«حج ایرانیان قبل از اسلام» بنا به گفته مسعودی نگارنده کتاب مروج الذهب، ایرانیان قبل از اسلام به زیارت کعبه می رفتند و سر چاه #زمزم، زمزمه می کردند، مسعودی در این رابطه توضیحاتی نیز ارائه می کند و می گوید؛ جد #ایرانیان ابراهیم علیه السلام و کعبه در نزد ایشان احترام داشت و بر آن طواف می کردند، وی آخرين نفر از ایرانیان را كه به حج رفته بود، ساسان پسر بابك جد اردشير بابكان سر ملوك ساسانى می داند و ادامه می دهد؛ چون #ساسانيان به زيارت خانه کعبه مشرف می شدند طواف کرده و بر چاه اسماعيل زمزمه می کردند و به سبب زمزمه‌اى كه او و ديگر ايرانيان بر سر چاه انجام می دادند آن را زمزم نامیدند. وی سپس نتیجه می گیرد که باقی ماندن نام زمزم برچاه مشخص می کند كه زمزمه ایرانیان بر سر چاه مكرر و بسيار بوده است. نکته جالب توجه اینکه مسعودی از یک فرد ایرانی شعری آورده که در آن تفاخر به فرزند اسحاق و ابراهیم خلیل الله به چشم می خورد و بدین ترتیب زیارت خانه خدا را در نزد ایرانیان منطقی می شمارد*. پ.ن: علی بن حسین مسعودی، نگارنده مروج الذهب تاریخ نگار و جغرافی دان، اواخر قرن سوم هجرى است که با سفر به سرزمین های اسلامی و مصاحبت با بزرگان و علمای هم عصر خویش، همچون محمد بن جریر طبری و یا ابوالحسن اشعری به کسب علم و دانش همت گمارده است. وثاقت علمی مسعودی نزد مورخان بعدی مورد توجه بوده، چناچه ابن خلدون او را امام المورخین و محقق آلمانی «فن کریمر» وی را هرودت عرب نامیده است. لازم به ذکر است که مطلب مذکور در متون دیگر معاصر نگارنده نقل نشده و این امکان وجود دارد که نظر و یا برداشت نویسنده باشد. * ر.ک: مسعودی، مروج الذهب، ج ۱، ص ۲۳۶. ✍️ فاطمه شکیب رخ @Ghalamzaniii