⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  🔹وَلَئِنْ أَطَعْتُم بَشَراً مِثْلَكُمْ إِنَّكُمْ إِذاً لَّخَاسِرُونَ (34)  🔹أَيَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذَا مِتُّمْ وَكُنتُمْ تُرَاباً وَعِظَاماً أَنَّكُم مُّخْرَجُونَ (35) 🔹هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لِمَا تُوعَدُونَ (36) 🔹إِنْ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ (37)  🔹إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ افْتَرَي عَلَي اللَّهِ كَذِباً وَمَا نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِينَ (38) 🔸و اگر از بشرى همانند خودتان اطاعت كنيد، قطعاً زيانكاريد. 🔸آيا (آن پيامبر) به شما وعده مى دهد كه وقتى مرديد و خاك و استخوان هايى (پوسيده) شديد، شما (از قبر) بيرون آورده مى شويد ؟! 🔸دور است دور، آنچه به شما وعده داده شده است. 🔸جز اين زندگى دنيا چيز ديگرى نيست، مى ميريم و زندگى مى كنيم و ما (هرگز پس از مرگ) برانگيخته نخواهيم شد. 🔸او جز مردى كه بر خدا دروغ مى بندد نيست، و ما هرگز به او ايمان نخواهيم آورد. 🌿نکته: در قرآن، كلمه ى «هيهات» دو بار، آن هم در همين آيه به كار رفته است، كه سران كفر وقوع قيامت را بسيار دور مى پندارند. شعارهاى كفّار: پيامبر يك انسان معمولى است. «بشراً» بر ديگران امتيازى ندارد. «مثلكم» پيروى از پيامبران خسارت است. «لخاسرون» قيامت و زندگى دوباره دور است. «هيهات هيهات» (چون انبيا مكرّر و هميشه وعده ى قيامت مى دادند، «توعدون» مخالفان هم كلمه «هيهات» را تكرار كردند) آنچه ذكر شد، برخى از شعارهاى لجوجانه يا فريبنده ى كافران و حقّ ستيزان است. آنان با تبليغات گسترده، پيروى از پيامبران را خسارت مى دانند ولى هدفشان اين است كه مردم را مطيع خود سازند و با شعار آزادى، ملّت ها را به بردگى كشانند. 📜پیام: - افراد مغرور جز راه خود، راه ديگرى را تصور نمى كنند. «اِن هى» - آخوربين، آخربين نمى شود. «الاّ حياتنا الدنيا» (دنياگرايان، كوته فكران جامعه هستند) - كفّار، خدا را قبول داشتند ولى معاد و نبّوت را نمى پذيرفتند. «افترى على اللّه» - اهل كفر، با شعار «حفظ حريم و قداست الهى» اوليا و وعده هاى الهى را رد مى كنند. «افترى على اللّه» - گاهى جامعه به قدرى سقوط مى كند كه حاميان واقعى دين به عنوان دروغگو و كافران مغرور به عنوان حامى حريم خدا معرفى مى شوند. «افترى على اللّه» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  🔹قَالَ رَبِّ انصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ (39)  🔹قَالَ عَمَّا قَلِيلٍ لَيُصْبِحُنَّ نَادِمِينَ (40) 🔹فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاء فَبُعْداً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (41)  🔹ثُمَّ أَنشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قُرُوناً آخَرِينَ (42) 🔸(پيامبرشان) گفت: پروردگارا! مرا در برابر تكذيب هاى آنان يارى فرما. 🔸(خداوند) فرمود: قطعاً به زودى پشيمان خواهند شد. 🔸پس (قهر خدا آمد و) بانگ مرگبار كه سزاوارش بودند آنان را فراگرفت، و آنان را همچون خاشاكى كه بر آب افتد قرار داديم، پس دور باد گروه ستمگر (از رحمت خدا). 🔸آن گاه بعد از (هلاكت) اين گروه، نسل هاى ديگرى پديد آورديم. پیام: - تكيه گاه انبيا خداست. «ربّ» - كلمه ى «ربّ» بهترين كلمه براى دعاست. بعد از كلمه ى «اللّه» بيشترين كلمه در قرآن كلمه ى «ربّ» است و معمولاً در همه ى دعاها به كار رفته است. - كفّار ومجرمان به زودى پشيمان خواهند شد. (وجدان ها، روزى بيدار خواهد شد.) «نادمين» - بيان تاريخ و هلاكت اقوام پيشين، براى پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله مايه ى آرامش و براى كفّار مكّه وسيله ى تهديد است. «اخذتهم الصيحة ...» - دعاى انبيا مستجاب است. «ربّ - فاخذتهم» - قهر خدا بر اساس عدل است. «الصيحةبالحقّ» - مخالفان انبيا، هم شكنجه ى روحى دارند، «نادمين» هم شكنجه ى جسمى، «غثاء» و هم در قيامت گرفتارند. - قهر خدا شكننده است. «غثاء» - نفرين بر ستمگران جايز است. «فبُعداً» - سنّت خداوند، پس از انقراض يك امّت، ايجاد امّتى ديگر است. «ثمّ انشأنا» (تحوّلات تاريخى، تحت حاكميّت خداوند است) منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  🔹مَا تَسْبِقُ مِنْ أُمَّةٍ أَجَلَهَا وَمَا يَسْتَأْخِرُونَ (43) 🔹ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَا كُلَّ مَا جَاء أُمَّةً رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُم بَعْضاً وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ فَبُعْداً لِّقَوْمٍ لَّا يُؤْمِنُونَ (44) 🔹ثُمَّ أَرْسَلْنَا مُوسَي وَأَخَاهُ هَارُونَ بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ (45)  🔹إِلَي فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَاسْتَكْبَرُوا وَكَانُوا قَوْماً عَالِينَ (46) 🔸هيچ امّتى از اجل (وقت انقراض) خود، نه پيش مى افتد و نه پس مى ماند. 🔸سپس پيامبرانمان را پى در پى (براى هدايت آن امّت ها) فرستاديم، هر بار كه پيامبر هر امّتى به سراغ قومش آمد، مردم او را تكذيب كردند، پس ما نيز آن گروه را هلاك كرديم وگروه ديگرى را دنبال آنان آورديم، وما آنان را زبانزد مردم قرار داديم (تا عبرت گيرند) پس قومى كه ايمان نمى آورند دور (از رحمت خدا) باد. 🔸سپس موسى و برادرش هارون را با معجزات و دليلى روشن فرستاديم. 🔸به سوى فرعون و اشراف قوم او، ولى تكبّر ورزيدند و آنان مردمى برترى جوى و گردنكش بودند. 🌿نکته: كلمه ى «احاديث» جمع «اُحدوثه» به داستان هاى شگفتى گفته مى شود كه با آب و تاب نقل و با علاقه شنيده مى شود. كلمه ى «سلطان» مرادف حجّت است، زيرا انسان با داشتن منطق، استدلال و حجّت علمى و عقلى، بر قلوب مردم مسلّط و پيروز مى شود. 📜پیام: - هر جامعه و امّتى، مهلتى خاص و زمان بندى حكيمانه اى دارد. «ما تسبق ...» - از تأخير عذاب الهى مغرور نشويد. «ما تسبق ...» - برنامه هاى الهى با هياهوى افراد لغو نمى شود و نظم الهى بر تحولات تاريخى حاكم است. «ما تسبق ...» - تاريخ، سنّت هاى ثابتى دارد. «ما تسبق ...» هيچ امّتى از اجل (وقت انقراض) خود، نه پيش مى افتد و نه پس مى ماند. - تبليغ، گاهى بايد به صورت چند نفره و اعزام هيأت باشد. «موسى واخاه» - مبلغ دين بايد از پشتيبانى علمى برخوردار باشد. «سلطان مبين» - براى اصلاح مردم و نظام اجتماعى، اوّل بايد به سراغ افراد مطرح و شاخص جامعه رفت. «الى فرعون و ملائه» - اطرافيان طاغوت ها، در قدرت آنان نقش مهمّى دارند. «ملائه» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  🔹فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنَا وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ (47)  🔹فَكَذَّبُوهُمَا فَكَانُوا مِنَ الْمُهْلَكِينَ (48) 🔹وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَي الْكِتَابَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ (49) 🔸پس (در پاسخ موسى و هارون) گفتند: آيا ما به دو انسان مانند خودمان ايمان آوريم در حالى كه قوم موسى و هارون برده ى ما بودند؟ 🔸پس آن دو پيامبر را تكذيب كردند، و از هلاك شدگان گشتند. 🔸و همانا ما به موسى كتاب (تورات) داديم، شايد (مردم به واسطه آن) هدايت شوند. 📜پیام: - موسى و هارون، از نژاد بنى اسرائيل بودند. «وقومهما لنا عابدون» (با توجّه به اينكه بنى اسرائيل برده ى فرعونيان قرار گرفته بودند) - متكبّران به جاى مراعات منطق و معجزه، به جايگاه اجتماعى افراد نظر دارند. «سلطان مبين... قومهما لنا عابدون» - نژادپرستى عامل استكبار است. «وقومهما لنا عابدون» (فرعونيان نژاد خود را برتر از بنى اسرائيل مى پنداشتند) - منطق انبيا، معجزه و استدلال و منطق طاغوت، استضعاف و دربند كشيدن ملّت است. «قومهما لنا عابدون» - نتيجه ى تكذيب حقّ، هلاكت است. «كذّبوهما فكانوا من المهلكين» منبع:تفسیر نور 🌺🌿

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  إِنَّ الَّذِينَ هُم مِّنْ خَشْيَةِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ (57)  وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ (58) وَالَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ (59) همانا كسانى كه از خوف پروردگارشان بيمناكند، آنان كه به آيات پروردگارشان ايمان دارند. و به پروردگارشان شرك نمى ورزند، 🌿نکته: «خَشيت» ترسى است كه برخاسته از علم وشناخت باشد و «اِشفاق» ترسى است كه با محبّت و احترام آميخته باشد. خشيت، بيشتر جنبه ى قلبى دارد و اشفاق جنبه ى عملى. آيه مى فرمايد: مؤمنان و سبقت گيرندگان در خيرات، كسانى هستند كه در دل آنان ترس آميخته با عظمت خدا جاى كرده است و در عمل، حريم خدا را حفظ مى كنند و حيا دارند. 📜پیام: - ترس از روى آگاهى و توجّه به عظمت خداوند، مايه ى رشد است. «من خَشية ربّهم مشفقون» - ايمان آوردن به هر قانونى كه خداوند مى فرستد و دور شدن از انواع شرك ها، وظيفه ى دائمى ماست. (كلمه ى «يؤمنون» و «لايشركون» فعل مضارع و نشانه ى دوام و استمرار است) منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَي رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ (60) و كسانى كه (اموال خود را در راه خدا) مى دهند آنچه را دادند، در حالى كه دل هايشان ترسان است از اين كه سرانجام به سوى پروردگارشان باز مى گردند. 🌿نکته: «وَجِل» به معناى اضطراب و نگرانى است. تكامل معنوى انسان در چند مرحله صورت مى پذيرد كه در اين آيات مطرح شده است: مرحله ى اوّل؛ علم و شناختى كه مايه ى خشيت شود. «من خشية ربّهم» مرحله ى دوّم؛ ايمان عميق و دائمى به آنچه درك كرده است.«يؤمنون» مرحله ى سوّم؛ دورى از انواع شرك ها، مخفى و آشكار. «لايشركون» مرحله ى چهارم؛ انفاق از آنچه خدا عطا نموده است. «يؤتون...» مرحله ى پنجم؛ مغرور نشدن و دغدغه داشتن كه مبادا كارم ناقص يا عملم مردود يا وظيفه ام چيزى ديگرى باشد و در قيامت پاسخ گو نباشم. «قلوبهم وَجِلَة» 📜پیام: - به انفاق خود مغرور نشويم. «يؤتون... و قلوبهم وجلة» - ترس مؤمن از خداوند به خاطر حضور او در محضر پروردگار در روز قيامت است. «وَجلة اَنّهم الى ربّهم راجعون» منبع:تفسیر نور ⚘

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  أُوْلَئِكَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ (61) چنين كسانى، در خيرات شتاب مى ورزند و همانان هستند كه در (رسيدن به) خيرات از يكديگر پيشى مى گيرند. 🌿نکته: در آيه 56 بيان شد كه برخى از مردم تنها داشتن مال و فرزند را مايه ى سعادت و نشانه ى سرعت در خير مى دانند، امّا اين آيه مى فرمايد: سرعت در خير، علم و ايمان و اخلاص و انفاق همراه با خوف و خشيت است، نه آنچه آنان مى پندارند. 📜پیام: - ترس از خداوند و قيامت، سبب شتاب در كارهاى خير است. «من خشية ربّهم مشفقون... اولئك...» - نشانه ى ايمان واقعى، سرعت دائمى در كارهاى خير است. («يسارعون» فعل مضارع، رمز استمرار است) - سرعت و سبقت در كار خير، يك ارزش است. «يُسارعون فى الخيرات» منبع:تفسیر نور ⚘

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  وَلَا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَهَا وَلَدَيْنَا كِتَابٌ يَنطِقُ بِالْحَقِّ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (62) و ما هيچ كس را جز به مقدار توانش تكليف نمى كنيم، و نزد ما كتابى است كه به حقّ سخن مى گويد (و بر كار مردم گواه است) و به آنان هيچ ستمى نمى شود. 🌿نکته: در فقه قاعده اى به نام قاعده ى «نفى عُسر و حَرَج» وجود دارد، كه مبناى آن همين آيه است. يعنى هرگاه تكليفى موجب سختىِ غير قابل تحمّل گرديد، آن تكليف ساقط مى شود. 📜پیام: - گرچه سبقت و سرعت در كارهاى خير ارزش دارد، ولى افراط ممنوع است. «الاّ وُسعها» - تكليف همه ى انسان ها يكسان نيست. هر كس به مقدار توانِ جسمى، فكرى و ماليش مكلّف است و خداوند تكليف غنى را از فقير نمى خواهد. «لا نكلّف نفساً الاّ وسعها» - در جهان بينى الهى، هيچ كس گرفتار عقده و احساس حقارت نمى شود، چون بيش از توانش تكليفى ندارد. «الاّ وسعها» (آرى هر كس توانى دارد و وظيفه اى، پس بايد آرامش داشته باشيم) - نظام آفرينش، حساب و كتاب دارد. «و لَدَينا كتاب» - برخى از شرايط مديريّت در اين آيه ذكر شده است، از جمله: الف: آشنايى به توانايى افراد و واگذارى كار به مقدار توان آنان.«وسعها» ب: نظارت دقيق بر كار و وظايف آنان. «كتاب ينطق بالحقّ» ج: عدالت در تنبيه يا تشويق آنان. «و هم لا يظلمون» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  بَلْ قُلُوبُهُمْ فِي غَمْرَةٍ مِّنْ هَذَا وَلَهُمْ أَعْمَالٌ مِن دُونِ ذَلِكَ هُمْ لَهَا عَامِلُونَ (63) بلكه دل هاى آنان از اين (كتاب) در غفلت و بى خبرى است و علاوه بر اين كارهايى (ناروا) دارند كه انجام مى دهند. 🌿نکته: در دو آيه ى قبل، درباره ى فرزانگان مخلص فرمود: «هم لها سابقون» در اين آيه، درباره ى گروه منحرف مى فرمايد: «هم لها عاملون» آرى، «هر كس با طينت خود مى تند» و «از كوزه همان برون تراود كه در اوست». كلمه ى «بل» در آغاز كلام، براى انتقال مطلب است. در آيات قبل سخن از نيكان بود،در اين آيه سخن از كفّار است كه عملشان غير از عمل آنان است. كلمه ى «غمرة» به معناى غرقاب و آبى است كه تمام انسان را فراگيرد. گويا غفلت همه ى وجود آنان را فراگرفته است. 📜نکته: - ابتدا روح منحرف مى شود، سپس رفتار تغيير مى كند. «قلوبهم - لهم اعمال» - بدتر از رفتار زشت، اصرار و تكرار آن است. «لهم اعمال - هم لها عاملون» - انسان، ابتدا دست به كار خلاف مى زند، سپس كار خلاف براى او عادت مى شود و او را به خود جذب مى كند، يعنى در مسير عمل و ارتكاب آن قرار مى گيرد و پس از ارتكاب گناه، اسير آن مى شود. «لهم اعمال - هم لها عاملون» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  حَتَّي إِذَا أَخَذْنَا مُتْرَفِيهِم بِالْعَذَابِ إِذَا هُمْ يَجْأَرُونَ (64)  لَا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُم مِّنَّا لَا تُنصَرُونَ (65) (جهل و انحراف و كارهاى ناپسند آنان همچنان ادامه دارد) تا زمانى كه مرفّهان (و خوشگذرانان مغرور) را به قهر خود گرفتار سازيم، در اين هنگام است كه ناله سر مى دهند. (امّا به آنان خطاب مى شود:) امروز ناله نكنيد، قطعاً شما از جانب ما يارى نخواهيد شد. 🌿نکته: كلمه ى «يَجئَرون» از «جوار» به معناى زوزه ى سگ وشغال و گرگ هنگام صدمه ديدن است و تشبيه ناله ى مرفّهان غافل، به زوزه ى سگ، نشانه ى تحقير و ذلّتى است كه در برابر بدمستى هاى دنيوى داشته اند. 📜پیام: - براى گروه مرفّه و مغرور، جز عذاب الهى، وسيله ى ديگرى براى هشيارى نيست. «حتّى اذا ...» - پايان ناز و نعمت هاى غافلانه، ناله هاى عاجزانه خواهد بود. «يَجئرون» در پس هر خنده آخر گريه اى است مرد آخربين، مبارك بنده اى است - روز قيامت، روز كيفر است نه التماس. «لا تَجئروا اليوم» - كسانى كه با مال و امكانات خود، مردم را يارى نكردند، در قيامت يارى نمى شوند. «لا تنصرون» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  قَدْ كَانَتْ آيَاتِي تُتْلَي عَلَيْكُمْ فَكُنتُمْ عَلَي أَعْقَابِكُمْ تَنكِصُونَ (66)  مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سَامِراً تَهْجُرُونَ (67) همانا آيات من به طور مداوم بر شما تلاوت مى شد ولى شما اعراض كرده، به عقب باز مى گشتيد. در حالى كه نسبت به آن (پيامبر و قرآن) تكبّر مى ورزيديد و شب ها تا ديروقت بدگويى مى كرديد. 🌿نکته: «نكوص» به معناى بازگشت به عقب است و «على اَعقابكم» تأكيد آن است. «سامر» از «سَمر» به معناى گفت وگوى شبانه است. «هَجر» به معناى جدايى و «هُجر» ناسزا و فحش را گويند كه سبب جدايى است. 📜پیام: - ارتجاع واعراض از حقّ، از اوصاف مرفّهان ومستكبران است. «فكنتم على اعقابكم تنكصون» - بى اعتنايى به انبيا، نشانه ى رشد و ترقّى نيست، بلكه عامل سقوط و عقب گرد است. دستورات و قوانين الهى، عامل رسيدن به تكامل و اعراض از آنها مايه ى سقوط است. «اعقابكم تنكصون» - بدتر از عقب گرد واعراض از حقّ، آن است كه هدف از اين عمل، استكبار باشد. «مستكبرين به» - كسى كه روز منطق ندارد، شب ياوه سرايى مى كند. «سامراً تَهجُرون» - كسى كه حرف حساب ندارد، فحش مى دهد. «تَهجُرون» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1

⚘ #بسم_الله_الرحمن_الرحیم 💫سوره مُؤْمِنُونَ  🔸أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءهُم مَّا لَمْ يَأْتِ آبَاءهُمُ الْأَوَّلِينَ (68)  🔸أَمْ لَمْ يَعْرِفُوا رَسُولَهُمْ فَهُمْ لَهُ مُنكِرُونَ (69) 🔸أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ بَلْ جَاءهُم بِالْحَقِّ وَأَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كَارِهُونَ (70) 🔹آيا آنها در اين گفتار (قرآن) نينديشيدند، يا مطالبى براى آنان آمده كه براى نياكانشان نيامده است؟ (لذا قبول حرف تازه براى آنان سخت است). 🔹يا اين كه پيامبرشان را نشناختند (و از سوابق او آگاه نيستند) پس براى همين او را انكار مى كنند؟ 🔹يا مى گويند: او جنون دارد؟ (چنين نيست) بلكه او حقّ را براى آنان آورده امّا بيشترشان از پذيرش حقّ كراهت دارند. 📜پیام : - نخستين عامل بدبختى مردم، تعطيل كردن انديشه و تفكّر است. «أفلم يدّبّروا القول» - قرآن، كتاب تدبّر و انديشه است. (نه فقط تلاوت وتجويد و...، و هركس در آن تدبّر كند، حقّانيّت آن را مى فهمد) «أفلم يدّبّروا القول» - خداوند در تمام دوران ها نداى خود را به مردم رسانده و اساس اديان آسمانى يكى است. «ام جائهم ما لم يأت» - در تبليغ و دعوت، تمام راه هاى بهانه جويى را براى مخالفان حقّ مسدود كنيد. «ام جائهم ما لم يأت»، «ام لم يعرفوا» - پيامبر بايد در ميان مردم (به خوبى) شناخته شده باشد تا بهانه اى براى انكار نباشد. «ام لم يعرفوا رسولهم» - گرچه انسان در برابر سخن تازه عكس العمل نشان مى دهد، ولى نزول وحى تازگى ندارد. «ام جائهم ما لم يأت آبائهم الاوّلين» - دشمنان دين، براى حفظ مرام خود، شخصيّت مردان خدا را خدشه دار مى كنند. «ام يقولون به جِنّة» - حقّ بايد مطرح شود، اگر چه اكثريّت ناراحت شوند. «بل جاءهم بالحقّ و اكثرهم للحقّ كارهون» - بعضى كفّار، فطرت سالم دارند و حقّ را مى پذيرند. «اكثرهم للحقّ كارهون» منبع:تفسیر نور ⚘ @Nahjolbalaghe1