چگونگی اقتباس حافظ از قرآن حافظ به انواع و اقسام مختلف از قرآن کریم اخذ و اقتباس کرده است. این اقتباس: گاه به صورت مستقیم است، بدین معنی که تمام و یا بخشی از یک آیه را با اندک تغییری به‏ صورت مصراع یا بیتی تمام، در شعر خویش آورده است. 🔹شب وصل است و طی شد نامه هجر سلام فیه حتی مطلع الفجر [۱]‏ مصراع دوم بیت بالا از آخرین آیه سوره قدر اقتباس شده است. 🔹محتسب خم شکست و من سر او سن بالسن و الجروح قصاص [۲] مصراع دوم بیت مذکور، بخشی از آیه ۴۴ از سوره مائده است. 🔹و من یتق الله یجعل له‏ و یرزقه من حیث لا یحتسب‏ این بیت قسمتی از آیات دوم و سوم سوره طلاق است و اصل آن‏چنین است: «و من یتق الله‏ یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب». آنگونه که مشاهده می‏ شود،حافظ با حذف کلمه «مخرجا»از آیه مذکور، بیتی زیبا ساخته و هنر شاعری خویش و موزونی و کیفیت نظم بی ‏بدیل کلمات و الفاظ قرآن را نمایان‏ ساخته است. ۱.دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۳۶۱ س ۲ ۲.دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۵۴ س ۱۱ ✅ ادامه دارد... #پشتوانه_شعری #حافظ ╔═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╗ عضو کانال انوارالقرآن شوید 👇👇👇👇👇👇 @AnwarAlquran ╚═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╝

#پشتوانه_شعری 🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸 چگونگی اقتباس حافظ از قرآن - گاه با آوردن لفظی و یا ترکیبی از قرآن، به مضمون آیه‏ ای اشاره کرده است. 🔸حضور خلوت انس است و دوستان جمعند - و ان یکاد بخوانید و در فراز کنید» [۱]‏ «ان یکاد» تلمیحی است به آیه «وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ» سوره قلم آیه ۵۱ 🔸«نشاط و عیش جوانی چو گل غنیمت دان‏ - که حافظا نبود بر رسول غیر بلاغ‏» [۲]‏ مضمون مصراع دوم اشاره است به بخش اول این آیه قرآن «مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ» سوره مائده آیه ۹۹ 🔸می خور به بانگ چنگ و مخور غصه ور کسی‏ - گوید ترا که غصه مخور گو «هو الغفور» [۳]‏ «هو الغفور» تلمیحی است به آیه «نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» سوره حجر آیه ۴۹. (۱). دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۱۴۵ س ۵ (۲). دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۲۰۰ س ۱۲ (۳). دیوان حافظ چاپ قزوینی ص ۱۷۲ س ۱۰ ✅ ادامه دارد… 🖋#هنر_و_قرآن #حافظ ╔═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╗ عضو کانال انوارالقرآن شوید 👇👇👇👇👇👇 @AnwarAlquran ╚═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╝

#پشتوانه_شعری 🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋 🌸 بیا ساقی بده رطل گرانم‏ 🌸 سقاک الله من کاس دهاق‏ [۱]‏ «کاس دهاق» از سوره «نبأ» اقتباس شده است در آنجا چنین آمده است: إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا {۳۱} حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا {۳۲} وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا {۳۳} وَكَأْسًا دِهَاقًا {۳۴} آیه‏ های ۳۱ تا ۳۴ در بیت عربی زیر: 🌸 لمع البرق من الطور و آنست 🌸 و به‏ فلعلی لک آت بشهاب قبس‏ [۲]‏ حافظ به چند آیه از قرآن از جمله إِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ نَارًا سَآتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُم بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ سوره نمل آیه ۷ اشاره کرده است. 🔺اقتباس غیر مستقیم پاره‏ ای از ابیات خواجه شیراز ترجمه گونه ‏ای است‏ از آیات قرآن کریم. بدین معنی که خواجه مفهوم و مضمون آیه ‏ای از قرآن را با کمال مهارت‏ و استادی به عنوان دلیل و شاهد مدعای خود آورده است: 🌸 یار مفروش به دنیا که بسی سود نکرد 🌸 آنکه یوسف به زر ناسره بفروخته بود [۳]‏ مصراع دوم بیت، اشارت به داستان برادران حضرت یوسف دارد که او را با بهائی اندک‏ فروختند. وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَكَانُوا فِيهِ مِنَ الزَّاهِدِينَ [۴]‏ 🌸 آن همه شعبده ‏ها عقل که می‏ کرد آنجا 🌸 سامری پیش عصا و ید بیضا می ‏کرد [۵]‏ مصراع دوم این بیت استدلالی است برای مصراع اول و داستان حضرت موسی و افکندن‏ عصا و اژدها شدن آن و همچنین ید بیضای او را به خاطر می‏ آورد. {فَأَلْقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُّبِينٌ} {وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}[۶]‏ __________________ (۱). دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۳۲۲ س ۱۰ (۲). حافظ انجوی ص ۲۶۴ س ۲ (۳). دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۱۴۳ س ۱۱ (۴). سوره یوسف آیه ۲۰ (۵). حافظ،چاپ انجوی ص ۸۷ س ۱۶ (۶). سوره اعراف آیه ۱۰۷ و ۱٠۸ ✅ ادامه دارد… 🖋#هنر_و_قرآن #حافظ ╔═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╗ عضو کانال انوارالقرآن شوید 👇👇👇👇👇👇 @AnwarAlquran ╚═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╝

#پشتوانه_شعری 🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋🌸🦋 🌸 آسمان بار امانت نتوانست کشید 🌸 قرعه فال به نام من دیوانه زدند [۱]‏ مضمون این بیت تعبیر دلنشینی است از آیه إِنّٰا عَرَضْنَا اَلْأَمٰانَةَ عَلَى اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَلْجِبٰالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهٰا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهٰا وَ حَمَلَهَا اَلْإِنْسٰانُ إِنَّهُ كٰانَ ظَلُوماً جَهُولاً ﴿الأحزاب‏، ۷۲﴾ آنچه در این‏ زمینه بیش از هر چیز بر شکوه و جمال شعر حافظ افزوده، این است که پاره ‏ای از ابیات خواجه‏ به صورت ایهامی لطیف، به آیات قرآن کریم اشارت دارد. 🌸 احرام چه بندیم چو آن کعبه نه اینجاست‏ 🌸 در سعی چه کوشیم چو از مروه صفا رفت‏ [۲]‏ در این بیت کلمات: کعبه، سعی، صفا و مروه، ابتدا ذهن خواننده را به آیه شماره ۱۵۸ از سوره بقره «إِنَّ اَلصَّفٰا وَ اَلْمَرْوَةَ مِنْ شَعٰائِرِ اَللّٰهِ…» متوجه میدارد و سپس معنی دیگر این‏ الفاظ که در اینجا مراد معشوق و رفتن به کوی اوست، به خاطر می‏ رسد 🔹حافظ درآوردن تشبیهات و توصیفات زیبا، گه‏گاه از قرآن مدد می‏گیرد و در این کار نیز نهایت ظرافت و مهارت خویش را به ظهور می‏ رساند. 🌸 سواد زلف سیاه تو جاعل الظلمات‏ 🌸 بیاض روی چو ماه تو فالق الاصباح‏ [۳]‏ جاعل الظلمات، اشاره به «و جعل الظلمات و النور» است و فالق الاصباح، اشاره به‏ « فٰالِقُ اَلْإِصْبٰاحِ وَ جَعَلَ اَللَّيْلَ سَكَناً وَ اَلشَّمْسَ وَ اَلْقَمَرَ حُسْبٰاناً ذٰلِكَ تَقْدِيرُ اَلْعَزِيزِ اَلْعَلِيمِ ﴿الأنعام‏، ۹۶﴾ _____________________ ۱. دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۱۲۵ س ۲ ۲. دیوان حافظ تصحیح قزوینی ص ۵۷ س ۱۰ ۳. دیوان حافظ تصحیح مرحوم قزوینی ص ۶۸ س ۲۱٠۸ ✅ ادامه دارد… 🖋#هنر_و_قرآن #پشتوانه_شعری #حافظ ╔═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╗ عضو کانال انوارالقرآن شوید 👇👇👇👇👇👇 @AnwarAlquran ╚═─┅─═ .🕋. ═─┅─═╝