⚪️ وجود ذهنی از منظر اندیشمندان اسلامی 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۱۷۳_۱۷۵ 1⃣پیشینیان : وجود ذهنی= علم حصولی . 2⃣فخر رازی : وجود ذهنی غیر از علم حصولی است. وجود ذهنی : صورت مشابه امر خارجی است که در ذهن حاصل می شود . علم حصولی : اضافه میان عالِم و وجود ذهنی. 3⃣برخی متکلمین: وجود ذهنی را انکار کردند و علم حصولی اضافه میان نفس عالِم و معلوم خارجی است. 4⃣قوشچی :وجود ذهنی حضور خود حقایق و ماهیات اشیاء در ذهن است. به عقیده او وجود ذهنی غیر از علم حصولی است. 5⃣صدر المتالهین و برخی از تابعانش: وجود ذهنی ، حضور خود ماهیت اشیا در ذهن است و حقیقت وجود ذهنی همان علم حصولی است و تفاوت آنها اعتباری است. 6⃣استاد فیاضی: وجود ذهنی قسمی از معنا است نه مفهوم در حالی که علم حصولی مفهوم است. در متنی جدا به نظریه استاد به صورت تفضیلی می پردازیم. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

📝پرسش و پاسخ 📎برگرفته از کتاب متفرقات فلسفیة ص ٢٩٦ 📜معني الاشتراك الصناعي 🗞 السؤال جاء في حاشیة الآملي (ص ٣٣٣) علي المنظومة تعبير الاشتراك الصناعي في الوحدة ماذا يراد منه؟ 📃الجواب يراد منه الاشتراك اللفظي ؛ باعتبار أنه المتداول في الصناعات. #پرسش_و_پاسخ #آیت_الله_فیاضی #فلسفه ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ وجود ذهنی؛ بیان نظر استاد 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۱۷۵_۱۸۷ برای روشن شدنِ حقیقت وجود ذهنی و رابطه آن با علم حصولی از منظر استاد فیاضی لازم است به چند نکته اشاره کنیم : 1⃣از دیدگاه استاد فیاضی ، علم حصولی همان مفهوم است که به نحو بالذات و بالفعل در حال حکایت از محکی خاص خود است. ایشان به تبع ملاصدرا و برخلاف مشائین علم حصولی را حالت حکایت گری نفس می دانند نه حاصل انفعال نفس از اشیاء بیرونی . بدین ترتیب می توان ادعا کرد علم حصولی کمال نفس است زیرا نفس پیش از علم حصولی ، حالت حکایت گری را نداشته اما با استکمال تدریجی حالت حکایت گری پیدا کرده است و از چیزی حکایت می کند. 2⃣بیان شد معنا و محکی چیزی است که مفهوم به نحو ذاتی و فعلی از آن حکایت می کند . استاد فیاضی معتقد است " وجود ذهنی یا صورت ذهنی و وجود ظلی " قسمی از معناست نه مفهوم . توضیح : هرگاه مفهوم در حال حکایت است حتما باید محکی ای داشته باشد؛ زیرا حاکی و محکی متضایفان هستند و بدون هم تحقق ندارند . محکی خود دو قسم است: محکی واقعی و محکی ذهنی مثال مفهوم کتاب ( حالت حکایت گری نفس ) در حال حکایت از معنای کتابی است که در خارج محقق است که این معنا ، " محکی واقعی " مفهوم کتاب است . اما پس از آن ، در نفسِ فاعل شناسا ، تصویری از محکی پدیدار می شود که این تصویر همان " محکی ذهنی " مفهوم کتاب است که از آن به وجود ذهنی یا صورت ذهنی تعبیر می کنیم. 3⃣از دو نکته قبل معلوم شد علم حصولی غیر از وجود ذهنی است و اساسا این دو از دو سنخ هستند، علم حصولی از سنخ حاکی و وجود ذهنی محکی علم حصولی منتها محکی ذهنی نه واقعی آن. 4⃣ علم حصولی و وجود ذهنی ، عرض و از مقوله کیف نفسانی هستند که وجود حقیقی دارند و به عین نفس موجودند. 5⃣ نفس به علم حصولی و نیز وجود ذهنی اشراف و علم حضوری دارد. 6⃣شاهد بر تحقق وجودات ذهنی در انسان ، مواردی است که او دچار خطای در تطبیق می شود . همچون فردی تشنه ای که در بیابان سراب می بیند ؛ او دارای علم حصولی به آب است که از حقیقت آب بالذات و بالفعل حکایت می کند ، از این رو به جستوجوی آن می کوشد ولی زمانی که به آن می رسد با سراب رو به رو می شود نه آب . در این حالت پی می برد در آن هنگام که به آب علم حصولی داشت ، علم حصولی او از محکی دیگری حکایت می کرد که مشابه با آب حقیقی بوده است. بنابرین در مواردی که خطای در تطبیق رخ می دهد حتما وجود ذهنی محقق است. 7⃣بر اساس نکات بیان شده می توان تصدیق کرد که وجود ذهنی ، شِبه ، مثال، شبح و سایه وجود خارجی است و از نظر استاد هیچ یک از ادله وجود ذهنی توان اثبات این مدعا را ندارد که نفس شیئ خارجی به ذهن می آید. 8⃣با توجه به اینکه گفتیم هر مفهومی (علم حصولی ) بالذات از محکی خود حکایت می کند و تفاوتی میان مفاهیم در این جهت نیست و نیز گفتیم محکی گاهی واقعی و گاهی ذهنی است،از این نکته به دست می آید که وجود ذهنی مختص مفاهیم ماهوی نیست. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

📝پرسش و پاسخ 📎برگرفته از کتاب متفرقات فلسفیة ص ۳۴۸ 📜القصد هو الاراده 🗞 السؤال القصد هو الاراده او شیء آخر ؟ 📃الجواب هو الاراده و العزم کما یصرحون بذلک. #پرسش_و_پاسخ #آیت_الله_فیاضی #فلسفه ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ تعریف علت و معلول از دیدگاه استاد فیاضی 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۳۶۱_۳۶۲ از آنجا که از دیدگاه استاد فیاضی رابطه علیت در همه مراتبِ " وجود به معنای اعم " یعنی وجود به معنی اخص ، اعدام و اعتباریات جریان دارد ایشان در تعریف علت و معلول می فرمایند: "العلة هو ما يتوقف عليه المعلول في واقعه ، لا في خصوص وجوده . المراد من الواقع معناه الاعم الشامل للوجود و العدم و عالم الاعتبار" به عبارت دیگر : علت واقعیتی است که واقعیت معلول متوقف بر آن است . منظور از واقعیت در این تعریف همان وجود به معنای اعم است که شامل اعدام و اعتباریات هم می شود. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ تقسیم علیت به خارجی و تحلیلی 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۳۶۵_۳۶۹ تقسیم علت به تحلیلی و خارجی گرچه به صراحت در آثار فیلسوفان نیامده، ولی بسیاری از فیلسوفان به صورت ارتکازی این تقسیم را پذیرفته و مسائلی از فلسفه را با آن توجیه کرده اند ولی استاد به این تقسیم تصریح و به عنوان قسمی از اقسام علت از آن بحث کرده اند. 1⃣علیت خارجی اگر علت و معلول در موطن خارج (خارج به معنای اعم ) مصداق جداگانه داشته باشد، علیت میان آنها علیت خارجی است . اقسام علیت خارجی ۱.علیت خارجیِ وجودی : مانند علیت وجود خداوند برای وجود مخلوقات. ۲.علیت خارجیِ عدمی : علیتِ عدم ابر باران زا برای باران. ۳.علیت خارجیِ اعتباری : علیتِ اعتبار ریاست زید برای احترام زیر دستان به او 2⃣علیت تحلیلی اگر علت و معلول در خارج، مصداق واحدی داشته باشد ، ولی هنگامی که ذهن در مقام تحلیل ، آن مصداق واحد را تحلیل می کند ، دو معنا از آن کشف کند، به نحوی که یکی از آن معانی ، علت برای معنای دیگر است ، در این صورت علیت میان آنها علیت تحلیلی خواهد بود. نکته: منظور از تحلیل ذهن کشف ذهن است نه خلق آن، از این رو ریشه علیت تحلیلی در عالم نفس الامر است. اقسام علیت تحلیلی ۱.علیت تحلیلیِ وجودی(وجود به معنای خاص) : این قسم در جایی است که معنای علت و معنای معلول در موطن وجود به معنای اخص ، مصداق واحدی داشته باشند ؛ مانند علیت ذات خداوند برای صفاتش. ۲. علیت تحلیلیِ عدمی : علیتِ دور برای تقدم بر خودش . ۳. علیت تحلیلیِ اعتباری : علیت مالکیت زید برای جواز تصرف او در مملوک. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

📝پرسش و پاسخ 📎برگرفته از کتاب متفرقات فلسفیة ص ٤٢٦ 📜عصمة العقل 🗞 السؤال هل تقبلون عصمة العقل لو خلي و طبعه في مساحته؟ 📃الجواب مدركاته البديهية معصومة ، و طريق الاشتقاق منها(إثبات العلوم النظرية) بديهي و هو القياس الذي يتمثل في هيأته بالشكل الأول البديهي ، و بمادته بالبديهات. #پرسش_و_پاسخ #آیت_الله_فیاضی #فلسفه ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool

⚪️ انسان یک نفس یا چند نفس ؟ بیان دیدگاه ها 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۴۹۱_۴۹۹ آیا در هر فرد از انسان ، یک نفس وجود دارد یا نفوس متعددی در آن وجود دارد؟ 🔰بیان دیدگاه ها 1⃣افلاطون :سه نفس بر اساس آنچه که به افلاطون نسبت داده شده ، هر فردی از انسان دارای سه نفس عقلانی ، غضبی و شهوانی است و هر یک از این نفوس نیز وظیفه خاصی دارند. 2⃣مشائیان: وحدت نفس و تعدد قوا به اعتقاد مشائیان ، هر فرد انسان دارای نفس واحد و این نفس واحد دارای قوای متکثر (قوای نباتی، حیوانی ، انسانی) دارد. این قوا ، مغایر هم هستند و هر قوه وظیفه خاصی غیر از وظیفه قوه دیگر دارد. شایان به ذکر است که از منظر ایشان قوا غیر از نفس است ولی مستقل و بیگانه از نفس نیستند و نفس سبب ارتباط آنها است و آنها را برای فعالیت های خود به خدمت می گیرد. 3⃣صدرالمتالهین : وحدت نفس و قوا از دیدگاه صدر المتالهین: اولا: نفس هر انسان واحد است.ثانیا : قوای نفس حقیقتا متکرثند و حقیقت هر یک از آنها غیر دیگری است(همان طور که مشائیان نفس را واحد و دارای قوای متکثر می دانستند)؛ ثالثا در عین حال که قوا حقیقتا متکثرند ، مراتب وجود نفس بوده و در خارج با یک مصداق بسیط و به عین وجود نفس موجودند(برخلاف مشائین که قوا را مغایر نفس می دانستند)؛و رابعا افعال انسان در عین حال که فعل مستقیم قوا هستند ، فعل مستقیم نفس هستند ؛ چرا که نفس به جهت اتحادی که با قوا دارد ، در موطن و مرتبه قوا حاضر بوده و فعل مورد نظرش را انجام می دهد(برخلاف مشائین که قوا را فاعل بی واسطه و نفس را فاعل با واسطه می دانستند) 4⃣فخر رازی: وحدت نفس و انکار قوا فخر رازی هر چند همانند مشائیان و ملاصدرا نفس را واحد می داند ، اما بر خلاف آنها منکر وجود قوا است و همه افعال را خود نفس انجام می دهد. 5⃣استاد فیاضی: دو نفس (نفس نباتی و نفس حیوانیِ ناطق) #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool