🔷 چه موانعی باعث می شود که دعا استجابت نشود؟ در روايات عواملى براى عدم استجابت دعا ذكر شده است، كه از مهمترين آنهاست: الف) دست كشيدن از تلاش و اكتفا به دعا؛ ب) گناهان از موانع مهم است‏؛ ج) دعا بر ضدّ مؤمنان و دوستان‏؛ د) دعا فقط در دشواريها؛ هـ) غذاهاى حرام و ناپاك‏. برای نمونه امام صادق (ع) فرمود: «آن كس كه در خانه ‏اش بنشيند و بگويد: پروردگارا! روزى مرا برسان! به او گفته مى‏ شود: آيا براى طلب روزى و كسب درآمد، راه و مسيرى [كه همان تلاش و كوشش است] قرار نداده ‏ام؟!». و در روايت آمده است: «آن كسى كه مى ‏خواهد، دعايش به اجابت برسد، بايد از راه حلال كسب درآمد كند». 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430526

🔷 دعا كردن چه آدابی دارد و شرايط استجابت آن چيست؟ براى دعا كردن و باريافتن به محضر دوست، و بهره ‏مندى بيشتر از فيض و رحمت الهى، آدابى ذكر شده است، كه يقيناً براى استجابت دعا، مؤثّر خواهد بود. در اينجا به اهمّ آنها - با استفاده از روايات - اشاره مى ‏شود: الف) معرفت الهى‏؛ ب) حسن ظنّ به خدا؛ ج) دعا همراه با احساس نياز؛ د) دعا همراه با توجه تامّ‏؛ هـ) دعا همراه با خضوع و دل ‏شكستگى‏؛ و) دعا همراه با استغفار و صلوات‏؛ ز) اصرار و پافشارى در دعا. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430527

🔷 چرا خداوند گاهی دعاى مؤمنان را با وجود فراهم بودن شرايطِ استجابت، اجابت نمى كند؟! از برخى روايات استفاده مى شود كه گاهى اوقات، خداوند دعاى مؤمنان را اجابت نمى كند و در عوض، گناهانى را از آنها مى آمرزد و يا آن را براى آخرت ذخيره مى سازد. گاهی نيز انسان بر اثر بى ‏اطّلاعى، حاجتى را با تمام وجودش از خدا مى خواهد كه به ضرر اوست. خداوند به لطفش آن چيز را دريغ مى ‏ دارد و به جاى آن، نعمت ديگرى به او مى بخشد؛ زيرا معلومات ما محدود و ناقص است و علم بى ‏پايان، نزد خداست. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430528

🔷 چرا برخی دعاها به اجابت نمى ‏رسد، يا با تأخير به اجابت می رسد؟ 1. گاه مى ‏شود كه دعا کننده شرايط استجابت دعا را فراهم نكرده ‏است؛ 2. گاهی خواسته دعا کننده به زيان اوست؛ 3. گاهی خداوند اجابت دعا را به تأخير مى ‏اندازد، تا بنده اش بيشتر نيايش كند و مشمول عنايات افزون‏ ترى گردد؛ 4. گاهى برخى از افراد، راهها و اسبابى را كه خداوند براى حلّ مشكلات قرار داده رها مى ‏كنند و تلاش و كوشش را کنار می گذارند؛ 5. اعتقاد و ايمان به آثار دعا نيز تأثير مهمى در اجابت دعاها دارد و با ترديد به مقصود نمی توان رسيد؛ 6. گاهى اوقات، خداوند دعاى مؤمنان را اجابت نمى كند و در عوض، گناهانى را از آنها مى ‏آمرزد و يا آن را براى آخرت ذخيره مى سازد. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430529

🔷 آیا قرار است «دعا» جای تدبیر، عمل، نيكوكارى و تقوا را در زندگی و بندگی بگیرد؟ تعليمات اسلام روى موضوع عمل تأكيد فراوانى دارد. از طرفی دعا رمز خودسازى و تربيت است. كسى كه دعا مى ‏كند يعنى تقاضايى دارد. بنده اگر خطا كرده باشد چگونه مى ‏تواند از مولا بهشت بخواهد؟! دعا يعنى اينكه خودت را بساز و پاك كن. برداشت دقیق از دعا این است که دعا نمك است. كسى نمى ‏تواند به جاى غذا نمك بخورد، بلكه انسان بايد غذايى را تهيّه كند و بعد نمك مختصرى به آن بيفزايد. اگر زياد نمك در غذا بريزد نمى ‏تواند آن را مصرف كند، چون نمك زيادى كشنده است. برّ و نيكوكارى هم غذاى بدن انسان است و دعا نمك آن غذا، در حالى كه غالب مردم مى ‏خواهند برّ اخلاقى و عملى را كنار بگذارد و فقط دعا كنند! 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430531

🔷 مفهوم واقعى دعا چيست و چگونه بايد ادا شود؟ مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است كه از دايره قدرت انسان بيرون باشد، آن‏ هم از كسى كه قدرتش بى‏ پايان و هر امرى برايش آسان است. اين درخواست نبايد فقط بر زبانِ انسان جارى شود، بلكه از همه وجود او برخيزد و زبان در اين بخش، نماينده و ترجمان تمام ذرّات وجود انسان و اعضا و جوارح اوست. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430532

🔷 از نگاه روايات اسلامی، دعای چه کسانی مُستَجاب نمى ‏شود؟ طبق روايات اسلامى دعا مخصوص مواردى است كه تلاش انسان اثرى نبخشد. به تعبير ديگر آنچه انسان در توان دارد انجام دهد و بقيّه را از خدا بخواهد. بنابراين اگر انسان دعا را جانشين تلاش كند قطعاً مستجاب نخواهد شد. مثلا طبق روايات چند گروه هستند كه دعايشان مستجاب نمى ‏شود: كسى كه در خانه خود نشسته و مى ‏گويد خداوندا، مرا روزى ده؛ و كسى كه اموالى داشته و آن را بيهوده تلف كرده و میانه روی و اصلاح مال را کنار گذاشته؛ و كسى كه مالى داشته و بدون شاهد به ديگرى وام داده. و... . روشن است كه در تمام اين موارد انسان تلاش و تدبير لازم را به‏ خرج نداده و گرفتار پيامدهاى آن شده و در برابر اين تقصير و كوتاهى و ترك تلاش، دعاى او مستجاب نخواهد شد. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430534

🔷 دعا در روايات اهل بيت علیهم السلام چه اهمّيّتی دارد؟ امام باقر عليه السلام فرمود: «چيزى نزد خدا برتر از اين نيست كه از او تقاضا كنند و از آنچه نزد اوست بخواهند و نزد خداوند هيچ‏كس مبغوض ‏تر و منفورتر از كسانى كه از عبادت او تكبّر ورزند و از مواهب او تقاضا نمى ‏كنند نيست». امام صادق عليه السلام در روايتى فرمود: «نزد خدا مقامى است كه جز با دعا و تقاضا نمى ‏توان به آن رسيد و اگر بنده ‏اى دهان خود را از دعا فرو بندد و چيزى تقاضا نكند چيزى به او داده نخواهد شد، پس از خدا بخواه تا به تو عطا شود، چرا كه هر درى را بكوبيد و اصرار كنيد سرانجام گشوده خواهد شد». 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430535

🔷 آثار تربيتى دعا؟ دعا آثار تربيتى فراوانى دارد كه به سه نمونه آن اشاره مى شود: 1. اوّلين اثر دعا، ايجاد نور امّيد در دل انسان‏ها است. 2. دومين اثر دعا ايجاد نور تقوا در وجود انسان است. 3. سومين اثر تربيتى دعا، تقويت نور معرفت است. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430549

🔷 خداوند به همه انسانها - چه كسانى كه دعا كنند و چه نكنند - نعمت عطا مى‏ كند، بنابراين چه نيازى به دعا و توسّل است؟! فيض بركات خداوند اقسام و انواعى دارد: بخشى از آن را خداوند به همه انسان‏ ها عطا مى‏ كند، همانند باران كه در هنگام نزول كافر و مؤمن، عارف و غيرعارف و ... همه از آن بهره‏ مند مى‏ شوند. بخش ديگر آن، بركاتى است كه تنها به اهل معرفت عطا مى‏ شود و غير مؤمن مشمول آن نمى‏ گردد. و بخش سوم، نعمت‏ هايى است كه تنها دعاكنندگان از آن بهره مى‏ برند. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430550

🔷 قرآن همچون نسخه طبيب، در صورتى شفابخش است كه به آن عمل شود؛ چرا به ما دستور داده ‏اند تا در شب‏ هاى قدر به هنگام دعا، قرآن را بر سر بگذاريم؟! قرآن دو جنبه دارد و نسخه طبيب يك جنبه. از آنجا كه قرآن مجيد كلام خداوند است، از طرفى، الفاظ آن نيز ذاتاً مقدّس است. از طرف ديگر، محتوا و مضمون آن نيز مقدّس مى ‏باشد. «قرآن بر سر نهادن» پيام‏ هايى دارد: از جهت ظاهر، بايد بياموزيم كه نبايد قرآن را زير دست و پا قرار دهيم و از جهت باطن و محتوا، به ما مى آموزد كه بايد اين كتاب آسمانى را سرلوحه اعمال خود قرار دهيم و به قوانين و دستورات آن پيوسته عمل نماييم. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430551

🔷 چرا ائمه عليهم السلام دستور داده ‏اند دعاهايى را بخوانيم كه هرگز مستجاب نخواهد شد؟! دعا براى اجابت اين دعاها پسنديده و اجابت آن امكان ‏پذير است. بلكه بنابر دستورات اسلام، بايد براى تحقّق آنها گام‏ هاى عملى نيز برداشته شود. يعنی در يك جامعه اسلامى كامل، همه مردم ضمن اینکه باید به قوانين الهى عمل كنند و زمینه استجابت دعاها را فراهم کنند، در کنار آن بايد دعا کنند. در اين صورت، دعا نيز در رفع اين گرفتارى ‏ها دور از اجابت نيست. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430552

🔷 چرا به هنگام دعا دست به آسمان بر مى‏ داريم؟ مطابق برخی روايات، چون غالب ارزاق انسانها از آسمان است، آسمان به عنوان معدنى از بركات و ارزاق الهى معرفى شده، و به هنگام دعا به آن توجّه مى‏ شود. چراکه باران زنده كننده زمين‏ هاى مرده از آسمان مى‏ بارد، نور آفتاب كه منبع حيات و زندگى است از سوى آسمان مى‏ تابد و هوا سومين عامل مهم حيات در آسمان است. از بعضى از روايات، فلسفه ديگرى براى اين كار استفاده مى‏ شود، و آن اظهار خضوع و تذلل در پيشگاه خدا است؛ چراكه انسان به هنگام اظهار خضوع، يا تسليم، در مقابل شخص يا چيزى، دست ‏هاى خود را بلند مى‏ كند. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430568

🔷 نيازمندان به دعا؟ همه انسانها نيازمند دعا هستند. زيرا هر لحظه ممكن است نعمت عافيت، آرامش، غنا و ثروت از اهل رفاه و عافيت گرفته شود، يا لغزشى دامن‏ گير آنها گردد و در دام شيطان گرفتار شده، از نظر معنوى سقوط كنند و آلوده گناهانى گردند كه تا آخر عمر نيز نتوانند آثار آن را برطرف سازند. افرادى كه در عافيتند، گاه گرفتار غرور و غفلت مى‏ شوند، در حالى كه مبتلايان، نه مغرورند و نه غافل و پيوسته به در خانه خدا رفته و دعا مى‏ كنند، و از اين نظر حال عافيت ‏مندان از مبتلايان سخت ‏تر است. ضمن اينکه غفلت در آسایش، باعث می شود دعا در گرفتاری مستجاب نشود. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430569

🔷 دعا چه تأثيری در زندگى انسانها دارد و چه درس هایی که از دعاها می گيريم؟ 1. «دعا» انسان را به سراغ شناخت و عشق معبود مى‏ فرستد، تا پيوند ناگسستنى با او بر قرار سازد و از خوان رحمتش، توشه برگيرد. 2. دعا «دعاكننده» را به سراغ تحصيل شرايط اجابت دعا مى‏ فرستد كه نخستين آنها توبه از گناه است. 3. «دعا» انسان را به تلاش، جهت بر طرف ساختن موانع استجابت وامى‏ دارد كه ساده ‏ترين آنها پاك و حلال بودن مأكول و ملبوس و پرهيز از اموال حرام و سعى براى اداى حقوق ديگران است. 4. محتواى بسيار عميق و تكان دهنده دعاهاى معروف پيشوايان بزرگ اهل بيت، آنچنان حساب شده است كه هر جمله‏ اى از آن، درس آموزنده مهمّى است. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430570

🔷 دعا به هنگام انجام چه كارهايی اهميت بيشتری پيدا می کند؟ دعا و نيايش در هر زمان خوب و سازنده است، ولى به هنگام انجام كارهاى مهم كه انسان نياز به نيرو و توان بيشترى دارد، از اهميت ويژه‏ اى برخودار است. به همين دليل اولياء اللّه همواره در كارهاى مهم دست به درگاه پروردگار بر مى‏ داشتند، و با دعا و ياد او توان و نيرو مى گرفتند، و با توكل بر ذات پاكش آرام مى‏ يافتند، و بدون ترس و واهمه از عظمت مشكلات، به جنگ آنها مى‏ رفتند، چراكه مى‏ دانستند هر مشكلى در برابر اراده حق سهل و آسان است. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430571

🔷 دعا از ديدگاه قرآن و روايات‏ دعا مسئله بسيار مهمّى است كه در آيات قرآن و روايات معصومان عليهم السلام به گونه گسترده‏ اى مطرح شده است. از آيات و روايات استفاده مى‏ شود كه دعا نه تنها عبادت است، بلكه از برترين عبادتها به شمار رفته است. دعا هم عبادت است؛ و هم باعث اعتناى خدا به انسان؛ و هم وسيله تقرب بنده به مولاست. دعا در درگاه خداوند هرچند عبادتى است بى ‏رنج و زحمت، ليكن از كلمات گهربار پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله درمى‏ يابيم كه در نزد خداوند جايگاهى بس عظيم دارد كه متأسّفانه، انسان‏ ها به جهت سهل و آسانى آن كمتر بدان توجّه دارند. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430577

🔷 عباد الرّحمن پيوسته دعا مى كنند دعا يکی از ويژگى های مهم عباد الرّحمن است؛ خداوند مهربان ويژگى مذكور را چنين توصيف مى‏ كند: «وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ‏ لَنا مِنْ‏ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً؛ و [عباد الرّحمن] كسانى [هستند] كه مى‏ گويند: "پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مايه روشنى چشم ما قرار ده و ما را براى پرهيزگاران پيشوا گردان!"». جمله «يقولون» كه به صورت فعل مضارع آمده، دلالت بر مداومت عباد الرّحمن بر دعا و تضرّع دارد. آنها همانند برخى از انسانهاى ضعيف ‏الايمان نيستند كه به هنگام گرفتارى و مشكلات به خدا روى آورند، و هنگامى كه نيازشان بر طرف شد خداوند را به فراموشى بسپارند؛ بلكه همواره از خداوند، خانواده‏اى صالح و شايسته مى ‏طلبند. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430576

🔷 حکمت شروع دعاها با «ربّنا»؟ از تعبيرات قرآنی چنین استفاده مى‏ شود كه بهترين دعا آن است كه از مساله «ربوبيّت» پروردگار آغاز شود. درست است كه نام مبارك «اللَّه» جامع ترين نامهاى خدا است، ولى از آنجا كه تقاضا از محضر پر لطف او تناسب با مساله «ربوبيّت» دارد - ربوبيتى كه از ناحيه خداوند از نخستين لحظات وجود انسان آغاز مى‏ شود و تا آخر عمر او و بعد از آن ادامه دارد، و انسان را غرق الطاف الهى مى‏ كند - خواندن خداوند به اين نام در آغاز دعاها از هر نام ديگر مناسب تر و شايسته ‏تر است‏. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430575

🔷 جايگاه ويژه دعا در معارف دينى‏ كسانى كه با منابع اسلامى سر و كار دارند به اين نكته واقفند كه دعا و نيايش در تعليمات اسلام جايگاه ويژه‏ اى دارد، تا آنجا كه قسمت عمده عبادات اسلامى را دعا و نيايش تشكيل مى‏ دهد. دعا مسئله بسيار مهمّى است كه در آيات قرآن و روايات معصومان عليهم السلام به گونه گسترده‏ اى مطرح شده است. از مجموعه آيات قرآن و روايات معصومان عليهم السلام استفاده مى‏ شود كه دعا نه تنها عبادت است، بلكه از برترين عبادتها به شمار رفته است. بنابراين «دعا» در اسلام جايگاهى بس عظيم دارد و از اهميّت بسيار زيادى برخوردار است. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430578

🔷 موانع و شرايط استجابت دعا؟ از مجموعه رواياتی که از ائمّه عليهم السلام وارد شده است، به دست مى‏ آيد كه وعده الهى در مورد مستجاب شدن دعاها بى ‏قيد و شرط نبوده است؛ بلكه دعا داراى شرايطى است كه دعاكنندگان بايد شرايط دعا راتحصيل، و موانع آن را از سر راه خود بردارند: شرط اوّل اجابت دعا، شناخت صفات جلال و جمال و فعل و اسماء الله الحسنى است كه هر كس بايد به اندازه توان خود اين شناخت را به دست آورد. دومين ‏شرط اجابت دعا، نيّتِ‏ صادق و پاك و قلب با اخلاص و بدون ريا است. سومين ‏شرط تغذيه حلال است؛ تغذيه حلال نه تنها در دعا مؤثّر است، بلكه در تمام عبادت ‏هاى انسان نيز تأثير دارد. چهارمين شرط اجابت دعا، حضور قلب است. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430588

🔷 شرايط اجابت دعا در سوره اعراف خداوند در آیات 55 و 56 سوره اعراف می فرمايد: «پروردگار خود را از روى تضرع و در پنهانى بخوانيد [و از تجاوز دست برداريد كه] او متجاوزان را دوست نمى‏ دارد. * و در زمين فساد مكنيد بعد از آنكه اصلاح شده است، و او را با بيم و اميد بخوانيد [بيم از مسئوليت ها و اميد به رحمتش، و نيكى كنيد] زيرا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است». در اين دو آيه، اشاره به پنج قسمت از شرائط قبولى دعا شده است: نخست اينكه از روى تضرّع و در پنهانى باشد؛ ديگر اينكه از حد اعتدال تجاوز نكند؛ سوم اينكه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد؛ چهارم اينكه توأم با بيم و اميد متوازن باشد؛ پنجم اينكه با نيكوكارى توأم گردد. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430589

🔷 دعاهای حاملان عرش الهى و آدابی که رعايت می کنند خداوند در آيات 7 تا 9 سوره غافر (انسان) می فرمايد: «فرشتگانى كه حاملان عرشند و آنها كه گرداگرد آن [طواف مى‏ كنند] تسبيح و حمد خدا مى‏ گويند و به او ايمان دارند و براى مؤمنان استغفار مى‏ نمايند * [عرضه مى‏ دارند] پروردگارا! آنها را در باغهاى جاويدان بهشت كه به آنها وعده فرموده‏ اى وارد كن، همچنين صالحان از پدران و همسران و فرزندان آنها را كه تو توانا و حكيمى * و آنها را از بديها نگاهدار، و هر كس را در آن روز از بديها نگاهدارى مشمول رحمتت ساخته‏ اى و اين است رستگارى بزرگ». در اين آيات، حاملان عرش الهى راه و رسم دعا را به مؤمنان مى‏ آموزند: نخست تمسك به ذيل نام پروردگار (رَبَّنا). سپس او را به صفات جمال و جلالش ستودن و از مقام رحمت و علم بى پايانش مدد خواستن. سرانجام وارد در دعا شدن، و مسائل را به ترتيب اهميت خواستن و با شرائطى كه زمينه استجابت را فراهم مى‏ سازد مقرون ساختن. سپس دعا را با ذكر اوصاف جمال و جلال او و توسل مجدد به ذيل رحمتش پايان دادن. حاملان عرش الهی در اين دعا روى پنج وصف از مهم ترين اوصاف الهى تكيه مى‏ كنند ربوبيت، رحمت، قدرت، علم و حكمت او. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430590

🔷 منظور از اين آيه که «اگر دعاى شما نبود، ارزشى نداشتيد»، چيست؟ مگر دعا چه جایگاه يا اثری در زندگی و بندگی انسان دارد؟! مفهوم آيه چنين است که: آنچه به انسان ارزش و قيمت در پيشگاه خدا مى‏ دهد، همان ايمان و توجه به پروردگار و بندگى او است. دعا وسيله مؤثرى است براى خودسازى و پيوند نزديكى است ميان انسان و خدا. دعا وسيله‏ اى است براى شناخت پروردگار و صفات جمال و جلال او، و هم وسيله‏ اى است براى توبه از گناه و پاك‏سازى روح، و هم عاملى است براى انجام نيكى ‏ها، و هم سببى است براى جهاد و تلاش و كوشش بيشتر تا آخرين حد توان. گذشته از همه دعا مى‏ تواند دريچه‏ اى باشد به سوى اميد پيروزى، و وسيله مؤثرى براى مبارزه با ياس و نوميدى. به همين دليل دعا به هنگام حوادث سخت و طاقت‏ فرسا به انسان قدرت و نيرو و اميدوارى و آرامش مى‏ بخشد، و از نظر روانى اثر غير قابل انكارى دارد. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430591

🔷 دست دعا را به سوی چه کسی دراز کنيم؟ آيا توسل به معصومان عليهم السلام شرك نيست؟! روى آوردن به درگاه برگزيدگان خداوند بدان معنا نيست كه ما از خود آنها حل مشكل را مستقلًّا طلب كنيم. بلكه دست توسّل به سوى آنان مى ‏گشاييم تا ما را نزد خداوند مورد شفاعت قرار داده، براى حل مشكل ما از خداوند قادر مطلق چاره‏جويى كنند. ما معتقديم كه اين بزرگواران اگر كارى مى ‏كنند به اذن خداوند است. معتقدان به دعا و توسّل، بزرگان و اوليا را شريك خدا نمى ‏دانند، بلكه آنها را به درگاه خداوند شفيع قرار مى ‏دهند. به عبارت ديگر، ما همان اعتقادى را داريم كه در آيه 110 سوره مائده، درباره حضرت مسيح عليه السلام آمده است. در اين آيه شريفه زنده كردن مردگان، شفاى بيماران، آفرينش پرندگان، همه به حضرت مسيح نسبت داده شده است؛ ليكن همه آنها با اذن و دستور خداوند متعال بوده است. شيعه نيز جز اين نمى ‏گويد. او معتقد است كه بزرگان و اولياى دين، مى ‏توانند به اذن و دستور خداوند كارهايى را كه ديگران از انجام آن عاجزند، انجام دهند. بنابراين دعا و توسّل شيعه، نه شرك است و نه كفر. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430592

🔷 دعا در قرآن به چه معنی است؟ آيا هر كس پيامبر (ص) يا يكى از صالحان و اولياء الله را بخواند، مشرك و كافر است؟! واژه دعا در قرآن به معانى مختلفى آمده است: 1. دعا به معنى «عبادت»، مانند آيه 18 سوره جن «فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً». هر مسلمانى مى‏ داند «دعا» به اين معنى، مخصوص خدا است. 2. دعا به معنى «فراخواندن» به سوى چيزى، مانند آنچه در مورد پيامبر اسلام (ص) آمده است كه خداوند مى‏ فرمايد: «ادْعُ إِلى‏ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ». بديهى است اين دعا و فراخوانى عين ايمان مى‏ باشد. 3. دعا به معنى «تقاضاى حاجت» كه گاه از طريق عادى است، مانند «وَ لا يَأْبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعُوا؛ هنگامى كه از «شهود» دعوت براى اداى شهادت شود، نبايد امتناع كنند». اين فراخوانى در امور عادى است و به يقين اگر كسى آن را انجام دهد، كافر نمى‏ شود. گاه از طرق غير عادى است كه اين بر دو قسم است: گاه با اعتقاد استقلال غير خدا در تأثير است، که اين قسم شرك است؛ زيرا مستقلّ در تأثير، تنها خداست. امّا درقسم دوّم در حالی که دعا کننده مسبّب الاسباب را خدا مى‏ داند، ولى با توسّل به اولياء اللَّه از آنها مى‏ خواهد كه نزد خدا براى او تقاضاى حاجتى كنند. قرآن مجيد مى‏ گويد: «بنى اسرائيل نزد موسى آمدند و از او تقاضا كردند كه از خداوند غذاهاى متنوّعى - غير از منّ و سلوى - براى آنها بخواهد». موسى هرگز به آنها ايراد نكرد كه چرا مرا با خطاب يا موسى! فرا خوانديد و چرا مستقيماً خودتان از خدا نخواستيد و اين شرك و كفر است. بلكه تقاضاى آنها را از خدا خواست و اجابت شد. 📖 پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430593

🔷 گناه، مانعی بزرگ در استجابت دعا در بعضى‏ از روايات،‏ گناهان‏ متعددى‏ به‏ عنوان‏ موانع‏ استجابت‏ دعا ذكر شده:‏ از جمله‏ آنها سوء نيت، نفاق، تأخير نماز از وقت، بدزبانى، غذاى حرام، و ترك صدقه و انفاق در راه خدا است: «... وَ الذُّنُوبُ‏ الَّتِي‏ تَرُدُّ الدُّعَاءَ سُوءُ النِّيَّةِ وَ خُبْثُ السَّرِيرَةِ وَ النِّفَاقُ مَعَ الْإِخْوَانِ وَ تَرْكُ التَّصْدِيقِ بِالْإِجَابَةِ وَ تَأْخِيرُ الصَّلَوَاتِ الْمَفْرُوضَاتِ حَتَّى تَذْهَبَ أَوْقَاتُهَا وَ تَرْكُ التَّقَرُّبِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبِرِّ وَ الصَّدَقَةِ وَ اسْتِعْمَالُ الْبَذَاءِ وَ الْفُحْشِ فِي الْقَوْلِ ...». هنگامى كه در دعاى «كميل» به اين جمله پرمعنا مى‏ رسيم: «اللهُمَّ اغْفِرْ لىَ الذُّنُوبَ الَّتى‏ تَحْبِسُ الدُّعآءَ؛ خدايا گناهانى را كه از [برآورده شدن] دعا جلوگيرى‏ مى ‏كند، بر من ببخش»، مى‏ فهميم كه ما حجاب خود و حجاب اجابت دعاهاى خود هستيم و مشكلات را بايد در درون خود جستجو كنيم، نه بيرون و اين «خود آلوده» را بايد از ميان برداشت! لذا براى اجابت دعا بايد قبل از هر چيز در پاكى قلب و روح كوشيد و از گناه توبه كرده و خودسازى نمود و از زندگى رهبران الهى الهام گرفت. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430594

🔷 جامعیت و فضاى صدور دعاهاى صحیفه سجادیه امام سجاد (ع) بعد از واقعه کربلا حدود سى و پنج سال در سخت‌ترین شرایط مى ‌زیست و قسمت مهمى از زندگى آن‌ حضرت در دوران حکومت عبدالملک، خلیفه بى ‌رحم و سفاک اموى و دوران فرماندارى حجاج بر کوفه بود. در چنین شرایطى نه آزادى زمان حکومت امیرمؤمنان (ع) بود تا دانشمندان و علماى اسلام بتوانند حقایق را بازگو کنند و علاقه ‌مندان به اهل‌بیت از آنها سخن بگویند و نه ضعف حکومت ‌هاى بنى‌ امیه و بنى‌عباس در دوران امام باقر و امام صادق (ع) در آن زمان وجود داشت تا بتوانند از آن فرصت استفاده کنند و به نشر علوم اسلام و علوم اهل ‌بیت بپردازند. بنابراین، آن‌ حضرت بهترین راه را برگزید؛ راهى که تنها مخاطبش پروردگار بود ولى در قالب دعا و مناجات و عرض حاجت به درگاه او آنچه را که لازم بود بیان فرمود و خلق را هدایت کرد. عجب اینکه نشر همین دعا ها نیز آسان نبود، دعا ها به‌ صورت یک گنج پنهان دست ‌به ‌دست مى ‌شد و سعى در اخفاى آن داشتند. دعا هاى صحیفه سجادیه بسیار متنوع و جالب و جامع است و تمام شئون زندگى انسان ‌ها را در بر مى ‌گیرد، براى هر زخمى مرهمى و براى هر دردى دارویى و براى هر مشکلى راه ‌حلى ارائه مى ‌دهد. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0411715

🔷 جایگاه و اهمّیّت دعا در فرهنگ اسلامی دعا نزدیک ‌ترین و مؤثرترین رابطه انسان با خداست. دعا در فرهنگ اسلامى از مهم‌ ترین عبادات است؛ تا آنجا که خداوند در قرآن مجید پس از امر به دعا و وعده استجابت «وَ قَالَ رَبُّكُمْ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ»، مى‌ افزاید: کسانى که در برابر این رابطه نزدیک خلق و خالق تکبر مى‌ ورزند، به ‌زودى با ذلت وارد دوزخ مى ‌شوند: «إِنَّ الَّذِينَ‏ يَسْتَكْبِرُونَ‏ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ». در جایى دیگر از قرآن مجید مى خوانیم: «قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ؛ بگو: پروردگارم براى شما ارزشى قائل نیست، اگر دعاى شما نباشد». در این مقاله جایگاه دعا در فرهنگ اسلامی، آثار دعا، شبهات وارده بر آن، آداب و شرایط دعا، بحث های مربوطه و دعا هایی که مستجاب نمی شوند مورد بررسی قرار می گیرند. 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0411718

🔷 همراهى دعا با صلوات بر پيغمبر و آل او در بسيارى از دعاهای مأثور از امامان اهل بيت عليهم السلام و بیشتر دعاهاى صحيفه سجاديه، قبل يا بعد از دعا، بر پيغمبر و آلش درود فرستاده می شود. از بعضى از احاديث نيز استفاده مى‌ شود كه بهتر آن است كه در آغاز دعا و پس از آن در هر دو مرحله، بر پيغمبر و آلش درود بفرستند. از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود: «كسى كه حاجتى به درگاه خدا داشته باشد، ابتدا بر پيغمبر و آلش درود بفرستد، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد و در ادامه آن را با درود بر پيغمبر وآلش ختم كند [خداوند دعاى او را مستجاب خواهد كرد]، زيرا پروردگار متعال كريم ‌تر از آن است كه دو طرف دعا را بپذيرد و وسط آن را نپذيرد، چراكه مى‌ دانيم درود بر پيغمبر و آلش بر خداوند مخفى نمى‌ ماند». 📖 مطالعه تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0430615