▫️اولین نشست از سلسله نشست‌های علمی کمیسیون علوم انسانی اسلامی در حوزه دفاعی ـ امنیتی با موضوع : «روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی با تأکید بر حوزه دفاع و امنیت» و با ارائه حجت‌الاسلام دکتر احمدحسین شریفی 🔸دبیر علمی: حجت‌الاسلام دکتر احمد شعبانی 🔸یکشنبه 11 تیر 1402 ساعت 10 – 12 🔸قم ـ بلوار شهید محلاتی ـ پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) لینک مجازی: https://www.skyroom.online/ch/isri/neshastelmi ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️علم دینی از ديدگاه سعيد زیباکلام♦️ 🔹ذهن چون عادت کرده وقتی چنين شيئی با اين شکل و خصوصيات ببيند فورا به چيزی که با آن مانوس است تطبيق نمايد. 🔹اساسا فطرت آدمی بر آن است که در علم به دنبال جستجوی شواهدی بر فرضيه خود می گردد. حجت الاسلام ربانی گلپایگانی بخش پنجم ▫️حجت الاسلام علی ربانی گلپایگانی ( عضو شورای علمی کلام اسلامی، عضو هیئت علمی مؤسسه امام صادق(ع) ) در دروس خارج کلام خود که در سال ۹۵ - ۹۴ برگزار شده است به بررسی دیدگاههای موافقان و مخالفان علم دینی پرداختند. ایشان در سه جلسه از جلسات خارج علم کلام به بررسی و تحلیل دیدگاه یکی از موافقان علم دینی دکتر سعید زیباکلام پرداختند. 🔸اما خطايی که در اينجا صورت گرفته مربوط به حس نيست زيرا همان طور که مرحوم علامه طباطبايی فرموده است حس هرگز خطا نمی کند بلکه اين خطا مربوط به تطبيقی که ذهن انجام داده است. ذهن چون عادت کرده وقتی چنين شيئی با اين شکل و خصوصيات ببيند فورا به چيزی که با آن مانوس است تطبيق نمايد. در اينجا نيز آنچه چشم ديده درست است و صحيح است. 🔸شهيد بهشتی در مثالی می فرمايد سيبی که بعد از مسواک زدن خورده می شود و خلاف مزه واقعی سيب را می دهد بدان خاطر نيست که حس در تشخيص مزه خطا کرده است بلکه در واقع آنچه فرد خورده سيب به تنهايی نبوده بلکه ذراتی از سيب با ذرات مانده از خمير دندان مخلوط شده و چنين مزه ای ايجاد کرده است. 🔸بنابراين ما هم اين سخن را قبول داريم و هم نداريم. آنجا که در ادراکات حسی عنصر تطبيق وارد می شود احتمال خطا وجود دارد اما اگر تطبيقی در کار نباشد ديگر خطايی معنا ندارد. در مورد اول اگر چنين نقضی يافت شود حتی با وجود يک مورد، فرضيه گذشته باطل خواهد شد مثلا وقتی گفته می شود همه قوها سفيد است، اگر يک قوی سياه مشاهده شود، اين مشاهده آن فرضيه سابق را باطل می کند. 🔸وی گفته است دانشمندان راضی نيستند تا با يافتن يک مورد نقض دست از نظريه قبلی خود بردارند بلکه آن را مورد بررسی قرار می دهند. اگر فهميدند آن مورد درست است باز دست از فرضيه قبلی خود بر نمی دارند، اما اين بدان خاطر نيست که روش ابطال گرايی را صحيح نمی دانند بلکه معلوم می شود روش اثبات گرايی مطابق با فطرت بشر است. منتهی آنان قوانين علمی را دو گونه می دانند: قوانين جهان شمول و قوانين آماری. با پيدا شدن مورد نقض، قانون را حفظ کرده و تبصره ای بر آن می زنند. 🔸اساسا فطرت آدمی بر آن است که در علم به دنبال جستجوی شواهدی بر فرضيه خود می گردد. نظريه ابطال گرايی ارزش معرفتی علم را خيلی پايين می آورد و فقط آن را برای عمل مفيد می داند در حالی که اثبات گرا معتقد است به علم دست يافته است. 🔸ايشان در اين محور بر اساس سخن دو نفر از فلاسفه علم از اثبات گرايان و ابطال گرايان، بيان کردند که فرضيه ها و نظريه های علمی تحت تاثير عوامل مختلفی که خارج از علم هستند قرار می گيرند. اين عوامل برخی جنبه معرفتی داشته و برخی اعتقادی و برخی جنبه روانی و روحی دارند. تاثير اين عوامل هم در مرحله پيدايش فرضيه و هم مقام داوری و نظريه پردازی وجود دارد. با توجه به اين مطلب راه برای معرفت ها و باورها و احساس های دينی در علم امکان پذير است. ▫️در نقد اين محور دو نکته بيان شد: 🔸اول اينکه در باب فرضيه ها اين مقدار از تاثير گذاری، دغدغه پی جويان علم دينی را بر نمی دارد زيرا حتی منکران علم دينی نيز اين مقدار از تاثير گذاری را پذيرفته اند. 🔸ديگر اينکه اين مساله تحت هيچ قانون و ضابطه ای قرار ندارد و صرف يک احتمال است و لذا راه کار و درصد آن معلوم نيست. 🔸بخش دوم اين محور اين بود که می خواستند از موارد نقضی که توسط گزاره های حسی و مشاهدتی بر قانون های علمی رخ می داد، تاثير دين بر علم را اثبات کنند. گفتند در اينجا به لحاظ منطقی نمی توان کاری کرد و اين مساله به تعلقات و تمنيات و يا به تعبير ديگر ملاحظات مصلحت جويانه عالم تجربی باز می گردد. اين تعلقات و تمنيات فرد نيز تحت تاثير باورهای او شکل می گيرد و لذا دين در اين حوزه تاثير گذار است. اين مساله همانند سخن کانت است که می گفت چون نمی توانيم از عقل نظری بهره بگيريم به سراغ عقل عملی می رويم. ▫️اما اين سخن به دو دليل صحيح نيست: 1⃣ اول اينکه پاره ای از قضايای حسی، بديهی و قطعی هستند و در صورتی که اين دست گزاره ها محقق شود بايد نسبت به آنها تسليم بود. مگر اينکه آن گزاره های حسی خالص نبوده بلکه مشتمل بر نظريه هايی باشند که در آن صورت امکان خطا در آنها راه می يابد. ادامه دارد ... https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/rabani/kalam/94/941217/ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

💫 رهبری در دیدار با رئیس و مسئولان قضائیه: ▫️خیلی از فسادها در مورد اموال غیرمنقول، از همین معاملات غیر رسمی و معاملات عادی به وجود می‌آید؛ باید جلوی این گرفته بشود. ▫️حالا به فرض از دیدگاه شورای محترم نگهبان یک اشکالی هم این قانون مجلس داشته باشد، مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود. محسن ابراهیمی استاد دانشگاه 🔹در مورد این بیان رهبری، نکات مختلف فقهی و اصولی وجود دارد که می توان مورد بررسی قرار گیرد: 🔹در پله اول این است که شورای نگهبان که فقهی بودن این حکم را بررسی می کند، این دیدگاه را داشته باشد که از جهت فقهی، حکم معاملات غیررسمی بطلان است. این همان است که حضرت امام از آن به «رعایت عنصر زمان و مکان» تعبیر می کردند. 🔹در این پله، در واقع به دلیل تغییر موضوع در عصر حاضر، حکم نیز تغییر می یابد. تغییر موضوع از این طریق است که یا موضوع حکم در زمان صدور، ذیل عنوان عامّی بوده است و اکنون از ذیل آن عنوان خارج شده است (همانند مسئله شطرنج) و یا اینکه قیدی در موضوع وجود داشته است که آن قید امروزه وجود ندارد. 🔹در پله دوم می فرمایند: «مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود». در فرضی که به هیج طریقی فقه نتواند، بطلان آن معامله را بپذیرد، مصلحت، حاکم بر آن است و باید طبق مصلحت عمل کرد. 🔹نسبت بین مصلحت و فقه از بحث های دامنه داری است که از ابتدای انقلاب بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مطلب دیگر ارتباط بین مصلحت و عدالت است. آیا مصلحت بازگشت به عدالت دارد یا برعکس؟ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️فقه و مصلحت بی اعتباری معاملات غیررسمی♦️ 🔹در پله اول این است که شورای نگهبان که فقهی بودن این حکم را بررسی می کند، این دیدگاه را داشته باشد که از جهت فقهی، حکم معاملات غیررسمی بطلان است. این همان است که حضرت امام از آن به «رعایت عنصر زمان و مکان» تعبیر می کردند. 🔹در پله دوم می فرمایند: «مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود». در فرضی که به هیج طریقی فقه نتواند، بطلان آن معامله را بپذیرد، مصلحت، حاکم بر آن است و باید طبق مصلحت عمل کرد. محسن ابراهیمی بخش اول ▫️رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولین قوه قضائیه در تاریخ ششم تیرماه چنین فرمودند: «یک مسئله‌ی دیگر که اینجا من یادداشت کرده‌ام و جزو مناشئ فساد است و ....همین مسئله‌ی سلب اعتبار از معاملات غیر رسمی در اموال غیرمنقول؛ این چیز مهمی است. خیلی از فسادها در مورد اموال غیرمنقول، از همین معاملات غیر رسمی و معاملات عادی به وجود می‌آید؛ باید جلوی این گرفته بشود. و واقعاً این‌جوری است که اگر حالا به فرض از دیدگاه شورای محترم نگهبان یک اشکالی هم این قانون مجلس داشته باشد، مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود» 🔸این مسئله مدتهاست که توسط پژوهشگران و محققان به عنوان یکی از عوامل فسادزا معاملات مطرح شده است، اما فقهای شورای نگهبان با آن مخالفت می کردند. تا اینکه دیروز رهبری مطلب فوق را بیان فرمودند. 🔸در مورد این بیان رهبری، نکات مختلف فقهی و اصولی وجود دارد که می توان مورد بررسی قرار گیرد: 🔹در بیان ایشان دو پله وجود دارد. 1⃣ پله اول: «به فرض از دیدگاه شورای محترم نگهبان یک اشکالی هم این قانون مجلس داشته باشد» در پله اول این است که شورای نگهبان که فقهی بودن این حکم را بررسی می کند، این دیدگاه را داشته باشد که از جهت فقهی، حکم معاملات غیررسمی بطلان است. این همان است که حضرت امام از آن به «رعایت عنصر زمان و مکان» تعبیر می کردند. در این پله، در واقع به دلیل تغییر موضوع در عصر حاضر، حکم نیز تغییر می یابد. 🔸تغییر موضوع از این طریق است که یا موضوع حکم در زمان صدور، ذیل عنوان عامّی بوده است و اکنون از ذیل آن عنوان خارج شده است (همانند مسئله شطرنج) و یا اینکه قیدی در موضوع وجود داشته است که آن قید امروزه وجود ندارد. 🔸در فرض اول باید به نوعی بتوان ملاک حکم را کشف کرد، مثل اینکه مکتوب کردن معاملات به قصد، جلوگیری از فساد بوده است و در آن دوران صرف نوشتن و شاهد گرفتن از فساد جلوگیری می کرده است، اما امروزه آن مقدار کفایت نمی کند. 2️⃣ در پله دوم می فرمایند: «مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود». در فرضی که به هیج طریقی فقه نتواند، بطلان آن معامله را بپذیرد، مصلحت، حاکم بر آن است و باید طبق مصلحت عمل کرد. نسبت بین مصلحت و فقه از بحث های دامنه داری است که از ابتدای انقلاب بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مطلب دیگر ارتباط بین مصلحت و عدالت است. آیا مصلحت بازگشت به عدالت دارد یا برعکس؟ 🔸همچنین این نکته قابل توجه است که معمولا اختلافات شورا و مجلس به مجمع ارجاع داده می شود اما در این مورد، رهبری معظم شخصا و در تریبون عمومی این مسئله را بیان می کنند. 3️⃣ ایشان دلیل مصلحت داشتن این حکم را فسادزا بودن آن می دانند. این سوال وجود دارد که آیا فساد، از مصادیق ظلم است که به این دلیل قبح دارد و یا اینکه خودش از احکام مستقل عقل و هم عرض با ظلم است؟ اگر بتوان آن را مصداق ظلم بدانیم و عادلانه بودن حکم را از شروط شرعی بودن بدانیم، به همان پله اول برمی گردیم و می توان گفت در شرایط فعلی چون موضوع ظالمانه است. 🔸اساسا موضوع تغییر کرده است و لذا حکم سابق بر آن جاری نیست. در این موضوع، می توان به کتاب نظام حقوق زن در اسلام شهید مطهری و نقش عدالت و تشخیص مصداق آن در شریعت مراجعه کرد. 4️⃣ در مورد مسائل اقتصادی و تجاری توجه به این جمله از شهید (ره) حائز اهمیت است: «سرمايه دارى در دنياى امروز يك پديده نو و بى‌‏سابقه‏اى است كه دو سه قرن از عمر آن بيشتر نمى‌‏گذرد، و يك پديده اقتصادى و اجتماعى نوى است كه محصول پيشرفت و ترقى تكنيك جديد است؛ ازاين‏رو مستقلًا به عنوان يك مسئله مستحدث بايد از آن بحث شود. ادامه دارد ... ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫صوت کامل نشست تخصصی " هوش مصنوعی و علوم اجتماعی محاسباتی " با ارائه حجت السلام علیرضا قائمی نیا 🔹این نشست با همکاری قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه و موسسه فرهنگی هنری حکمت بالغه به صورت مجازی شنبه دهم تیرماه 1402 برگزار گردید. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️فقه و مصلحت بی اعتباری معاملات غیررسمی♦️ 🔹سرمايه دارى جديد يك پديده جداگانه و مستقل و بى‌‏سابقه‏اى است و جداگانه و مستقلًا بايد درباره آن اجتهاد كرد. 🔹مسئله‏اى كه در قديم داراى حكمى بوده است به ظاهر همان مسأله در روابط حاكم بر سياست و اجتماع و اقتصاد يك نظام ممكن است حكم جديدى پيدا كند. محسن ابراهیمی بخش دوم (بخش آخر) ▫️رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولین قوه قضائیه در تاریخ ششم تیرماه چنین فرمودند: «یک مسئله‌ی دیگر که اینجا من یادداشت کرده‌ام و جزو مناشئ فساد است و ....همین مسئله‌ی سلب اعتبار از معاملات غیر رسمی در اموال غیرمنقول؛ این چیز مهمی است. خیلی از فسادها در مورد اموال غیرمنقول، از همین معاملات غیر رسمی و معاملات عادی به وجود می‌آید؛ باید جلوی این گرفته بشود. و واقعاً این‌جوری است که اگر حالا به فرض از دیدگاه شورای محترم نگهبان یک اشکالی هم این قانون مجلس داشته باشد، مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون دنبال بشود» 🔸فقهاى عصر از مسائل بانك و بيمه و چك و سفته به عنوان مسائل مستحدث كم و بيش بحثهايى كرده و مى‏‌كنند ولى توجه ندارند كه رأس و رئيس مسائل مستحدثه خود سرمايه دارى است، زيرا ابتدائاً چنين تصور مى‏‌رود كه سرمايه دارى يك موضوع كهنه و قديمى است كه شارع اسلام براى آن حدود و موازينى مقرر كرده است؛ تجارت، اجاره، مستغلّات، مزارعه، مضاربه، مساقات، شركتها، همه اينها سرمايه دارى است كه در اسلام براى آنها احكام و مقرراتى تعيين شده است، اما اينكه مقدار سرمايه كمتر يا بيشتر باشد ربطى به مطلب ندارد. 🔸ولى حقيقت مطلب اين‏طور نيست؛ سرمايه دارى جديد يك پديده جداگانه و مستقل و بى‌‏سابقه‏اى است و جداگانه و مستقلًا بايد درباره آن اجتهاد كرد؛ همچنان كه تجارت در دنياى جديد سرمايه دارى با تجارت ساده قديم از لحاظ ماهيت ممكن است متفاوت باشد». 5️⃣ حضرت امام (ره) در نامه تشکیل مجمع تشخیص مصلحت چنین می نویسند: « مصلحت نظام از امور مهمه‏‌اى است كه گاهى غفلت از آن موجب شكست اسلام عزيز مى‏‌گردد. امروز جهان اسلام نظام جمهورى‏ اسلامى ايران را تابلوى تمام نماى حل معضلات خويش مى‌‏دانند. مصلحت نظام و مردم از امور مهمه‌‏اى است كه مقاومت در مقابل آن ممكن است اسلام پابرهنگان زمين را در زمانهاى دور و نزديك زير سؤال برد، و اسلام امريكايى مستكبرين و متكبرين را با پشتوانه ميلياردها دلار توسط ايادى داخل و خارج آنان پيروز گرداند.» 6️⃣ بخشی از پیام امام (ره) درباره شورای نگهبان: «تذكرى پدرانه به اعضاى عزيز شوراى نگهبان مى‏ دهم كه خودشان قبل از اين گيرها، مصلحت نظام را در نظر بگيرند، چرا كه يكى از مسائل بسيار مهم در دنياى پر آشوب كنونى نقش زمان و مكان در اجتهاد و نوع تصميم‏گيريها است. 🔸حكومتْ فلسفه عملىِ‏ برخورد با شرك و كفر و معضلات داخلى و خارجى را تعيين مى‏ كند. و اين بحثهاى طلبگى مدارس، كه در چهارچوب تئوريهاست، نه تنها قابل حل نيست، كه ما را به بن‏‌بستهايى مى‏ كشاند كه منجر به نقض ظاهرى قانون اساسى مى‌‏گردد. شما در عين اينكه بايد تمام توان خودتان را بگذاريد كه خلاف شرعى صورت نگيرد- و خدا آن روز را نياورد- بايد تمام سعى خودتان را بنماييد كه خداى ناكرده اسلام در پيچ و خمهاى اقتصادى، نظامى، اجتماعى و سياسى، متهم به عدم قدرت اداره جهان نگردد. خداوند به همه اعضاى محترم مجمع تشخيص مصلحت توفيق دهد تا هر چه بهتر به اسلام خدمت كنيد». 7️⃣ همچنین در بخشی از نامه به آقای منتظری می فرمایند: «طلاب عزيز، ائمه محترم جمعه و جماعات، روزنامه ‏ها، و راديو- تلويزيون، بايد براى مردم اين قضيه ساده را روشن كنند كه در اسلام مصلحت نظام از مسائلى است كه مقدم بر هر چيز است، و همه بايد تابع آن باشيم‏» 8️⃣ حضرت امام در بخشی از منشور روحانیت چنین می نگارند: « اين جانب معتقد به فقه سنتى و اجتهاد جواهرى هستم و تخلف از آن را جايز نمى‌‏دانم. اجتهاد به همان سبك صحيح است ولى اين بدان معنا نيست كه فقه اسلام پويا نيست، زمان و مكان دو عنصر تعيين‏كننده در اجتهادند. 🔸 مسئله‏اى كه در قديم داراى حكمى بوده است به ظاهر همان مسأله در روابط حاكم بر سياست و اجتماع و اقتصاد يك نظام ممكن است حكم جديدى پيدا كند، بدان معنا كه با شناخت دقيق روابط اقتصادى و اجتماعى و سياسى همان موضوع اول كه از نظر ظاهر با قديم فرقى نكرده است، واقعاً موضوع جديدى شده است كه قهراً حكم جديدى مى‏طلبد. مجتهد بايد به مسائل زمان خود احاطه داشته باشد» 9️⃣ از مقایسه مورد 6 و 8 این سوال به ذهن می رسد که دخالت «زمان و مکان» فقط در تشخیص موضوع است (با توجه به مورد8) یا اینکه رعایت مصلحت هم از فروع دخالت «زمان و مکان» در استنباط است (با توجه به مورد 6)؟؟؟ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

🌿 وبینار آموزش #مقاله‌نویسی کاربردی 🌿 #زمان: ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ تیر، ساعت ۱۸، آنلاین (اسکای روم) 🌿 همراه با #گواهی 🌿 لینک ثبت‌نام و توضیحات بیشتر: www.b2n.ir/h76403 🌿 برگزارکنندگان: مدرسه مجازی رویش پژوهش و انجمن علمی مطالعات اجتماعی حوزه با همکاری دیگر مراکز علمی کشور 🌿 کارشناسان پاسخگو: @mroyesh 🌱 مدرسه مجازی #رویش پژوهش https://eitaa.com/joinchat/3648323715C970376fb41

▫️تخفیف اختصاصی خدمت مخاطبین فرهیخته کانال علوم انسانی اسلامی 🔹با همکاری و عنایت مدرسه مجازی رویش پژوهش ، تخفیف ۲۰ درصدی برای شرکت در پنجمین دوره آموزشی «مقاله نویسی» برای مخاطبین فرهیخته و گرامی کانال مهیا شده است ؛ لذا دوستان در صورت تمایل ، می توانند از این امکان استفاده کنند. 🔹برای استفاده از کد تخفیف اختصاصی ، شناسه کانال را بدون علامت @ در محل مورد نظر وارد کنید و از این تخفیف استفاده کنید. کد تخفیف شرکت در دوره 👇 OlomEnsaniEslami ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

💫 ظرفیت سنجی نظام های فکری معاصر در تحول علوم انسانی 🔹سر فصل های دوره : ▫️نظام فکری «سید جمال الدین اسد آبادی»ارائه توسط (استاد مهدی موسوی) ▫️نظام فکری «امام روح الله خمینی»ارائه توسط (استاد امین اسدپور) ▫️نظام فکری «علامه محمد حسین طباطبایی»ارائه توسط ( استاد امین اسدپور) ▫️نظام فکری « علامه محمدتقی جعفری» ارائه توسط (استاد مهدی موسوی) ▫️نظام فکری «شهید مرتضی مطهری»ارائه توسط( استاد محمد هاشمی) ▫️نظام فکری «شهیدمحمدحسینی بهشتی» ارائه توسط ( استاد شریف لک زایی) ▫️نظام فکری «شهید محمد باقر صدر»ارائه توسط ( استاد حسین بحرینی یزدی) ▫️ نظام فکری «آیت الله سید علی خامنه ای» ارائه توسط ( استاد مهدی موسوی) ▫️نظام فکری «امام موسی صدر» ارائه توسط (استاد شریف لک زایی) ▫️نظام فکری «آیت الله عبدالله جوادی آملی» ارائه توسط ( استاد حسین حاج محمدی ) نظام فکری «آیت الله محمد تقی مصباح» ارائه توسط (استاد علی مصباح یزدی) 🔹 برای ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر yun.ir/d13ucf ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️تطور روش‌شناسی علوم انسانی در ایران♦️ 🔹نمی‌توان به محقق گفت که همه داده‌های فکری و نظری‌ات را رها کن و واقعیت را آن طور که هست ببین. شدنی نیست. 🔹بنابراین به اعتقاد من بایستی فرضیه داشته باشیم، فکر داشته باشیم، با تخصص مان فرضیه را بسازیم، فرضیه را مستند بسازیم. پروفسور باقر ساروخانی قسمت پنجم ▫️پروفسور باقر ساروخانی از نظریه پردازان و اندیشمندان علوم ارتباطات و جامعه شناسی در کشور ماست که کارهای ارزنده و ماندگاری در حوزه نظریه‌های ارتباطات و روش شناسی از خود به یادگار گذاشته است. آنچه در ادامه می‌خوانید نظرات ایشان درباره تطور روش شناسی علوم انسانی در کشور است. ▫️نظراتی که به حوزه آسیب-شناسی روش شناسی های کمی و کیفی ورود می‌کند و در نهایت مسیری روشن پیش پای محققین و پژوهشگران باز می‌کند. حقیقتاً نظرات منسجم و ساختارمند باقر ساروخانی در حوزه روش شناسی علوم انسانی می‌تواند پاسخگوی بسیاری از سردرگمی‌ها و ناهنجاریهای امروز نظام دانشگاهی ما باشد. این مصاحبه در اولین شماره نشریه تخصصی مطالعات نوین ارتباطی منتشر شده است. 🔸به اعتقاد من داشتن فرضیه نه تنها در عالم دانش که در کل هستی وجود دارد. اصلاً زندگی ما فرضیه است، انسان موجود فرضیه‌ساز است. از صبح تا شب مشغول فرضیه‌سازی هستیم. روزی شاید ده‌ها فرضیه تولید می‌کنیم، دم به دم حدس می‌زنیم. مثلاً تلویزیون خبری می‌گوید و هر کسی حدس و گمان خودش را درباره آن دارد. اگر به سوال باشد، سوال هیچ فایده‌ای ندارد. 🔸قدرت فکری ما و قدرت اندیشه و استدلال ما در این جا منعکس می‌شود، استناد ما از این جا خودش را نشان می‌دهد. برخی حدس‌های بهتری می‌زنیم و هوش بیشتری در مقایسه با دیگران داریم. انسان ذاتاً موجود فرضیه‌ساز است و زندگی با حدس‌ها جریان پیدا می‌کند. 🔸در آن مورد، به خانم گفته بودند که فرضیه نداریم و فقط سوال بپرس. تحقیق در حد دکتری است، ولی نه فرضیه دارد، نه نمونه گیری دارد، نه تعمیم پذیری دارد و نه نظریه سازی دارد! اساتید هم به دانشجو می‌گویند برای رفتن به دنیای تحقیق باید اندیشه بکر داشته باشید، یعنی داده‌های قبلی را رها کنید و واقعیت را فارغ از داده‌های قبلی ببینید؛ همه این‌ها غلط است. 🔸 این که به دنیای واقعیت پاک نگاه کنی‏، اندیشه‌های قبلی تو را هدایت نکند، همه داده‌های فکری خود را رها کنی و خودِ واقعیت را همان طور که هست ببینی! این‌ها نادرست است و شدنی هم نیست. 🔸بگذارید مثالی بزنم. دزدی به منزلی می‌زند، کاراگاهی را می‌آوریم که بررسی کند، آیا می‌توان به کارگاهی گفت تخصص‌ات را رها کن، داده‌های ذهنی‌ات را رها کن، فقط واقعیت خانه را ببین؟! اصلاً شدنی نیست. او از تخصص‌اش استفاده می‌کند. علاوه بر این، مشاهده کاراگاه اتفاقی نیست، سرگردان نیست، مشاهده وی بر اساس تخصص‌اش حرکت می‌کند، شاخص دارد. بنابراین نمی‌توان به محقق گفت که همه داده‌های فکری و نظری‌ات را رها کن و واقعیت را آن طور که هست ببین. شدنی نیست. 🔸اما محقق باید دچار توهم و افکار قالبی و خرافات نباشد و نخواهد واقعیت را به شکل خاص خودش در بیاورد. باید ما تحقیق را عینی ببینیم و واقعیت را آن‌طور که هست ببینیم. تا اینجا درست، ولی نمی‌توان تخصص را کنار گذاشت. باید با تخصص پژوهش را شکل داد. بنابراین می‌توان گفت که موضوعِ داشتن دیدگاه خاص و ناب در یک حوزه درست است، رهایی از خرافات و افکار قالبی، ولی در یک حوزه درست نیست و محقق باید از تخصص خودش برای دیدن واقعیت و فهم آن‌ها بهره ببرد. 🔸بنابراین به اعتقاد من بایستی فرضیه داشته باشیم، فکر داشته باشیم، با تخصص مان فرضیه را بسازیم، فرضیه را مستند بسازیم. فرضیه سازی هفت مرحله دارد. باید آن را به دست آورد و شکار کرد و تحقیق را بر اساس آن شکل داد. فرضیه را باید تبدیل به نظریه کنیم. 🔸ولی دانش کمی و دانش کیفی در فرضیه سازی تفاوت دارند. برای همین در دانش‌های کیفی اسم فرضیه را که متعلق به دانش‌های کمی است به کار نمی‌بریم و می‌گوئیم گزاره‌های پژوهش. آنجا hypothesis بود و اینجا premise است. اینجا فرضیه ماهیت متفاوتی دارد و برای همین از گزاره استفاده می‌کنیم. اما تفاوت آن‌ها چیست؟ 🔸فرض کنید می‌خواهم درباره اعتماد خبری رسانه کار کنم و ببینم رسانه ملی چقدر در اخبارش اعتماد دارد و مردم گوش می‌کنند و به آن اعتماد می‌کنند. در اینجا اعتماد را نگاه می‌کنم، ابتدا روی انواع اعتماد بررسی می‌کنم و تفاوت اعتماد و اعتبار را استخراج می‌کنیم، مفهوم‌سازی و گونه‌سازی می‌کنیم. شناخت دقیق به دست می‌آوریم. در واقع آمادگی تخصصی پیدا می‌کنیم و بعد وارد میدان می‌شویم. با کوله باری از دانایی و تخصص وارد میدان می‌شویم. هنوز گزاره‌ای تولید نکردم. ادامه دارد ... http://farhangemrooz.com/news/63449 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️فایل صوتی نشست علمی با عنوان "ظرفیت اندیشه فارابی برای علوم انسانی و سیاست ایران امروز ما" 🔹این نشست با ارائه دکتر سید حسین شهرستانی بعدازظهر چهارشنبه ۳ خرداد ۱۴۰۲ در سالن اجتماعات ساختمان دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شده است. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami