📚 #در_بزمگه_ادب 🔍 سیری مختصر در خصوص واژه #عاشورا در سنت لغت شناسی 💠خلیل بن احمد #فراهیدی از اقدم لغت شناسان عرب، در کتاب لغت مشهور خود یعنی #کتاب_العین بی هیچ اشاره دیگری تنها به ذکر این موارد اکتفا می کند: «عاشورا روز دهم #محرم است و نقل قول ضعیفی نیز آن را روز نهم محرم دانسته است و مسلمانان قبل از واجب شدن روزه ماه رمضان، در این روز روزه می گرفتند». 🔹 ابن درید از لغت شناسان شهیر سده سوم و چهارم هجری، در لغتنامه #جمهره_اللغه با بسط بیشتری به این واژه پرداخته و می نویسد: «عاشورا روزی است که در دوره اسلامی نام گذاری شده است و چنین اسمی در جاهلیت شناخته شده نبود. ابوبکر ابن انباری می گوید: در کلام عرب، بر وزن فاعولاء ممدود به غیر از عاشوراء کلمه ای وجود ندارد و بصریون بر این اعتقاد اند. ابن اعرابی چنین معتقد است که علاوه بر عاشوراء،کلمه خابوراء بر وزن فاعولاء در کلام عرب نیزشنیده شده است اما اصحاب ما چنین چیزی را نقل نکرده اند و من از صحت آن خبر ندارم. 🔸ابن درید در موضعی دیگر از کتاب لغت خویش بر این که عاشورا تنها کلمه مستعمل بر وزن فاعولاء در عرب است تاکید می کند؛ ولی در ادامه سخنی دارد که گویا با گفته پیشین خود و نیز گفته خلیل ابن احمد مبنی بر اسلامی بودن کلمه عاشورا تعارض دارد. او می گوید: «عرب از دیرباز عاشورا را در کلام خود به کار می برده و #یهودیان این روز را روزه می گرفتند و رسول خدا (ص) فرمود: ما به روزه این روز سزاوارتریم». و البته همان طور که خلیل بن احمد گفت این روزه پیش از تشریع روزه ماه رمضان بوده است. 🔹 #ازهری در تهذیب اللغه در این که در زبان عرب، فقط عاشوراء بر وزن فاعولاء وجود دارد این گونه ابراز تردید می کند: «من در امثله عرب، بر وزن فاعولاء جز چند کلمه نشنیده ام. ابن بزرج این کلمات را آورده است: ضاروراء به معنی ضراء؛ ساروراء به معنی سراء و دالولاء به معنی الداله و ابن اعرابی کلمه خابوراء که نام مکانی است را گفته است». ابن فارس در معج مقاییس اللغه با نام دهم محرم دانستن عاشوراء، به احتمال بسیار بر این عقیده است که این کلمه، کلمه ای #اسلامی است. نکته ای که حمیری در شمس العلوم مازاد بر گفتار لغویون سابق الذکر بیان می کند این است که به اعتقاد برخی، عاشورا کلمه ای معرفه است و الف و لام بر آن داخل نمی شود و نمی توان آن را به عنوان صفت برای کلمه الیوم به کار برد و تنها می توان کلمه یوم را به آن اضافه کرد. 🔸ابن اثیر در کتاب نهایه، بر نظریه اسلامی بودن کلمه عاشورا پای می فشارد و بعد از آن که آن را اسمی برای روز دهم محرم معرفی می کند، کلام خلیل بن احمد و ابن درید را در این که جز این کلمه، کلمه دیگری بر وزن فاعولاء در کلام عرب وجود ندارد به نحوی یاد آوری می کند و در آخر می افزاید: «کلمه تاسوعاء به عاشوراء ملحق شده است و آن روز نهم محرم است». 🔸طریحی صاحب #مجمع_البحرین نیز عاشورا را نام #روز_دهم محرم و کلمه ای مختص دوره اسلامی دانسته است. با تامل در مطاوی گفتار لغویون می توان ویژگی های مفهومی واژه عاشورا را چنین دسته بندی کرد: 🔺اول: عاشورا نام دهم ماه محرم است و نه دیگر ماه ها؛ لذا فرضا نمی توان به دهم ماه رمضان یا شوال، عاشورا گفت. 🔺دوم: عاشورا نامی اسلامی است و در دوره جاهلی کاربردی نداشته است. 🔺سوم: عاشورا تنها کلمه و یا یکی از اندک کلماتی است که در زبان عرب بر وزن فاعولاء وجود دارد. 👈و نکته آخر آن که: در بین اهل لغت، گویا تنها کسی که در تعریف این واژه، به ارتباط آن با #سالار_شهیدان ابا عبدالله الحسین سلام الله علیه اشاره کرده است، نشوان بن سعید حمیری است که در ذیل این واژه می نویسد: يوم عاشوراء: اليوم العاشر من المحرم، و هو اليوم الذي قتل به الحسين ابن علي. یعنی: روز عاشورا روز دهم محرم است و این همان روزی است که حسین بن علی در آن کشته شد. البته با توجه به اجمال این پژوهش، می توان وجود لغویون دیگری را که به ذکر ارتباط عاشورا با امام حسین سلام الله علیه پرداخته اند محتمل دانست. ✍ محقق: دکتر رضا #جلیلی فامنینی #من_ماسک_میزنم #ما_ملت_امام_حسینیم #به_امید_خدا_کرونا_را_شکست_میدهیم ─┅─═इई 🖤ईइ═─┅─ 🏴 رسانه فرهنگی، اجتماعی #فامنین_گرام در سه پیام رسان تلگرام،ایتا و سروش 👇 ╭═━ ━═╮ 🖤 @Famenin_Gram🖤 ╰═━ ━═╯