📍توجه ویژه اساتید اخلاق به غسل و نماز توبه روز یکشنبه ماه ذی قعده
🔹 مرحوم سید بن طاووس در کتاب اقبال، غسل و نمازی را ذکر نموده که در میان اساتید اخلاق به «غسل و نماز توبه» معروف شد، که مناسب است هر کس در آغاز منزلی از منازل سلوک و یا ایام خاص -مثل آغاز ورود به ماه رجب و یا شعبان و ماه رمضان- این نحو توبه را انجام دهد. در اربعین موسوی نیز بهتر است در همه یکشنبه های ماه ذی القعده غسل و نماز توبه انجام شود.
🔹اما دلیل این توجه ویژه چیست؟ متن کامل روایت را نقل میکنیم:
👈 «رسول خدا(ص) در یكشنبه ماه ذی القعده میان مردم آمد و فرمود: ای مردم، كدامیك از شما میخواهد توبه كند؟
عرض كردیم: همه میخواهیم توبه كنیم.
فرمود: غسل كنید و وضو بگیرید و چهار ركعت نماز - در هر ركعت یک بار «فاتحة الكتاب»، سه بار «قل هو الله أحد» و هر كدام از دو سوره «معوّذتین» (سوره های ناس و فلق) را یک بار - بخوانید، سپس هفتاد بار استغفار كنید و آن را به «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إلّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیم» ختم كنید، آن گاه دستها را بالا آورید و بگویید:
«یا عَزِیزُ یَا غَفَّارُ، اِغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ، فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ أَنْتَ.»
سپس فرمود: هر بنده ای از امت من این عمل را انجام دهد، از آسمان به او ندا میشود: «ای بنده خدا، عمل خود را از نو آغاز كن؛ زیرا توبه تو پذیرفته و گناه تو آمرزیده شد.» و فرشته ای از زیر عرش به او خطاب میكند: «ای بنده، خجسته باد بر تو و خاندان و فرزندان تو!» و فرشته ای دیگر ندا میكند: «ای بنده، دشمنان تو در روز قیامت از تو راضی خواهند گردید.» و فرشته ای دیگر ندا میكند: «ای بنده، تو مؤمن از دنیا میروی و دین تو از تو گرفته نمیشود و قبر تو گشوده و نورانی میشود.» و فرشته ای دیگر ندا میكند: «ای بنده، پدر و مادر تو از تو راضی خواهند گردید، اگر چه از تو ناخشنود باشند و پدر و مادر و فرزندان تو آمرزیده شدند و روزی تو در دنیا و آخرت گسترده و فراوان خواهد بود.» و جبرئیل ندا میكند: «من همراه با فرشته مرگ می آیم و به او سفارش میكنم كه با تو به نرمی رفتار كند و اثر مرگ حتی خراشی در تو ایجاد نخواهد كرد، و فقط روح تو به آرامی از بدنت خارج خواهد شد.»
عرض كردیم: ای رسول خدا، اگر بنده ای این عمل را در غیر این ماه انجام دهد، چه اثری خواهد داشت؟ فرمود: «همانند آنچه توصیف كردم برای او خواهد بود و این سخنان را جبرئیل آن گاه كه خداوند مرا به آسمان [معراج] برد، به من آموخت.»
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📝 #لزوم_اربعینیات_درسلوک
📍{مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَربَعِينَ صَبَاحاً ظَهَرَتْ يَنَابِيعُ الْحِكْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِه}
🔻نکته سوم قابل استفاده از روایت:
انسان باید چهل روز اخلاص داشته باشد. به این معنا که اگر کسی چهل صبح تا شب، در حال اخلاص باشد، چشمههای حکمت از قلب بر زبانش جاری میشود. یعنی از صبح که بیدار میشود، کارهایش را خالصاً لِوجه الله انجام دهد.
◽️لذا اگر ده اربعین ریایی گرفت، یا اربعین او همراه گناه یا تعلقات یا گرفتاریها بود، این روایت شامل او نمیشود. البته نه اینکه اربعین او بی اثر باشد.
🔺بنابراین، تا زمانی که سالک به مرتبۀ اخلاص و مخلِص شدن نرسیده است، اربعینها برای او آنگونه که باید کارساز نیست. و باید بر روی اخلاص خود کار جدی کند.
#رساله_سیروسلوک_مرحوم_بحرالعلوم
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📍 #دستوراتی_عملی مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)
(#یقظه)
📝 آخرت، باطن دنیا
◽️به طور کلی رابطه دنیا و آخرت، رابطه بین دو چیز مجزا از هم نیست، بلکه آخرت، باطن همین عالم است.
◽️به همین دلیل وقتی سالک از عالم دنیا مفارقت میکند، اولین چیزی که برایش ظاهر میشود، این است که عالم برزخ و عالم قیامت، همان عالم دنیاست و فقط پردهها کنار رفته است. لذا خداوند میفرماید: {لَقَدْ كُنْتَ في غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَديدٌ} (ق، ۲۲).
#مبانی_عملی_اخلاق_توحیدی
#مکتب_تربیتی_علامه_طباطبایی
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📝 #لزوم_اربعینیات_درسلوک
📍{مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَربَعِينَ صَبَاحاً ظَهَرَتْ يَنَابِيعُ الْحِكْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِه}
🔻نکته چهارم قابل استفاده از روایت:
جاری شدن حکمت، به عنایت خداوند است.
◽️طبق نقلی دیگر، روایت به این صورت است:
«وَ فِي الْخَبَرِ عَنِ النَّبِيِّ(ص) مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَرْبَعِينَ يَوْماً فَجَّرَ اللَّهُ يَنَابِيعَ الْحِكْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِهِ»(عدة الداعی و نجاح الساعی، ص 232)
یعنی این سالک نیست که علم و حکمت را بر زبان خود جاری میکند، بلکه او باید منتظر باشد که خداوند، علم را بر زبانش جاری کند.
◽️همان تعبیر امام صادق(علیه السلام) در حدیث عنوان بصری که فرمود: {ليْسَ الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّمِ إِنَّمَا هُوَ نُورٌ يَقَعُ فِي قَلْبِ مَنْ يُرِيدُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يَهْدِيَه.} «دانستن، به آموختن نیست؛ بلکه علم و دانش، نوری است که در دل هر کس که خداوند تبارک و تعالی هدایتش را بخواهد، تابیده میشود.» (بحارالأنوار، ج1، ص 225)
◽️اگر کسی در مسیر سیر و سلوک قرار گرفت، دائما باید خاضعِ درگاه پروردگار باشد و طلبکارانه از خدای متعال چیزی نخواهد. این نکته برای سالکین، بسیار مهم است.
◽️سالک نباید بگوید: من اینقدر زحمت کشیدم، پس نتیجهاش چه شد؟! اگر اینطور بگوید، معلوم میشود کبر دارد و خداوند با انسان متکبر کاری ندارد.
🔺لذا اگر سالک تلاش کرد و اخلاص هم داشت ولی حکمت بر زبانش جاری نشد، یا کم جاری شد، نباید معترض باشد؛ بلکه باید مطیع باشد تا خداوند به او عنایت کند.
#رساله_سیروسلوک_مرحوم_بحرالعلوم
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📍 #دستوراتی_عملی مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)
(#یقظه)
📝 #نشانههای_غفلت
1⃣ مقدم داشتن دنیا بر آخرت
🔻از علائم غفلت، برگزیدن و مقدم داشتن دنیا بر آخرت است. شاهد این مطلب، آیه 107 سوره نحل است که میفرماید: {ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرين}؛ یعنی ریشهٔ غفلت و کفر، محبت دنیاست. لذا کسی که دنیا را دوست دارد، آگاه باشد که در خواب بوده و نسبت به آخرت، در غفلت است.
دنيا چو حباب است و ليکن چه حباب
نی بر سر آب بلکه بر روی سراب
وان هم چه سراب، آنکه بيند به خواب
وان خواب چه خواب، خواب بدمست خراب
🔺انسان وقتی از دنیا میرود تازه میفهمد دنیا چقدر پوچ و بیارزش بوده است. خوشا به حال کسانی که در همین دنیا فهمیدند و خود را اصلاح کردند.
#مبانی_عملی_اخلاق_توحیدی
#مکتب_تربیتی_علامه_طباطبایی
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📝 #لزوم_اربعینیات_درسلوک
📍{مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَربَعِينَ صَبَاحاً ظَهَرَتْ يَنَابِيعُ الْحِكْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِه}
🔻نکته پنجم قابل استفاده از روایت:
اهل بیت(علیهم السلام)، مصداق اتم حدیث اخلاص
مصداق اتم مخلَصین، اهل بیت(علیهم السلام) هستند؛ زیرا عمده آیاتی که در مورد اهل بیت(علیهم السلام) وارد شده است، تکیه بر معرفی ایشان در وادی خلوص و تقوا میکند. یعنی ایشان را صرفا عالم یا ولیّ نمیداند؛ اگرچه عالم بودن و ولایت داشتن، از لوازم وادی خلوص است.
به عبارت دیگر، کسی که در وادی خلوص و تقوا قرار گرفت، استقرارش در این مقام، مساوی با ولایت، علم به اسرار الهی و علم به کتاب مکنون است. پس آنچه در مورد اهل بیت(علیهم السلام) باید دنبال شود، عالم مخلَصین است.
◽️در سوره حمد میخوانیم:
{اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ * صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ}؛ طبق روایات، منظور از {أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}، اهل بیت(علیهم السلام) هستند.
◽️همچنین در سوره نساء میفرماید:
{وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً}؛ یعنی اگر دیگران بخواهند خود را به مقامی که انبیا و شهدا و صدیقین در آن قرار دارند برسانند، باید از خداوند و اهل بیت(علیهم السلام) اطاعت کنند.
#رساله_سیروسلوک_مرحوم_بحرالعلوم
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
♦️طرح | امام رضا علیه السلام
القاب معصومین علیهمالسلام بیحساب نیست ؛ اگر امام هشتم ملقّب به "رضا" هستند، بدانید که اگر کسی بخواهد به رضای حق برسد باید متوسّل به دامن ایشان شود.
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📍 #دستوراتی_عملی مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)
(#یقظه)
📝 #نشانههای_غفلت
2⃣ عدم تفقه در دین
🔻{وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ}؛ در این آیه شریفه، درباره کسانی که اهل تفقه در دین نیستند، از تعبیر «غافلون» استفاده شده است.
◽️«تفقّه» در فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام)، یعنی عمیقنگری؛ و این عمیقنگری باید در تمام دین(قرآن و کلام معصومین) وجود داشته باشد. نه فقط جزء و بخش کوچکی از دین.
🔺بنابراین، در این آیه شریفه که میفرماید: {لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها}، «تفقّه» به این معناست که هم از حیث نظری و هم از حیث عملی، انسان باید نگاهش به قرآن و روایات باشد و هر سخنی را بدون مدرک قبول نکند. این، همان «تفقّه» و بصیرتی است که رهبر معظم انقلاب دائماً بر آن تکیه میکنند.
#مبانی_عملی_اخلاق_توحیدی
#مکتب_تربیتی_علامه_طباطبایی
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📝 #لزوم_اربعینیات_درسلوک
🔻متن رساله:
◽️«تخمیر طینت آدم ابوالبشر به ید قدرت الهیه در چهل صباح اتمام یافت: {و خَمَّرْتُ طِينَةَ آدَمَ بِيَدِي أَرْبَعِينَ صَبَاحا} و در این عدد عالمی از عوالم استعداد را طی کرد.»
🔻شرح استاد:
◽️یعنی خداوند با دو دست خود، چهل سال طینت آدم را تخمیر کرد تا عمل بیاید؛ اشاره به مراحل قوس نزول دارد که انسان، چهل مرحله را طی کرده و در قوس صعود نیز باید همین مراحل را طی کند.
◽️منظور از گِل آدم، سرشت اوست، نه گِل مادی. مراد از دو دست نیز میتواند ید جلال و جمال باشد، یا ید قدرت و حیات و یا اسماء کلیه.
◽️دست، مظهر قدرت است و چون اول اسمی که از پروردگار ظاهر شد، اسم قدیر بود، لذا با قدرتش انسان را خلق کرد و این قدرت به طور کامل، در اولین مخلوق او ظاهر شد که آن مخلوق، اسم اعظم بود.
مراد از اسم اعظم در روایات، وجود مبارک رسول اکرم(ص) است.
🔺لذا انسان که استعدادات گوناگونی در او هست، از عالم ملک تا ملکوت، چهل عالم را طی میکند. تا این استعدادات چهل گانه خود را اظهار کند.
#رساله_سیروسلوک_مرحوم_بحرالعلوم
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📍 #دستوراتی_عملی مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)
(#یقظه)
📝 #نشانههای_غفلت
3️⃣ عدم امید به ملاقات خدا
🔻آیه 7 سوره یونس، فصل الخطاب بوده و ملاک غفلت را اینگونه بیان میدارد: {إِنَّ الَّذينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ}؛ یعنی ملاک خواب نبودن، این است که انسان خداوند را در همین دنیا بتواند ملاقات کند و به پوسته دنیا اکتفا نکرده و به آن آرامش نیابد.
انسان نباید این طور باشد که هر وقت پولدارتر شد، آرامشش بیشتر شود؛ نباید امیدش به پول و مقام باشد، بلکه امید و تکیهگاه انسان، فقط باید خدا باشد.
#مبانی_عملی_اخلاق_توحیدی
#مکتب_تربیتی_علامه_طباطبایی
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📝 #لزوم_اربعینیات_درسلوک
🔻متن رساله:
◽️«و میقات موسی(ع) در اربعین لیلة تمام شد و قوم او را بعد از اربعین سنة از تیه خلاص کردند.»
🔻 شرح استاد
◽️خداوند در قرآن کریم میفرماید: {وَ إِذْ واعَدْنا مُوسى أَرْبَعينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنْتُمْ ظالِمُونَ}؛ یعنی خداوند با حضرت موسی(ع) چهل شب وعده کرد و بعد از آنکه بنی اسرائیل از دستورات حضرت موسی(ع) سرپیچی کردند، خداوند آنها را در وادی «تیه»، سرگردان نمود.
◽️«تیه» یعنی سرگردان شدن. در تفسیر این سرگردانی دو احتمال وجود دارد:
1⃣ چون قوم حضرت موسی(ع) از ایشان تبعیت نکردند، باید چهل سال سرگردان باشند تا قدر ولایت را بدانند. {قالَ فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ أَرْبَعينَ سَنَةً يَتيهُونَ فِي الْأَرْضِ}[۱]
2⃣ دوران اصلی و عمر حقیقی یک نسل، بیش از چهل سال نیست؛ لذا باید نسل عصیانکار، بمیرد و نسل جدید که مطیع است به وجود بیاید. لذا اینها هر روز صبح حرکت میکردند تا به منزلی برسند؛ زمانی که میرسیدند، میخوابیدند. روز بعد که بیدار میشدند، خود را در مکان روز قبل میدیدند.
◽️ انسان در زندگی دنیا باید به «بلوغ اَشُد» برسد. وقتی دور خودش چرخید و هیچ حرکتی نکرد، چیزی به او اضافه نمیشود. «مَنِ اسْتَوَى يَوْمَاهُ فَهُوَ مَغْبُون»[۲]، همان در وادی تیه چرخیدن است.
🔺از طرف دیگر، میقات حضرت موسی(ع)، مفهوم مخالف وادی تیه است. میقات حضرت موسی(ع) چهل شب بود، ولی کار چهل سال را کرد؛ یعنی در واقع به مرتبه عالی رسید؛ {قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ}[۳]
حضرت موسی(ع) در این میقات، مدارج چهل گانه را طی کرد، اما قومش از او تبعیت نکردند و به جای طی مدارج چهل گانه، چهل سال دور خودشان چرخیدند.
________________________
۱. مائده، 26.
۲. بحارالانوار، ج68، ص173.
۳. اعراف، 143.
#رساله_سیروسلوک_مرحوم_بحرالعلوم
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi
📍 #دستوراتی_عملی مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره)
(#یقظه)
📝 #نشانههای_غفلت
4⃣ انس با دنیا
🔻مشکل اصلی سالک این است که از ابتدا مأنوس به دنیا بوده. سالک حتی اگر از ابتدای جوانی عمل به دستورات را آغاز کند، پیش از آن نیز برای مدت طولانی، با عالم دنیا مأنوس بوده است.
◽️نفس انسان به گونهای است که اگر چهل روز با یک مطلبی مأنوس باشد، آن مطلب برایش ملکه میشود. بر این اساس، انسانی که لااقل ده سال، یا پانزده سال با مطالبی مانوس بوده که تماماً مَجاز و عامل ایجاد تعلق برای او بوده است، کنده شدن از آن مطلب، کار بسیار دشواری است.
#مبانی_عملی_اخلاق_توحیدی
#مکتب_تربیتی_علامه_طباطبایی
☑️کانال استاد فیاض بخش
@Jelvehnooralavi