♦️پدیده تجرد انتخابی
تجرد انتخابی متاثر از متغیرهای بی شماری است، پژوهش ها از مهم بودن مقولاتی همچون «آزادی» و «استقلال» به عنوان عناصر لذت بخش مجردی در دختران دارای تحصیلات بالا و شاغل نام برده اند(۱) و عامل «ترس از ازدواج» به دلیل از دست دادن آزادی و استقلال دوران مجردی را به عنوان «یکی» از عوامل تاخیر در ازدواج دانسته اند . در این یادداشت دلایل این هراس از منظر حقوقی بررسی می شود.
به زعم نگارنده، حقوق حداقلی و تکالیف حداکثری زنان در خانواده و خروج تعهدات طرفین از حالت تعادل و توازن حقوقی موجب هراس دختران از ورود به این نهاد شده است. آنچه از نظام حقوق زن در خانواده در قوانین ما بازنمایی می¬شود این است که، او مکلف به تمکین بی قید و شرط است، حتی اگر مرد انفاق نکند، و چنانچه بدون مانع مشروع از تمکین امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. او مکلف به تبعیت از ریاست مرد است و اگر زوج اشتغال و تحصیل زن و خروج او از منزل را خلاف مصلحت بداند، زن باید کناره گیری کند.
در قبال این مِثل تکالیف حداکثری در زندگی زناشویی، او تنها دارای حق نفقه(۲) است که آن هم امروزه با بالارفتن سطح سواد و توانمندی دختران و استقلال اقتصادی حاصل از اشتغال و کسب درآمد، ورود به نهاد نکاح را به لحاظ احتمال از دست دادن آزادی و استقلال فردی با چالش مواجه می¬کند. حال در صورت شکست این نهاد، تنها راهی هم که پیش پای زوجه برای مطالبه حقوقش قرار می دهیم، دادگاه است که سرانجامی جز طلاق برای آن متصور نیست.
درخواست طلاق از سمت زن و طلاق توافقی، «اغلب» مستلزم بذل حقوق مالی او است و در دشواری طلاق عسروحرج و صعوبت اثبات آن نیز سخن بسیار گفته شده است.
با اینحال علی رغم سنگینی مناسک عرفی و قانونی نکاح، درج شروط ضمن عقد با توافق زوجین و تلاش برای متناسب سازی حقوق و تکالیف زن در نهاد خانواده، به مثابه نهادی بر محور اخلاق و نه صرفا بر مدار حقوق، اقبال جوانان را به ازدواج بیشتر خواهد کرد. به هر میزان که تعادل و توازن حقوق و تکالیف طرفین در خانواده حفظ شود، تمایل به آن بیشتر گشته و خانواده نیز به سمت پایداری پیش خواهد رفت. تجربهی تاریخی بشر نشان میدهد نهادهای مبتنی بر اصول اخلاق و عدالت و برابری، پایدارتر و اثرگذارتر هستند. خانواده نیز از این قاعده مستثنی نیست.
✍زهرا بابا زاده دانش پژوه دکتری مطالعات زنان
___
♦️پی نوشت۱_ جهت مطالعه بیشتر نک؛ زارعان، منصوره (1397)، بررسی اکتشافی دلایل تاخیر در سن ازدواج از دیدگاه دختران دانشجوی شهر تهران، مطالعات زن و خانواده پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا، دوره 6، ش 2؛ چابکی، ام البنین (1395)، روایت دختران 45سال به بالای شهر تهران از علل تجرد قطعی، مطالعات اجتماعی ایران، ش 2و3
♦️پی نوشت ۲: و برخی حقوق مالی دیگرکه «اغلب» در زمان طلاق مطرح می¬شوند مانند مهریه، اجرت المثل، انتقال تا نصف دارایی.
بانو نگار رسانه تخصصی اندیشه ورزی بانوان
#حقوق_خانواده#حقوق_زنان#تناسب_حق_و_تکلیف#برابری_حق_با_تکلیف#تساوی_حقوقی#عدم_تشابه_حقوقی#جنسیت#مطالعات_زنان
#بانو_نگار_رسانه_گفتمان_انقلاب_اسلامی
@Banou_negar