✅ به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی،
📍 پیش نشست "کیستی انسان تمدن اسلامی" برگزار شد
🔖 به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، سیزدهمین پیش نشست از دومین همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده با عنوان" کیستی انسان تمدن اسلامی" برگزار شد.
🏷 استاد غلامرضا جلالی، مدیر گروه تاریخ و سیره سادات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در این نشست که صبح دیروز یازدهم شهریورماه در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی گفت: از شهروندی، شهرسازی و مشارکت در یک شهر به عنوان تمدن تلقی میشود و کهنترین کتابی که در آن به زبان فارسی از کلمه «تمدن» یاد شده کتاب «اخلاق ناصری» نوشته خواجه نصیرالدین طوسی است.
🏷 وی ابراز کرد: خواجه نصیرالدین طوسی در این کتاب ویژگیها و اهمیت تمدن در جامعهسازی را در 100 صفحه تشریح کرده و دو پدیده عدالت و محبت را از مولفههای اصلی تمدن دانسته است.
🏷 جلالی در ادامه با بیان اینکه اهمیت «احسان» و «محبت» در تمدنسازی بالاتر از«عدالت» است، گفت:وقتی که این دو مولفه در کنارهم قرار میگیرند الطافی به وجود میآید که تدریجا به شهرسازی تبدیل می شود.
🏷وی ادامه داد: ایران دومین تمدن کهن بشری است که امروزه هم وجود دارد و تجربه تمدنی در ذهنیت ایرانیان از قدیم الایام وجود داشته است.
🔹 این پژوهشگر با بیان اینکه حکمت به انسان قدرت تسلط میدهد و عقلانیت انسان را برای تحقق تمدن کمک می کند، گفت: تمدن زاده استمرار است و در ساخت و ساز تمدن بزرگترین چیزی که به آن نیاز داریم کنش گری تمدنی است که به صورت اتفاقی حاصل نمیشود.
🏷وی به انطباق ذهن با تمدن اشاره کرد و افزود: فرد تمدنساز باید حکیم باشد و اگر حکمت و فرزانگی نداشته باشد نمی تواند تمدن سازی کند، در واقع کنشگر باید استمرار داشته باشد و این استمرار نه از راه تکرار و عادت بلکه از روی محاسبات باید صورت گیرد.
🔸 در ادامه خاطر نشان کرد: امور اعتباری قدرت ساخت و ساز تمدن واقعی را ندارند واگر تمدنسازی می کنیم باید تحلیل تمدنی داشته باشیم و تمدن خودمان را با سایر تمدن ها بسنجیم و قدرت و ضعف آن را بررسی کنیم.
🏷 به گفته این پژوهشگر، انقلاب اسلامی به عنوان یک کنشگری مهم ایرانیان در واقع تصمیمگیری تمدنی بود و از یک تاریخ به تاریخ دیگر تبدیل شدیم. انقلاب اسلامی با مشارکت واقعی 99 درصدی مردم اتفاق افتاد و پس از انقلاب اسلامی ما منازعات فرقه ای را کنار گذاشتیم.
🏷 وی در ادامه به مختصات انسان تمدنساز اشاره کرد و افزود: انسان تمدن ساز قدرت حل تضادها را دارد و خودش به دوگانگی دچار نمیشود، بیدار است و اراده دارد، قدرت حرکت با زمان و قدرت خودسازی دارد، تمایل به همگرایی دینی و برقراری ارتباطات بینالمللی و درونی برای او اهمیت دارد، از تسامح برخوردار است، توانایی تولید دانشهای کاربردی را دارد، از صورتگرایی به معنا گرایی توجه دارد و.....
✅ طی نشستی در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی مطرح شد،
📍 مروری به عناصر تمدنساز انسانی از دیدگاه اسلام
🔖 طی نشستی در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی عناصر تمدنساز انسانی از دیدگاه اسلام مرور و بررسی شد. 🏷 پژوهشگر گروه انقلاب و تمدن اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در دومین پیش نشست ازسلسله نشستهای دومین همایش ملی «انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده امروز» که صبح دیروز یازدهم شهریورماه با عنوان «کیستی انسان تمدن اسلامی» برگزارشد، عنوان کرد:تمدن به عنوان يك پديده اجتماعي، محصول تفكرات نهفته در وراي آن است. براي ساختن تمدن، وجود انديشه تمدنساز ضروري و اجتنابناپذير ميباشد.
🔸 دکترعلیجان سکندری، ادامه داد: در اينكه آيا تمدنسازي در جوهره انديشه اسلامي، قابل مشاهده هست يا نه، باید گفت، اسلام اصيل به لحاظ برخورداري از توانمنديهاي بالا، ميتواند تمدّني متناسب با نيازهاي انسان معاصر بيافريند؛ چنانكه در عصرپیامیر(ص) و جانشینانش اين توانايي را از خود نشان داده است.
مفهوم شناسی تمدن
🏷 وی تصریح کرد:با الهام از آن دسته از آموزههاي اسلامي كه جامعه مطلوب را توصيف كردهاند جامعه متمدّن را جامعهاي ميداند كه دارای ویژگی هایی همچون حاکم شدن اعتقاد و اندیشه الهی بر جامعه، داشتن فضایل اخلاقی، برخورداری از رفاه نسبی و توزيع ثروت به صورت عادلانه و بر اساس لياقتها و... است.
🏷 این پژوهشگر افزود: از بعد نظام سياسي، در جامعه متمدّن اسلامي نظامي حاكم است كه مهمترين ويژگي آن الهي بودن آن است. كارگزاران خود را خدمتگزار مردم ميدانند، از استبداد و خودرأيي ابا دارند، نگاه آنان به قدرت، نگاه امانتي است نه نگاه طعمهاي. قدرت را وسيله خدمت ميدانند نه وسيله جلب منافع شخصی آنچه ذكر شد ويژگيهاي جامعه ايدهال اسلامي است.
عناصر تمدنساز اسلام
🏷 وی اضافه کرد:اگر از تمدنسازي اسلام سخن ميگوييم نبايد از تماميت اسلام سلب توجه كنيم. چنانچه تنها بخشي از اسلام مورد عمل واقع گردد و با بخشهاي ديگرآن بيمهري شود، در اين صورت نبايد تولد تمدن كامل اسلامي را انتظار داشته باشيم.
🏷 سکندری به چند عنصر تمدنساز اسلام اشاره کرد و خردگرايي، عدالتگرايي و عدالت گستری، دانش گرايي، جهان شمولی، تسامح و تساهل و اخلاقگرايي را از جمله آن برشمرد و تصریح کرد:مهمترين عامل موفقيت يك تمدن به اين است كه بتواند بيشترين تعداد افراد و جوامع را با خود همراه سازد.
🏷 وی ادامه داد: اصولاً اسلام مروّج ملكات اخلاقي بود. پيامبر(ص) خود فلسفه بعثت ش را اتمام مكارم اخلاق معرفي كرده است. اسلام فقط به جنبههاي اخلاقي و نصيحت و دعوت ايماني بسنده نكرد، بلكه موجبات كينهها، حسدها و انتقامجوييها را از بين برد و وحدت و الفت و يگانگي اجتماعي را در جامعه به وجود آورد.
🏷 این پژوهشگر خاطر نشان کرد: بنمايههاي اصلي تمدنسازي به بهترين وجه در اسلام وجود دارد. مطالعه تاريخ تمدن اسلام به خوبي گوياي آن است كه هم فرايند شكلگيري و هم پويايي تمدن اسلامي ارتباط تنگاتنگي با حضور فعال و مؤثر اسلام در عرصه اجتماع داشته است.
💠 غزل: (جبینِ ماه...)
مباد آتشِ پاییز باغِ مکتب را
که طاقتِ نفسی نیست جانِ بر لب را
هلالِ یک شَبه ام! بر جبینِ ماه درود...
به چوبِ محمل من بست خونِ کوکب را
هزار مرتبه مُردم ز تلخکامیِ شام
بهای خونِ تو کردند جاه و منصب را
چه بیمِ بخششِ جان یا که آبرو؟ راندند
به کفرِ تهمت اگر عترتِ معذّب را
چگونه کوه نباشم؟ عمودِ خیمه که رفت...
شدم به خیمه، پرستار آیتِ رب را
به جانِ فاطمه(س) سوگند! وقت تلخِ وداع
کسی نبود بگیرد عنانِ مرکب را
به سرشماری ام از باغِ نور خُرده مگیر
بهانه نیست، گنه بود ظلمتِ شب را
چه مسلکی ست که بر هر لبی که حقگو هست
زمانه چیره کند پستِ مستْ مَشرب را؟!
ز نیزه گرچه که افتاد، باز بر سر تو
زدند سنگ و شکستند قلب زینب را
نبی(ص) که بوسه زد و روی دوش خود بنشانْد...
به خاک از چه نشاندند نورِ مذهب را؟!
چه بود مکتبِ تو غیر عدل و حُرّیت؟!
دریغ و درد که نشناختند مکتب را
نفس بریده ای از بعدِ چلّه ای آمد
پس از سلام... بخوان از نگاه... مطلب را
بگو به فجرنویسان، قسم به خونِ حسین(ع)
قیامِ منجیِ ما (عج) تر کند مرکّب
🌷مصطفی جلیلیان مصلحی، گروه فرهنگ و هنر اسلامی
✅ به همت بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی،
📍 نشست علمی" آسیبشناسی شعر عاشورایی" برگزار شد
🔖 به همت گروه فرهنگ و هنر اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، نشست علمی" آسیبشناسی شعر عاشورایی" برگزار شد
🏷 شاعر آئینی و پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در این نشست که صبح دیروز ۱۶ شهریورماه در محل تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، برگزار شد، شعر را هنر زبان دانست و عنوان کرد: شعردر طول تاریخ تاثیرگزارترین رسانه در انتقال پیام و مفهوم بوده است.
🏷 مصطفی جلیلیان مصلحی، با بیان اینکه سخنان و فرمایشات امام حسین(ع) در کربلا میتواند سرچشمههای شعری نابی برای شعرا بسازد، گفت: در فرمایشات حضرت زینب(س)، حضرت رباب و سکینه نیز مطالب بسیار زیبایی نهفته است که میتواند در شعر عاشورایی مورد توجه قرار گیرد.
🏷 وی در پاسخ به این سوال که آغاز شعر عاشورایی به چه دورانی باز میگردد؟ افزود: با بررسی در شعر فارسی در مییابیم نخستین جریانی که به صورت فراگیر توسط شیعه پیگیری شده است شعر عاشورایی است و آغاز آن با شعر کسایی مروزی در سده 4 هجری و پس از آن نیز در قرن 6 توسط قوامی رازی ادامه یافته است.
🔹 شعر فارسی را متاثر از شعر عاشورایی است
🏷 این شاعر آئینی شعر فارسی را متاثر از شعر عاشورایی دانست و خاطر نشان کرد: تاریخچه شعر عاشورایی به 4 دوره پیش از صفویه، صفویه، دوران قاجار و معاصر تقسیم شده است. در واقع شعر عاشورایی از پیش از دوران صفویه آغاز میشود در دوره صفویه به بلوغ میرسد.
🏷 مصلحی ادامه داد: در عصر صفویه جریان شعر عاشورایی به صورت مثل و تلمیح است و شاعران از تقیه خروج میکنند و به مرحله سرایش میرسند و همچنین گریزی به حادثه کربلا میزنند اما پس ازآن در قرن 8 و 9 شاعران برجستهتری با رویکرد مرثیهگرایانه همچون محتشم کاشانی به شعر سرایی میپردازند .
🏷 وی به جریان شعر عاشورایی در دوران معاصر اشاره کرد و گفت: در این دوران از جریان مرثیه گرایانه شعر فارسی به مرحله شعر عرفانی میرسیم و این دوران آغازگر یک نگرش نو و محتوایاگرایانه به شعر عاشورایی است.
🏷 این پژوهشگر خاطر نشان کرد: شعر عاشورایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به سبب آماده شدن فضا و ترویج ارزشها و همچنین آموزشهای عمیق مکتبی و آزاد شدن نقد و آسیب شناسیها جهش پیدا می کند.
🏷 وی تصریح کرد: در شاکله شعر انقلاب، شاهد پیشرفت در جریان شعر معاصر هستیم که با سایر گونه های ادبیات نیز سازگار است و در همین راستا شاعرانی همچون سید حسن حسینی، قیصر امین پور، سید علی موسوی گرمارودی و... جریان نو را وارد قالبهای شعری کردند و به کمک شعر عاشورایی آمدند.
🏷 مصلحی افزود: همچنین در دوران معاصر علاوه بر نگاه مرثیهای و عرفانی ادبیات معاصر جریان ادبیات پایداری و حماسه محوری نیز بروز چشمگیری داشته است و شاخصه زبان به عنوان یک عنصر پیشتاز به جامعه معاصرعرضه شده است.
🔸 جریان نوآوری آگاهانه در شعر معاصر
🏷 وی خاطر نشان کرد: شاعران معاصر ما پیشتازانی هستند که یا به سبب حضور در محافل آلالله و یا به مناسبت حضور در جشنوارهها و کنگرهها شعری سرودهاند که هر دو این گروه از شاعران به الگوی جریان نوآوری آگاهانه رسیدهاند.
🏷مصلحی در ادامه سخنان خود به تبیین آسیبشناسی شعر عاشورایی در دوران معاصر پرداخت و گفت: ما در جریان شعر عاشورایی طی دو دهه اخیر شاهد آسیبهای جدی و بزرگی بودیم که به ادبیات عاشورایی ضربه زده است.
🏷این شاعر آئینی، سهل انگاری در زبان، سطحینگری در محتوا محوری، کم رونق شدن اتفاقات و کشفیات شاعرانه، اشکال در جریان داوریهای شعر عاشورایی، دستخوش کلیشه شدن ادبیات عاشورایی و ضعف و کمبود مطالعه را از جمله آسیبهای شعر عاشورایی در دوران معاصر برشمرد.