#دین_و_آزادی (خلاصه بحث) ▫️فیلسوفان آزادی معقتدند آزادی ارزش اولی انسانی است و هر چیزی از جمله «دین» در صدد محدود ساختن آزادی باشد در واقع انسانیت را دور دیوار حصر کرده است. ▫️البته بالاتفاق هم معقتدند حد آزادی، آزادی دیگران است، یعنی «تو آزادی مادامی که به راحتی و آزادی دیگران ضرر نرسانی». چهار ملاحظه درباره این جمله ما را به همان آزادی عقلانی دین می رساند: 🔸ملاحظه اول: بعضی از رفتارها ضرر جانی، مالی و آبرویی ندارند اما مضرات شدید اخلاقی دارند. اگر چنین رفتارهایی منع نگردند حتما و قطعا به فروپاشی جامعه منجر می گردند، مثل این که شخصی نحوه «خیانت» کردن را تعلیم دهد. 🔹ملاحظه دوم: بعضی از رفتارها مضرات جانی و مالی ندارند اما برای اشخاص از گرفتن جان آنها بسیار سنگین تر است، مثل توهین به مقدسات. یک مسلمان شیعه حاضر است جانش را فدا کند اما حرم مطهر امامان معصوم و حتی فرزندان ایشان آسیب نبیند. 🔸ملاحظه سوم: ضرر برخی رفتارها، در دراز مدت آشکار می گردد و اثر کوتاه مدت ندارد مثل بدحجابی و نافرمانی فرزندان از والدین. 🔹ملاحظه چهارم: بر خلاف چیزی که ابتداء به نظر می رسد جامعه آزاد خشونت را بیشتر ترویج می دهد و جامعه سخت گیر با مدارا بیشتر عجین است، دلیل روشن این ادعا آن است که در جامعه آزاد توهین به مقدسات، زمینه تجاوزات جنسی و بی عفتی و استعداد سرکشی ها مختلف بیشتر است.