انواع رکوردهای قابل اعلام در کمیته ثبت پرندگان ایران
رکوردهای جدید پرندگان ایران شامل مطالب زیر هستند و در صفحههای جداگانه این سایت و در پوشههای ماهانه شمسی فهرست میشوند و یا از طریق کادر جستجو قابل بازیابی هستند:
1. نخستین رکورد کشوری یک گونه جدید در ایران
2. همه رکوردهای گونههای نایاب ایران
3. همه رکوردهای گونههای کمیاب ایران
4. نخستین ثبت یک گونه جدید در یکی از استانهای کشور
5. نخستین ثبت جوجهآوری یک گونه در ایران
6. همه رکوردهای گونههای جوجهآور کمیاب در ایران
7. نخستین ثبت جوجهآوری یک گونه در هر یک از استانهای کشور
8. ثبت جمعیت گونههای در حال افزایش
9. ثبت نخستین روز رسیدن و واپسین روز مهاجرت گونهها
10. ثبت پرندگان دورگه یا دارای ناهنجاری
11. ثبت هر گونه ویژگی ریختشناسی و رفتار جالب و استثنایی برای هر گونه
12. تغییرهای رخداده دربارۀ ردهبندی و آرایهشناسی همراه با اعلام تغییر نامهای علمی، انگلیسی و فارسی گونهها
برای نخستین ثبت یک گونه در استانها، رکوردهایی که پس از تدوین کتاب اطلس پرندگان ایران (از حدود 50 سال پیش تا سال 1390 شمسی) یا بر اساس فهرستهای معتبر پرندگان که برای هر استان موجود است یا در حال تهیه هستند دیده شوند، در سایت، اعلام خواهند شد.
دربارۀ پرندگان کمیاب ایران تا به حال چهار مقاله چاپ شده است. همه رکوردهای جدید از گونههای نایاب و کمیاب از ابتدای سال 2016 میلادی بر اساس منابع موجود بررسیشده و همچنین پس از تایید درستی شناسایی گونه، در سایت کمیته ثبت اعلام خواهند شد.
1. Roselaar C.S. & Aliabadian M. 2009. Review of rare birds in Iran, 1860s–1960s. Podoces 4(1): 1–27.
2. Scott D.A. 2008. Rare birds in Iran in the late 1960s and 1970s. Podoces 3(1/2): 1–30.
3. Khaleghizadeh A., Scott D.A., Tohidifar M., Musavi S.B., Ghasemi M., Sehhatisabet M.E., Ashoori A., Khani A., Bakhtiari P., Amini H., Roselaar C., Ayé R., Ullman M., Nezami B. & Eskandari F. 2011. Rare birds in Iran in 1980–2010. Podoces 6(1): 1–48.
4. Khaleghizadeh A., Sangchooli A., Tohidifar M., Ghasemi M., Musavi S.B., Bakhtiari P., Habibi-Azad A., Ashoori A. & Hasheni A. (2020). Rare birds in Iran during the period 2011–2015. Podoces 15(1–2): 1–12.
--------
*نکتههای ثبت جانوران*
*نکته شماره 12: بخشیدن گزارشگر رکورد دروغین*
پس از دریافت گزارش دروغ از یکی از پرندهنگرها، بدیهی است که ممکن است سبب طرد شخص فرستندۀ آن گزارش و منع دریافت گزارشهای بعدی از سوی آن شخص شده باشد. به هر روی، ممکن است که آن فرد، در هر زمانی به اشتباه خود پی ببرد و بخواهد دوباره به جمع پرندهنگرها و پستاندارنگرهای واقعی برگردد. ادامه همکاری و دریافت گزارش، منوط به ارئه توضیح، عذرخواهی و قول ارسال گزارش درست پس از آن خواهد بود. همچنین نیاز است تا یک دورۀ اطمینان از زمان پیشین ارسال گزارش دروغ بگذرد. گذشت این دورۀ اطمینانبخشی به جامعه پرندهنگرها، با نشان عملی و میدانی در تهیه و ارسال گزارشهای درست از سفرهای پرندهنگری و جانورشناسی به سایتها و گروههای پرندهنگری و حیات وحش است. پس از نشان دادن این دورۀ اطمینان که توسط پرندهنگرهای دیگر ارزیابی و پذیرش خواهد شد، دوباره گزارشهای تهیهشده آن فرد پذیرفته خواهد شد.
*****
*ثبت چکچک ابلق معمولی با سفیدگرایی در باجگیران در خرداد 1403*
چکیدۀ این ثبت
نام گونه: چکچک ابلق معمولی Oenanthe pleschanka
نوع ناهنجاری: سفیدگرایی
شمار پرنده: یک فرد
محل پایش: باجگیران
استان: خراسان رضوی
زمان پایش: 11 خرداد 1403
پایشگران: بانوان درنا مجاب و حمیده دلیری و آقای حسین محمودیان و سیدمهدی نقیبی
منبع: https://ebird.org/checklist/S178316847
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/27/Pied%20Wheatear%20in%20Bajgiran%20in%20May%202024
*دلیل تغییر نام فارسی سنگ چشم دمگاه حنایی به سنگ چشم دم دراز*
یکی از گونههای پرندگان ایران، سنگچشم دمدراز (دمگاهحنایی) Lanius schach است. همانطور که میدانیم در سالهای گذشته، نام فارسی سنگچشم دمگاهحنایی به سنگچشم دمدراز تغییر کرده است. اما دلیل این تغییر چه بوده است؟
نگاهی به فهرستهای پرندگان ایران، نشان میدهد که نام انگلیسی این گونه در فهرست جرویس رید (1337)، Black-backed Shrike و با نام فارسی سرسیاه به کار رفت که اکنون به عنوان زیرگونه هیمالیایی (L. s. tricolor) این گونه به شمار میرود. سپس در کتاب اسکات و همکاران (1354) با نام فارسی سنگچشم دمگاهحنایی و نام انگلیسی Long-tailed Shrike و نام دوم Rufous-backed Shrike به کار رفت که این نام فارسی اشاره به نام انگلیسی دوم این گونه یعنی Rufous-backed Shrike داشت. این نام انگلیسی دوم در کتابهای ادهمی (1384)، اسکات و ادهمی (2006)، منصوری (1379، 1387، 1393)، کابلی و همکاران (1395) و خالقیزاده و همکاران (2017) نیز به کار رفته بود.
اما شاید دلیل اصلی و محکم در پرهیز از کاربرد نام Rufous-backed Shrike و نام فارسی سنگچشم دمگاهحنایی را در وجود گونهای دیگر به نام Bay-backed Shrike با نام فارسی سنگچشم پشتبلوطی جستجو کرد. به دلیل نزدیکی دو رنگ حنایی و بلوطی و نیز اینکه جایگاه مکانی این رنگِ ویژه در نام انگلیسی این دو گونه یکسان و در نام فارسی نزدیک به هم بودند، سبب شد تا همانند گذشته، نام فارسی سنگچشم پشتبلوطی و نام انگلیسی Bay-backed Shrike حفظ شود، اما برای نام گونه دیگر، نام سنگچشم دمدراز Long-tailed Shrike در اولویت قرار گیرد. افزون بر این، گونه سنگچشم دمدراز چندین زیرگونه دارد که در برخی از آنها علاوه بر دمگاه، رنگ پشت و روتنه نیز حنایی است.
بنابر این، با توجه به وجود دلایل علمی و منطقی و تداوم پیوسته در اولویت نام اول برای Long-tailed Shrike و نام دوم برای Rufous-backed Shrike، برای هماهنگی بیشتر بین نام فارسی و انگلیسی این گونه، در نام فارسی نیز اولویت اول به سنگچشم دمدراز داده شد و نام سنگچشم دمگاهحنایی به عنوان نام دوم در نظر گرفته میشود.
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/Persian%20name%20of%20Long-tailed%20Shrike
*ثبت نخستین روز رسیدن زنبورخوار اروپایی به گنبد در فروردین 1402*
چکیدۀ این ثبت
نام گونه: زنبورخوار اروپایی Merops apiaster
شمار پرنده: 7 فرد
مکان پایش: گنبد
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 تا 23 فروردین 1402
نخستین روز رسیدن: 23 فروردین 1402
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/arrival%20of%20European%20Bee-eater%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن سبزقبای اروپایی به گنبد کاووس در فروردین 1402*
چکیدۀ اين ثبت
نام گونه: سبزقبای اروپایی Coracias garrulus
شمار پرنده: 2 فرد
مکان پايش: جاده خط آلمان - تقاطع حالی آخوند، گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 تا 29 فروردین 1402
نخستین روز رسیدن: 29 فروردین 1402
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/arrival%20of%20European%20Roller%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن مگس گير سينه سرخ به گنبد در فروردين 1402*
چکیدۀ اين ثبت
نام گونه: مگسگير سينهسرخ Ficedula parva
شمار پرنده: یک فرد
مکان پايش: شمال گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پايش: از 10 تا 26 فروردين 1402
نخستین روز رسیدن: 26 فروردين 1402
پایشگر: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/arrival%20date%20of%20Red-breasted%20Flycatcher%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن کوکوی معمولی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402*
چکیدۀ این ثبت
نام گونه: کوکوی معمولی Cuculus canorus
شمار پرنده: یک فرد
مکان پایش: قراول تپه، گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: 10 فروردین تا 7 اردیبهشت 1402
نخستین روز رسیدن: 7 اردیبهشت 1402
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/arrival%20of%20Common%20Cuckoo%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت رسیدن سار صورتی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402*
چکیده این ثبت:
نام گونه: سار صورتی Pastor roseus
شمار پرنده: 1000 فرد
مکان پایش: شهر گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 فروردین تا 6 اردیبهشت 1402
نخستین روز رسیدن: 6 اردیبهشت 1402
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/28/arrival%20of%20Rosy%20Starling%20to%20Gonbad-e%20Kavus%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن چک بوته ای به گنبد در فروردین 1402*
چکیدۀ این ثبت:
نام گونه: چک بوتهای Saxicola rubetra
شمار پرنده: یک فرد
مکان پایش: روستای قراول تپه، گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 تا 26 فروردین 1403
نخستین روز رسیدن: 26 فروردین 1403
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/29/arrival%20of%20Whinchat%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن چک ابلق به گنبد در فروردین 1402*
چکیدۀ این ثبت:
نام گونه: چک ابلق Saxicola caprata
شمار پرنده: یک فرد
مکان پایش: روستای قراول تپه، گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 تا 26 فروردین 1403
نخستین روز رسیدن: 26 فروردین 1403
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/29/arrival%20of%20Pied%20Bush%20Chat%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت نخستین روز رسیدن چک سیبری به گنبد در فروردین 1402*
چکیدۀ اين ثبت:
نام گونه: چک سیبری Saxicola maurus
شمار پرنده: یک فرد
مکان پایش: روستای قراول تپه، گنبد کاووس
استان: گلستان
دوره پایش: از 10 تا 21 فروردین 1403
نخستین روز رسیدن: 21 فروردین 1403
پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/29/arrival%20of%20Siberian%20Stonechat%20to%20Gonbad%20in%20April%202023
*ثبت سسک تالابی زیتونی در استان آذربایجان غربی*
چکیدۀ اين ثبت
نام گونه: سسک تالابی زیتونی Acrocephalus palustris
شمار پرنده: يک فرد
محل پایش: تالاب کانیبرازان
استان: آذربایجان غربی
زمان پایش: 15 خرداد 1403
پایشگران: آقایان شاهو دربندی و بابک صادقی
یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان آذربایجان غربی
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/29/Record%20of%20Marsh%20Warbler%20in%20west%20Azarbaijan%20province
*ثبت جوجه آوری لک لک سفید در گندمان در اردیبهشت 1400*
چکیده این ثبت:
نام گونه: لکلک سفید Ciconia ciconia
شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: بالغان و یک آشیانه پویا با 5 جوجه
مکان پایش: روستای کنرک، گندمان
استان: چهارمحال و بختیاری
زمان پایش: 15 خرداد 1403
پایشگران: آقای امین اخوت
شیوه گواهی جوجهآوری: دیدن آشیانه و جوجه
لینک پیوند: http://iranbirdrecords.ir/1403/03/30/breeding%20White%20Stork%20in%20Gandoman%20in%20June%202024