#جزء1
#سورةالبقرة
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
الم1
الف. لام. میم
پيش تر درباره «بسم الله الرحمن الرحيم» سخن گفته شد.« الم» جزو حروف مقطعه است. اما در مورد حروف مقطّعه که در آغاز برخي از سوره ها آمده اند، بهتر است سکوت کنيم و ( بدون در دست داشتن سند و مدرک شرع پسند) به بيان معاني آن نپردازيم، ضمن اينکه بايد يقين داشت که خداوند اين حروف را بيهوده نازل نکرده است، بلکه حکمت فراواني در آن نهفته است ولي ما آن را نمي دانيم.
#جزء1
#سورةالبقرة
ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ2
این کتابی است که هیچ شکی در آن نیست و راهنمای پرهیزگاران است
«ذَلِكَ الْكِتَابُ» يعني اين کتاب بزرگ کتابي حقيقي است و مشتمل بر دانشي گسترده و حقيقتي روشن مي باشد که کتاب هاي گذشتگان و آيندگان از آن بي بهره بوده اند .پس « لاَ رَيْبَ فِيهِ » يعني هيچ شکي در آن نيست، و نفي شک مستلزم ضد آن است و ضد شک، و نفي شک پس اين کتاب مشتمل بر علم يقيني است که شک و گمان را از بين مي برد. و اين يک قاعده است که « هرگاه نفي به قصد مدح و ستايش بکار رفت بايد متضم ضد خويش که همان کمال است، باشد. زيرا نفي به مثابه عدم است، و عدم محض هيچ مدحي در آن نمي باشد.» از آن جا که قرآن مشتمل بر يقين است و هدايت نيز جز با يقين حاصل نمي گردد،فرمود: « هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ » هدايت به معني بينش و بصيرتي است که در پرتو آن گمراهي و سردرگمي را تشخيص دهيم (و از آن دوري جوييم) و راه هاي پرخير و منفعت را در پيش بگيريم. و فرمود: « هُدًى » و معمول را حذف کرد، زيرا هدف از آن عموم است و اينکه قرآن هدايتي است براي دنيا و آخرت. پس اين کتاب بندگان را در اصول و فروع راهنمايي کرده و حق را از باطل جدا مي کند و صحيح را از خطا تمييز مي دهد و چگونگي در پيش گرفتن راههايي که آنان را در دنيا و آخرت به سر منزل مقصود مي رساند بيان مي کند. و در جايي ديگر فرموده است: « هُدَي ِ للنّاَسِ» و به طور کلي و عام فرموده است قرآن عموم مردم را به سوي خير راهنمايي مي کند. اما در اينجا و جاهاي ديگري فرموده است: « هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ » يعني راهنماي پرهيزگاران است. زيرا ذات قرآن براي همه مردم مايه هدايت است اما بدبختان به آن توجه نکرده و رهنموده الهي را نمي پذيرند. اين کتاب حجت را بر آنها اقامه کرده است اما آنها به سبب شقاوت خود از آن بهره نمي گيرند. ولي پرهيزگاران؛ همان کساني که بزرگترين سبب هدايت را که تقوا و پرهيزگاري است بدست آورده اند از آن بهره مي گيرند. حقيقت تقوا و پرهيزگاري عبارت است از پيروي کردن از دستورات الهي و پرهيز از منهيات و محرمات، و در پيش گرفتن راه و شيوه اي که انسان را از ناخشنودي و عذاب به وسيله قرآن هدايت شده و از آن نهايت بهره را مي برند. خداوند متعال مي فرمايد: « يأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَه يجعَل لََّکُم فُرقَانَا» اي کساني که ايمان آورده ايد! اگر از خدا پروا داريد براي شما (قدرت) تشخيص (حق از باطل) قرار مي دهد. پس اين پرهيزگاران هستند که از آيات قرآني و آيات آفرينش بهره مي برند. و از آن جا که هدايت بر دو نوع است: هدايت بيان و هدايت توفيق، پرهيزگاران از هر دو نوع هدايت برخوردار مي شوند، اما ديگران از هدايت توفيق محروم مي شوند، اما ديگران از هدايت توفيق محروم مي مانند، و مسلّم است که هدايت بيان و روشن شدن راه بدون برخورداري از هدايت توفيق، هدايتي حقيقي و کامل نيست.