💫 فایلهای صوتی جلسه نوزدهم درس‌گفتار « علم دینی » حجت الاسلام دکتر احمد حسین شریفی با موضوع « بررسی دیدگاه مصطفی ملکیان » ▫️در اين جلسه به تحليل و نقد دلايل جناب آقاي مصطفی ملکيان در نقد اسلامي‌سازي علوم انساني پرداخته‌ شده است. ▫️این درس گفتار توسط ایشان در بنیاد فقهی مدیریت اسلامی در تابستان سال ۹۹ در بین طلاب این بنیاد ایراد شده است. ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️علم و دین از نظر آیت الله سبحانی♦️ 🔹کشف حقایق و پرده‌بردارى از چهره طبیعت، دینى و غیر دینى ندارد؛ اما اگر علم را با توجه به جهان‌بینی (مفروضات متافیزیکی) توحیدی حاکم بر آن در نظر بگیریم، کل دانش‌های بشری می‌توانند تحت یک جهان‌بینی دینی تنظیم شوند. 🔹سرانجام علم هر چه هم بالا برود و پایین بیاید، دربارۀ سرچشمه هستى و سرانجام آن نمى‌تواند نظر بدهد و ناچار باید دست به دامن دین باشد تا با براهین خاص خود پرده از چهره آن دو بردارد. آیه الله جعفر سبحانی بخش ششم (بخش آخر) ▫️به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مهدی گلشنی، استاد دانشگاه صنعتی شریف پرسش‌هایی پیرامون «علم و دین» مطرح کرده و از دانشمندان الهیدان در کشورهای مختلف خواستار جواب شده‌ است. ▫️ این سؤالات همچنین برای چهار حکیم مسلمان معاصر، حضرات آیات جوادی آملی، حسن‌زاده آملی، سبحانی و مصباح یزدی هم ارسال شده است؛ آیت‌الله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این شخصیت علمی، به پرسش‌های ایشان پاسخ داده که متن پرسش‌و پاسخ‌های آیت‌الله سبحانی به شرح زیر است: الف) زوجیت گسترده 🔸در گذشته دانشمندان زوج بودن را از آن جانداران مى‌دانستند، در حالى که قرآن مى‌گوید: آن سنت تکوینى (آمیزش نر و ماده) در کلیه گیاهان نیز وجود دارد: «و من کُلّ الّثمرات جعل فیها زوجین اثنین (رعد: ۳): از همه میوه‌ها جفت آفرید» و در آیه دیگر مى‌فرماید: «سُبحان الذی خلق الأزواج کُلّها ممّا تُنبتُ الأرضُ و من أنفُسهم و ممّا لا یعلمون (یس: ۳۶): منزه است خدایى که همه جفتها از گیاهان و انسان و آنچه را که نمى‌دانید، آفرید.» اما در آیه دیگر موضوع را فراتر مطرح می‌کند و همه اشیا را زوج معرفى کرده، مى‌فرماید: «و من کُلّ شئ خلقنا زوجین لعلکم تذکّرون (ذاریات: ۴۹): از هر چیز یک جفت آفریدیم، شاید متذکر شوید.» ب) کرویت زمین 🔸آیاتى که بر کرویت زمین گواهى مى‌دهند، متعدد است و ما به یک آیه بسنده مى‌کنیم: «و أورثنا القوم الذین کانوا یُستضعفون مشارق الأرض و مغاربها (اعراف: ۱۳۷): آن گروهى را که ذلیل و خوار شمرده مى‌شدند، وارث مشرق‌ها و مغرب‌هاى زمین قرار دادیم.» اگر زمین مسطح باشد، یک مشرق و یک مغرب بیشتر نداریم، در حالى که این آیه از تعدد هر دو سخن مى‌گوید و دلالت آن روشن است؛ زیرا در صورت کروى بودن زمین، طلوع خورشید بر هر جزئى، ملازم با غروب آن از جزء دیگر مى‌شود، بنابراین تعدد مشرق‌ها و مغرب‌ها بدون کروى بودن زمین متصور نیست. 🔸این دو مورد برای نمونه یادآورى شد. در این صورت، این نوع گزارش‌هاى علمى را که در عصر نزول قرآن، وجود نداشت، مى‌توان علم دینى، توصیف کرد، هرچند یادآور شدیم که کشف حقایق و پرده‌بردارى از چهره طبیعت، دینى و غیر دینى ندارد؛ اما اگر علم را با توجه به جهان‌بینی (مفروضات متافیزیکی) توحیدی حاکم بر آن در نظر بگیریم، کل دانش‌های بشری می‌توانند تحت یک جهان‌بینی دینی تنظیم شوند. ▫️آیا علم مى‌تواند دین را نادیده بگیرد؟ 🔸پاسخ: تحلیل این پرسش از بحث «نقش دین در توسعۀ علم» کاملاً به دست مى‌آید؛ زیرا یک فرد کاوشگر تا به وجود نظم در طبیعت یقین نداشته باشد، نمى‌تواند دست به کاوش بزند؛ زیرا اذعان به نظام‌مندى جهان از «خداباورى» جدا نیست، یعنی اعتقاد به خدائی که جهان را بر طبق قوانین خاصى آفریده است. سرانجام علم هر چه هم بالا برود و پایین بیاید، دربارۀ سرچشمه هستى و سرانجام آن نمى‌تواند نظر بدهد و ناچار باید دست به دامن دین باشد تا با براهین خاص خود پرده از چهره آن دو بردارد. ▫️آیا مى‌توان حوزه‌هاى فعالیت علم و دین را کاملا از هم جدا کرد؟ 🔸پاسخ: از آنجا که هدف علم، کشف رازهاى طبیعت و قوانین نهفته در آن است، ناچار حوزه علم از حوزه دین جدا نخواهد بود؛ زیرا دامن همت به بالا زدن براى کشف نظام حاکم بر جهان، جدا از اعتقاد به پدیدآورنده نظام نیست و لذا باید گفت علم در خدمت دین و خداباورى است. 🔸در پایان از استاد محترم دانشمند معزز جناب آقاى دکتر مهدى گلشنى سپاسگزارى مى‌شود که با دقت و ظرافت خاصى این پرسش‌ها را مطرح کرده و از عالمان خداباور پاسخ خواسته است. پاداش کار وى با خداى جهان است. https://b2n.ir/t04094 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️فایل صوتی کامل ششمین جلسه از سلسله نشست‌های مجازی « نظام فکری اندیشمندان انقلاب اسلامی » 🔹با عنوان « نظریه‌ی تولید علم امامَین انقلاب » با ارائه حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر گرامی‌پور 🔸دوشنبه ، یازدهم اسفند ۱۳۹۹ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️فایل صوتی کامل هفتمین جلسه از سلسله نشست های مجازی « آشنایی با نظام فکری اندیشمندان انقلاب اسلامی » 🔹با عنوان « نظریه‌ی سیاسی امام خمینی(ره) » با ارائه حجت‌الاسلام و المسلمین سعید صلح‌میرزایی 🔸سه‌شنبه ، دوازدهم اسفند ۱۳۹۹ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی♦️ 🔹مبتنی بر این وجه سوم در فلسفه دین اسلامی اولا باید مبتنی بر مبانی الاهی و توحیدی بحث کنیم و ثانیا مراقب باشیم کسانی که در این حوزه تربیت می‌شوند و مطالعه می‌کنند به سمت جریان‌هایی که بی‌بنیان هستند یا مخالف جریان الهی‌اند، نروند. 🔹جریان الحاد از مراکز آکادمیک استفاده می‌کند و تلاش می‌کند تا مبانی و جهت تربیت شدگان در حوزه مباحث معرفتی به سمت جریان الهی نباشد. جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه بخش چهارم ▫️به گزارش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نخستین پیش نشست علمی همایش ملی فلسفه دین اسلامی با عنوان نشست “چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی” تحت نرم افزار اسکایپ و با حضور آقایان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا قائمی‌نیا، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد جعفری، دکتر رضا اکبری و دکتر رسول رسولی‌پور برگزار شد. ▫️در این نشست علمی که به همت قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه و با همکاری برخی موسسات علمی همچون موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد، هر یک از اساتید دیدگاه‌ها و نکات خود را درباره چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی بیان نمودند. 🔸وی ادامه داد: این تعریف با دو تعریف نخست بسیار متفاوت است. اما از نظر بنده هر سه وجه گفته شده امکان‌پذیر است. علیرغم اینکه آنچه محصول دیدگاه سوم است در کشور ما با اشکالاتی مواجه است و بنده نسبت به آن نقد دارم اما مبتنی بر آنچه در سایر سنت‌های دینی واقع شده این وجه سوم نیز قابل پذیرش است. چرا که در سنت‌های دینی دیگر مانند مسیحیت و یهودیت نیز این دغدغه وجود داشته و مثلا پلانتینگا در دو سخنرانی به وظایف فلاسفه دین مسیحی در مقابل فلاسفه دین به اصطلاح سکولار پرداخته است. 🔸وی خاطرنشان کرد: بنابراین در این وجه سوم فیلسوف دین متعهد به یک دین در مقابل فلاسفه دین ملحد یا حتی خنثی می‌تواند به مباحث حوزه فلسفه دین جهت دهد و به اصطلاح آنها را هدفمند کند. بنابراین مبتنی بر این وجه سوم در فلسفه دین اسلامی اولا باید مبتنی بر مبانی الاهی و توحیدی بحث کنیم و ثانیا مراقب باشیم کسانی که در این حوزه تربیت می‌شوند و مطالعه می‌کنند به سمت جریان‌هایی که بی‌بنیان هستند یا مخالف جریان الهی‌اند، نروند. 🔸دکتر رسولی‌پور در پایان سخنان خود گفت: باید پذیرفت که جریان الحاد از مراکز آکادمیک استفاده می‌کند و تلاش می‌کند تا مبانی و جهت تربیت شدگان در حوزه مباحث معرفتی به سمت جریان الهی نباشد. در نهایت تأکید می‌کنم که فلسفه دین به هر سه وجهی که بیان شد امکان‌پذیر است اما آنچه محصول وجه سوم در ایران است معلول و معیوب است و می‌توان درباره آن به بحث و نقد پرداخت. 🔸حجت‌الاسلام دکتر علیرضا قائمی‌نیا آخرین سخنران این نشست علمی بود. وی در ابتدا به چند نکته اشاره نمود و گفت: در خصوص استفاده از واژه‌ها به خصوص واژه اسلامی در جامعه ما افراط و تفریط‌هایی وجود دارد و بنده نیز موافقم که باید این واژه‌ها با دقت بکار رود. این تنها در خصوص واژه اسلامی نیست. مثلا سینمای متعالیه یا سیاست متعالیه بر اساس حکمت متعالیه اصطلاحاتی است که به کار می‌رود و البته معتقدم باید در کاربرد اینگونه واژه‌ها دقت نمود و افراط و تفریط نشود. البته درباره فلسفه دین اسلامی معتقدم این واژه را می‌توان و باید بکاربرد که در ادامه دلایل خود را درباره آن توضیح خواهم داد. 🔸قائمی‌نیا درباره مقبولیت در جامعه علمی نیز گفت: لزوما همه افرادی که به عنوان صاحب‌نظر در یک حوزه شناخته می‌شوند احاطه کامل به همه مباحث ندارند و مثلا عدم استفاده از یک واژه توسط آنها نمی‌تواند به معنای عدم مقبولیت آن اصطلاح باشد. مثلا در دیداری که با پلنتینگا داشتیم ایشان اذعان کرد که از مباحث اسلامی هیچ اطلاعی ندارد و هیچ مطالعه‌ای درباره قرآن نداشته است اما در عین حال تأکید می‌کرد که دین حق مسیحیت است. روشن است که برای ایشان به عنوان یک چهره شاخص در فلسفه دین، فلسفه دین اسلامی مقبولیت ندارد اما به نظر نمی‌رسد بتوان نظر ایشان را در این مورد ملاک قرار داد. 🔸اگر بخواهیم برای کاربرد اصطلاحات تحلیل علمی داشته باشیم، من در وهله نخست میان دانش‌های سخت مانند فیزیک، شیمی و امثال آن با دانش‌های نرم مانند جامعه‌شناسی و روانشناس تفاوت قائلم. در دانش‌های سخت بکار بردن این اصطلاحات و قیود به سهولت امکان‌پذیر نیست اما در دانش‌های نرم این اصطلاحات را با لحاظ حساسیت و دقت با سهولت بیشتری می‌توان بکار برد. 🔸مقبولیت آنها نیاز به زمان دارد. حتی در دانش‌های سخت هم اصطلاحات در همان ابتدا با مقبولیت مواجه نبوده‌اند. مثلا معلوم نیست اصطلاحاتی مانند جرم یا انرژی یا انرژی اتمی از همان ابتدا با مقبولیت جامعه علمی مواجه بوده است. ادامه دارد ... http://iict.ac.ir/gnqotb/ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

▫️فایل صوتی کامل هشتمین جلسه «آشنایی با نظام فکری اندیشمندان انقلاب اسلامی» 🔹با عنوان « تاریخ از دیدگاه امامین انقلاب » با ارائه حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر جواد سلیمانی‌امیری 🔸 چهار‌شنبه، سیزدهم اسفند ۱۳۹۹ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami

♦️چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی♦️ 🔹فلسفه دین هم از منظر فلسفه علم یک دانش است و برای خود پارادایم خاصی دارد. این پارادایم مبانی معرفت‌شناختی و متافیزیکی خاصی دارد. روش‌های خاصی دارد. مسائل خاصی دارد و تئوری‌های خاصی دارد. 🔹فلسفه دینی اسلامی خوانده می‌شود که مبتنی بر پارادایم اسلامی باشد بنابراین می‌تواند مبانی – متافیزیکی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و ..- را شامل شود، مسائل را شامل شود و حتی روش را هم در بر گیرد. جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه بخش پنجم (بخش آخر) ▫️نخستین پیش نشست علمی همایش ملی فلسفه دین اسلامی با عنوان نشست “چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی” تحت نرم افزار اسکایپ و با حضور آقایان حجت‌الاسلام دکتر علیرضا قائمی‌نیا، حجت‌الاسلام دکتر محمد جعفری، دکتر رضا اکبری و دکتر رسول رسولی‌پور برگزار شد. ▫️در این نشست علمی که به همت قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه و با همکاری برخی موسسات علمی همچون موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد، هر یک از اساتید دیدگاه‌ها و نکات خود را درباره چیستی و امکان فلسفه دین اسلامی بیان نمودند. 🔸به نظر می‌رسد بحث و بررسی درباره واژه‌ها و اصطلاحات و گفت‌وگوهای علمی به مقبولیت آنها در جامعه علمی کمک می‌کند و نیاز به گذشت زمان است. علاوه بر آن مقبولیت اصطلاحات در علوم انسانی ملاحظات خاص خود را دارد. 🔸به هر حال تأکید می‌کنم که کاربرد این اصطلاحات باید با دقت باشد و هم از افراط آن پرهیز کرد و هم در آن تفریط نورزید. 🔸همانطور که دوستان دیگر هم اشاره کردند اصطلاحاتی مانند فلسفه دین یهودی و مسیحی نیز در ادبیات فلسفه دین رایج بکار رفته و حتی چندین کتاب با عنوان فلسفه دین اسلامی به نگارش در آمده، اگر چه نمی‌خواهم در اینجا درباره قوت و ضعف آنها قضاوت کنم اما کاربرد این اصطلاح را در ادبیات فلسفه دین رایج نشان می‌دهد. 🔸همچنین در کتب بسیاری بخش‌هایی به دیدگاه‌های فلاسفه اسلامی اشاره دارد. بنابراین مشکل اصلی خود اصطلاح نیست. نکته دیگر این است که بنده درباره فلسفه دین، فلسفه دین اسلامی و حتی عقل میان مقام تعریف و مقام تحقق تمایز می‌نهم. 🔸وی با تشریح مثالی گفت: فرض کنید بپذیریم که فلسفه دین خردورزی متعادل درباره دین است – که البته درباره این تعریف هم نکاتی مطرح است – اما آیا در مقام تحقق هم فلسفه دین معاصر چنین بوده و عقل به همین معنا و مطابق همین تعریف در آن بکار رفته است یا در مقام تحقق فراز و نشیب داشته است؟ 🔸فلسفه دین در بدو پیدایش خود رنگ تحلیلی داشته و همین اواخر است که فلسفه دین قاره‌ای در حال اعلام وجود است و به عنوان یک دیسیپلین مشخص مطرح می‌شود و در عین حال در فلسفه دین قاره‌ای هم عقل به آن شکل که در تعریف ذکر شده بکار نرفته است. بله در مقام تعریف می‌توان سخن از اعتدال عقل گفت. 🔸حتی برخی گفته‌اند فلسفه دین از توجیه باورهای دینی بحث می‌کند و یا فلسفه دین را به نگاه عقلی نسبت به مسائل دینی تعریف کرده‌اند؛ اما همه اینها در مقام تعریف است. اما اگر در مقام تحقق نگاه کنیم به تعبیری با همان شباهت خانوادگی وینگنشتاینی مواجهیم و فلسفه‌های دین داریم نه یک فلسفه دین واحد. 🔸حتی در فلسفه دین تحلیلی هم یک فلسفه دین واحد نداریم و با فلسفه‌های دین متعدد تحلیلی مواجهیم. هر یک از این فلسفه‌های دین برای خود پارادایمی دارند و البته دو به دو یا چند به چند با هم اشتراکاتی دارند ولی هر کدام را باید یک فلسفه دین با پارادایم خاص خود دانست. 🔸بنابراین باید تشخیص دهیم که فلسفه‌های دین محقق در چه محدوده‌هایی قرار می‌گیرند. نکته دیگری که می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که بنده نسبت به فلسفه دین بیشتر نگاه فلسفه علمی دارم. 🔸فلسفه دین هم از منظر فلسفه علم یک دانش است و برای خود پارادایم خاصی دارد. این پارادایم مبانی معرفت‌شناختی و متافیزیکی خاصی دارد. روش‌های خاصی دارد. مسائل خاصی دارد و تئوری‌های خاصی دارد. 🔸البته با یک علم بلوغ یافته مواجه نیستیم اما آنچه در فلسفه علم درباره دانش‌ها بیان شده، اختصاص به علوم سخت ندارد و علوم نرم را هم شامل می‌شود و فلسفه دین هم از آن مستثنی نیست. بنابراین در فلسفه دین اسلامی هم به همین نحو است. یعنی فلسفه دین اسلامی فقط آنچه فلاسفه مسلمان در حوزه دین گفته‌اند یا فقط مسائل دین اسلام نیست. 🔸فلسفه دینی اسلامی خوانده می‌شود که مبتنی بر پارادایم اسلامی باشد بنابراین می‌تواند مبانی – متافیزیکی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و .. را شامل شود، مسائل را شامل شود و حتی روش را هم در بر گیرد. ممکن است کسی که در فلسفه دین اسلامی کار می‌کند روش تحلیلی را نپذیرد و مثلا مبتنی بر روش برهان سینوی بحث کند. http://iict.ac.ir/gnqotb/ ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami