مقاله #علمی_پژوهشی جدید
فلسفههای حجاب و عدالت جنسیتی
🔹 نویسندگان در توجیه حجاب بر نکاتی تأکید میکنند: حفظ آرامش روانی، سلامت خانواده و سلامت جامعه.
🔸 این امور در حقیقت فلسفه عفت به معنای «کنترل تمایلات جنسی» هستند نه لزوماً فلسفه «حجاب فقهی».
🔹 ممکن است شخصی به هر دلیلی حجاب فقهی را رعایت کند، اما عفت لازم را نداشته باشد؛ چنانچه ممکن است فردی اهل حجاب فقهی ـ مثلاً پوشش بخشی از موی سر ـ نباشد اما معتقد به مرزهای عفتورزی باشد و روابط آزاد جنسی را مجاز نداند.
🔸 به نظر میرسد با فلسفههای رایج، حجاب فقهی توجیه کاملی نخواهد داشت. «عدالت جنسیتی» خصوصاً در سطح ادراکی با این فلسفهها به سامان نمیرسد.
🔹 حجاب مقولهای تعبدی، درون دینی و شرعی است؛ نباید آن را برابر با عفاف شمرد.
مهدی شجریان
✅ لینک مقاله:
https://jiss.isca.ac.ir/article_72724.html
@M_Shajarian
عدالت و حق اعتباری حکیمانه
شماره ۴۰ نشریه دیدبان اندیشه، با موضوع عدالت اجتماعی منتشر شده است. در مصاحبهای که خدمت کادر ارزشمند این نشریه بودم، موضوعات مختلفی پیرامون عدالت اجتماعی و عدالت جنسیتی منتشر شد.
✅ لینک دریافت نشریه:
https://fekrat.net/?p=10973
مهدی شجریان
@M_Shajarian
⚡ خوانش و راهکارهای حوزویان برای اعتراض/1
🔹 حجتالاسلام دکتر مهدی شجریان عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و
فرهنگ اسلامی:
نیازمند اصلاح حقیقی نگاه مسئولان به جایگاه «مردم» هستیم/ حوزویان باید میداندار اعتراض به مشکلات در جامعه اسلامی باشند
🔹 اینکه چرا حاکمیت اقدام مشخصی برای شکلگیری اعتراضات به نحو قانونی و به نحو مدنی انجام نداده است به نظرم ریشه در چند عامل دارد:
- یک عامل که به عنوان اولین عامل از آن یاد میکنم غلبهی نگاهی است که نقش مردم را در حاکمیت اسلامی، یک نقشه حاشیهای میداند .مستحضر هستید در باب جایگاه مردم در حاکمیت اسلامی ما نظریات مختلفی داریم که این نظریات را میتوان در یک طیف دستهبندی کرد. در یک طرف این طیف نظریهپردازانی هستند که کمترین درجهی اعتبار را برای این جایگاه قائل هستند و در حد یک مقبولیت سطحی حضور مردم را لازم میدانند و بیش از این نه. اما در یک طرف دیگر این طیف ـ که بسیاری از نظریهپردازان دیدگاه حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(حفظه الله) را در همین طرف طیف قرار میدهند - نقش مردم بسیار بسیار پررنگ است و این نقش تا مرز مشروعیت نظام اسلامی پیش میرود
- عامل دومی که وجود دارد باور به بینیازی از به رسمیت بخشیدن مقولهی اعتراضات است. من کمابیش در اظهارات برخی از مسئولین به صورت صریح و غیرصریح هم این را دیدهام. اعتقاد این آقایان این است که اگر ما برای مقولهی اعتراضات به صورت رسمی، قانون پیشبینی کنیم و ساختارسازی کنیم، یک کار بیهوده است و یک کاری است که حاکمیت و نظام اسلامی به آن نیازی ندارد.
- عامل سومی که در اینجا میتوانم مطرح کنم باور به امنیتی شدن رسمیتبخشی به اعتراضات است. ممکن است برخی از بزرگان و مسئولین ما تصور کنند که ما اگر بخواهیم مقولهی اعتراضات را در جامعه به رسمیت بشناسیم و برای آن سازوکاری تعیین کنیم این مسئله با اعتراض شروع میشود ولی به اغتشاش، خرابکاری و ضربه به اصل نظام منجر خواهد شد.
- عامل چهارمی که به ذهن حقیر میرسد مسئلهی انسداد سیاسی و به صورت مشخص افول حزبگرایی است که ما در ساختار سیاسیمان کمابیش داریم و در بخشهایی از بدنهی حاکمیت متأسفانه این را میبینیم.
- عامل پنجمی که در اینجا به ذهن بنده میرسد یک نحوهی مقدسپنداری افراطی در خصوص نظام اسلامی است. بعضی از مسئولین ما در انگارهی خودشان نظام اسلامی را در حدی از تقدس و در هالهی غلیظی از تقدس قرار دادهاند که به صورت طبیعی لازمهی حضور در این هالهی تقدس عدم امکان اعتراض و انتقاد است.
🔹 حوزویان در سه بخش باید تلاش کنند و متأسفانه در هر سه بخش هم ما حضور چشمگیری نداشتیم و در برخی از بخشهایش هم اصلا حضور نداشتیم:
- بخش اول و حوزهی اول تلاشهای نظری و پژوهشی است که در این حوزه باید صورت بگیرد. اساسا مقولهی اعتراض در حکومت اسلامی یک موضوع اصیل و کلانی برای پژوهش است و تا جایی که بنده میدانم آثار فاخری در این حوزه تولید نشده است. یک کار جدیدی که یک تیم پژوهشی از دوستان طلبه ما در مرکز پژوهشی مبنا در همین فاصلهی 2-3 هفتهی اخیر انجام دادهاند این بود که ما از مجلس شورای اسلامی یک پروژه داشتیم که پیشنویس قانون آزادی تجمعات و راهپیمایی را برای ما بنویسید. تیم حقوقی ما در اینجا کار کردند و یک پیشنویس مفصلی را آماده کردند، 31 ماده در این پیشنویس طرح شده است.
- اقدام دومی که حوزه باید انجام دهد گفتمانسازی است. گفتمانسازی یعنی اولا اقناع مدیران، ثانیا اجماع نخبگان و ثالثا رواج تفکر در بین عموم مردم. در هر سه حوزه باید کار کنیم.
- کار سومی که به ذهن حقیر میرسد حضور عملیاتی و میدانی خود حوزه در مقولهی اعتراضات است. یعنی فقط به تلاش نظری و پژوهشی و فقط به گفتمانزایی اکتفا نکند، خودش به میدان بیاید. هیچکسی شایستهتر برای «النصیحة لأئمة المسلمین» غیر از مراجع عظام تقلید و حوزهی علمیه نیست.یعنی ما گاهی میبینیم که صدای حوزه در اعتراض به دولت، به حاکمیت در خصوص یک مسئلهی فرعی در بوق و کرنا میشود و شنیده میشود و حتی گفته میشود که اگر این دولت مثلا فلان روز شهادت را تعطیل نکرد مالیات ندهید. اما نگاه میکنیم و میبینیم که در کنار مفاسد اجتماعی، در کنار رانت، در کنار سفره مردم که روز به روز در حال آب رفتن است، در کنار بیکاری جوانان و در کنار فساد خیلی زشت و زنندهای که بعضی از یقه بستهها و پیشانی کبودها انجام میدهند، حوزهی علمیه سکوت میکند و ورود نمیکند. خود حوزهی علمیه باید میداندار اعتراض منطقی باشد.
🔻🔻🔻
مشاهده متن کامل گفتوگو:
https://mobahesat.ir/23937
🔻🔻🔻
@mobahesat
@M_Shajarian
#کرسی_علمی_ترویجی #حکمرانی
مرکز پژوهشی مبنا با مشارکت انجمن مطالعات سیاسی حوزه برگزار می کند:
💎 "کرسی علمی ترويجی جلب رضایت عمومی در حکمرانی علوی"
🎤 ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین دکتر مهدی شجریان(عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا)
ناقدان:
🎤 آقای دکتر علی مشهدی(عضو هیأت علمی دانشگاه قم)
🎤آقای دکتر علی شیرخانی(استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم)
🎤 دبیرعلمی: حجت الاسلام حسین قاسمی فرد (پژوهشگر #مرکز_پژوهشی_مبنا)
🗓 زمان: ۲۰ دی ماه ۱۴۰۱ | ساعت ۱۴:۳۰
🏢 مکان: قم-بلوار جمهوری اسلامی- کوچه 2- ساختمان انجمن های علمی حوزه
🔗 لینک ورود به جلسه:
https://yun.ir/qw9yka
📌 قابل توجه پژوهشگران گرامی و اساتید بزرگوار، کرسی علمی ترویجی «جلب رضایت عمومی در حکمرانی علوی» به صورت حضوری و آنلاین برگزار می گردد.
🆔@mabna_center
@M_Shajarian
مرکز پژوهشی مبنا با همکاری مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران برگزار می کند:
🔰 برگزاری دومین پیش نشست علمی کنفرانس"دین و دین داری در ایران"
ارائه دهندگان:
🎤 حجتالاسلاموالمسلمین لطفی نياسر (جامعه شناس- مديركل صداوسیمای استان قم)
🎤 حجتالاسلاموالمسلمین دکتر شجریان (معاون پژوهش مرکز پژوهشی مبنا -عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)
✍ دبیر علمی: آقای حامد عبدالهی سفیدان (پژوهشگر مرکز پژوهشی مبنا)
🗓 زمان: پنجشنبه ۲۷بهمن ماه ۱۴۰۱، ساعت ۱۰:۳۰
🏢 مکان: قم-بلوار محمد امین- صدا و سیمای مرکز قم
🆔@mabna_center
@M_Shajarian
دینداری و عدالت اجتماعی.mp3
8.37M
دینداری و عدالت اجتماعی
🔹 معنای دینداری
🔸 معنای عدالت اجتماعی
🔹 تاثیر دینداری در عدالت اجتماعی
🔸 تاثیر عدالت اجتماعی در دینداری
مهدی شجریان
@M_Shajarian
#کرسی_ترویجی
«مسأله حجاب و عدالت جنسیتی»
🎙ارائه دهنده: دکتر مهدی شجریان
◾️هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
🗒لینک ورود به جلسه
🌐http://dte.bz/scscenter
@edalateejtemaei
@M_Shajarian
1401.12.02 مسئلۀحجابوعدالتجنسیتی.mp3
39.35M
صوت کرسی مسئله حجاب و عدالت جنسیتی
🔹 تعریف حجاب فقهی و عدالت جنسیتی
🔸 تمایز بین عدالت در سطح واقعی و ادراکی
🔹 تبیین دو رویکرد فقیهان و متکلمان در نسبت میان این دو مقوله
🔸 عفاف فضیلتی عقلانی و حجاب تکلیفی فقهی
مهدی شجریان
@M_Shajarian
مقاله #علمی_پژوهشی جدید
اجتهاد عقلگرا در مسائل فقهی زنان
در مطالعات معاصر دربارة مسائل زنان، سهم بهکارگیری عقل در استنباط احکام شرعی چگونه تبیین میشود؟ مطالعة پیشرو با روش تحلیلی ـ انتقادی از خلال منابع معاصر، پاسخ این پرسش را میکاود. این مطالعات گاهی از عقل مذکور در مقام کشف «حکم اولی» شرع بهره بردهاند و از «تقدم حکم عقل مستقل بر نصوص»، «قاعدة عدالت به حکم عقل عرفی»، «اعتبار حکم ظنی عقل» و «سیر تکاملی عدالت» سخن گفتهاند و گاه در مقام کشف «حکم ثانوی» شرع از عقل استفاده کرده و از «کشف عقلانی مصلحت» و «کشف عقلانی عدالت در مقام اجرا» سخن گفتهاند. به نظر میرسد عقل هرچند در پیشینة رایج فقه، کاربرد چندانی ندارد، در مطالعات فقهی معاصر در مسائل زنان، دامنة کاربرد آن تعمیم یافته است و به نحوی از «عقل ظنی» برای استنباط برخی فتاوای فقهی بهره برده شده و از این منظر، عقل در عرض ظنون معتبرة دیگر قرار گرفته است. این مطالعات فرصت مغتنمی برای فعال شدن ظرفیت عقل در فقه هستند؛ درعینحال لازم است مبنای حجیت عقل ظنی در آنها و کیفیت خروج آن از اصل اولیة حرمت عمل به ظنون، بیشتر تبیین شود و نقاط ابهام و برخی اشتباهات ظاهراً موجود در آنها تصحیح شود.
✅لینک دریافت مقاله:
http://www.jgfs.ir/article_169388.html
مهدی شجریان
@M_Shajarian
«نشست اول»؛ قرآن و عادلانه بودن عفاف
📣گروه مطالعات عدالت اجتماعی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی برگزار می کند؛
«نشست های رمضانی پیرامون عدالت اجتماعی در قرآن»
به صورت برخط به ادرس؛
🌐http://dte.bz/scscenter
🔸پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
@edalateejtemaei
@M_Shajarian
عفت و جنسیت.mp3
9.5M
قرآن و عادلانه بودن عفاف
🔹 آیا عفاف مختص زنان است؟
🔸 آیا اهمیت عفتورزیدن برای زنان بیش از مردان است؟
🔹 به نظر میرسد جواب هر دو سوال منفی است و قرآن نیز در این خصوص الهامبخش است.
مهدی شجریان
https://eitaa.com/M_shajarian
🎙مهدی شجریان:رعایت عفاف ارتباط مستقیمی با شرایط فرهنگی جامعه دارد
✅عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: اهمیت عفاف، بیش از اینکه ارتباط مستقیمی با جنسیت داشته باشد ارتباط مستقیمی با اوضاع فرهنگی یک جامعه دارد. در شرایط عادی، زن و مرد مامور به رعایت عفاف هستند اما در شرایط خاص فرهنگی و اجتماعی ممکن است یک صنف بیشتر مورد خطاب قرار گیرند.
✍️نشست «قرآن و عادلانه بودن عفاف» امروز شنبه ۲۶ فروردینماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
حجتالاسلام والمسلمین مهدی شجریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این نشست سخنرانی کرد.
💠گزارش مکتوب نشست در سایت ایسکا
🌐http://dte.bz/gUBao
💠دریافت فایل صوتی از رادیو پژوهش
🌐http://dte.bz/HmZ3K
https://eitaa.com/M_shajarian
🍃 هفتمین پیش نشست
پنجمین کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام
🔻 عدالت جنسیتی و فلسفه حجاب از منظر امام رضا علیه السلام
🎙 حجت الاسلام دکتر مهدی شجریان
🗓 چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲
🕙 ساعت ۱۲ - ۹:۳۰
🖥 لینک ورود به جلسه:
https://www.skyroom.online/ch/scoaqr/qom
🔍 آدرس: قم چهار راه شهدا- ابتدای خیابان صفائیه پلاک ۶۰۴ / سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی سالن شیخ طوسی
🌐 https://takl.ink/Isca.ac.ir/
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
امام رضا علیهالسلام و مسئله حجاب.mp3
10.13M
ارائه در همایش جهانی امام رضا علیهالسلام
۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲
🔹 حجاب به عنوان یک تکلیف نابرابر میان زن و مرد، مسئله عدالت جنسیتی است.
🔸 جلوگیری از تهییج شهوت مردان در کلام رضوی صرفا حکمت حجاب است و نمیتوان از این طریق تمام موارد وجوب حجاب را توجیه کرد.
مهدی شجریان
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
امام صادق علیه السلام و مسئله فتوا.mp3
11.08M
سخنرانی در جمعی از طلاب در شام شهادت امام صادق علیهالسلام
🔹 امام صادق علیهالسلام و مسئله فتوا
🔸 شرایط فتوادادن از منظر امام:
۱. ابتنا بر علم متعارف
۲. اجتهاد شبکهای
۳. پرهیز از تفسیر به رای
مهدی شجریان
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
📣آموزشکده آشنا برگزار میکند📣
تمدید شد
🔰دوره تخصصی مسئله عفاف
🔸مفهوم شناسی عفاف درلغت و اخلاق اسلامی
🔸مفهوم شناسی عفاف در فقه و قرآن کریم
🔸چرایی عفاف از منظر عقلی (فواید فردی ،خانوادگی و اجتماعی )
🔸مرزهای حجاب و عفاف
🔸بایسته های زیست عفیفانه
🎤مدرس دوره: جناب دکتر مهدی شجریان، معاون مرکز پژوهشی مبنا
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
◀️ دوره در شش جلسه برگزار میشود
📌شروع دوره ۱۴۰۲/۴/۱۲
📆دوشنبه ها و چهارشنبه ها
⏱ ساعت: ۱۴ الی ۱۶
🏢 مکان: قم ،مرکز پژوهشی مبنا، طبقه پنجم
💻امکان حضور مجازی فراهم است
💰تخفیف ویژه برای مبلغان و کنشگران فرهنگی
📜همراه با ارائه گواهی وزارت علوم تحقیقات و فناوری
📝 هماهنگی و ثبت نام:
@Ashena_Amoozeshkade
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
السلام علیک ایها العبد الصالح
یکی از مهمترین ویژگیهای افسر رشید کربلا، قمر منیر بنیهاشم عليه السلام، مطابق متن زیارتنامه ایشان، که از امام صادق علیهالسلام نقل شده است، مقام "عبودیت" و "بنده خدا بودن" است. او بنده صالح و شایسته خدا بود؛ صفتی که شاید کمتر در مدح و مراثی آن بزرگوار مورد تاکید قرار گرفته است. امید که در ساعات و دقایق متعلق به آن بزرگوار ما نیز قدمی به مقام بندگی خدا نزدیکتر شویم.
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
السلام علیک یا اباعبدالله الحسین
در تاریخ مظلوم بسیار داشته و در تاریخ پاک نیز زیاد داشتهایم. سیدالشهدا اما اوج مظلومیت را با اوج پاکی و طهارت خویش آمیخته است و شاید این مهمترین دلیل خاصبودگی اوست.در این دریای پرتلاطم، تنها وجود خاص او بود که میتوانست کشتی نجات ما باشد. راهی غیر از پناه بردن به او نداریم. إنّ الحسين مصباح الهدى و سفينة النجاة.
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
مقاله #علمی_پژوهشی جدید
تبیین و تحلیل مرزهای حجاب و عفاف
مسئله کانونی این مقاله، توصیف و تحلیل تمایزات دو مقوله حجاب فقهی و عفاف اخلاقی است. این دو در پیشینهٔ پژوهشی تمایز روشنی ندارند و به تبَع، در قوانین اجتماعی یکسانانگاری شدهاند. این مقاله با روش توصیفی۔ تحلیلی و انتقادی و با مراجعه به منابع کتابخانهای، از هفت تمایز عمده میان این دو مفهوم سخن خواهد گفت. «حجاب» به معنای پوشش بدن بانوان، تکلیفی بیرونی و وظیفهای فقهی است، اما «عفاف» به معنای خویشتنداری در مسائل جنسی، امری درونی و فضیلتی اخلاقی است. همه زنان و مردان موظف به انجام رفتارهای عفیفانهاند، اما همه زنان مکلف به رعایت حجاب نیستند. شاخص «حجاب»، امری کمّی و قابلاندازهگیری است، اما شاخص «عفاف» امری کیفی و وابسته به فرهنگ است. «عفاف» وظیفهای عقلپذیر با توجیه پیشینی است، اما «حجاب» بهخودیخود، تکلیفی عقلگریز با توجیه پسینی است. «عفاف»، مصالح و مفاسدی برای جامعه دارد و در نتیجه، تکلیفی اجتماعی است، اما «حجاب» بهخودیخود و صرفِ نظر از موارد انطباق با «عفاف» مصالح اجتماعی ندارد و از باب مراعات دستورات تعبدی برای فرد مفید است.
مهدی شجریان
✅ لینک دریافت مقاله:
http://ethics.riqh.ac.ir/article_13534.html
🌐 https://eitaa.com/M_shajarian
🔲 #اختصاصی |#یادداشت
✅ درآمدی بر تحلیل نسبت میان عفت و جنسیت(۱)
حجتالاسلام دکتر مهدی شجریان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در یادداشتی آورده است:
▪️شکی نیست که عفاف مقولهای فراجنسیتی است و برای زن و مرد ارزشی اخلاقی محسوب میشود. چنانچه هر دو صنف نیز بهحکم عقل مکلف به مراعات رفتارهای عفیفانه هستند.
▪️بر فرض اینکه بپذیریم میل به خودنمایی در زنان بیش از مردان است، آنگاه باید گفت به چه دلیل وجود بیشتر این میل ملازم با لزوم بیشتر عفاف شمردهشده است. اولاً این میل در مردان نیز وجود دارد با این تفاوت که تبرج و خودنمایی در آنها بهحسب خود آنها است. مرد با آرایش صورت یا برهنگی خودنمایی نمیکند اما با همان نحوه لباس پوشیدن مردانه و سخن گفتن جذاب خود نیز درصورتیکه بخواهد خودنمایی و دلربایی از زنان خواهد داشت.
🖇 مطالعه یادداشت در «وبگاه فکرت»
📮فکرت، رسانه اندیشه و آگاهی؛
وبگاه| فکرت |مدرسه فکرت | رادیو فکرت
🌐https://eitaa.com/M_shajarian
درآمدی بر آسیبشناسی پیادهروی اربعین (بخش اول)
توفیق شد سفر کوتاهی به نجف و کربلا داشتم و در مراسم معنوی پیادهروی اربعین شرکت کردم. بهعنوان کمترین در این مقام در عظمت این حرکت تردید ندارم و با تردیدکنندگان همدل نیستم. اربعین مرکز جوشوخروش فرصتهای بیشمار معنوی مانند زیارت، مواسات، مهربانی، پذیرش رنج برای امر قدسی، پشتکردن به تعلقات مادی و دهها فرصت دیگر است؛ فرصتهایی که بسیاری از آنها به فعلیت رسیده است و این درخت مبارک هرسال پربارتر میشود. بااینهمه آفتها و تهدیدها هم کم نیستند و هجوم آفت به درختان پرثمر امری طبیعی است. گمان میکنم تحلیلگران اربعین در میان دوگانه فرصت و تهدید، بیشتر به اولی نظر داشتهاند و سهم دومی، که در پیرایش اربعین سهمی مهم است کمتر موردتوجه قرارگرفته است. در این نوشته کوتاه برخی از این تهدیدها که به نظرم رسید را شماره میکنم.
۱. اسراف
مصرف بیشازاندازه معقول (اسراف) و ریختوپاش (تبذیر) در این حرکت بزرگ قابلانکار نیست. اسراف گناه کبیرهای است که وعده آتش به آن داده شده است (أَنَّ الْمُسْرِفینَ هُمْ أَصْحابُ النَّارِ؛ غافر: 43). خداوند اسرافکنندگان را دوست ندارد (إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفين؛ اعراف: 31) و شایسته نیست بلکه نباید زائران حسینی به واسطه اسراف مشمول بیمهری خداوند شوند. زبالههای فراوان و نیمخوردههای بسیار در طول مسیر شاهد این مدعا است. البته نسبت به سالهای قبل وضعیت رو به بهبودی است، اما تا نقطه مطلوب بسیار فاصله دارد.
۲. تجمل
برخی موکبهای تجملاتی در مسیر پیادهروی خودنمایی میکنند. توگویی نوعی رقابت در اینجا حاکم شده است. از طرف دیگر تنوع غذاهای لذیذی که در این مسیر توزیع میشود نیز بالا است. پیداست که کسی به خاطر این مواکب یا خوردنیهای لذیذ به این سفر نیامده است و عاقلانه نیست که این هزینه مادی و جسمی مشقتبار برای رسیدن به این امور تحمل شود. اینها هیچکدام مقوم شور و معنویت اربعینی نیستند و هر کس که در این سفر مشارکت کرده باشد میداند که زائران مشقتهای زیادی را متحمل میشوند که در کنار آنها این تجملات ظاهری رنگ میبازند. حذف این تجملات هرگز از شور اربعینی نخواهد کاست بلکه معنویت آن را تقویت خواهد کرد. اما وجود این صحنهها از معنویت اربعین میکاهد.
در برخی روایات باب زیارت سیدالشهدا(ع) نیز صراحتاً از این امور نهی شده است. کامل الزیارات در این خصوص 4 روایت نقل کرده، که در آنها از به همراه بردن حلوا و شیرینی و سفرههای رنگارنگ غذا در مسیر زیارت نهی شده است. در یکی از این روایات به خوردن نان و شیر توصیه شده است (قُلْتُ أَيَّ شَيْءٍ نَأْكُلُ قَالَ الْخُبْزَ وَ اللَّبَن). با الغای خصوصیت از این غذاهای خاص، درمییابیم که مقصود دعوت به خوردن غذاهای رایجی است که با روح عزاداری و ماتمزدگی منافات ندارند. در روایت چهارم امام صادق(ع) به مفضل فرمود: «اگر زیارت نکنید بهتر از زیارت کردن است!» مفضل گفت: «کمر مرا شکستید!» و حضرت در توضیح فرمود: « تَاللَّهِ إِنَّ أَحَدَكُمْ لَيَذْهَبُ إِلَى قَبْرِ أَبِيهِ كَئِيباً حَزِيناً وَ تَأْتُونَهُ أَنْتُمْ بِالسُّفَرِ كَلَّا حَتَّى تأتونه شُعْثاً غُبْراً؛ به خدا قسم شما به زیارت قبر پدر خود با اندوه و غمناک میروید درحالیکه قبر حسین(ع) را همراه با سفرههای غذا زیارت میکنید و حالآنکه باید غبارآلود و ژولیده او را زیارت کنید».
شیخ عباس قمی با استناد به همین روایات مینویسد:
زائر در سفر زیارت آن حضرت توشه خود را از غذاهای لذیذ مانند بریانی و حلواجات قرار ندهد، بلکه خوراکش را نان با شیر یا ماست تهیه ببیند. ... براى اغنیا و تجار چه اندازه شایسته است، که این مطلب را در این سفر ملاحظه کنند و هرگاه در شهرهایى که تا کربلا بین راه ایشان است، عدهاى از دوستانشان ایشان را دعوت و میهمانى میکنند و در زمان حرکت سفرههاى آنان را از پختههاى لذیذ، و مرغ بریان و سایر غذاها پر مىکنند، نپذیرند و بگویند: ما مسافر کربلا هستیم، و براى ما تغذیه به این غذاها شایسته نیست (ادامه دارد...).
مهدی شجریان
🌐https://eitaa.com/M_shajarian
درآمدی بر آسیبشناسی پیادهروی اربعین (بخش دوم)
۳. کملطفی در ادب میهمانی
عراقیهای عزیز در ادب میزبانی از هیچ تلاشی دریغ ندارند. رفتار بسیاری از آنان مصداق «کمال الجود بذل الموجود» است و هر چه دارند در طبق اخلاص نثار میکنند. ایرانیها و سایر زوار نیز شکرگزارند و روابط همدلانه و مهربانیهای بینظیر در این میان به چشم میخورد. اما در برخی موارد دیده میشود که ادب میهمانی ما تناسب با ادب میزبانی آنان ندارد. برخی زوار به زبان مادری خود بدون اینکه عراقی عربزبان متوجه شود فرهنگ آنها را تمسخر میکنند. جلوی چشم آنها غذاهای نیمخورده و حاصل زحمت آنان را به زمین میریزند. در آلوده کردن شهر و محل زندگی این میزبان گرامی هیچ کوتاهی ندارند و همهجا زبالههای خود را رها میکنند. این صحنهها نشان میدهد ادب میزبانی و ادب میهمانی در این سفر معنوی هنوز به یک توازن و همسانی شایسته نرسیده است و در این خصوص باید چارهاندیشی، فرهنگسازی و برنامهریزی عملی کرد.
4. مدیریت در توزیع خدمات
خدمات به زائران تقریباً در تماممسیر نجف تا کربلا، در شهرهای مرزی، در شهرهای میانی و مانند آن وجود دارد، اما بعضاً توزیع متناسب موردتوجه قرار نمیگیرد. در برخی نقاط آنقدر خدمات زیاد است که ناچار اسراف و تبذیر شکل میگیرد و در برخی نقاط خدمات اندک است و بعضاً زائران با مشکل مواجه میشوند. این مشکل در داخل مرزهای ایران نمود بیشتری دارد. امسال برخی زائران خارجی و بهصورت خاص برادران پاکستانی که از مرزهای ایران تردد داشتند، با کمبود امکانات مواجه بودند. این در حالی است که حضور برخی مواکب ایرانی در داخل عراق ضرورت ندارد و با حذف آنها عراقیها در تأمین نیازهای زائران با مشکل مواجه نخواهند شد و همین مواکب ایرانی میتوانند در مرزهای داخلی تاثیر بیشتری داشته باشند.
پیشنهاد راهبردی
برای رونق اربعین و شکوفاتر شدن ثمرات معنوی آن، باید آسیبشناسی اربعین در کانون توجه قرار گیرد. برگزاری نشستهای علمی و گردهمائی نخبگان دانشی و اجرائی و تجمیع این آسیبها در کنار ارائه راهکارها و راهبردهای مناسب جهت مواجهه با آنها یک ضرورت غیرقابلانکار است که کمتر در فضای حوزوی و دانشگاهی تاکنون موردتوجه بوده است. لازم است محافل علمی در باب آسیبهای پیادهروی اربعین مسئلهشناسی دقیق کنند و برای این مسئلهها راهبرد و راهکارهای مناسب ارائه دهند.
مهدی شجریان
🌐https://eitaa.com/M_shajarian