5⃣1⃣ نماز استسقاء (1) ‌امام‌خمینی رحمهُ‌الله، در کتاب تحریر الوسیلة‌، در بخش نمازهای مستحبی، به نماز باران اشاره می‌کنند و از آداب و احکام آن می‌گویند. بخشی از این قسمت در دو فرسته تقدیم می‌شود. امید است که خداوند رحمت خویش را بیش از پیش بر ما نازل فرماید. 📝 «استسقاء به معنای درخواست آب است؛ و نماز استسقاء، مستحب است در وقتی که‌‌ ‌‌آب نهرها فرو رود و باران کم شود و آسمان از باریدن خودداری کند، به خاطر شیوع‌‌ ‌‌گناهان و کفران نعمت‌ها و ندادن حقوق و کم‌فروشی در کیل و وزن و ظلم و حیله و ترک‌‌ ‌‌امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از زکات و حکم نمودن به غیر آنچه خدا نازل‌‌ فرموده و غیر این‌ها از چیزهایی که موجب خشم حضرت رحمان می‌شود و موجب‌‌ ‌‌نیامدن باران می‌گردد، همان طور که در روایت آمده‌است.‌ ‌‌و کیفیت آن مانند نماز عید فطر و قربان، دو رکعت و به جماعت است و فرادا خواندن‌‌ ‌‌آن به قصد رجاء اشکال ندارد. ... و در‌‌ ‌‌قنوت، خواندن هر دعایی کافی است و بهتر است که دعای قنوت شامل طلب باران و آب و‌‌ ‌‌طلب عطوفت حضرت رحمان باشد به اینکه باران ها را فرو فرستد و درهای آسمان را به‌‌ ‌‌رحمت باز کند و قبل از دعا، صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم الصلاة و السلام بفرستد.‌ ‌‌و مستحبات این نماز چند امر است: ‌‌از آن جمله است: ... ‌‌اینکه مردم سه روز، روزه بگیرند و بیرون رفتنشان روز سوم باشد‌‌ ‌‌و (طوری ترتیب دهند که) این روز سوم، روز دوشنبه باشد و اگر نشد، روز جمعه باشد،‌‌ ‌‌برای اینکه روز جمعه دارای شرف و فضل است.‌»

6⃣1⃣ نماز استسقاء (2) امام‌خمینی رَحِمَه‌ُالله: ‌‌📌 همان طور که خواندن این نماز موقع کم شدن باران جایز است، خواندن آن‌‌ ‌‌به هنگام خشک شدن چشمه‌ها و چاه‌ها نیز جایز است. ‌ ‌📌‌‌‌اگر اجابت دعای آن‌ها به تأخیر افتاد، بیرون رفتن (برای نماز) را تکرار‌‌ ‌‌می‌کنند تا رحمت خدا ـ ان شاء الله تعالی ـ آن‌ها را دریابد و اگر اجابت نفرماید، حتماً برای‌‌ ‌‌مصالحی است که خداوند به آن‌ها عالم است و برای ما حقِ اعتراض نیست و نباید از رحمت‌‌ ‌خدای تعالی مأیوس شویم. ــــــــــــــــــــــــــــــــــ تحریر الوسیلة، کتاب الصلاة، القول: فی بعض الصلوات المندوبة، مقدمه و م 4 و 5

7⃣1⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📝 گاهی انسان نسبت به دیگران بدهکار می‌شود و حق الناس مالی بر عهده او میاید و ذمه او مشغول می‌گردد. در این حالت گفته می‌شود او «ضامن» است. آنچه باعث «ضمان» است، «موجبات ضمان» خوانده می‌شود. در این فرسته و فرسته‌های روزهای آتی مواردی ذکر خواهد شد که مورد ابتلاست و باعث بدهکاری انسان می‌شود: 📌 اگر مکلف در ظرفی را باز کند و مایع داخل آن بریزد، ضامن است. اما اگر اتفاقاً بادی بوزد و آن را بیندازد یا به خاطر حرکت پرنده یا گربه‌ای، چیزی بر روی آن بیفتد، طبق نظر امام‌خمینی ضامن نیست و طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط واجب ضامن است و اگر هنگامی که سر ظرف را باز می‌کرده‌است، باد تندی می‌وزیده‌است یا ظرف در محل اجتماع پرنده‌ها یا خلاصه در مظان وقوع حادثه بوده است، طبق نظر امام خمینی احتمال ضمان شخص تقویت می‌شود و طبق نظر آیت الله سیستانی آن فرد ضامن است. 📌 اگر مکلف قفل و بند مالی را باز کند و دزد آن را ببرد، طبق نظر امام‌خمینی ضامن نیست، اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر عرفاً اتلاف مال مستند به او باشد (که بعضی مواقع چنین است، مثلاً در آپارتمان را باز بگذارد) ضامن است. ______ تحریر الوسیلة امام خمینی، کتاب الغصب، م 57 و 58؛ منهاج الصالحین، ج 2، م 863 و 864

9⃣1⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 کم‌فروشی یکی از محرمات اسلامی است و معنای آن نقص در چیزی است که یکی از دو طرف باید به دیگری تسلیم کند. مثلاً جنسی را کمتر تحویل دهد؛ یا یک کارمند بر خلاف قرارداد یا کاری که برای آن استخدام شده عمل کند؛ مثلاً به جای پرداختن به كارهای اداری به كارهای شخصی یا کارهای تفریحی مانند پر کردن جدول و چک کردن سایت‌های مختلف بگذراند و بابت آن حقوقی را دریافت کند. در این موارد کارمند ضامن است.

0⃣2⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 اگر زن در اموال شوهر بدون اذن او (حتی در امور خیر) تصرف کند، مثل اینکه بدون اجازه از مال او صدقه دهد یا نذر کند، ضامن است. همچنین اگر بدون اجازۀ شوهر در مصرف هزینه نفقات و اموال شوهر اسراف کند، ضامن است. مثلاً به جای اینکه مبالغی که شوهر در اختیار او گذاشته‌است تا صرف هزینه‌های متعارف کند، صرف هزینه‌های غیر متعارف کند.

تذکر: صرف نذر بدون تصرف در مال همسر موجب ضمان نمی‌شود.

1⃣2⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 شوهر به واسطۀ عدم پرداخت کامل نفقۀ همسرش ضامن می‌شود. پس اگر در ابتدای زندگی از تمکن مالی لازم برای پرداخت نفقه همسر برخوردار نباشد، دِیْنی است به گردن او و بعداً باید پرداخت کند، مگر اینکه همسرش این بدهی را ببخشد. همچنین اگر شوهر بدون رضایت زن در اموال او (حقوق کارمندی یا ارث او یا ... ) تصرف کند، ضامن است.

2⃣2⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 اگر بچه از ناحیۀ فرد دیگری آسیب ببیند، لازم است ولیّ بچه (به ترتیب: پدر و جد پدری، قیم شرعی، حاکم شرع، عدول مؤمنین) مصالح او را رعایت کند. پس اگر ببخشد و بدون دلیل معقولی از حق فرزند بگذرد، خلاف مصلحت فرزند است. اگر نبخشد و دیه‌اش را بگیرد، ولی به کار نزند و بعد به خاطر تورم زیاد، پول کم‌ارزش شود، باز هم خلاف مصلحت است. البته گاهی نبخشیدن مفسده دارد، مثل اینکه آسیب زننده به انتقام برآید. به هر حال اگر ولیّ خلاف مصلحت بچه عمل کند، نسبت به او ضامن است.

3⃣2⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 اگر معالجۀ پزشک باعث شود به بیمار آسیب برسد، حتی اگر مقصر نباشد، ضامن است. مثلاً اگر وسیلۀ جراحی او اشتباهاً به قسمتی از بدن اصابت کند و عصبی را آسیب بزند یا بیش از حد بافت را باز کند و بخیه بزند، یا ختنه‌کننده از حد متعارف تجاوز کند و به طفل ضرری برسد، ضامن است. اما اگر قبلاً از مریض یا ولی او برائت گرفته باشد و ایشان پذیرفته باشند و پزشک حاذقی باشد که دقت و احتیاط خود را به خرج داده‌است و در عین حال به بیمار آسیب برسد یا فوت کند، ضامن نیست. همچنین طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای اگر حال بیمار به قدری وخیم باشد که تأخیر عمل جراحی خطر فوت او را در پی خواهد داشت، بر پزشک جایز نیست عمل را به تأخیر بیندازد تا از ولی او اجازه بگیرد.

4⃣2⃣ اسباب ضَمان (مواردی که باعث می‌شود انسان نسبت به دیگران بدهکار شود) 📌 اگر کودک ممیز به انسان یا شیء دیگری آسیب برساند، خود او ضامن است و پس از بلوغ باید حقوق او را پرداخت کند. اما در صورتی که کودک، غیر ممیز باشد، اگر آسیب او مستند به دیگران باشد، آن‌ها ضامن هستند. مثلاً مادر او می‌دانسته که کودکش گاز می‌گیرد، ولی او را کنار بچۀ دیگری قرار داده‌است و رهایش کرده و گاز گرفته‌است؛ پس این مادر ضامن است. اما اگر آسیب او مستند به دیگران نباشد، طبق نظر امام‌خمینی و مشهور فقها خود بچه ضامن است و طبق نظر بعضی هیچ کس ضامن نیست و حکم شیئی را دارد که مثلاً به خاطر سوانح طبیعی به هدر رفته‌است. همانطورکه اگر حیوانی به کسی ضرر بزند و مستند به دیگری نباشد، کسی ضامن نیست.

5⃣2⃣ کارت به کارت کردن فطریه برای فقیر 📝 انسان می‌تواند از فقیر وکالت بگیرد و فطریه‌ای را که کنار گذاشته به وکالت از فقیر دریافت کند و سپس به همان مقدار، با اجازۀ فقیر، از حساب خود به حساب فقیر پول واریز کند. آنچه گفته شد مربوط به کسی است که فطریه را کنار گذاشته و در این مطلب اختلافی بین فقها نیست؛ اما اگر فطریه را کنار نگذاشته طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای می‌تواند به نیت پراخت فطریه، پول را به حساب فقیر واریز کند؛ اما آیت‌الله سیستانی چنین کاری را کافی نمی‌دانند؛ بنابراین طبق نظر ایشان مکلف باید به همان صورت قبل، یعنی اخذ وکالت، از فقیر عمل نماید. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد.

6⃣2⃣ انتقال فطریه به خارج از شهر سکونت 📝 بنا بر احتیاط واجب زکات فطره را نمی‌توان از محلی که هستیم به جای دیگری منتقل کنیم. مگر اینکه در محلی که زکات فطره جدا شده، مستحقی نباشد؛ همچنین طبق نظر آیت‌الله سیستانی اگر کسی بخواهد زکات فطره را به امام یا نایب امام برساند، مانعی ندارد فطریه را به شهر دیگری ببرد. بنابراین اگر در شهر دیگری فقیری را می‌شناسیم، راه این است که با آن فقیر تماس گرفته شود و از او اجازه گرفته شود که ما این فطریه را از طرف او قبول کنیم و بعد برایش بفرستیم. اما اگر مکلف فطریه را به خارج از شهرش برده و به مستحق رسانده كافی است و نیاز به پرداخت مجدّد زکات فطره نیست. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد.