💢 بی تاریخی جامعه محاسباتی و مسئله فقه ✍️ محمد وحید سهیلی ۱) منظور از جامعه محاسباتی، جامعه ای است که قوام آن بر بنیان الگوریم های رایانه ای است و به بیانی دیگر خود را از طریق سیستم الگوریتم های رایانه ای و به تعبیری شاید سیستم سایبرنتیک روایت می کند.علوم اجتماعی محاسباتی در تقاطع علم اجتماعی تحلیلی و منطق رایانه‌ای (الگوریتمی) تکوین یافته است. اقتضای محاسبات الگوریتمی چنین دانشی، تمام پدیده‌های اجتماعی را در ماتریس‌هایی می‌گنجاند و از ضرب این ماتریس‌ها به شکل و سیستمی منظم از الگوریتم‌های اجتماعی دست می‌یابد. مدل تحلیل سیستمی علوم اجتماعی محاسباتی و دقت بالا در توضیح نظم و الوی میان متغیرهای اجتماعی واقعاً خیره‌کننده است. دانشمند اجتماعی می‌تواند همچون مسئول یک خط تولید داده‌هایی را وارد کند و محولی را که می‌خواهد در انتهای سالن تولید تحویل بگیرد. از این تمثیل تعجب نکنید. زیرا علوم اجتماعی محاسباتی از سویی دیگر ذیل ایده تکنوساینس ممکن شده است. پس دانشمند علوم اجتماعی محاسباتی همچون مهندس ناظر در یک خط تولید کارخانه است. همچو او مدام بر روی داده‌ها نظارت می‌کند تا خروجی دقیق‌تری را دریافت کند. سنت آمریکایی علوم اجتماعی که بیشتر میل به تربیت تکنسین دارد؛ بسیار با این نوع نظام دانش تکنوساینسی همراه و همسو است. ۲) اما خلأ بزرگی در علوم اجتماعی محاسباتی وجود دارد که هر چه دقت و محاسبات تکنیکال خود را افزایش دهد، جبران نخواهد شد. در این نوع دانش محاسباتی پدیده‌های اجتماعی همچون لحظه‌هایی ناپیوسته است. در علوم اجتماعی به شکلی به معنای سیالیت توجه می‌شود اما این مفهوم چندان رمق ندارد تا این لحظات گسسته را به نحوی متصل و پیوسته روایت کند. دلیل آن نیز به تعبیر زیمل، عدم توجه به جریان حیات است. حریان حیات این لحظه‌های ناپیوسته را به هم متصل می‌کند و راهی را می‌گشاید که از یک‌لحظه به لحظه دیگری منتهی می‌شود. پس این امکان فراهم می‌شود تا این لحظه‌ها را همچون ضربان نبض یک فرآیند زمانمند حیات تجربه کرد (1). و این دقیقاً امری است که ذیل علوم اجتماعی محاسباتی ممتنع می‌شود. زیرا درک تاریخی از پدیده را به‌کلی کنار می‌گذارد. این در حالی است که ساختن این شبکه پیوسته کارکرد قطعی و نهایی صورت و فرم تاریخ است. البته مسلماً و به بیان خود زیمل تاریخی اینجا به معنای یک قطعه در یک آن در بردار زمان نیست. در فهم تاریخی، یک فهم نا زمانمند به‌مثابه شرطی لازم برای تفسیر تاریخی حضور دارد. لذا تاریخ همان گذشته نیست. گذشته به معنای دقیق تنها به‌عنوان مجموعه‌ای از تکه‌های ناپیوسته مستقیماً معلوم است. بلکه تاریخ فرمی خاص یا مجموعه‌ای از فرم‌هاست که از جایی ورای این قطعات زمانی، ماده خام تاریخ را می‌سازد (2). ۳) فقه به‌مثابه نظام دانشی که حیات اجتماعی می‌پردازد چنانچه بخواهد به حوزه مسائل مربوط به علوم اجتماعی محاسباتی و هوش مصنوعی و... ورود کند باید بر جریان حیات آن‌هم بر بنیان‌های اخلاقی اسلامی تکیه کند. بنابراین فقیه کسی نیست که بر روی قطعات گسسته و اجزای متفرق تأمل و تفقه می‌کند. بلکه فقیه کسی است که مسئله او تحدید امور بر مبنای زندگی توحیدی جاری و ساری در جهان اجتماعی مسلمانان است. 1. زیمل، گئورگ(1386)، مقالاتی درباره تفسیر در علم اجتماعی، شهناز مسمی پرست، سهامی انتشار، ص 147 2. همان، ص 148 • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 چه باشد آنچه خوانندش دانشگاه اسلامی ✍ سعید کریم داداشی • دانشگاه چیست؟ دانشجو کیست؟ دانشگاه ، دانشجو و جامعه چه نسبتی دارند؟ نسبت زیست جهان ایران اسلامی با دانشگاه و دانشجو چگونه است؟ همه این سوالات را زمانی می توانیم جواب گو باشیم که توجه ویژه ای به «ایده دانشگاه بومی و اسلامی» داشته باشیم! • تاملات در باب چیستی دانشگاه و کیستی دانشجو نسبت تنگاتنگی با ایده دانشگاه دارد و برای اینکه درباره چیستی دانشگاه و کیستی دانشجو قضاوتی داشته باشیم باید چیستی ایده دانشگاه را فهم کنیم که آیا خدمت به #الهیات یا خدمت به اهداف عالی #دولت_و_ملت یا در آمد زایی و #کارآفرین بودن یا جست و جوی #حقیقت را رسالت و کلان ایده خود قرار داده است یا نه؟ • رسالت کنشگرانِ دانشگاه، خواه اساتید و دانشجویان و پژوهشگران، و خواه مدیران دانشگاه توسط ایده‌ها تعیین می‌شود و بدون تاملات فلسفی در باب آن نمی توان کیستی کنش گران و چیستی دانشگاه را تحلیل نمود. • دانشگاه در محل تولد خود ایده های خاصی را با روند طبیعی خود پی گرفته است که می توان آنها را در آثار آگوستین، آکونیاس، کانت ، هایدگر ، گادامر ،جان سرل و دریدا به وضوح دید یعنی دانشگاه به شکل امروزی آن از ایده های تبعیت می کند که از آبستن #مدرنیته زاییده شده اند . • هویت دانشگاه و دانشجو برای اینکه بتواند در تراث فکری، فلسفی، فرهنگی و تاریخی زیست جهان ایران اسلامی جایگاه خود را پیدا کند نیاز به بازسازی و بازخوانی فلسفی و علمی داشته و دارد. 🔹 دانشجو و دانشگاه در نظام معنایی ایران اسلامی نسبت خاصی با علم برقرار می کند که این نسبت را در تراث #روشنگری نمی توان یافت. دانشجو در این هواسپهر، علم را حاکی از #حقیقت می داند و آن را برای حل مشکلات خاص جامعه خود نیز به کار می گیرد و البته تعارضی هم که در غرب بین علم و دین شکل گرفته در این ایده محلی از اعراب پیدا نمی کند، از این رو دانشگاه همان #دانشگاه نیست و در زمینه جدیدی قرار گرفته و معنا جدیدی را تداعی می کند و #دانشجو هم معنای جدید یافته که در تعارض با زیست فرهنگ خود قرار ندارد بلکه کاسته های آن را ایستاده بر پایگاه فکری واقع گرا به نظاره می نشید و به راه حل های آن می اندیشد. 🔹 باید متذکر شد این بحث ، از ایده اسلامی سازی دانشگاه ها در ابتدا انقلاب پیچیده تر است و آن دیدگاه اولیه بدون مواجهه دقیق با #ایده_دانشگاه و ایده های حکمرانی مبتنی بر تراث و زیست جهان ایرانی اسلامی مورد بحث قرار گرفته و متاسفانه نتوانسته آنگونه که باید جواب گو باشد بخاطر همین نیازمند تاملی عقلانی در این حوزه توسط فیلسوفان علم و اجتماعی هستیم! • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

📌 معرفی انجمن فلسفه علوم اجتماعی 🔹 انجمن فلسفه علوم اجتماعی، فضایی علمی برای تبادل نظر، بحث‌های تخصصی و اشتراک‌گذاری منابع در حوزه‌های فلسفه علوم اجتماعی است. این انجمن با هدف گسترش دانش و تعامل میان دانشجویان، پژوهشگران و اساتید فعالیت می‌کند. 📌 اهداف انجمن فلسفه علوم اجتماعی ۱. ترویج و توسعه تاملات فلسفی در علوم اجتماعی. ۲. ایجاد فضایی برای تبادل نظر و تعامل علمی میان دانشجویان و پژوهشگران. ۳. اشتراک‌گذاری منابع آموزشی، مقالات و کتاب‌های تخصصی. ۴. اطلاع‌رسانی و مشارکت در رویدادهای علمی مرتبط. ۵. تقویت شبکه‌های علمی و پژوهشی در حوزه فلسفه علوم اجتماعی. • • • انجمن فلسفه علوم اجتماعی | دانشگاه باقرالعلوم 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS

💢 تفسیر علّی معنوی یا تفسیر علّی ماده گرایانه یا هردو مسئله این است! 🔹قصد من این نیست که یک تفسیر علّی معنوی یک جانبه از فرهنگ و تاریخ را جایگزین تفسیر علّی ماده گرایانه یک بُعدی کنم. امکان مساوی برای هریک از این علل وجود دارد ولی اگر نه به منزله آغاز بلکه به عنوان نتیجه نهایی تحقیق تلقی شوند، هیچ کدام خدمتی به حقیقت تاریخی نمی کنند. 📚 برشی از کتاب اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری اثر ماکس وبر/ترجمه انصاری/164 🆔 https://eitaa.com/Bou_PHSS