May 11
Philosophers have propounded preliminary divisions for all existents, among which is the distinction between necessary existence and contingent existence.
On the basis of the fundamentality of existence, all existence may be
divided into the independent and the relational (rābiṭ), or the self-sufficient (ghanī, literally rich) and the poor (faqīr). That is, if an existent has absolutely no need of another and, in technical terms, is an ‘existent by itself’ (mawjūd bi nafsih), it is self-sufficient and independent, otherwise it is poor and relational.
Likewise, philosophers have divided the whatnesses of contingent existents into two groups: substance and accident. They have called a whatness that is not in need of a subject in order to become an existent a ‘substance,’ and that which needs a subject, or in other words, a state or attribute for another existent, is called an ‘accident.’
تقسيم ديگر اين است كه موجود اگر محتاج به موضوع و حالت و صفتي براي موجود ديگر باشد عرض، و در غير اين صورت، جوهر مي‌باشد. مقسم اين تقسيم اگر مطلق موجود باشد از تقسيمات اوليه، و اگر موجود ممكن‌الوجود باشد (آن‌چنان‌كه فلاسفه اسلامي قائل شده‌اند) از تقسيمات ثانويه به‌شمار مي‌رود.
آموزش فلسفه ، مادي و مجرد
Philosophical Instructions
جسم را به سه صورت تعريف كرده‌اند:
الف) فلاسفه آن را چنين تعريف كرده‌اند: جوهري كه بتوان در آن سه خط متقاطع فرض كرد، به‌گونه‌اي كه در محل تقاطع آنها زواياي قائمه به‌وجود بيايد.
ب) متكلمين جسم را به «جوهر شاغل حيّز» تعريف كرده‌اند.
ج) شيخ اشراق آن را به جوهري كه قابل اشاره حسي باشد تعريف كرده است.
ماده در اصطلاح فلسفه عبارت است از جوهري كه زمينه پيدايش موجود ديگري باشد، مانند خاك كه ماده گياهان و جانوران است.
ديگر از تقسيمات اوليه موجود، تقسيم آن به مجرد و مادي است؛ زيرا مقسم آن مطلق موجود مي‌باشد و اختصاصي به ممكن‌الوجود يا جوهر يا عرض ندارد.
ساده‌ترين تعريف جسم اين است: جوهري كه در سه جهت امتداد داشته باشد، و لازمه آن اين است كه اولاً، در هريك از جهات سه‌گانه تا بي‌نهايت قابل تقسيم باشد، و ثانياً، مكان‌دار باشد، و ثالثاً، قابل اشاره حسي باشد، و رابعاً، داراي امتداد زماني باشد.
علت اينكه تبيين حقيقت مكان و زمان دشوار است، اين است كه از يك سوي هيچ‌كدام از آنها مستقيماً مورد تجربه حسي واقع نمي‌شوند و از سوي ديگر از امور مربوط به جهان مادي محسوس به‌شمار مي‌آيند. همين امر موجب اين شده كه كانت آنها را از امور ذهني و به اصطلاح خودش «صورت حساسيت» بداند و بعضي ديگر آنها را وهمي و پنداري بشمارند و نيز برخي آنها را مجرد، و برخي ديگر مادي به‌حساب آورند.
جسماني عبارت است از موجودي كه تابع وجود اجسام باشد و مستقل از آنها تحقق نيابد و باقي نماند، و مهم‌ترين ويژگي آن اين است كه به تبع جسم انقسام‌پذير باشد. ازاين‌رو روح را نمي‌توان جسماني دانست؛ زيرا نه جسم است و نه به تبع جسم انقسام مي‌پذيرد، علاوه بر اينكه مستقل از بدن هم باقي مي‌ماند.
عرفا و فلاسفه اشراقي نوعي ديگر از موجودات را اثبات كرده‌اند كه واسطه‌اي بين مجرد كامل و مادي محض است و گاهي «مجرد مثالي» و گاهي «جسم مثالي» ناميده مي‌شود.
It was previously indicated that it is well known among philosophers that
accidental whatnesses, according to induction, possess nine higher genera, and with the addition of substance, this makes ten categories.
It seems that the concepts of substance and accident are secondary philosophical intelligibles which are obtained by comparing existents with each other. For example, when one compares the existence of the states of one’s soul (not their whatnesses) with the existence of the soul (not with its whatness) he sees that the occurrence of passive qualities, such as fear, hope, happiness and sadness, etc., depends on the existence of the soul, so that on the assumption of the absence of the existence of the soul, no room remains for their existence.
آموزش فلسفه ، مادي و مجرد
Philosophical Instructions
It is sufficient to show the
invalidity of their view to point out that mathematical concepts have instances in the external world, i.e., in technical terms, their characterization (ittiṣāf) is in the external world. The characteristic of logical concepts is that they do not
correspond to any but mental concepts.