🔅شماره جدید نشریه ی محجوبه
(به زبان انگلیسی)
باموضوع 👈 زنان درجمهوری اسلامی ایران
🖋دراین شماره یادداشت هایی را از اساتید صاحب نظر درحوزه ی زنان میخوانید:
🔸دکترفریباعلاسوند
🔸دکترحکیمه سقای بی ریا
🔸دکترفاطمه ابراهیمی
🔸دکتر زهره نصرت خوارزمی و ...
🖋دربخشی از این شماره با برخی اززنان موفق درجمهوری اسلامی ایران آشناخواهید شد.
کار مشترکی از :
اداره زنان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
و موسسه فرهنگی الهدی
و با تشکر از دکتر محمدرضا بهمنی
فایل پی دی اف نشریه👇👇
@Habibollah_Babai
هدایت شده از درنگ
🎇نورباران:
روز چهارشنبه ۲۸ دیماه ۱۴۰۱ در معیت برخی عزیزان، نمایشگاه هنرمند «متعهد» عبدالحمید قدیریان را در محل فرهنگسرای نیاوران بازدید کردم؛
این حضور برای من بیش از اینکه بازدید از یک نمایشگاه هنری باشد، طعم تذکر و ذکر یافت؛ مفاهیمی که در آثار قدیریان تمثل و تجسد پیدا کرده بود، از جنس یادآوری «عهدی» است که در تار و پود هستی از گذشته تا آینده در جریان است. عهدی که اگر آن را بشناسی و بدان بپیوندی، جزوی از آن خواهی شد، «عهدی» که گرچه در زمان نیز جاری است ولی همزمان ورای زمان نیز هست. به همین دلیل «دعوت» جزو اولین مضامینی است که به صورت وجودی بین بازدیدکننده و آثار او شکل میگیرد؛ دعوت برای پیوستن به نور.
قدیریان را به همین خاطر «متعهد» نامیدم زیرا دل در گرو آن «عهد» دارد و آثارش هم یادآوری آن «عهد» است پس میتوان از «دعوت» دربارهشان سخن گفت.
مفهوم «نور» مقابل ظلمت در آثار او بیشترین تأکید را یافته است. این نور البته مستغنی از این تقابل، در بسیاری تابلوها مانند تابلویی که صحنه بهشت را روایت میکند یا مجسمهای که «هبه»ی مادرانه فرزند را به چشم آورده است، خود مستقل از هرچیز دیگر میاندار همه چیز است؛ در این تابلوها و آثار، همه چیز نورانی و علوی است.
آثار قدیریان گاه روایتگر یک وضع هستیشناسانه و گاه روایتگر یک وضع انسانشناسانه است و البته این دو در جاهایی با هم ترکیب جدی یافته است. هستیشناسی او یک هستیشناسی نوری است و انسانشناسی او لحظات نسبت انسان با نور از «تردید» در پیوستن بدان(تابلو صحنه چشم دوختن حربن یزید ریاحی) تا «برگرفتن» نور، «شیدایی» و حتی «گشودگی» درونی بعد از تسلیم به نور یا درمیانه نور «بودن» یا «گسترش» یافتن را روایت میکند.
او به خلاف رسم معهود هنرمند نقاش و مجسمهساز که فقط با آثارشان تکلم میکنند، با سخنانی ادبی و مختصر در کنار آثارش هم تخاطب میکند؛ خود این جملات گرچه شرحی بر آثار تجسمی اوست ولی جنسی ادبی و هنری دارد و گاه مضمونی فراتر از خود اثر یافته است که در ضرب میان آن دو، عمق دنیای زیبای درونی قدیریان را بهتر مجسم میسازد.
الهامات و یافتههای او در این محاکات نورانیاش، رنگ و بوی جدی معرفتی دارد؛ جایی او بین «و انحر» و «و الفجر» پیوند دیده است و جایی دیگر، سرهای بریده کربلاییان را بر فراز نیها، مصداقی از «اصحاب الکهف و الرقیم» که «کانوا من آیاتنا عجبا» بودند، شناخته است.
زهرای اطهر و مادر هستی به همراه کربلاء و شهادت دو مضمون دیگر پربسامد در آثار اوست که البته نه در کناره مضامین پیشین که با مضامین پیشگفته بهویژه اینکه مجلا و مجرای نور و هدایت نوری هستند ترکیب شده است. ازاین منظر ترکیب موفق بین شخص و معنا؛ شخص جزیی و معنای کلی یکی از ویژگیهای دیگر آثار اوست. همچنانکه زمان و فرازمان هم در این آثار پیوند جدی یافتهاند. به همین خاطر او از تصویرگری اشخاص اینجایی و اینزمانی استیحاشی ندارد زیرا میتواند پیوند ایشان را با امر استعلایی به چشم آورد و بلکه ایشان را مظهر آن میداند.
قدیریان خود را هنرمند صرف نمیداند بلکه هنرمند-پژوهشگر معرفی میکند؛ این رویکرد او برای فهمیدن و محاکات همزمان، قدرت ویژهای به پرداخت آثارش داده است. حضور و ایفای نقش در ساخت دو فیلم «ملک سلیمان» و «مریم مقدس» برای رسیدن به این رهیافت -آنچنان که از روایت خود او پیداست- باید بهعنوان یک نقطه عطف تلقی کرد. او البته با آثارش زندگی میکند و در پیوند با آنها خود را مییابد؛ به عبارت دیگر او به خوبی توانسته است یک پیوستار هنرمندانه بین پژوهیدن و هنرورزی همزمان و البته در قالب مصادیق واحد آثار هنری پیدا کند؛ امری که باعث شده است بین این دو مقوله گسستی نبیند؛ همانگونه که در متن آثارش نیز مرزی بین این دو وجود نداشته، هر دو سویه باعث یک وحدت متعالی شدهاند.
نکته مهم این است که اعتقادات او یک اعتقادات فردگرایانه و خودمحور از حکایت معنویت نیست که فقط نسبت یک فرد انسانی با حقایق نوری را مورد تمرکز قرار دهد بلکه جامعه و جمع در گسترۀ دنیوی و اخرویاش برای او بسیار جدی است. به همین خاطر، تاریخ و حوادث آینده آن البته در پرتو فلسفه نوریاش هم بخش دیگری از آثار اوست، تا آنجا که به تعبیر حجت الاسلام دکتر بابایی، «مفهومپردازی» هم کرده است؛ دو نمونۀ برجسته بنابه بیان دکتر بابایی که ازقضا از منظر «الهیات تاریخی» و نه حتی «فلسفه تاریخ» در کارهای او دیده میشود یکی «دیّار» در بخش ظلمانی و دیگری«لشکر شهداء» در بخش نورانی هستیشناسی اوست.
همه دوستداران هنر متعهد و انقلابی و بلکه هر آنکه دغدغه پاکیزگی و یافت معنای استعلایی را دارد، به دیدن این نمایشگاه دعوت میکنم.
@abbas_heidaripour
هدایت شده از درنگ
در این صحنه از تابلو عبدالحمید قدیریان، دو امر به خوبی مجسم شده است:
1️⃣«تردید» حرّ که البته خیزش او و سمت نگاه و کلاهخود برگرفتهاش به خوبی نشان میدهد که او تا حد زیادی انتخابش را کرده و لحظاتی دیگر پاهایش را از ظلمت خارج خواهد کرد. البته سرّ این امر را باید در این آیۀ شریفه جستوجو کرد:
الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور؛ ایمان حرّ در ادبش نسبت به امام و مادر هستی متجلی شد و این ایمان او را وارد ولایت الله تعالی نمود.
و
2️⃣«بیاثری» گرما و روشنایی عالم ظلمت که حتی اطراف خویش را گرم و روشن نمیکند اما اهالی ظلمت جز همین وهم و دلخوشی بدان چیزی دیگری ندارند.
در جنگ احد که کار بر مسلمانان سخت شده بود و ابوسفیان به بتهای خود بالیده بود پیامبر ص در پاسخ به این نبرد روانی دستور دادند، پاسخ داده شود:
الله مولانا و لا مولا لکم.
این بیکسی و بیپناهی و سرگردانی چه خوب اینجا تصویر شده است.
@abbas_heidaripour
هماندیشی روششناسی مطالعات تمدنی
در موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی
@Habibollah_Babai
عقلانیت عملی و نقش آن در احیای تمدن اسلامی در چهارمین سلسله نشستهای نوجهان
در چهارمین نشست از سلسله نشستهای نو جهان در باب آینـده جهــان، فرهنگ، علم و فنــاوری که چهارشنبه 5 بهمن ماه 1401 از ساعت 17 برگزار می شود، دکتر ادریس هانی، محقق و متفکر برجسته مراکشی و برگزیده بخش بین الملل سیزدهمین جشنواره بینالمللی فارابی و دکتر حبیب الله بابایی، دانشیار مطالعات فرهنگی تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درخصوص عقلانیت عملی و نقش آن در احیا تمدن اسلامی سخنرانی خواهند کرد. دبیری علمی این نشست بر عهده دکتر محمدجواد محمدی مجد، پژوهشگر جهان اسلام است.
علاقهمندان میتوانند برای حضور به نشانی: قم، بلوار شهید صدوقی، خیابان حضرت ابالفضل (ع)، خیابان دانش، کوچه 3، پلاک 71 طبقه دوم، مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا مراجعه نمایند.
گفتنی است این نشست به زبان عربی و بدون مترجم از طریق صفحه اسکایروم مؤسسه به نشانی b2n.ir/iscs به صورت مجازی پخش خواهد شد.
مجمع عالی علوم انسانی اسلامی
www.scih.ir
@icihch
@Habibollah_Babai
✍️ چهارمین نشست از سلسله نشستهای دانشگاه و تمدن نوین اسلامی
⬅️ تمدن و مسئلهٔ «معنا» در دانشگاه
👤ارائه دهنده: دکتر حبیب الله بابایی، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
📅 زمان: دوشنبه: ۱۰ بهمن ماه ۱۴۰۱
⏰ ساعت: ۸ الی ۱۰
📒 دبیر علمی: دکتر سیدجواد میرخلیلی
◾️نشانی: قم- پردیسان- انتهای بلوار دانشگاه- پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی- طبقه سوم- تالار کوثر
🔵 نشست به صورت حضوری و مجازی برگزار می گردد.
⏮ لینک ورود به جلسه به صورت مجازی:
🌐 B2N.IR/ISCS1
◾️مجری: مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
🔲 همکاران: پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، گروه معارف و علوم انسانی دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)، دانشگاه معارف اسلامی، دانشکده دین و رسانه صدا و سیمای قم و انجمن مطالعات سیاسی حوزه.
@Habibollah_Babai
اولین نشست پنل "مراقبت و امداد معنوی" ذیل همایش «الهیات خدمت» با موضوع «وضعیتسنجی مراقبت و امداد معنوی در ایران» به همت پژوهشکده اخلاق و معنویت و پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی و با همکاری مرکز همکاریهای علمی و بینالملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به صورت مجازی برگزار میگردد:
◀️سخنران: آقای سیدروحالله موسوی زاده
◀️دبیر نشست: آقای احمد شاکرنژاد
☑️روز: پنجشنبه
🗓تاریخ: ۱۴۰۱/۱۱/۱۳
🕧ساعت: ۱۳ الی ۱۵
🌐 لینک حضور در جلسه
dte.bz/scscenter
@Habibollah_Babai
اگر بخواهیم تمدنی را ویران کنیم باید به ویرانی معانی پایه در آن بپردازیم و اگر بخواهیم تمدنی را احیا کنیم باید به احیای معانی پایه آن فکر کنیم و اگر بخواهیم تمدنی را به استعمار یا استقلال برسانیم باید به استعمار یا استقلال معانی آن تمدن بیاندیشیم.
ادامه سخنرانی... 👇👇👇
.
https://iqna.ir/fa/news/4118291
مبارکباد روز مرد بر مردان روزگار
و روز پدر بر پدران این سرزمین
@Habibollah_Babai
دومین نشست پنل "مراقبت و امداد معنوی" ذیل همایش «الهیات خدمت» با موضوع «وضعیتسنجی مراقبت و امداد معنوی مبلغان» به همت پژوهشکده اخلاق و معنویت و پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی با همکاری مرکز همکاریهای علمی و بینالملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار میگردد:
◀️سخنران: حجت السلام و المسلمین سعیدروستاآزاد
◀️دبیر نشست: آقای دکتر احمد شاکرنژاد
☑️روز: پنجشنبه
🗓تاریخ: ۱۴۰۱/۱۱/۲۰
🕧ساعت: ۱۰ الی ۱۲
🌐 لینک حضور در جلسه
dte.bz/scscenter
🏢 قم. پردیسان. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. طبقه ۲. سالن شهید سلیمانی
@Habibollah_Babai
هماندیشی
«فهم کنشگری اجتماعی سیاسی مردم در وضعیتهای دشوار»
🌐 لینک مجازی
dte.bz/scscenter
@Habibollah_Babai
هدایت شده از KHAMENEI.IR
💬 #تحلیل_و_تبیین | انقلاب اسلامی «قدرتِ نرم غرب» را به چالش کشیده است
🔻 دکتر موسی نجفی، استاد و رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در گفتگو با KHAMENEI.IR
🔹️ انقلاب هر چه جلوتر رفت، ذات خودش را نشان داد که یک انقلاب عمیقاً ضد غربی است. یعنی فقط آن جنبهی ضد مارکسیستیاش نیست و این جنبه، رقابت سنگینتری با غرب دارد.
🔹️ چه کسی میگوید انقلابها منافعشان با ملتهایشان دوتاست. اتفاقاً انقلابهای بزرگ فرصتی در اختیار کشورهایشان قرار میدهند که آن کشورها جهانی بشوند و این کاملاً درست است.
🔹️ صرف مفهوم مدرن، دلیل بر استفادهنکردن ما نیست کمااینکه ما در خود نظام و مفهوم آن، و در خود انقلاب یک همچنین تصرفی کردیم، یعنی فرق ما با طالبان و بنیادگراهای قشری داعشی در این است که در ایجاد یک نظام سیاسی امروزی عاجزند. تفکرات اینها قدرت تصرف در اندیشههای مدرن را ندارد، ولی ما داریم. اتفاقاً خود این یک حُسن است و اسم آن اصلاً غربزدگی نیست. در تمدن غرب هم همینطور است. اتفاقاً ما خیلی از دستاوردهای تمدن غرب را میپذیریم منتها با تصرفات خودمان؛ مثلاً بانکداری ما یا سینما، رسانه، هنر و خیلی از مواردی که از دنیای جدید است.
🔹️ این فرصتها و تهدیدها با همدیگر است. قبلاً چه کسی ایران را در دنیا میشناخت؟ ایران را با عربها اشتباه میگرفتند. الان ایران در دنیا یک کشور قدرتمند و شناخته شدهای است. حالا برای این نظام انقلابی اینجا معنی میدهد. یعنی ایران میتواند هم یک کشور و هم یک انقلاب باشد و این دو تا با همدیگر در تعارض نیستند.
🔍 ادامه را بخوانید👇
https://khl.ink/f/51900
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
💐علامه آیت الله جوادی آملی از اسرار و باطن ماه شعبان میگویند.
@Habibollah_Babai
نشست "گذشته و آینده مطالعات تمدنی در ایران" همراه با رونمایی از "آمنا(سامانهٔ تمدن نوین اسلامی)" به همت میز تخصصی تمدن اسلامی و گروه مطالعات فرهنگی و تمدنی دانشگاه باقرالعلوم(ع) بهصورت حضوری و مجازی برگزار میگردد:
⚪️ سخنران: استاد احمد واعظی ریاست دفتر تبلیغات اسلامی
و با ارائه اساتید
◀️محمدهادی همایون
◀️محمدعلی میرزایی
◀️محسن الویری
◀️حبیباله بابائی
◀️رسول نوروزی
☑️روز: یکشنبه
🗓تاریخ: ۱۴۰۱/۱۲/۰۷
🕧ساعت: ۱۰ الی ۱۲
🏢 قم. پردیسان. دانشگاه باقرالعلوم(ع). سالن علامه طباطبایی (طبقه سوم، اتاق جلسات حوزه ریاست)
🌐 لینک حضور در جلسه
dte.bz/scscenter
@Habibollah_Babai
جامعترین پرتال تمدن نوین اسلامی موسوم به «آمِنٰا» (http://amena.bou.ac.ir) در دانشگاه باقرالعلوم ع رونمایی شد.
پرتال تمدن نوین اسلامی در پی گفتمانسازی و نهادینه کردن بینش تمدنی با استفاده از«دانش تمدن» و «پژوهشهای تمدنی» در ایران امروز، جهان معاصر اسلام، و دنیای کنونی غرب است. رویکرد اصلی این پرتال، نگاه نو به تمدن در اکنون و آینده جهان اسلام است. در این رویکرد، علاوه بر مطالعات تاریخی تمدن که پیش از این وجود داشته است، مطالعات نظری تمدن، مطالعات اسلامی (و الهیاتی)ِ تمدن، مطالعات راهبردی تمدن، مطالعات تطبیقی تمدن، و مطالعات تمدن در ایران امروز مورد توجه و تمرکز قرار میگیرد.
@Habibollah_Babai
#کرسی_ترویجی
"اسلام و مفهوم شرافت انسانی"
لینک مجازی:
dte.bz/scscenter
@edalateejtemaei
@Habibollah_Babai
دیالکتیک امید و ایمان
برخی از الهیدانان تأکید میکنند که بدون ایمان و معرفت ایمانی، امید تبدیل به یک اتوپیای مبهم و نامعلوم می¬شود، و بدون امید هم ایمان پاره پاره شده، و تبدیل به باوری ضعیف و زبون (fainthearted) و ایمانی مرده (dead faith) میگردد. تنها از طریق ایمان است که می توان راهی به سوی زندگی حقیقی پیدا کرد و تنها از طریق امید است که فرد می تواند خود را در چنین طریقی حفظ نموده و در آن استوار بماند.
از این نظر، اگر ایمان منوط به امید میشود، آنگاه گناه بیایمانی در ناامیدی نیز معلوم می-گردد. در واقع خدا با وعدهای که به انسان میدهد او را گرامی میدارد، ولی آنگاه که انسان چنین وعده ممکن در آینده را باور نمیکند، دچار گناه شده و باور خود را در معرض بیایمانی قرار میدهد. در این بیان، ناامیدی برخاسته است از انتظار عجولانه و بی حساب از آنچه که خدا وعده داده ولی هنوز به نقطه کمال لازم نرسیده است. هر دو شکلِ ناامیدی که گاه به صورت توهم کمال ظاهر می-شود و گاه به صورت سرخوردگی خود را نشان میدهد، موجب میشود که امید کارکرد موثر خود را از دست بدهد و اساسا ایمان نیز از وجود آدمی رخت بربندد.
این مضمون از «امید» و نسبت بین ایمان و امید و ربط بین کفر و ناامیدی در قرآن کریم نیز آمده است آنجا که میفرماید: «لا تیأسوا من روح الله انه لا ییأس من روح الله الا القوم الکافرون» (87 / یوسف). هرچند این آیه در مورد برادران حضرت یوسف علیه السلام است، لیکن تعبیر «انه» اشاره به کبرای کلی و اصل دینی دارد که شامل همه در همه زمانها و مکانها میشود.
شایان ذکر است اساسا «قلمرو احتمالات و امکانات» در این دنیا با «قلمرو امید به تغییرات و تحولات» ملازم و منطبق است. هر میزان امید بیشتر و هرکجا خوشبینی به آینده عمیقتر باشد، تحولات و تغییرات رو به رشد هم بیشتر و رهایی از مشکلات ممکنتر خواهد بود. از سوی دیگر، هرمیزان ناامیدیها (با تصور اینکه امور به پایان رسیده است) بیشتر شود، ممکنها تبدیل به ناممکن میشود و بنیان هرتغییر و تحول بزرگی هم ویران میگردد.
امیدهای بزرگ به تحولات بزرگ و به رهایی از مشکلات بزرگ راهی خواهد بود برای تغییرات بزرگ در عرصۀ جهانی. چنین امیدی مبتنی بر ایمانهای بزرگی است که میتواند در میان مردم بزرگ و یا انسانهای بزرگ ظاهر شود و حرکتها و جسارتهای بزرگ و تطورات تاریخی را در مقیاس جهانی موجب شود. در مقابل، ناامیدیهای بزرگ و یأسهای کبیره نیز عملا اقدامات کلان را ناممکن نموده و راههای دشوار را عملا به راهی محال تبدیل میکند.
تمدنی بودن مسئلۀ «امید» از همینرو حائز اهمیت است که تمدنها همواره در بسترهای بحرانی و در نقطههای بزرگی از دشواریها و سختیها بروز و ظهور پیدا میکنند و اساسا گذر از این دیوارههای ضخیمِ انباشته از ترس و یأس، جز با «ایمان و امید» شدنی نیست. بدینسان، در فرایند تمدن دینی باید بتوان امید را در مقیاس جهانی و در اندیشۀ معطوف به این جهان و مسئلههای دنیوی ایجاد کرده و فرد و جامعه را نسبت به کنشگری در عرصههای تمدنی جسورتر و توانمندتر ساخت.
@Habibollah_Babai
تأملات قرآنی در باب «روابط انسانی» (قسمت اول)
مسلمانان باید الهیاتشان را در باب «روابط اجتماعی» و «مناسبات انسانی» از قرآن آغاز کنند. جهان اسلام سایههای سنگین فرهنگی برخاسته از دنیای امروز را احتمالا نمیتواند با فلسفههای برگشته از جهان غرب (فلسفههای تکنولوژی و رسانه) و یا حتی الهیاتهای مضاف و مدرن (مثل «Theology of the Internet») و یا بلکه با موجودیهای کلام و فلسفه رایج در امروز جامعه مسلمانان تفسیر و تدبیر کند. در این باره به نظر میرسد، دنیای اسلام در مواجهه با موج تحولات فرهنگی خود، در کنار فقه و کلام و فلسفه و عرفان، باید اصل «فاقروا ما تیسر من القرآن» را به مثابه یک روشِ مسلمانی برای فکرکردن در نظر بگیرد و پیوسته قرآن را ملتمسانه بخواند، نکتههای فرهنگی متناسب با فضای جدید را از نو استظهار و استنطاق کند و عمل به آن را در نقطههای عطف و دشوار تمرین کند تا بلکه اعجاز قرآن را این بار در عبور از نظام هژمون فرهنگی تجربه نماید. ضرورت این تأمل برای مخاطبان تمدناندیش از آن رو است که تصور «تمدن نوین اسلامی» و تمهید آن، بدون اندیشۀ اصیل در بارۀ فرهنگ جدید جهانی و نظام روابط انسانی کنونی میسور و ممکن نخواهد شد.
آنچه در این سلسله یادداشتهای ماه مبارک تقدیم خواهم کرد «تأملات قرآنی» و بیان برخی تکنکتهها در باب روابط انسانی و ارتباطات اجتماعی در دنیای کنونی است. در این میان، صرفا تلاش میکنم به برخی «مفاهیم»، «مبانی»، «آیهها»، «سنتها»، «راهکارها» و احیانا «آسیبها»ی موجود در مناسبات اجتماعی اشاراتی بکنم و آن را در معرض توجه و تأمل قرار بدهم. شاید از تکرار تأملات بتوان به سمت ایده و یا ایدههایی در زمینه تنظیم روابط انسانی جدید در دنیای اسلام پیش رفت.
@Habibollah_Babai
تأملات قرآنی در باب «روابط انسانی»
(قسمت دوم: خودِ گسسته)
گسستگی از همنوعان، از همکاران و همسایگان و اختلال در روابط با دیگرهای انسانی، برخاسته از اختلال انسان در درونِ خود است، و اساسا کسی که از خود گسسته است نمیتواند با دیگران پیوندی انسانی داشته باشد. این اختلال نفسی یا گسست خودازخود به مثابه مبنا و اساس در اختلالات روابط انسانی، به گونههای مختلفی رخ میدهد که برخی از آنها در قرآن در قالب «نسیان خود» (انساهم انفسهم)، «سفاهت نفس/تحمیق خود» (سفه نفسه)، و «بخل از خود» (شُحّ/بخل نفسه) بیان شده است. براساس آیۀ «وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ » (19/ حشر) یا «نسوالله فنسیهم» (67 / توبه)، این نوع از گسستگی درونی و نسیان خود برخاسته از گسستگی از خداست. «آنگاه که انسان خدا را فراموش کرد اسمای حسنی و صفات علیای او را نیز فراموش میکند، فقر و حاجت ذاتی خود را به خدا از یاد میبرد، و نفس خود را مستقل در هستی میپندارد و اسباب طبیعی عالم را نیز صاحب استقلال در تأثیر میپندارد.» همین پندار و توهم از فردهای مستقل از خدا، گسستهای انسانی و رویکردهای فردگرایانه را بیشتر و عمیقتر میکند.
نکته مهم اینکه، خطاب آیه جمع است و نه فرد. تا زمانی که جامعه در جمعیت خود، رویکرد ایمانی دارد، متذکر به ریشه و اصل خود، و ذاکرِ خدا و متذکر به نعمتهای الهی (به ذکر لفظی و به ذکر قلبی) است، ریشههای الهیاتی و عرفانی، ریشههای هستیشناختی، و ریشههای تاریخی و تمدنی خود را نیز بهتر میشناسد و از آن دور نمیافتد. و آنگاه که جامعه در جمعیت ایمانیاش، متذکر هویت و هستی خود است، همواره در یک پیوستگی اصیل و تنیده به نظام هستی قرار پیدا می کند و از آن رهگذر میتواند با جوامع دیگر، با ملتهای دیگر به نوعی از پیوستگی الهی و توحیدی دست پیدا بکند. براین اساس برای تنظیم مناسبات خود با دیگران، در گام نخست باید خودشناسی و خودسازی را جدی تلقی کرد و آن را البته نه فقط در منابر و مساجد (با راندمانهای صرفا عبادی امروزش) بلکه باید در نظام آموزشی و پرورشی و بلکه در کلیت نظام فرهنگی نهادینه کرد.
@Habibollah_Babai