#تاریخچه_کوانتوم #ورنر_هایزنبرگ #ولفگانگ_پائولی هایزنبرگ موفقیتش را تقریبا در زمانی به دست می‌آورد که پائولی اصل طردش را بسط می‌داد. یاداور می‌شویم که از دید پائولی، چشم‌انداز اتمی را می‌توان در نهایت به صورت یک سیستم ریزدانه یا ریزبافتی از حالت‌های مانا دانست که الکترون‌ها، بنابر حکم اصل طرد، اشغال کرده‌اند. نظریه پائولی گام بزرگی در تکامل مفهوم کوانتش بود. پلانک کوانتوم‌های انرژی را معرفی کرده بود؛ اینشتین نظریه‌ای از کوانتوم‌های تابش یا فوتون‌ها را مطرح کرد؛ و بور تصویری از اتم‌ها را ساخت که در حالت‌های مانای کوانتیده وجود دارند. پائولی وحدت این اجزای نظری را با مشخص کردن حالات مانا با اعداد کوانتومی آغاز کرد. اما، کار پائولی، خود مانند یک بنای نظری ناپیوسته بود، زیرا مجموعه چهارتایی اعداد کوانتومی که او به صورت اصل موضوع گرفته بود، همان قدر بر مبنای دانش تجربی است که بر مبنای اشتقاق نظری. نیاز مبرمی برای یک نظریه کلی وجود داشت که اعداد کوانتومی را استنتاج کند، نه آنکه آنها را به صورت اصول موضوع در نظر بگیرد. فیزیکدانان هنوز در جستجوی یک ترکیب عظیم بودند که کل قلمرو کوانتومی را با آغاز از چند گزاره ریاضی در بر بگیرد. #کتاب_فیزیکدانان_بزرگ 🌐@MajaalCircle

#تاریخچه_کوانتوم 🌐@MajaalCircle

#تاریخچه_کوانتوم #ورنر_هایزنبرگ #اینشتین بورن خصوصیات هایزنبرگ را می‌پسندید. وی به اینشتین نوشت: «مطالعه جدید هایزنبرگ، که به زودی منتشر خواهد شد، گرچه ظاهری رازآلود دارد، اما بی‌گمان درست و عمیق است.» در سال 1926 در کنفرانس برلین، درباره مکانیک کوانتومی جدید، هایزنبرگ نخستین بار اینشتین را ملاقات کرد. اینشتین با وی از دغدغه درباره پایه‌های فلسفی مکانیک کوانتومی، و بویژه آنچه در کل به مشاهده مربوط می‌شد، صحبت کرد. این صحبت‌ها را هایزنبرگ چنین بازگو کرده است: «خود مسئله مشاهده سؤال‌برانگیز است. هر مشاهده‌ای متضمن وجود پیوندی روشن و ناشناخته برای ما، میان پدیده‌ای است که مشاهده می‌کنیم و احساسی است که سرانجام در آگاهی ما نفوذ می‌کند. تا زمانی که از قوانین طبیعت که این پیوند را تعیین می‌کنند آگاه نشده‌ایم نمی‌توانیم از سرشت آن مطمئن باشیم. اما اگر همان‌طور که در مورد فیزیک اتمی جدید به روشنی هویداست، این قوانین جای چون و چرا داشته باشند، در این صورت خود مفهوم «مشاهده» معنای روشن خود را از دست می‌دهد. در این حالت، در وهله اول، خود نظریه است که آنچه را باید مشاهده شود معین می‌کند. این ژرف‌نگری‌های اینشتین همگی برای من تازگی داشتند و در آن زمان روی من اثر نیکو گذاشت؛ و در کارهای بعدی من نیز نقش عمده‌ای بازی کردند و در تکوین فیزیک جدید فوق العاده ثمربخش بودند.» #کتاب_سرگذشت_فیزیک_نوین 🌐@MajaalCircle

سالگرد ظهور ابرنواختری که تاریخ نجوم را دگرگون کرد. 450 سال پیش تیکو براهه آن را رصد کرد و فهمید بسیار دورتر از جو زمین و همهٔ سیارات است. "On the eleventh day of November in the evening after sunset ... I was contemplating the stars in a clear sky. […] I noticed that a new and unusual star, surpassing the others in brilliancy, was shining almost directly above my head; and since I had, from boyhood, known all the stars of the heavens perfectly, it was quite evident to me that there had never been any star in that place in the sky(opens in new tab), even the smallest, to say nothing of a star so conspicuous and bright as this. I was so astonished at this sight that I was not ashamed to doubt the trustworthiness of my own eyes. But when I observed that others, on having the place pointed out to them, could see that there was really a star there, I had no further doubts. A miracle indeed, one that has never been previously seen before our time, in any age since the beginning of the world." Space.com: Supernova anniversary: Famous Tycho's star flared up 450 years ago this month. https://www.space.com/tychos-star-supernova-450-years-ago-november/

شروع دوباره جلسات حلقه مطالعاتی مجال ✳️ با معذرت از وقفه چند ماهه و تشکر از همراهی شما، ان‌شاءالله دور جدید مطالب و جلسات به صورت مستمر و پیوسته شروع خواهد شد. 🔰برای شروع در اولین جلسه مروری بر مباحث گذشته تاریخچه کوانتوم خواهیم داشت‌. 🔰سعی می‌کنیم جلسات در قسمت‌های کوتاه (حداکثر ۱۵ دقیقه) بارگذاری گردد و هر قسمت حاوی نکات مهم موضوع بحث باشد. 🔰چنانچه پیشنهادی درباره نحوه برگزاری و محتوای مباحث دارید لطفاً با ادمین کانال در میان بگذارید.

📔🖋 جلسات مجازی «تاریخچه نظریه کوانتومی» 🕰 پنجشنبه ساعت ۱۶ ۲ دی ۱۴۰۱ 📒عنوان بحث: 🪴مرور مباحث قبل منابع: فیزیکدانان بزرگ، کروپر، سرگذشت فیزیک نوین، بیزونسکی، نظریه کوانتوم، پاکینگورن، 🌐@MajaalCircle

🔰جایزه نوبل۲۰۲۲ و فناوری‌های کوانتومی باسخنرانی: 👤دکتر بابازاده پژوهشگر پسداک در گروه zellinger، برنده جایزه نوبل ۲۰۲۲ 🗓زمان: ۳۰ آذر ماه ساعت ۱۴-۱۲ لینک جلسه 🆔️ @Zharfa90 🆔 @QuantumProgramming

#تاریخچه_کوانتوم #دیراک ✅زیبایی در معادلات دیراک: «قانون فیزیکی باید دارای زیبایی ریاضی باشد»، این اصل اعتقادی دیراک بود. هلگه کراگ می‌نویسد این اصل خلاصهٔ فلسفه علمی بود که از اواسط دههٔ ۱۹۳۰ بر تفکر دیراک حاکم بود. مفهوم، زیبایی، ذهن دیراک را بیش از هر فیزیکدان معاصر دیگر به خود مشغول کرده بود. در آثاری که منتشر کرده بارها و بارها به واژه‌هایی مانند زیبایی، زیبا، قشنگ، زشت و زشتی بر می‌خوریم. دیراک می‌نویسد «زیبایی ریاضی چیست؟ زیبایی ریاضی کیفیتی غیر قابل تعریف است درست همان طور که زیبایی در هنر قابل تعریف نیست ولی کسی که به تحصیل ریاضی می‌پردازد معمولاً در درک این کیفیت هیچ مشکلی ندارد. دیراک خطاب به فیزیکدانان نظری می‌گوید: دست کم برای، شروع بگذارید ریاضی راهنمای شما باشد. او توصیه می‌کند: «نخست با ریاضیات زیبا، محض خاطر خود ریاضی بازی کنید، بعد ببینید که آیا این رویه شما را به یک فیزیک جدید رهنمون می‌شود یا خیر. دنبال زمینه های مشترک بگردید شاید بتوان وضعیت را اینگونه تشریح کرد که ریاضیدان در حال نوعی بازی است که قواعد آن را خود ابداع می‌کند ولی فیزیکدان مشغول یک بازی است که قواعد آن را طبیعت وضع می‌کند ولی با گذشت زمان هرچه بیشتر آشکار می‌شود که قواعد مورد علاقه ریاضیدان همان قواعدی است که طبیعت برگزیده است.» #کتاب_فیزیکدانان_بزرگ صفحه ۴۵۱ پی‌نوشت: دیراک با همین رویه و تغییراتی در معادله شرودینگر دستاوردهای بزرگی از جمله استنتاج حرکت اسپینی الکترون و پیش‌بینی پوزیترون داشت. پوزیترون حدود سه سال بعد توسط اندرسون آشکار سازی شد. 🌐@MajaalCircle

«دوره کوتاه شناخت علم طبیعت» با گفت‌و‌گوی همزمان: 👤 دکتر حامد آرضایی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران) 👤 دکتر محمد جمالی (دانش‌آموخته فیزیک دانشگاه صنعتی شریف) 🔰مباحث این جلسه بدین ترتیب است: 🔻نسبت فیزیک‌و‌فلسفه در سیر تاریخی علم 🔻تحولات روش شناختی فیزیک در تاریخ‌علم 🔻مسائل جدید در فیزیک و نسبت آن با مسائل تاریخی طبیعیات 🔻نظام های طبیعیاتی گوناگون در تاریخ فیزیک (مکتب مشائی، مکتب رواقی، مکتب هرمسی، مکاتب اتم گرایانه در دوره باستان و تأثیر آنها در نظام های فلسفه طبیعی دوره اسلامی‌ و سده‌های‌میانه غربی) 🔻شاخه های طبیعیات در اندیشه مشائی سینوی (از فلسفه فیزیک تا انسان شناسی) 🔻نسبت فیزیک و علوم کاربردی در فلسفه مشاء باستان 🔻چرا پرداختن به تاریخ علوم طبیعی مهم است؟ 📆 دوشنبه ۵ و ۱۲ دی‌ماه ⏰ ساعت ۴ بعد از ظهر 🏫 پخش زنده از طریق صفحه مجازی ژرفا 📕لطفا برای شرکت در جلسه فرم ثبت نام را تکمیل فرمایید. 🆔️ @Zharfa90 🆔 @naturalphilosophy

تاریخ {علم} بخوانیم! معرفی کتاب سرگذشت فیزیک نوین نویسنده: میشل بیزونسکی ترجمه: لطیف کاشیگر کتابی خوب برای توضیح تاریخچه فیزیک از ظهور نسبیت و کوانتوم تا فیزیک امروز بخشی از مقدمه کتاب: «هدف کتابی که پیش روی شماست، سرگذشت فیزیک نوین، بیشتر شناساندن فیزیک معاصر است نه فهماندن آن. فیزیکی که با صفاتی مانند دشوار، پیش‌بینی‌نشدنی، گُستاخ و واکنشگر شناخته شده است. وانگهی این سخنها تازه نیست. تاریخ فیزیک سرگذشتی پر از پیکار و نفی و اثبات است و پر از شاهراه‌ها و بن‌بست‌هاست.» 🌐@MajaalCircle

تاریخ {علم} بخوانیم! معرفی کتاب سرگذشت فیزیک نوین نویسنده: میشل بیزونسکی ترجمه: لطیف کاشیگر کتابی خوب برای توضیح تاریخچه فیزیک از ظهور نسبیت و کوانتوم تا فیزیک امروز بخشی از مقدمه کتاب: «هدف کتابی که پیش روی شماست، سرگذشت فیزیک نوین، بیشتر شناساندن فیزیک معاصر است نه فهماندن آن. فیزیکی که با صفاتی مانند دشوار، پیش‌بینی‌نشدنی، گُستاخ و واکنشگر شناخته شده است. وانگهی این سخنها تازه نیست. تاریخ فیزیک سرگذشتی پر از پیکار و نفی و اثبات است و پر از شاهراه‌ها و بن‌بست‌هاست.» 🌐@MajaalCircle

فهرست کتاب سرگذشت فیزیک نوین

The Stern-Gerlach Experiment, Translation of: "Der experimentelle Nachweis der Richtungsquantelung im Magnetfeld" Martin Bauer https://arxiv.org/abs/2301.11343

👆مقاله بالا ترجمه انگلیسی مقاله منتشر شده توسط سترن و گرلاخ در فوریه سال 1922 هست.

#علم_و_جنگ #اینشتین #ماکس_بورن وقتی اینشتین آثار بمب اتمی را در ناکازاکی و هیروشیما دید نگران شد و استفادۀ صلح آمیز از انرژی اتمی را توصیه کرد و حتی متذکر شد که اگر بار دیگر به دنیا می آمد دیگر به فیزیک نمی‌پرداخت در پی این مطلب ماکس بورن در نامه ای به اینشتین در ١٩٥٤ نوشت: «من اخیراً در روزنامه خواندم که شما ظاهراً گفته‌اید: اگر من بار دیگر به دنیا می‌آمدم یک فیزیکدان نمی‌شدم بلکه یک هنرمند می‌شدم این صحبت‌ها تسلی زیادی به من می‌دهد زیرا افکار مشابهی در ذهن من رو به رشد است، آن هم به علت شروری که علمِ یک وقت زیبای ما به جهان وارد کرده است» #جستارهایی_در_فیزیک_معاصر صفحه 83 @MajaalCircle

#وضعیت_فیزیک_معاصر ...به هر حال از دو حوزۀ بنیادی ،فیزیک که جهان بسیار خرد و جهان بسیار بزرگ، باشد در حوزۀ بسیار خرد مدتی است که رکود رخ داده است و بسیاری از بزرگان فیزیک منتظر یک انقلاب جدید شبیه انقلاب کوانتومی هستند. البته در ابتدای پیدایش نظریه ریسمان بعضی از فیزیکدانان خوش بین بودند که ما در آتیه نزدیک شاهد به انتها رسیدن فیزیک خواهیم بود. کتاب «رؤیای یک نظریه نهایی تألیف واینبرگ» و کتاب «سرگذشت مختصر زمان» تألیف هاکینگ حاکی از این دیدگاه است. اما عدم توفيق آن تلاش‌ها از یک طرف و مطرح شدن قضیه ناتمامیت گودل در میان فیزیکدانان از طرف دیگر برخی از فیزیکدانان خوشبین به انتها رسیدن فیزیک را بر آن داشت که نظر خود را تغییر دهند. طبق قضیه گودل در منطق ریاضی هیچ سیستم ریاضی مبتنی بر اصول بسته نیست. یعنی همواره قضایائی وجود دارند که در مورد صدق یا کذب آنها بر اساس اصول سیستم نمی‌توان تصمیم گرفت. این قضیه امکان دست‌یابی به نظریه «همه چیز» را منتفی کرده است. بعضی از فیزیکدانان معاصر در سال‌های اخیر به محدودیتی که این قضیه ایجاد می‌کند اشاره کرده‌اند مثلاً هاکینگ که در اوائل دهه ۱۹۸۰ پیش‌بینی کرده بود که تا آخر قرن بیستم انتهای فیزیک نظری را خواهیم دید. اما هاکینگ در نطقی که در ژانویه ۲۰۰۳ در کمبریج ایراد کرد، متذکر شد: «بعضی از افراد نومید نیستند که یک نظریه نهایی در کار باشد نظریه‌ای که بتواند بصورت مجموعه‌ای متناهی از اصول تنظیم شود. من خود به این گروه متعلق بودم اما من فکرم را تغییر داده‌ام. اکنون من خوشحالم که کاوش برای شناخت هرگز به انتها نخواهد رسید و ما همواره با چالش کشف جدید روبرو خواهیم بود بدون آن، ما راکد می‌شویم قضیه گودل تضمین کرد که ریاضی‌دانان همواره مشغول خواهند بود. من فکر می‌کنم که نظریه M همان را برای فیزیکدانان می‌کند. من مطمئن هستم که دیراک [این] سخن را تأیید می‌کرد.» #جستارهایی_در_فیزیک_معاصر صفحه ۷۰ @MajaalCircle

#نقش_فلسفه_در_تاریخ_فیزیک #فیزیک_و_فلسفه کارلو روولی: «آیا یک عالِم باید درباره فلسفه فکر کند یا نه؟ امروزه نوعی مد است که فلسفه را نایده بگیرند و بگویند که ما علم را داریم و به فلسفه نیازی نداریم. من به دو دلیل این نگرش را خام می‌یابم. یک دلیلش تاریخی است. به هایزنبرگ نظر افکنید. هایزنبرگ هرگز به مکانیک کوانتومی نمی‌رسید اگر پُر از فلسفه نبود. اینشتین هرگز نسبیت را دنبال نمی‌کرد اگر دربارۀ همۀ فلاسفه نخوانده بود و مغزش پُر از فلسفه نبود. گالیله هرگز کاری را که کرد انجام نمی‌داد اگر مغزش پر از افلاطون نبود. نیوتون خودش را یک فیلسوف بحساب می‌آورد و شروع کرد که این را با دکارت بحث کند و ایده‌های فلسفی قوی داشت .... منظورم این است که تمامی قدم‌ها در گذشته توسط افرادی برداشته شد که کاملاً آگاه از سؤالات متدولوژیک، بنیادی و حتی متافیزیکی بودند. من فکر می‌کنم که در بسیاری از عالمان همکار من یک تنگ‌نظری هست که نمی‌خواهند آنچه را که در فلسفه علم گفته می‌شود بیاموزند. همچنین یک تنگ‌نظری در بسیاری از حوزه های فلسفه و علوم انسانی وجود دارد که نمی‌خواهند چیزی درباره علم بیاموزند، که این حتی تنگ‌نظرانه‌تر است.» #جستارهایی_در_فیزیک_معاصر صفحه ۱۰۵ @MajaalCircle

#عدم_قطعیت #دوبروی #اینشتین #موج_ذره درجه دانشگاهی نخست لوئی دوبروی در رشته تاریخ بود، لکن در ایام خدمت در ارتش فرانسه در جنگ جهانی اول، به فیزیک روی آورده بود. وی در سال ۱۹۲۴، در حالی که هنوز دانشجوی دوره کارشناسی ارشد بود، خود را درگیر بررسی ماهیت نور کرد. در آن زمان چندی بود که درستی نظریه سنتی موج بودن نور از سوی ماکس پلانک و آلبرت اینشتین به زیر سؤال رفته بود. پلانک و اینشتین اصلی وضع کرده بودند که به‌موجب آن نور چنانچه متشکل از ذرات جداگانه‌ای بنام فوتون فرض می‌شد، ماهیتش بهتر قابل شناسایی بود. فیزیکدانان در پذیرش آن برداشت اتفاق نظر نداشتند و به این دلیل هر دو مفهوم ذره و موج بودن نور را با هم تدریس می‌کردند. دوبروی، در پی بینش اصیلی که برایش حاصل شد، این اندیشه را پیش آورد که اشیاء همه، حتی چیزهایی مانند الکترون که در حالت عادی ذره تلقی می‌شوند، قادر به بروز هر دو ماهیت ذره‌ای و موجی از خوداند. دوبروی با ارائه آن اندیشه انقلابی در پایان‌نامه دکترای خود، سبب شد که ممتحنین پاریسی وی در بدو امر قادر به ارزیابی مطمئن آن مفهوم معماگونه کار وی نشوند. آنها چون قادر به درک آن نبودند، درباره‌اش به قضاوت نیز نتوانستند بنشینند، و ظاهراً در آستانه رد کردن تز دکترای او بودند که در آن‌باره خبری از اینشتین به آنها رسید. یک عضو هیئت ممتحنه قبلاً نسخه‌ای از رساله دوبروی را برای اظهار نظر اینشتین به نشانی او فرستاده بود. جواب اینشتین بسیار شوق‌انگیز بود. وی تز را نه تنها قابل قبول دانست، بلکه کاری درخشان نیز می‌شناخت. دوبروی با رسیدن جوابی به آن شوق‌انگیزی از آن مرد بزرگ درجه دکترای خود را در جا دریافت کرد. دوبروی در آن کار خود فرمول اینشتین دربارۀ رابطۀ ماده و انرژی را با فرمول پلانک درباره رابطه انرژی و فرکانس تابش‌ها تلفیق کرد و نشان داد که به هر ذره یک موج نیز باید وابسته باشد. افزون بر آن، دوبروی نشان داد که طول موج امواج وابسته به هر ذره با ممنتم ذره نسبت معکوس دارد و مقدار ممنتم هم تابع سرعت و جرم ذره است. هر چه جرم و سرعت ذره بیشتر باشد ممنتنم آن بیشتر و طول موج وابسته به ذره کوتاه‌تر است. #کتاب_جایی_که_هایزنبرگ_خوابید @MajaalCircle

#دوبروی #موج_ذره ترجمه انگلیسی پایان‌نامه تاریخی دکتری لویی دوبروی با عنوان «درباره نظریه کوانتا» ترجمه توسط A.Kracklauer @MajaalCircle

انتشار مقاله‌ای پژوهشی از دکتر حنیف قلندری و دکتر حسن امینی در مجله نظریات با عنوان «تفسیری غیرارسطویی از افلاک در دوران کلاسیک اسلامی: علم کیهان و نفس نزد شمس‌الدین سمرقندی» https://www.nazariyat.org/en/issues/cilt-8-sayi-2/hanif-ghalandari-hassan-amini-o-gunes

#محمد_زکریای_رازی #مکان_مطلق #زمان_مطلق 🔹محمد زکریای رازی، طبیب و فیلسوف مسلمانی است که در سنت فلسفه متاثر از #ارسطو و شارحان وی است. #رازی کسی است که در حوزه فلسفه طبیعی و جهانشناسی خود از منابع عربی مانند کتاب تیمائوس افلاطون و برخی از منابع غیر یونانی استفاده کرده است. 🔸او به پنج موجود قدیم باور داشت: ۱- خالق ۲- نفس کلی ۳- ماده اولی ۴- #زمان مطلق و ۵- #مکان مطلق. گفتنی است که سه اصل اول او برگرفته از فلسفه طبیعی ارسطویی نوافلاطونی بوده است. اما دو اصل دیگر رازی را از فیلسوفان طبیعی سده‌های میانه جدا کرد. وی بر این باور است که میان برداشت نسبی از زمان و مکان و برداشت مطلق بودن آنها باید تمایز قائل شد. بنابراین او بین زمان و استمرار و بین مکان و #خلاء فرق می‌گذارد. به زعم او اگر استمرار و خلاء را مطلق تصور کنیم، وجود آنها مستقل از هر چیز می‌تواند باشد. در نتیجه می‌توانند حتی با از بین رفتن همه چیز به وجود آیند. ادامه #کتاب_درآمدی_تاریخی_بر_فلسفه_طبیعی_در_جهان_اسلام #نویسنده_جان_مک_گینس @MajaalCircle

#محمد_زکریای_رازی #مکان_مطلق #زمان_مطلق ادامه بخش اول وی برای نشان دادن قِدَم استمرار بیان دارد که زمان به صورت پیوسته در حال از بین رفتن و به وجود آمدن است، به طوری که زمان گذشته از میان می‌رود در حالی که زمان آینده پیوسته به وجود می‌آید. بنابراین زمان آن به آن و لحظه به لحظه در حال تغییر است. به عقیده او هر تغییر نیاز به استمراری است که تغییر در طی آن رخ دهد. حال اگر این استمرار خود دچار تغییر شود، نیاز به استمرار دیگری لازم می‌آید که رازی برای توقف این تسلسل، استمرار نامتغیری که به خودی خود به عنوان پیش شرط زمان اندازه‌گیری شده است را فرض کرد. رازی نظر فیلسوفان در مورد مکان را اینگونه استدلال می‌کند که اگر فضا و آنچه در فضا قرار دارد متضایف باشند، با تصور از بین رفتن یکی، دیگری نیز از میان می‌رود. ولی او مدعی است ایده خلاء یا فضای خالی با تصور نابودی هرآنچه که در عالم است از میان نمی‌رود. بنابراین باید میان مفهوم خلاء ، که با فرض نابودی عالم از بین نمی‌رود و مفهوم مکان، که با فرض نابودی عالم از بین می‌رود تمایز قایل شد.رازی نظر فیلسوفان در مورد مکان را اینگونه استدلال می‌کند که اگر فضا و آنچه در فضا قرار دارد متضایف باشند، با تصور از بین رفتن یکی، دیگری نیز از میان می‌رود. ولی او مدعی است ایده خلاء یا فضای خالی با تصور نابودی هرآنچه که در عالم است از میان نمی‌رود. بنابراین باید میان مفهوم خلاء، که با فرض نابودی عالم از بین نمی‌رود و مفهوم مکان، که با فرض نابودی عالم از بین می‌رود تمایز قایل شد. #کتاب_درآمدی_تاریخی_بر_فلسفه_طبیعی_در_جهان_اسلام #نویسنده_جان_مک_گینس @MajaalCircle

درسگفتار تحلیل تاریخی فلسفی نظریه پزشکی اخلاطی فروردین 1402