📚 #در_بزمگه_ادب 📌 نگاهی به بخشی از کتاب #ادب_الکاتب در خصوص واژگان پارسی عربی شده 💠« ادب الكاتب»، اثرى است به زبان عربى از ادب ‏شناس مشهور، ابن قتيبه، عبد الله بن مسلم #دينورى متوفای 276 ق، این کتاب در ادب و فرهنگ كتابت و آنچه كاتب بايد بداند نگاشته شده است. غالب كسانى كه شرح حال #ابن_قتيبه را نوشته‏ اند، از اين اثر، نام برده ‏اند كه خود دليل اهميت آن است. این کتاب کهن که بازمانده از قرون اولیه اسلامی است، فصلی دارد با عنوان «ما تكلم به العامة من الكلام الأعجمي»‏. یعنی: آن چه که عرب از گفتار اعجمیان بدان سخن می گویند. 🔸همان طور که از عنوان مطلب هویداست، ابن قتیبه، در این فصل واژگان پارسی را که به زبان عرب راه یافته و به اصطلاح معرب شده است بر می شمارد. ترجمه بخشی از این فصل که البته برای پارسی زبانان جالب می نماید در ذیل آورده می شود: -کلمه زرجون، همان درخت رز یا انگور است که به عربی به آن کُرم گفته می شود. این کلمه معرب کلمه فارسی زرگون، به معنای به رنگ طلا است. -نقل شده است که اصمعی هیچگاه کلمه بغداد را به کار نمی برد و از گفتن آن نهی می کرد و بجای آن مدینه السلام می گفت. چرا که او در حدیث شنیده بود که بغ نام یک بت است و داد واژه ای پارسی به معنی عطیه است و و معنی بغداد، عطیه و دهش بت است. -کلمه «القَفشَليل» همان مغرفه است. اصل آن به فارسی كفجليز (کفچلیز) یا کفگیر است. -کلمه «الكَرد» به معنی عنق است و اصل آن به فارسی، کردن (گردن) است. -کلمه «الدَّست» به معنی صحرا است که در این بیت از شاعر عرب یعنی اعشی آمده است: قد علمت فارس و حمير و ال أعراب بالدّست أيّكم نزلا منظور اعشی از کلمه الدست در بیت فوق، همان صحرا است که به فارسی، دشت می شود. -کلمه «البَرَق» در اصل پارسی، بره یا بچه گوسفند و مانند آن است. -کلمه «السَّرَق» به معنی حریر است و اصل آن به فارسی، سره به معنی خوب و نیکو است. -کلمه «اليَلمَق» به معنی قبا است و اصل آن در فارسی یلمه به معنی نوعی جامه دراز است. -کلمه «المُهرَق» به معنی صحيفة و کاغذ است و اصل آن به فارسی، مهره است. مهره در فارسی هم به معنی کاغذ آمده و هم به معنی چیز مهره مانندی که با آن کاغذ را جلا می دهند و مهره می کشند. -کلمه «البَلاس» برگرفته از واژه فارسی پلاس است. -کلمه «باريّ» یا «بوريّ» همان بوريای فارسی است. -کلمه «السَّبيج» به معنی بقيره و چادر است. اصل آن در فارسی، «شبي» است که به معنی جامه ای است که در شب بر خود می پیچند و به معنی جامه ای که از پشم سیاه باشد نیز آمده است. -کلمه «الفَنزَج» همان کلمه پنجه فارسی است که یک معنی آن، رقصی است که در آن دستهای یکدیگر را می گیرند. -کلمه «السَّمَرَّج»، همان واژه «سه مرّه» فارسی است که به معنی سه بار خراج گرفتن است. -کلمه « الرَّهوَج»، اصل آن به فارسی، رهوار و گام زدن آسان و راحت است. معادل آن در عربی، هملاج است. -کلمه «البَهرَج»، به معنی باطل است که برگرفته از واژه فارسی «نَبَهرَه» به معنی سیم بد و ناسره است. -کلمه «البالغاء» به معنی پای گاو و گوسفند است. اصل فارسی این کلمه، واژه «پایها» یا «پاچها» به معنی پاچه است. -کلمه «السّفسير» به معنی میانجی بین فروشنده و خریدار، برگرفته از کلمه فارسی سمسار است. ✍ محقق: آقای دکتر رضا #جلیلی #در_خانه_بمانیم #کرونا_را_شکست_می_دهیم ─┅─═इई 🍃🌼🍃ईइ═─┅─ 🔆 رسانه فرهنگی، اجتماعی #فامنین_گرام در سه پیام رسان تلگرام،ایتا و سروش 👇 🌺🍃 @Famenin_Gram 🍃🌸