باشد مثل اینکه نماز و روزه قضایی دارد یا بدهی یا خمس یا زکات بر عهده دارد . متاسفانه برخی افراد که وصیت نامه می نویسند به جهت عدم شفافیت و عدم رعایت ضوابط شرعی مشکلاتی را بعد از فوت برای بازماندگان، به همراه دارد لذا جهت کمتر شدن مشکلات چند توصیه جهت نوشتن وصیت نامه اشاره می شود: مورد اول : برای نوشتن وصیت نامه با افرادی که در این زمینه تخصص و اطلاع دارند مشورت بشود. مورد دوم: وصیّت کننده برای عمل به وصیّتنامه اش «وصیّ» یعنی اجرا کننده وصیت و «ناظر» یعنی نظارت کننده بر اجرای وصیت، مشخّص نماید و به آنها اطلاع دهد که جهت عمل به وصیت انتخاب شده اند و تا حدّ امکان، متن کامل وصیت نامه برای آنان خوانده و شرح داده شود تا جای ابهامی بعد از فوت در عمل به وصیّت باقی نماند و اگر بعد از اطلاع دادن تغییری در وصیت ایجاد شد به آنها اطلاع دهد. مورد سوم : توصیه می شود وصایای شفاهی خویش را مکتوب نماید تا زمینۀ هر گونه نزاع و اختلاف در عمل به وصیّت بعد از وفات منتفی گردد هرچندکه عمل به وصیت شفاهی نیز لازم است. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند مرگ ما را در راه خودش قرار دهد به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد @AhkameHarameRazavi

جمعه مغرب فقهی ۱۴۰۳/۴/۲۹ موضوع: #غیبت سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. یکی از گناهان کبیره که آسیبهای مختلف اجتماعی و خانوادگی دارد، غیبت کردن است که در این زمینه چند نکته را یادآوری می کنم: 1.تعریف غیبت مطابق نظر امام خامنه ای حفظه الله  این است که انسان به قصد مذمت و عیب جویی، عیب پنهان کسی را در غیابش نزد دیگری بیان کند. 2.در حرام بودن بیان عیب مخفی، فرقی ندارد عیب در بدنش باشد یا ‏آنکه در رفتار یا اخلاق یا سخنان و گفتارش باشد و همچنین فرقی نمی‌کند عیب طرف را بگوید یا بنویسد یا تصویر و فیلمش را در فضای مجازی پخش کند.  3.هر کسی مرتکب این گناه شده باید توبه کند و ‌‌اگر‌‌ غیبت شونده زنده است و امکان حلالیت طلبیدن از او می‌‌باشد، به نظر امام خامنه ای و اکثر مراجع معظم تقلید باید از او طلب مغفرت و بخشش کند و اگر در قید حیات نیست یا امکان حلالیت طلبیدن نیست از او نیست، برایش استغفار نماید.(مخالف: ایت الله سیستانی:حلالیت طلبیدن واجب نیست اگر حلالیّت خواستن از او، عرفاً جبران هتک حرمت و توهین به وی محسوب گردد، بنابر احتیاط، لازم است در صورتی که مفسده‌ای نداشته باشد، از وی حلالیّت بطلبد. رساله جامع ج 2م 464) در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند  ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. جهت شادی ارواح طیبه شهدا  و گذشتگان صلوات منابع: (استفتائات بهجت ج 4 ص 562 س6475 و توضیح المسانل مراجع ج 2‌ص‌833 م‌31‌، استفتائات امام ج3 س59- 58حضرت امام، استفتائات‌س9و 16و53؛ فاضل‌‌جامع‌الاحکام‌ج1‌س982،منهاج سیستانی ج1ص 17) نکته: 1.برخی از فقها صرف اظهار عیب مخفی را نزد دیگری غیبت می دانند.ایت الله سیستانی... @AhkameHarameRazavi

شنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۳۰ موضوع: #اموری_که_دل_را_میمیرند سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام.  پیامبر خدا در روایتی می فرمایند: چهار چیز است که دل را می‌میراند، یعنی دل انسان نسبت به توجه به خدا و لذتی که از آن باید حاصل شود، بی‌نشاط می‌گردد: مورد اول: اَلذَّنْبُ عَلَى اَلذَّنْبِ. گناه روی گناه. توجه شود: انسان از خطا و گناه خالی نیست، لکن گاهی بعد از گناه، توبه و اظهار ندامت و پشیمانی می‌نماید اما گاهی از گناه توبه نمی‌نماید و غفلت و لغزش محض می‌شود که در این صورت است که دل می میمرد. مورد دوم:  كَثْرَةُ مُنَاقَشَةِ اَلنِّسَاءِ يَعْنِي مُحَادَثَتَهُنَّ .گفتگوی زیاد با زنان بیگانه و نامحرم که خواه ناخواه خالی از لغزشهای جنسی نیست. مورد سوم: مُمَارَاةُ اَلْأَحْمَقِ.بگو مگوی و مباحثه بی فایده با افراد نادان و احمق. و امیر المومنین در روایتی می فرمایند: احمق کسی که هر دم به رنگى در مى آيد یا اینکه عيبهاى ديگران را ببيند و آنها را زشت شمارد اما همان عيبها را در خود بپسندد. [ نهج البلاغة : الحكمة 349 . ] مورد چهارم: مُجَالَسَةُ اَلْمَوْتَى. نشست و برخاست با مردگان. سؤال شد که مراد از مردگان چیست؟ حضرت فرمود: ثروتمندانی که غرق در مادیات و مفاسد ناشی از آن می‌باشند. (خصال شیخ صدوق، باب الاربعة، حدیث65) در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. سلامتی همه مسافرین اسلام خصوصا زائرین امام رضا علیه السلام صلوات (متن اصلی درس خارج حضرت آقا جهت مطالعه) عن جعفر بن محمد، عن ابیه(علیهم‌‌السلام) قال: قال رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله): «أربع یمتن القلب: الذنب علی الذنب، و کثرة مناقشة النساء- یعنی محادثتهنّ- و مماراة الأحمق تقول و لایرجع الی خیر (أبداً)، و مجالسة الموتی، فقیل له: یا رسول الله! و ما الموتی؟ قال: کلّ غنی مترف». (خصال شیخ صدوق، باب الاربعة، حدیث65)   چهار چیز است که دل را می‌میراند، یعنی انسان نسبت به توجه به خدای متعال و ذکر او و لذّتی که از آن باید حاصل شود، بی‌نشاط می‌گردد: 1- گناه روی گناه. انسان از خطا و گناه خالی نیست، لکن گاهی بعد از گناه، توبه و اظهار ندامت و پشیمانی می‌نماید اما گاهی از گناه توبه نمی‌نماید و غفلت و لغزش محض می‌شود. 2- زیاد گفتگوکردن با زنان. البته مراد، گفتگو با همسر و دختران شخص نیست بلکه گفتگو با زنان بیگانه است که خواه ناخواه خالی از لغزشهای جنسی نیست. 3- مجادله و مباحثه با احمق. با افراد نادان که عقل و تصمیم بر اعمال و گفتار او حاکم نیست، بگومگو کردن فایده‌ای ندارد و نتیجۀ صحیحی بر آن مترتب نمی‌شود. 4- نشست و برخاست با مردگان. سؤال شد که مراد از مردگان چیست؟ حضرت فرمود: اغنیائی که غرق در مادیات و مفاسد ناشی از آن می‌باشند @AhkameHarameRazavi

شنبه مغرب اعتقادی ۱۴۰۳/۴/۳۰ موضوع: #مذمت_آثار_مال_دوستی سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام.یکی از خصلتهایی که مذمت شده است مال دوستی است که بدترین نوع آن این است که انسان  نسبت به مال حرص و ولع داشته باشد و به دیگران نیز انفاق نکند که در روایات و آیات از این خصلت به شح تعبیر شده است. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله در روایتی در مذمت حریص بودن به مال می فرمایند: از شُّحَّ یعنی همان حرص به مال همراه با عدم انفاق بپرهیزید  و امتهای پیش از شما به خاطر این صفت هلاک شدند و در ادامه می فرمایند فرد حریص در معرض سه آسیب بزرگ است: اول: امَرَهُم بِالكِذْبِ فَكَذَبُوا. حرص به مال گاهی موجب می‌شود که فرد دروغ بگوید و آن را انجام می دهد و فضای زندگی خود و جامعۀ خود را با خلاف حقیقت، آلوده نموده و صدق و صفا را از بین می برد.(جهت توجه: ضمیر امر به شح بر می گردد) دوم: امَرَهُم بالظُّلمِ فظَلَمُوا. گاهی حرص موجب می‌شود که ظلم و تجاوز به حقوق دیگران کند و آنرا انجام می دهد و آرامش افراد و جامعه را سلب می کند. سوم: أمَرَهُم بالقَطِيعَةِ فَقَطَعُوا. گاهی اوقات موجب می‌شود که مبتلا به قطع چیزی شود که خدا اجازه قطع آنرا نداده است. مثل قطع ارتباط با ارحام و خویشان یا قطع ارتباط باخدا و ائمۀ  و صلحاء. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. تعجیل در فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف صلواتی عنایت بفرمایید. جهت مطالعه متن اصلی: الفصل الرابع: «فی کیفیة استیفاء القصاص» جلسه 286، 1382/10/21 عن النبیّ(صلی‌الله‌علیه‌وآله) قال: « عَنِ اَلنَّبِيِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ قَالَ: إِيَّاكُمْ وَ اَلشُّحَّ فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِالشُّحِّ أَمَرَهُمْ بِالْكَذِبِ فَكَذَبُوا وَ أَمَرَهُمْ بِالظُّلْمِ فَظَلَمُوا وَ أَمَرَهُمْ بِالْقَطِيعَةِ فَقَطَعُوا». (خصال شیخ صدوق، باب الثلاثة، حدیث234)  شحّ به معنای حرص به مال همراه با بخل است. شحیح کسی است که با حرص و ولع به جمع‌آوری مال پرداخته و به دیگران انفاق نمی‌کند که این نوع، بدترین نوع مال‌دوستی است. پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: از شحّ بپرهیزید، همانا امتهای پیش از شما به خاطر این صفت هلاک شدند؛ چون حرص به مال گاهی موجب می‌شد که آنان دروغ گفته و فضای زندگی خود و جامعۀ خود را با خلاف حقیقت، آلوده نموده و صدق و صفا را از بین ببرند و گاهی موجب می‌شد که ظلم و تعدّی کنند. و گاهی هم موجب می‌شد که مبتلا به قطیعه شوند، قطیعه غالباً به معنای قطع رحم استعمال می‌شود لکن ظاهراً در اینجا به معنای اعمّ از آن یعنی قطع آنچه باید مراعات آن را نمود، می‌باشد مثل قطع ارتباط باخدا و ائمۀ خیر و صلحاء «یقطعون ما أمر الله به أن یوصل». @AhkameHarameRazavi

یکشنبه ظهر فقهی ۱۴۰۳/۴/۳۱ موضوع: #نقد_نسیه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن تسلیت ایام. در اسلام برای کسب سود حلال راهکارهایی بیان شده است یکی از آن راهها معامله نقد و نسیه است که توضیح آن را در ضمن دو نکته بیان می کنم: 1.معامله نسیه ان است تحویل کالا نقدی است و تحویل پول مدت دار است.  خصوصیت معامله نسیه این است که سودش حلال و قطعی است بطور ‌مثال شخصی که پول دارد می تواند با خرید نقدی جنس و فروش نسیه ‌یا ‌قسطی آن به قیمت بیشتر، سود حلال به دست آورد مثلا کالایی‌که قیمت نقد آن500 هزار تومان است را به 600 هزار تومان نسیه بفروشد .  2.در‌معامله ‌‌نسیه‌ باید ‌قیمت ‌و مدت مشخص و معلوم باشد، فروشنده و خریدار می‌توانند ابتدا در مورد قیمت و مدت با هم صحبت کنند که به تناسب مدت، قیمت‌زیاد‌یاکم‌شود اما عقد معامله باید بر یک قیمت و مدت معین بسته شود مثلا ‌این ‌کالا‌ را‌ به ‌مبلغ‌600 تومان می فروشم که پولش را شش ماه بعد بپردازید. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. خداوند متعال رزق حلال فراوان نصیب همه دوستان بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد @AhkameHarameRazavi

یکشنبه مغرب فقهی ۱۴۰۳/۴/۳۱ موضوع: #نفقه سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.  ضمن عرض تسلیت ایام. یکی از واجبات دینی که به برخی از افراد واجب است نفقه دادن هست، که در این باره به چند نکته اشاره می شود:    1.در احکام اسلامی برخی از افراد واجب النفقه انسان معرفی شده است یعنی تامین خرجی و مایحتاج زندگی و نفقه آنها بر انسان واجب است و مقصود از نفقه تامین خوراک, پوشاک, و مسکن و دیگر ما یحتاج معمول زندگی، است.   2. افراد واجب النفقه عبارت است:1. همسر دائمی انسان 2. پدر و مادر 3. فرزندان. (تحریر ج4 نکاح مسأله1 نفقه نزدیکان- جامع المسائل ج2 س1319)   3. پدر و مادر و فرزندان زمانی واجب النفقه هستند که فقیر باشند برخلاف همسر که چه فقیر باشد و چه غنی باید خرجش بر انسان واجب است، و اگر مرد نفقه همسرش را ندهد مدیون است.(نکته مهم این که: پرداخت کفارات، رد مظالم، فطریه و زکات اگر بابت نفقه باشد به واجب النفقه صحیح نیست، اما به دیگر ارحام مثل خواهر و برادر و ... دادنش اشکال ندارد. (مراجع م 1948- بهجت ج2 ص 3763 س 2906 و س 3359 و ج3 س 3777- مکارم ج1 ص 95- جامع المسائل ج2 س 1319)     در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند.    جهت عزت و سربلندی ملت ایران و پیروزی جبهه مقاومت صلواتی را عنایت بفرمایید @AhkameHarameRazavi

🔺احکام #حق_الناس 🔹استاد #دارینی 🔸جمله غلطی که میگویند خدا از حق الله میگذره اما از حق الناس نمیگذره ▪️جلسه 1⃣ @AhkameHarameRazavi

دوشنبه ظهر اعتقادی ۱۴۰۳/۵/۱ موضوع: #دشوارترین_فرائض سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت ایام. امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند: : سخترین و دشوارین چیزی که خداوند بر بندگانش فریضه و واجب کرده است سه چیزاست: اول: إنصافُ الناسِ مِن أنفسِهم. انصاف یعنی نصف کردن. همچنان که با او رفتار می‌کنید، مثل همان با خودتان رفتار کنید.مردم می دانید اشکال خیلی از ماها اینه که عیبی را که از دیگران می بینیم، مستحق توبیخ و برخورد می دانیم، اما همان عیب را در خودمان یا نمی بینیم یا اگر دیدیدیم بزرگ و با اهمیت حساب نمی کنیم که مستحق برخورد بدانیم. اگر همین یک مطلب در جامعۀ اسلامی رائج بشود و خودمان را موظف بدانیم، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. دوم: و مُواساةُ الإخوانِ فی الله، مواسات یعنی کمک و همکاری کردن، یعنی در راه خدا و در راه تکلیف و آنچه رضای خدا متوجه به آن است، با برادران مؤمن همکاری کنیم. سوم: و ذِکرُ الله علی کلِّ حال. ذکر خدا در همۀ حالات. ذکر خدا یعنی چه؟ آیا به این معناست که تسبیح دست بگیریم و دائماً «لا اله الّا الله» «سبحان الله»، بگوییم؟ این کار البته خوب است، با فضیلت است اما این ذکرُ الله که دشوارترین فریضه هست طبق تبیین امام منظور این است اگر یک کارِ خیری پیش آمد، چون به یادِ خدا و متوجه امر و نهی خدا هستید، آن کارِ خیر را حتماً انجام بدهید! اگر گناهی پیش آمد، چون به یاد خدا هستید، متوجه باشید که آن گناه را انجام ندهید! ذکرُ الله یعنی این. این هم واقعاً کار سختی است. در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند. تعجیل در فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلوات متن اصلی: فصل دوم: قواطع سفر جلسه 256، 1396/9/13 حدیث: عن ابی عُبیدَةِ الحَذّاء قال: عن ابی عبدالله جعفرِ بنِ محمد«صلوات‌الله‌علیهما» قال: ألا اُخبِرُکم بِأشدِّ ما افتَرضَ اللهُ علی خَلقِه. أشدّ یعنی سخت‌ترین، دشوارترین عمل. به معنای افضل نیست، البته شاید بین دشواری و سختیِ عمل و فضیلت آن عمل، ارتباطی وجود داشته باشد؛ أشِدّاءُ علی الکفّار، یعنی در مقابل دشمن، سختند، نفوذناپذیرند. بعد خود حضرت بیان فرمودند: إنصافُ النّاس مِن أنفسِهم، با مردم، منصفانه رفتار کنیم! یعنی اگر در این قضیه خودتان را در قِبال او قرار بدهید، همانطوری که برای خودتان حکم می‌کنید، برای او هم همانطور حکم کنید! ما خیلی موارد از مشکلات خودمان اغماض می‌کنیم، می‌گوییم بشریم دیگر، چکار کنیم؟! همین عمل را اگر از نفرِ دیگر ببینیم، اغماض نمی‌کنیم! اشکال، این است که عیب را در دیگران می‌بینیم و مُستوجب برخورد می‌شماریم، همان عیب را در خودمان یا نمی‌بینیم یا اگر دیدیم، آنچنان بزرگ و با اهمیت نمی‌شماریم، مستوجب توبیخ و برخورد نمی‌دانیم! این، یکی از سخت‌ترینِ وظائف است. ما افترَض الله، یعنی این، فریضه است که خدای متعال بر گردنِ ما گذاشته که با مردم منصفانه رفتار کنیم! انصاف یعنی نصف کردن. همچنان که با او رفتار می‌کنید، مثل همان با خودتان رفتار کنید! عکسش هم همینطور است، آنچنان که با خودتان رفتار می‌کنید، مثل آن با او رفتار کنید! اگر همین یک مطلب در جامعۀ اسلامی رائج بشود و خودمان را موظف بدانیم، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. ارزش اسلام این است. جمهوری اسلامی که ما گاهی می‌گوییم حرفهایی برای جهان و برای بشریت دارد، که این حرفها حرفهای نو است، یکی از حرفها اینهاست. بشریتِ مادّی اصلاً این معنا را درک نمی‌کند. تعبیر اِفتَرض الله یعنی: این، فریضه است که بر عهدۀ ماست. دوّم: و مُواساةُ الإخوانِ فی الله، مواسات یعنی کمک و همکاری کردن، یعنی در راه خدا و در راه تکلیف و آنچه رضای خدا متوجه به آن است، با برادران مؤمن همکاری کنیم! واقعاً این همکاری کردن و مواسات کردن و کمک کردنِ با برادران هم یکی از آن کارهای بزرگ و مهم است.