مطابق ماده ۷۹۵ قانون مدنی ایران «هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را #مجانا به کس دیگری تملیک میکند.»
عقود از جنبههای گوناگون تقسیم میشوند که یکی این جنبهها تقسیم عقود به عقود رضایی، عینی و تشریفاتی است و در عقود عینی قبض مورد معامله نیز شرط است. هبه از عقود بلاعوض است.
به دلیل آنکه هبه از عقود جایز است واهب امکان بازگشت از هبه را ولو بدون رضایت متهب (گیرنده مال) دارد که اصطلاحاً به این امر رجوع از هبه گفته میشود، اگرچه در مواردی امکان رجوع از هبه وجود ندارد.
هبه به زبان ساده یعنی با رضایت کامل مالی را به کسی ببخشی و درقبال آن انتظاری نداشته باشی، و اگر مالی به کسی ببخشی و انتظار گرفتن امتیاز یا رانت یا کاری ویژه را داشته باشی دیگر نام این مال هبه نیست!
رشوهخواری یا ارتشاء جرمی مرکب است. کسی که پول یا مال یا سند پرداخت مال یا هر چیزی که دارای منفعت مادی و مالی باشد را در ازای درخواست انجام عمل و یا عدم انجام عملی که در صلاحیت مامور یا مستخدم دولت و اداره یا مستخدمین خدمات عمومی یا قضایی به مشارالیه پرداخت میکند راشی میگویند. به آن مامور یا مستخدم نیز مرتشی گفته میشود .بنابراین لازمه تحقق این جرم وجود دو نفر یا دو طرف است و شرط تحقق آن نیز پرداخت یا دادن آن نفع مالی به مامور دولتی یا حکومتی است. مهم ترین مسئله در این جرم این است که باید حقوق مردم و یا افراد دیگر تضییع شده و نوعی تمایز رفتاری مرتشی با راشی و مردم دیگر پدیدار شود.
به عنوان مثال:
کسی که می داند در قانون شهرسازی اجازه ساخت بیش از ۴ طبقه داده نشده اما برای چشم پوشی از تخلف مبلغی را به شهرداری پرداخت کند تا از خلاف او چشم پوشی کنند، راشی است و کسی که زمینه این دریافت پول را فراهم کرده مرتشی است. حالا ممکن است رشوه را برای فعالیتهای عمرانی، فرهنگی، مذهبی، سیاسی و یا خرید خودرو و کامپیوتر و کولر مصالح ساختمانی و ... برای سایر دستگاههای هزینه کرده باشد، اما عمل فوق را ارتشا می گویند. چراکه حقوق عامه را تضییع می کند و به افراد یا دستگاه خاص نفع رانت آلود و غیر قانونی می رساند.
مرتکبان جرم رشا و ارتشا به مجازات حبس از سه ماه تا دو سال محکوم میشوند. ۲. جزای نقدی: علاوه بر حبس، مرتکبان این جرم به پرداخت جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر وجه یا مال رشوه محکوم می شوند.
حکم شرعی رشوه:
رشوه بر گیرنده حرام است و دهنده نیز معصیت کار است. تنها در صورتی رشوه مجاز اعلام شده که شما بخواهید حق مسلم خود را از ظالمی بگیرید. در این صورت رشوه دهنده معصیت کار نیست اما رشوه گیرنده معصیت حرام انجام داده است .
🆔@Ofogheslamshahr