📌پاسخ به یک شبهه
در خصوص #نوحه گری و #عزاداری برای اباعبدالله الحسین(ع) گاه شبهه ای با این بیان مطرح میشود که بر اساس روایات، رسول خدا(ص ) از نوحه گری و سیاه پوشی و نزد قبر ماندن نهی کرده و نیاحه را فعلی باقی مانده از زمان جاهلیت دانسته است. در روایات ائمه معصومین(ع) نیز مضامینی وجود دارد که بر اساس آنها افعالی مانند صدا بلند کردن به نوحه و گریه و گریبان دریدن و موکندن و چهره خراشیدن مورد نهی قرار گرفته است. حتی امام حسین(ع) نیز خواهرش #زینب(ع) را از این گونه رفتارها نهی کرد. حال، با وجود چنین روایات و دستورات، چرا شیعیان به چنین رفتارهایی مبادرت می کنند؟
پاسخ از حجت الاسلام دکتر محمدرضا #جباری:
⬅️آنچه در روایات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) آمده ناظر به رفتارهایی است که از #جزع و فزع و #اعتراض و عدم تسلیم در برابر تقدیر الاهی و فقدان صبر حکایت دارند. اما آیا #گریه و نوحه بر اباعبدالله(ع) نیز از این سنخ است؟!
⬅️گریه و نوحه بر شهادت و مصائب ابی عبدالله(ع) و یارانش نه فقط اعتراض بر مقدرات الاهی نیست، بلکه در راستای خواست و رضا و دستور خداوند بر زنده نگهداشتن یاد ابی عبدالله(ع) و #قیام اوست. این اشک و گریه، اعتراض بر ظالم و تقویت روح ظلم ستیزی است. لذا امام #رضا(ع) در روایت صحیح السند از ریان بن شبیب، در توصیف عظمت مصیبت و شدت عزاداری اهل بیت ع فرمود:
«إن يوم الحسين أقرح جفوننا ، وأسبل دموعنا ، وأذل عزيزنا ، بأرض كرب وبلاء ، أورثتنا الكرب والبلاء ، إلى يوم الانقضاء ، فعلى مثل الحسين فليبك الباكون ، فإن البكاء يحط الذنوب العظام».
امام معصوم ع در این روایت، توصیه به #استمرار_گریه بر مصائب اباعبدالله می کند.
⬅️اما ادعای این که گریه و نوحه گری اختصاص به مصائب امام حسین(ع) دارد سخن صحیحی نیست؛ چرا که بعضی از ائمه(ع) در وصیت نامه خود، توصیه به اقامه عزا بر مصائبشان کردهاند(مانند امام #باقر(ع) که وصیت فرمود تا ده سال در منا برای ایشان عزاداری کنند). نیز نوحه گری و گریه شدید حضرت #فاطمه(ع) بر فقدان رسول خدا(ص) و مصائب پس از آن حضرت، شاهد دیگری بر جواز و #رجحان_عزاداری بر معصومانی غیر از امام حسین(ع) است.
⬅️به دلیل وجود شواهد روایی و تاریخی متعدد، #فقهای_شیعه حکم به #جواز_ندبه و نوحه گری بر شخصیتهای برجسته کردهاند. به عنوان مثال، صاحب جواهر در این باره فرموده:
«شکی نیست که گریه بر #میت به خاطر روایات متعددی که به حد تواتر معنوی رسیده و به دلیل فتاوای فقهاء، جایز است و آن روایات عبارت است از گریه پیامبر (ص) بر #حمزه سید الشهدا و فرزندش #ابراهیم و غیر آنها؛ و گریه مستمر امام #سجاد(ع) بر مصائب پدر بزرگوارش به گونهای که حضرت #فاطمه و امام #سجاد جزء چهار گریه کننده معروف گردیدند.
نوحه سرایی در صورتی که همراه با باطل یا دروغ نباشد جایز است. ندبه و نوحه سرایی بر کسانی که دارای ویژگیهای برجستهاند، مانعی ندارد، بلکه مستحب است تا در پرتو این مجالسِ عزا، فضایل و خوبیهای آنان نشر یابد و دیگران سرمشق و الگو بگیرند».
📚جواهر الکلام، ج4 ص364.
⬅️ادعا شده که رسول خدا(ص) گریه بر حسین(ع) را استثنا نکرده! این ادعا حکایت از بی سوادی یا غرض ورزی عجیب این افراد دارد. روایات متعددی حکایت از آن دارند که رسول خدا(ص) پس از آن که از طریق #جبرئیل از جریان شهادت حسین(ع) باخبر شد به شدت گریست. چون رسول خدا(ص) از #شهادت حسین(ع) و مصائبی که بر او وارد میشود، خبر داد، فاطمه(س) سخت گریست و عرض کرد: ای پدر، این حادثه کی واقع می شود؟ فرمود: وقتی که نه من باشم و نه تو و نه علی. فاطمه بر شدت گریه بیفزود و بیشتر گریست و عرض کرد:
ای پدر: پس چه کسی برای فرزندم گریه میکند و مجلس عزا و مصیبت او را برپا میکند؟ رسول خدا فرمود: ای فاطمه #زنان امت من میگریند بر زن های اهل بیت من و مردان امت من میگریند بر مردان اهل بیت من و عزای فرزند مرا هر سال طایفه ای بعد از طایفه ای تازه میکنند. پس چون روز #قیامت شود تو #شفاعت زنان را میکنی و من شفیع میشوم مردان را، و هر کس بر حسین گریسته دست او را میگیریم و در بهشت در میآوریم.ای فاطمه همه چشم ها در قیامت گریان است مگر چشمی که بر حسین گریسته باشد. او خندان و شادمان به نعیم بهشت خواهد بود.
📚مجلسی، بحار الانوار ج44 ص292.
📌مجدالملک #براوستانی قمی و ساخت #زیارتگاههای مقدس #شیعه از جمله قبر امام حسن مجتبی علیه السلام
در میان دولتمردان شیعه در سدههای متقدّم، مجدالملک براوستانی قمی (مقتول در 492ق)، وزیر برکیارق سلجوقی(حکومت: 487-498ق) از جایگاه #تمدنی ویژهای برخوردار است.
براوستانی اهتمام فراوانی به ساخت #مشاهد #ائمه(ع) و زیارتگاههای #سادات علوی داشته و در منابع تاریخی، بیش از هر دولتمرد شیعه دیگری، به اقدامات عمرانی وی در این زمینه اشاره شده است.
عبدالجلیل قزوینی رازی(زنده در 560ق) در کتاب نقض (ص90) درباره مجدالملک نوشته است:
«هنوز آثارِ خیراتِ او در حرمین #مکه و #مدینه ظاهر است و در مشاهد ائمه علوی و سادات فاطمی احسانهای او متواتر است از اوقاف و شمع سوختن، و خطّ و توقیع او هنوز مقتدای اصحاب دولت است، و رسوم و قواعد او در خیرات و نیکیها هنوز باقی است.»
قزوینی همچنین اقدامات وی در این زمینه را به شرح زیر برشمرده است:
⬅️1.قبه امام #حسن بن علی و #زین_العابدین و محمد #باقر و جعفر #صادق ـ علیهم السلام ـ است به مدینه رسول به گورستان بقیع.»
📚قزوینی، کتاب نقض، ص236.
⬅️ابن اثیر ذیل حوادث سال ۴۹۵ مینویسد: در این سال منظور بن عماره حسینی فرماندار #مدینه از دنیا رفت. او کسی بود که #معمار اعزامی از #قم که از سوی براوستانی برای ساختن گنبدی بر قبر حسن بن علی[ع] و عباس عموی پیامبر را کشت.
⬅️2.مشهد موسی #کاظم و محمد تقی(امام #جواد) به مقابر #قریش هم او فرموده است»؛
⬅️3.مشهد سید #عبدالعظیم الحسنی به شهرری؛
⬅️4.بسی از مشاهد سادات علوی و اشراف فاطمی ـ علیها السلام؛