🍁🌻🌱🌷🥀🍂🕊
🌴 #ترجمه_و_شرح_حکمت_167_نهج_البلاغه: تاثیر منفی خودپسندی
🌟و قَالَ (علیه السلام): الْإِعْجَابُ يَمْنَعُ الِازْدِيَادَ [مِنَ الِازْدِيَادِ].✨
📕ترجمه:خود پسندى و محروميّت ها (اخلاقى):
و درود خدا بر او، فرمود: خود پسندى مانع فزونى است.
📖شرح پیام امیرالمؤمنین علیه السلام:مانع بزرگ ترقى:
🔰در روایات اسلامى اشارات گسترده اى به آثار سوء عُجب شده است; در حدیثى امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «إنَّ اللهَ عَلِمَ أنَّ الذَّنْبَ خَیْرٌ لِلْمُؤمِنِ مِنَ الْعُجْبِ وَلَوْلا ذلِکَ ما ابْتُلِىَ مُؤْمِنٌ بِذَنْب أبداً; خدا مى داند که (حتى) گناه براى مؤمن از عُجب بهتر است (زیرا گناه، او را به نقایص خود آشنا مى سازد و به درگاه خدا مى رود، توبه مى کند و راه تکامل را مى پوید) و اگر چنین نبود هیچ گاه مؤمن به گناهى آلوده نمى شد».(1)
در حدیث دیگرى از همان امام(علیه السلام) مى خوانیم: «مَنْ دَخَلَهُ الْعُجْبُ هَلَکَ; کسى که گرفتار خودپسندى شود هلاک مى شود».(2)
🌀از دیگر آثار سوء عُجب و خودپسندى این است که گاه اعمال زشت خود را نیک و صفات رذیله خویش را حسنه مى پندارد و این بلاى بزرگى براى او مى شود; نه به اصلاح خویشتن مى پردازد و نه از گناهان خود توبه مى کند.
باز در حدیث دیگرى از آن حضرت آمده است: «الرَّجُلُ یَعْمَلُ الْعَمَلَ وَهُوَ خائِفٌ مُشْفِقٌ ثُمَّ یَعْمَلُ شَیْئاً مِنَ الْبِرِّ فَیَدْخُلُهُ شِبْهُ الْعُجْبِ بِهِ فَقالَ هُوَ فى حالِهِ الاُْولى وَهُوَ خائِفٌ أحْسَنُ حالاً مِنْهُ فى حالِ عُجْبِهِ; انسان گاهى عملى انجام مى دهد و از آن بیمناک و ترسان است (چون مى داند یا احتمال مى دهد کار خلافى بوده) سپس کار نیکى انجام مى دهد و عُجب پیدا مى کند. امام(علیه السلام) فرمود: این شخص در حالت اول که خائف است حالش بهتر از حالت دوم است که اعجاب به نفس دارد».(3)
❇️در ذیل حکمت 46 نیز احادیثى در این باره آورده ایم.
💠نقطه مقابل عُجب خودکم بینى و تواضع و فروتنى است که سبب مى شود انسان در صدد اصلاح خویش و رفع نقائص از وجود خود برآید و به یقین خداوند به چنین بندگانى نیز کمک خواهد کرد.
سعدى در این زمینه مثال زیبا و پرمعنایى زده است:
یکى قطره باران ز ابرى چکید *** خجل شد چو پهناى دریا بدید
که جائى که دریاست من کیستم *** گر او هست حقا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید *** صدف در کنارش به جان پرورید
سپهرش به جایى رسانید کار *** که شد نامور لؤلؤ شاهوار
بلندى از آن یافت کو پست شد *** دَرِ نیستى کوفت تا هست شد
✳️این سخن را با سخنى از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) خاتمه مى دهیم: یکى از وصایاى آن حضرت به على(علیه السلام) این بود: «یا عَلِیُّ ثَلاثٌ مُهْلِکاتٌ شُحٌّ مُطاعٌ وَهوىً مُتَّبَعٌ وَإعْجابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ;(4) سه چیز است که انسان را هلاک مى کند بخلى که انسان از آن پیروى کند و هواى نفس که شخص در برابر آن تسلیم گردد و اعجاب به نفس».(5)
*****
📚پی نوشت:
(1). کافى، ج 2، ص 313، ح 1.
(2). همان، ح 2 .
(3). همان، ح 4 .
(4). وسائل الشیعه، ج 1، ص 102.
(5). سند گفتار حکیمانه: اسناد دیگر این کلام حکمت آمیز به گفته مرحوم خطیب در کتاب مصادر، غرر و درر آمدى است که به جاى لفظ «اِعْجاب» «العُجب» آمده است و زمخشرى نیز در کتاب ربیع الابرار با تفاوتى آن را نقل کرده یعنى به جاى «یَمْنَعُ الاْزدیادَ» «یَمْنَعُ مِنَ الاْزْدیادِ» ذکر کرده است. (مصادر نهج البلاغه، ج 4، ص 141)
🌸🍂🌺🍁🌼🍂
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@Asheghan_Amiralmomenin
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
🌴🌴🌴🌱🌱🌱🌳🌳🌳🎍🎍