﷽ ⭕️ نقد و بررسی ادعای #کتابسوزی اعراب مسلمان در ایران 🔺 یکی از موضوعاتی که اسلام ستیزان همواره از آن به عنوان بهانه ای برای تخریب اسلام و ضربه زدن به اعتقادات اسلامی بهره می برند، ادعای نابودی کتابخانه های ایران توسط اعراب مسلمان است. 🔺با توجه به که این موضوع، مستند به گزارش چند منبع متاخر بوده و برخی از نویسندگان معاصر نیز تحت تاثیر رویکردهای عرب ستیزانه و با اعتماد به آنها، به نقل آن پرداخته اند، در مقابل بعضی از محققان نیز با بررسی گزارشات مربوطه، دلایل و مستنداتی در رد آن اقامه کرده اند. اما متنی که مورد استناد اسلام ستیزان قرار می گیرد از این قرار است: 🔰 ابن خلدون، جامعه شناس نامدار عرب می نویسد : «هنگامی که سعد ابن ابی وقاص بر تیسفون دست یافت، در آن جا کتاب های بسیار دید. وی در نامه ای که به عمر ابن خطاب نوشت، درباره این کتاب ها دستوری خواست. عمر در پاسخ نوشت که : آن همه را به آب افکن که اگر آنچه در آن کتاب ها راهنمایی است الله برای ما قرآن را فرستاده است که از آنها راه، نماینده تر است و اگر در آن کتاب ها جز مایه گمراهی نیست، الله ما را از شر آن ها در امان داشته است. از این سبب آن همه کتاب ها را در آب یا آتش افکندند.» "📚مقدمه ابن خلدون، برگردان از محمد پروین گنابادی، برگ ۲۸۵" 🔴 ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه عن القرون الخالیه درباره کتاب سوزی اعراب چنین می نویسد : وقتی قتیبه ابن مسلم، سردار حجاج بار دوم به خوارزم رفت و آن را باز گشود هرکس را که خط خوارزمی می نوشت و از تاریخ و علوم و اخبار گذشته آگاهی داشت از دم تیغ بی دریغ گذراند و موبدان و هیربدان قوم را یکسره هلاک نمود و کتاب هاشان همه بسوزانید و تباه کرد. (صفحه ۳۵،۳۶،۴۸) 🔵 مرتضی راوندی در کتاب تاریخ اجتماعی ایران می‌ نویسد : یکی از آثار شوم و زیان‌ بخش حمله #اعراب به ایران، محو آثار علمی و ادبی این مرز و بوم بود. آن ها کلیه کتب علمی و ادبی را به عنوان آثار و یادگارهای کفر و زندقه از میان بردند. وی در دنباله می‌ افزاید : سعد وقاص و دیگران حاصل صدها سال مطالعه و تحقیق ملل شرق نزدیک را به دست آب و آتش سپردند. ✅ دولتشاه سمرقندی در کتاب تذکره الشعرا (صفحه ۲۶) به یکی دیگر از ماجراهای کتاب سوزی توسط اعراب در دوره خلافت عباسیان، می پردازد : 🔺عبدالله بن طاهر به روزگار خلفای عباسی، امیر خراسان بود. روزی در نیشابور (به مسند) نشسته بود. شخصی کتابی آورد و به تحفه پیش او بنهاد. (امیر) پرسید : این چه کتاب است؟ (مرد) گفت : این قصه وامق و عذرا است و خوب حکایتی است که حکمای بنام شاه انوشیروان جمع کرده اند. امیر فرمود : ما مردم، قرآن خوانیم و به غیر از قرآن و حدیث پیغمبر چیزی نمی خوانیم و ما را از این نوع کتاب، در کار نیست. این کتاب، تألیف موبدان (زرتشتی ها) است و پیش ما مردود است. (پس فرمود) تا آن کتاب را در آب انداختند و حکم کرد که در قلمرو او به هر جا از تصانیف موبدان و #زرتشتیان را یافتند جملگی همه را بسوزانند. 💥اینچنین بود که میراث گرانبهای دانش و سرمایه بزرگ علمی ایرانیان در باستان دستخوش تخریب و نابودی قرار گرفت... 🔺نقد و بررسی موضوعات مطرح شده و دلایل مردود بودن آنها، در پست های بعدی... ✍ اکبر عزیزیان ✅با آنتی شبهه آگاهانه بپذیریم👇 @Antishobheh 🏴

﷽ ⭕️ نقد و بررسی ادعای کتابسوزی اعراب مسلمان در ایران 1⃣بخش نخست: نقد گفته ی "ابن خلدون" درباره ی کتابسوزی اعراب مسلمان در ایران 🔺 ابن خلدون (متوفای ۸۰۸ هجری) تاریخ نگار و جامعه شناس مشهور قرن هشتم هجری در کتاب مشهور خود "مقدمه" و در فصل "العلوم العقلیه و اصنافها" پس از اشاره به ترقی ایرانیان در علوم عقلی چنین آورده است: ولقد يقال إن هذه العلوم إنما وصلت إلى يونان منهم حين قتل الإسكندر دارا وغلب على مملكة الكينية فاستولى على كتبهم وعلومهم ممالا يأخذه الحصر ولما فتحت أرض فارس ووجدوا فيها كتبا كثيرة كتب سعد ابن أبي وقاص إلى عمر بن الخطاب ليستأذنه في شأنها وتنقيلها للمسلمين فكتب إليه عمر أن اطرحوها في الماء...(۱) ترجمه: و گفته می شود اسکندر بعد از کشتن دارا و تسلط بر ملک کیانی، علوم عقلی را از ایران به یونان برد و از علوم عقلی ایرانیان استفاده ها کردند و چون کشور ایران به دست #اعراب فتح شد و کتب بسیاری در آن سرزمین یافتند، سعد بن ابی وقاص درباره ی این کتاب ها از عمر کسب تکلیف نمود و عمر به وی نامه نوشت که همه ی کتاب ها را در آب فرو افکنید زیرا اگر در آنها راهنمایی و راستی باشد خداوند ما را به چیزی رهبری کننده تر از آن هدایت کرده است و اگر کتب ضاله و گمراهی است پس کتاب خدا ما را از آنها بی نیاز کرده است. از این رو آنها را در آب یا آتش افکندند. این است که علوم عقلی ایرانیان از میان رفت و چیزی از آنها به ما نرسید. ❗️مهم ترین دلایل در رد روایت ابن خلدون از این قرار است: 1⃣ ابن خلدون نخستین کسی است که چنین ادعایی را مطرح کرده است و پیش از وی، هیچ فرد مسلمان یا غیرمسلمانی از #کتابسوزی فاتحان عرب در ایران سخنی به میان نیاورده است. 👈یعنی تا اواخر قرن هشتم هیچ یک از مورخان که به شرح جزء به جزء فتوحات مسلمانان در ایران ِ آن روز پرداخته اند، هرگز سخنی از کتابسوزی به میان نیاورده اند. از مهم ترین منابع مربوط به تاریخ اسلام و فتوحات اعراب، "الفتوح" ابن اعثم کوفی مربوط به قرن دوم، "تاریخ طبری"، "تاریخ یعقوبی"، "فتوح البلدان" بلاذری و "اخبار الطوال" دینوری مربوط به قرن سوم، "البدء و التاریخ" مقدسی و "مروج الذهب" مسعودی، مربوط به قرن چهارم، "تجارب الامم" ابوعلی مسکویه مربوط به قرن پنجم و "الکامل" ابن اثیر مربوط به قرن ششم هستند که گزارشی از کتابسوزی فاتحان عرب به خصوص "سعد ابن ابی وقاص" نیاورده اند. از سوی دیگر با وجود آنکه نامه های رد و بدل شده بین فاتحان و خلفا در تاریخ ثبت شده، اما از نامه ی یاد شده اثری نیست. 2⃣ ابن خلدون برای گفته ی خود سندی نیاورده است و گویا خود نیز به آن یقین کافی نداشته است، چرا که جمله ی خود را با عبارت "و لقد یقال" یعنی "و همانا گفته می شود" آغاز کرده است. چنین نقلی ارزش تاریخی ندارد و نمی توان به صحت آن اطمینان کرد. ❗️از سویی دیگر، او این گزارش را در کتاب تاریخ خود یعنی "العبر و دیوان المبتدا و الخبر" نیاورده است؛ با وجود آنکه رویدادهای مربوط به فتوحات در ایران را مو به مو ذکر کرده است. 3⃣ تاریخ، وجود کتابخانه ای در #ایران که حاوی کتب بسیاری بوده باشد، ضبط نکرده است. ما به هنگام فتوحات، تنها در "جندی شاپور" یک مرکز پزشکی و دارای کتاب داشتیم که آن هم طبق منابع، به صلح فتح شده و مردم امان یافته و اموالشان مصون مانده بود.(۲) این مرکز علمی نیز بدون هیچ آسیبی تا حدود سه قرن پس از اسلام، به فعالیت خود ادامه داد و در نهضت علمی مسلمانان تأثیرگذار بود.(۳) 4⃣ ادعای ابن خلدون این است که کتابسوزی اعراب، سبب نابودی علومی بوده که قرن ها پیش مورد استفاده ی یونانیان بوده. اما باید دانست با وجود شواهدی مبنی بر تأثیرپذیری حکمت و فلسفه ی یونان از مصر و ایران، در عصر اسکندر، یونان باستان شکوفاترین دوران فلسفی خود را می گذرانده و فلسفه ی یونانی به سبب ظهور دانشمندان بزرگی مانند سقراط، افلاطون و ارسطو در اوج شکوفایی بوده است.(۴) بنابرین بعید به نظر می رسد که در آن دوره، ایرانیان صادرکننده ی این علوم به یونان بوده باشند. از طرفی ادعای حمل علوم و کتاب های یاد شده توسط اسکندر نیز در آثار تاریخی منعکس نشده است. ❗️با توجه به آنچه گفته شد، روایت ابن خلدون بی اعتبار و غیرقابل اعتماد است. 📚پی نوشت ها: ۱.مقدمه ی ابن خلدون، چاپ بیروت، ج ۱، ص ۴۸۰ ۲. ترجمه ی تاریخ طبری، چاپ ۱۳۵۲، ج ۵، ص ۱۶۲ _ ترجمه ی فتوح البلدان بلاذری، چاپ ۱۳۶۷، ص ۵۳۳ ۳. مرتضی مطهری، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ هشتم، ص ۳۱۰ _ مرتضی محمدنیا، کتابخانه ی دانشگاه جندی شاپور، نشریه ی آینه ی پژوهش، ش ۱۱۰ و ۱۱۱، ص ۳۲ ۴. دبلیو.کی.سی.گاتری، تاریخ فلسفه ی یونان، ترجمه ی مهدی قوام صفری، چاپ ۱۳۷۵، ج ۱، ص ۳۷ _ پل استراتن، آشنایی با سقراط، ترجمه ی علی جوادزاده، چاپ ۱۳۸۱، ص ۱۴ #کتاب ✅با آنتی شبهه آگاهانه بپذیریم👇 @Antishobheh

﷽ ⭕️ نقد و بررسی ادعای کتابسوزی اعراب مسلمان در ایران 2⃣بخش دوم: نقد گزارش "ابوریحان بیرونی" درباره ی کتابسوزی 🔺 ابوریحان بیرونی، دانشمند و تاریخ نگار ایرانی سده ی چهارم و پنجم هجری در کتاب مشهور خود آثارالباقیه نوشته است: «قتیبة بن مسلم هر کس را که خط خوارزمی می دانست از دم شمشیر گذرانید و آنانکه از اخبار خوارزمیان آگاه بودند و این اخبار و اطلاعات را میان خود تدریس می کردند، ایشان را نیز به دسته ی پیشین ملحق ساخت. بدین سبب اخبار خوارزم طوری پوشیده ماند که پس از اسلام نمی شود آنها را دانست... قتیبة بن مسلم باهلی نویسندگان و هربدان خوارزم را از دم شمشیر گذرانید و آنچه مکتوبات از کتاب و دفتر داشتند همه را طعمه ی آتش کرد و از آن وقت خوارزمیان امّی و بی سواد ماندند...»(۱) 🔺این مطلب یکی از مستنداتی است که اسلام ستیزان برای اثبات #کتابسوزی مسلمانان در ایران از آن بهره می برند که برای آن و نیز خود استناد صورت گرفته نقدهایی وارد شده است. 1⃣ گزارش ابوریحان بدون سند بوده و چنین واقعه ای در منابع تاریخی که ذکری از فتوحات قتیبة در ماوراءالنهر داشته اند، ذکر نشده است. بین ابوریحان و قتیبه نیز حدود سه قرن فاصله بوده است. 2⃣ قتیبة، در زمان خلافت ولید بن عبدالملک ششمین حاکم اموی، موفق به فتح مناطق وسیعی از ماوراء النهر از جمله خوارزم (در سال ۹۳ هجری) شده است.(۲) با فرض وقوع این جنایت از سوی وی باید گفت: این رفتار ضدانسانی و ضداسلامی مربوط به عصر خلفای اربعه که فتح نواحی وسیعی از #ایران در دوره ی ایشان اتفاق افتاد، نبوده و در دوره ای وقوع یافته که بدترین حاکمان و سرداران بر سرزمین های اسلامی تسلط داشته اند. 3⃣ گزارش ابوریحان مربوط به آثاری است که به خط و زبان خوارزمی بوده اند و این دو مستقل و مجزا از خط پهلوی و زبان پارسی میانه می باشند. این خط و زبان اولاً محدود و مختص همان منطقه بوده و عمومیت نداشته و ثانیاً همانگونه که ابوریحان در کتاب دیگرش متذکر شده آنچنان توانایی برای بیان مفاهیم علمی نداشته است.(۳) بنابرین آثار اشاره شده نمی توانستند حجم زیادی را شامل شوند. 👈این مکتوبات احتمالاً تعدادی اثر تاریخی یا مذهبی بوده اند که از بین رفتن آنها صدمه ای به میراث علمی و فرهنگی ایرانیان نمی زده است. ❗️ناگفته نماند ابوریحان هرجا از خوارزمیان سخنی به میان آورده آنها را مردمی مجزا و جدا از پارسیان و ایرانیان عنوان کرده است.(۴) 4⃣ برخی با استناد به گزارش ابوریحان ادعا می کنند، زبان خوارزمی نیز از همان زمان دستخوش نابودی گشته است، اما باید دانست با وجود کاستی های زبان خوارزمی، این زبان در قرن پنجم هجری (زمان حیات ابوریحان) هنوز معمول بوده و از قرن هشتم هجری به تدریج به فراموشی سپرده شده است.(۵) ❗️بنابرین بر فرض صحت گزارش ابوریحان، نابودی #کتاب ها در خوارزم، منحصر به آثاری محدود به خط و زبان خوارزمی بوده و تاثیری در نابودی میراث علمی یا ادبی ایرانیان نداشته است. 📚پی نوشت ها: ۱. آثارالباقیه، ترجمه ی اکبر داناسرشت، چاپ ۱۳۸۶، ص ۵۷ و ۷۵ ۲. ترجمه ی تاریخ طبری، ج۹، ص ۶۸ ۳. الصیدنة فی الطب، ترجمه ی باقر مظفرزاده، چاپ ۱۳۸۳، ص ۱۶۸ ۴.«هیچ ملتی از ایرانیان و هندیان و خوارزمیان جز مصریان قدیم...»، ترجمه ی آثارالباقیه، ص ۷۵ ۵. احسان یارشاطر، چند نکته درباره ی زبان خوارزمی، مجله ی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، سال ۱۳۳۲، ش ۲، ص ۴۲ ✍ اکبر عزیزیان ✅با آنتی شبهه آگاهانه بپذیریم👇 @Antishobheh