پژوهشگر علم میسیولوژی: #تغییر_دین در نتیجه #بحران_هویت اتفاق می‌افتد/ پرهیز از نگاه کلامی به مقوله تغییر دین نویسنده کتاب «تغییر دین در میسیولوژی» گفت: در #روانشناسی دین، تغییر کیش پدیده‌ای چندبعدی به شمار می‌رود که بحران هویت نقش محوری در بروز آن دارد. بنابراین فردی که تغییر کیش داده است، نیاز به مشاوره روانشناختی دارد و نباید با او به مناظره و بحث کلامی پرداخت. به تازگی کتاب «تغییر دین در میسیولوژی» به کوشش سیدجعفر هاتف‌الحسینی از سوی انتشارات آبان چاپ و منتشر شده است. مؤلف این کتاب که طلبه درس خارج حوزه علمیه اصفهان است، هفت جلد کتاب میسیولوژی تألیف کرده که در جشنواره علامه حلی کشوری، به‌عنوان کتاب سطح چهار حوزه برگزیده شده و پژوهشگر حوزه تاریخ تبشیر، کلام مسیحیت و مدل‌های میسیولوژی تبلیغی است. هاتف‌الحسینی در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان درباره عنوان و موضوع کتاب، اظهار کرد: میسیولوژی، علمی جدید و میان‌رشته‌ای شامل جامعه‌شناسی، روانشناسی، انسان‌شناسی، اقتصاد و ارتباطات است و نوعی علم تبلیغی بسیار مهم محسوب می‌شود. در واقع، این علم به مبلغان کمک می‌کند تا اتفاقات درباره خود را درک کنند و نگاه صرفاً کلامی به مسائل نداشته باشند. وی افزود: در روانشناسی دین، بخشی به نام convert وجود دارد، یعنی علل روانی که باعث تغییر کیش در افراد می‌شود. برخلاف نظر بسیاری که فکر می‌کنند تغییر دین، یک اتفاق کلامی و اعتقادی صرف است، نظریات مطرح در حوزه روانشناسی دین، این پدیده را موضوعی چندبعدی و چندوجهی می‌دانند که علاوه بر جنبه کلامی، ابعاد روانی، اجتماعی و خانوادگی را نیز در بر می‌گیرد. همه نظریه‌پردازان، در خصوص تغییر دین بر بحران هویت مانور می‌دهند، بحرانی که از دوره بلوغ شروع می‌شود و اگر حل نشود، فرد در مواجهه با ادیان دیگر، تغییر کیش می‌دهد. این نویسنده و پژوهشگر علم میسیولوژی تصریح کرد: بیشتر نظریه‌پردازان روانشناسی دین مثل لوئیس رمبو و چارلز فرهادیان در خصوص تغییر کیش بر بحران هویت نظر دارند و نظریه‌پردازان دیگر مثل اینس جیندرا بر جذابیت فرقه‌ای تأکید می‌کنند. بعضاً تعدادی از فرقه‌ها جذابیت ظاهری زیادی دارند و گاهی اوقات خود افراد آن‌قدر دچار بحران درونی هستند که حتی به فرقه‌هایی که جذابیتی هم ندارند، جذب می‌شوند. هر چند در روانشناسی دین، اختلاف نظر زیادی درباره تغییر کیش وجود دارد و دیدگاه‌ها مرتب نقد می‌شود، ولی به‌طور کلی در خصوص عامل آن می‌توان بر بحران هویت تأکید کرد. وی ادامه داد: کتاب «تغییر دین در میسیولوژی» حاصل تحلیل و ترجمه خلاصه‌ای از پایان‌نامه کارشناسی ارشد خانم Cook Naomi درباره تغییر دین است. این پژوهشگر، موضوع تغییر کیش در اسلام و مسیحیت در هلند را به‌صورت مصداقی و با استفاده از تحقیق میدانی بررسی کرده و بر این موضوع انگشت گذاشته که بعضی از مشکلات خانوادگی و دلسردی‌های ناشی از بدرفتاری متولیان دینی باعث بروز بحران می‌شود و وقتی این مشکلات و دلسردی‌ها درمان نمی‌شود و افراد به اجبار در مراسم دینی شرکت می‌کنند، با رسیدن به سن بلوغ و خودمختاری، به این نتیجه می‌رسند که تغییر کیش دهند. هاتف‌الحسینی اضافه کرد: در واقع، بزرگترین عامل تغییر کیش به بحران هویت مربوط می‌شود، اینکه افراد از دین خود لذت نمی‌برند و به ادیان دیگر، به‌خصوص فرقه‌های نوظهور که جذابیت ظاهری زیادی دارند، جذب می‌شوند. این پژوهشگر به‌صورت علمی توضیح می‌دهد که تبدیل کیش به اسلام، از نوع خاصی است، تازه‌مسلمانان دنبال معنایی جدید هستند، اسلام به زندگی آنها رنگ و بوی دینی می‌دهد و به قول خودشان، قرآن کتاب هدایت آنهاست. نویسنده در مقایسه‌ای که میان اسلام و مسیحیت انجام می‌دهد، می‌گوید کسانی که از مسیحیت به اسلام می‌گروند، خانواده‌محور و اخلاق‌محور هستند و برعکس، کسانی که از اسلام به مسیحیت می‌گروند، بیشتر برای دستیابی به آزادی بدون شریعت، از اسلام دوری می‌کنند. وی بیان کرد: در روانشناسی دین، قبلاً گفته می‌شد که convert دفعتا و یک‌باره اتفاق می‌افتد، ولی در تزهای جدید، آن را ناشی از بحران هویتی می‌دانند که فرد سال‌ها دچار آن است، تا زمانی که به اوج خود می‌رسد و بروز می‌کند. یکی از نظریاتی که بر حل بحران هویت مانور می‌دهد، نظریه دلبستگی از جان بالبی است که به حمایت خانوادگی مربوط می‌شود، یعنی فرد در دوره کودکی از حمایت خانوادگی برخوردار و دین جزو مواردی باشد که به او تعلیم داده می‌شود، همان‌طور که در روایات اسلامی نیز بر مسئله تعلیم و تربیت تأکید شده است. بنابراین، اگر آموزه‌های اخلاقی اسلام مثل حقوق فرزند بر پدر و مادر رعایت شود، می‌توان از بحران هویت جلوگیری کرد.