تارنمای ادبی گنـجـور از یک سرگرمی شخصی به سوی کتابخانۀ دیجیتال ملی پایگاه ادبی گنجور در حال حاضر غنی‌ترین تارنمای میراث ادب پارسی است که تا روز یازدهم آبان ۱۴۰۲ مجموعاً ۱،۴۰۴،۸۷۷ بیت را از ۱۹۲ سخنور در دسترس کاربران می‌گذارد. دسترسی روان و آسانِ کاربران به این پایگاه (از جستجو، ذخیره‌سازی، ویرایش، شرح و حاشیه‌نویسی، تا صداگذاری و بارگذاری تصاویر و مشارکت مالی) زمینۀ کاوش در میراث ادب پارسی و گفتگوی خوانندگان با یکدیگر را به سادگی فراهم آورده است. این پایگاه از یک سرگرمی شخصی با انگیزهٔ علاقه به آثار ادب پارسی پدید آمده و طی شانزده سال گسترش یافته است. گنجور وابسته به هیچ سازمان خصوصی یا دولتی نیست. تاکنون نیز هیچ گونه فعالیت تجاری اعم از فروش برنامه و داده‌ یا کتاب و تبلیغات نداشته بلکه محتوا و کدهای آن به رایگان در دسترس همگان بوده است. برخی امکانات این تارنمای آزاد از این قرار است: ✅ جستجوی واژگان و ترکیبات امکان خواندن آثار ادبی پارسی و جستجو در یک اثر، آثار یک نویسنده، یا همۀ شاعران در حجمی نزدیک به یک و نیم میلیون بیت شعر پارسی. صفحۀ نخست تارنما بر اساس میزان مطالعه و جستجو، پرمخاطب‌ترین سخنوران ایرانی را به ما می‌شناساند. ✅ حاشیه‌نویسی کاربران کاربران گنجور از شانزده سال پیش نزدیک به یکصد هزار یادداشت در حاشیه اشعار دیوانها و صفحات متون نوشته‌اند. این یادداشتها تصویر روشنی از دانش ادبی و توانش زبانی خوانندگان شعر پارسی به دست می‌دهد. همۀ حاشیه‌های یک کاربر را در یک صفحه قابل نمایش است و می‌توان از رویکرد و شکل مواجهۀ او با متن آگاه شد. ✅ لغتنامۀ برخط با انتخاب واژه‌ یا بخشی از متن، چهار گزینۀ لغتنامهٔ دهخدا، محاسبه معادل ابجد؛ عین عبارت در قرآن و وزن عروضی مصرعهای منتخب، فعال می‌شود. ✅ مشابه‌یابی به کاربر کمک می‌کند تا وزن یا قافیهٔ همانند با بیت مورد نظرش را از کل آثار ادبی استخراج کند. ✅ حسابگر ابجد: بر اساس حساب ابجد، حروف کلمه را به عدد تبدیل می‌کند. ✅ نمایهٔ موسیقی: تا روز ۲۹م آبان ۱۴۰۲ تعداد ۳۳۱۲ قطعهٔ آواز و تصنیف موسیقی از ۲۵۹ هنرمند برای ۱۶۰۱ شعر بارگذاری و تأیید شده است. در این بخش محمدرضا شجریان با ۶۹۸ قطعه بیشترین سهم را در اجرای موسیقایی شعر فارسی دارد. ✅ آوای گنجور در این بخش حدود ۱۸۶۷۹ پوشۀ صوتی با صدای کاربران در دسترس است. این پوشه‌ها که شامل دکلمه، شرح و تفسیر متن است قابلیت بارگیری (دانلود) نیز دارد. با رای و امتیاز کاربران، اجراها بطور خودکار رتبه‌بندی می‌شود و اجرای بهتر در ردۀ بالاتر قرار می‌گیرد. ✅ پیشخوان کاربر فعالیتهای هر کاربر در بخش پیشخوان شخصی وی دسته‌بندی و نمایش داده می‌شود: حاشیه‌های من|نشان‌شده‌های من|اعلان‌‌های من| خوانش‌های نشان شده|ادامهٔ مطالعه | آهنگ‌های پیشنهادی من | ویرایش‌‌های من| ویرایش‌‌های من ✅ نقشهٔ خاستگاه سخنوران روی نقشۀ جهانی گوگل زادگاه یا زیستگاه شاعران و نویسندگان هر سده را جداگانه نشان می‌دهد. ✅ کمک مالی: نام نزدیک به پانصد نفر کمک‌دهنده به گنجور و شیوۀ هزینۀ مبالغ دریافتی در صفحه کمک مالی درج شده است. ‼️کاستی گنجور گنجور با تمام این کیفیات و امکانات گرچه در امر پژوهش دستیار بسیار سریع و مفیدی است اما متنهای موجود در آن هنوز نمی‌تواند قابل ارجاع و مطمئن باشد. نخست این که به دلیل قانون کپی رایت و حقوق مصححّان امکان بارگذاری چاپهای معتبر آثار ادبی در این پایگاه وجود ندارد. دیگر این که شمارۀ صفحات یا ترتیب اجزا و ساختار متن (بویژه در متون منثور) مشخص نیست. و سه دیگر این که خطاهای تایپی و افتادگیهایی در متن وجود دارد که البته روز به روز با ویرایش کاربران از میزان آنها کاسته می‌شود. اما این کمبود در بخش شاعران نامدار تا حدودی رفع می‌شود. آنجا که عکس صفحات دستنویسهای معتبر کهن در ذیل هر بخش از دیوان آمده بر اعتبار آن بخش می‌افزاید. باری، وجود چنین مجموعه‌ای، دسترسی پارسی‌خوانان را به ادبیات ملی در سراسر جهان آسان ساخته است و نشان داده که یک شخص واحد هم می‌تواند با دانش امروزی و پایداری در کار، طرح سترگ ملی برای همۀ ایرانیان به ارمغان بیاورد.. ✅ پیشنهاد دپارتمانهای آموزشی- پژوهشی ادبیات پارسی می‌توانند در تأمین متنهای بیشتر و ویرایش اطلاعات پایگاه مشارکت ورزند. اگر هر یک از استادان با همکاری دانشجویانش در یک کلاس متنی را تایپ و ویرایش کنند و نسخۀ الکترونیک آن را در اختیار گنجور قرار دهند بر غنا و اعتبار مجموعه خواهند افزود. آنگاه این تارنما، پیوندی گسترده و پایدار میان مردم و میراث ملی ادبی استوار خواهد ساخت. البته نمی‌دانم گردانندۀ گرامی گنجور برای این همکاری چقدر آمادگی دارند؟ با آرزوی گسترش و ارتقاء بیشتر و بیشتر تارنمای گنجور #کاروندپارسی #محمودفتوحی 📚 @NaeinPL